Институты ежелгі дәуір әдебиетінің антологиясы бес томдық ислдмғд дейімгі әдеби жәдігерлер I том ежелгі д ә у ір ә д е б и е т ін ің а н т о л о г и я с ы

ЕЖЕЛГІ Д Ә У І Р Ә Д Е Б И Е Т ІН ІҢ А Н Т О Л О Г И Я С Ы
Қ азан бек қара атқа қам ш ы басы п, ж олға түсті. А уы лы на келсе, ел жоқ, 
қаңы рап қалған ж ұртта қарға-құзғы н қалы қтап ұш ы п -қон ы п ж үр екен. Қазан 
елсіз ж ұртқа карап сөйлеп түрды . Х ан ием, ты ңдалы қ, не сөйлеген екен: «О, 
кұлазы ған жүрт, ел көш се де сүрлеуіңді қүм баса қойм апты . Қ онған жайлауы м 
м арал, бөкен, киіктерге ж ақы н еді. С ондай эдем і қоны сқа тігілген ауы лы м а жау 
қайдан келді? А қ ш аты ры м тігілген ж ерде оны ң дөңгеленген орны ғана қалы пты . 
Қ арт ан ам ны ң өзі жоқ, төсегін ің орны бар. Балам О разды ң ж ам бы атқан жері 
бар, өзі жоқ. О ғы з бектерін ің ж ы лқы ай даған ж ері бар да, малы жоқ, қазаны
ж оқ, ош ағы қалы п ты », - деді Қ азан. О сы ларды ң бэрін ой лаған да қасы қиы лған 
қара көздері қанға толы п ж ы лады . А лпы с екі там ы ры н дағы қандары ойнап, түла 
бойы кекке толды . А лақан дай қара ж үрегі қалты рап кетті. А сты ндағы қара аты ­
на қам ш ы басы п, кеткен жауды ң ізіне түсті.
Біраз ж үрген соң, алды н ан бір өзен кезікті. Қ азан өзенге қарап сөйлей б аста­
ды: «Т эңірін ің ж үзін көрген деуш і еді, судан д а сүрап көрейінш і», - деп ойла- 
ды. О, ханы м , судан ол не сұраған екен, соны ты ңдап көрелік. Қазан: «Биік тау- 
дан қүлды рап аққан м өлдір су! Х асан мен Х үсай нды ш өлдеткен су! Бау-бақш а 
мен гүлдерге аж ар берген м өлдір су! А й ш а мен Ф атим аны ң мейірін қанды рған 
м өлдір су! С енен ж үй рік түлп ар сусы ндап, қуат, нэр алады . Қ ы зы л бұйра нарлар 
сені кеш іп өтеді. Ж ағаң да ақты лы қой ж усап ж атады . А йтш ы маған, м енің ордам 
қайда кетті? Қ ара басы м сенің садағаң болсы н, м өлдір с у !», - деді. О л судан жау 
алған елінің д ерегін сүрады . О ған жауап берерлік суда тіл бар ма? Ө зен суын 
кеш іп өтсе, алды н ан бір қасқы р кездесті. «Қ асқы рды ң ж олы болғы ш , - деп, ол 
одан д а жау алы п кеткен елінің дерегін сүрады . Ты ңдаңы з, хан ием, қасқы рдан 
не сұраған екен: «К еш түсіп, қараңғы басталған соң, сенің күнің туады . Қар 
мен ж аңбы р саған бір есеп, баты рсы ң. Қ аба ж ал ай ғы рларды сен қорқы ты п 
кісін етесің, қы зы л бүйра нарлар сені көрсе, ш ош ы п боздайды . А қты лы қойды
көрсең, оларды май қүй ры қтан асап лакты ры п үрасы ң , етін ы ры лдап жейсің. 
С ен ің дауы сы ңды естігенде ең м ы қты деген иттерің де үнін өш іреді. Түнде 
қорадан алы стаған койш ы сенен қаш ады . М енің ордамды ш ауып әкеткен кім, 
б ілесің бе? Ш ын ай тсаң, саған қара басы м ды берейін, қасқы ры м », - депті Қ азан, 
қаскы р оған не хабар берсін. Қ асқы рдан өте берсе, қазан алды нан баяғы Қ ара 
қой ш ы н ы ң қара иті ш ы ғады . Қ азан одан да жау ш апқан елінің ж өнін сүрады . 
Ты ңдап көрелік, не сүраған екен одан: «К үн баты п қараң ғы лы қ түссе, ауы зы ң 
үруден босам ай ды . А щ ы айранды құм арты п, қы ңсы лап іш есің. Қ ораға үры
келсе, оларды қорқы тасы ң. Ұ ры лар қоры ққаны нан ды бы сы н да ш ы ғармайды . 
Білесің бе, біздің ауы лды кім ш ауып кетті? М ен саған эділдік көрсетіп ас 
берейін, қара ит», - депті Қ азан. И т оған не деп жауап берм екш і? Қ айта қара 
атты ң аяғы нан тістеп, Қ азан н ы ң өзіне д эп кы лды . Қ азан итті қам ш ы м ен тар- 
ты п қалы п, ол қаш а ж өнелді. Қ аш қан ит соң ы на түсіп, қуа берді. И т өзінің кел­
ген ж олы мен кайтқан еді. Қ азан итті қуа-қуа Қ ара Қ ойш ы ға келді. Қ ойш ы сы н

жүктеу/скачать 24,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: