И С Л А М Ғ А Д Е Й ІН Г І Ә Д Е Б И Ж ӘД ІГЕР ЛЕР
көрген соң, Қ азан одан елінің ж айы н сұрады . Ты ңдалы қ, хан ием, Қазан одан
не сұраған екен: «О , Қ ойш ы м , кеш түсіп қараң ғы л ы қ басталған соң, сенің ауыр
ісің басталады . Ж аңбы р ж аусы н, кар ж аусы н, саған ол түк ем ес, менің тілім ді
түсініп, үнім е қүлақ қой. Бұл ж ерден менің ақ ш аты рлы үйлерім өткен ж оқ па?
Көрген болсаң айтш ы , Қ ойш ы , қара басы м ж ерге кіргенш е ж ақсы лы ғы ң ды
ұм ы тпаспы н», - деді Қ азан. Қ ара Қ ойш ы оған: «С ені мен өлді ме, элде жау
қолы нда кетті ме деп ойлап едім, Қ азан. Еліңді жау ш апқанда қайда едің, Қ азан?
Кеше ем ес, бұрнағы күні жау еліңді осы ж олмен алы п өтті. Қ арт анаңды кара
нарды ң м ойны на байлап қойған екен. Ә й е л ің - с ұ ң ғ а к бойлы Бөрлі сүлуды өзінің
кы ры қ нөкерім ен ж ы латы п-еңіретіп айдап өтті. ¥ л ы ң О разды өзін ің кы ры к
ж ігітім ен тұткы н дап, ж алаң аяқ, ж алаң бас, ж аяу айдап кетті. Ү й ір-үйір ж үйрік
арғы м актары ңды гәуірлер ұстап, мініп алы пты . Қ ы зы л бүйра н арлары ңды ай
дап кетті. Гәуірлер алты н -күм ісің ді, бай қазы наңды тонап алы п кетті», - деді.
Бұл сөзді естігенде Қ азан катты кайғы рды . К өзіне еш теңе көрінбей, дүниені
караң ғы лы к каптағандай болы п, естен танды . «О , Қ ойш ы м , үнің өш сін сенің,
соны айтқан тілің неге кесілм ейді сенің? Қ үдай сені неге алм айды , қарғы с
аткан?» - деді оган Қ азан. Қ азан бектің кейіс сөзін естіген соң, Қ ара Қ ойш ы
сөйлеп кетті: «О, м енің экем Қ азан бек! А ш уы ң ды бас. Т эңіріге сенем ісің, ж оқ
па? М ен алты ж үз гәуірмен бір өзім соғы сты м ғой. Екі інім жау оғы нан өлді. Бір
өзім үш ж үз гэуірді өлтіріп, дінім үш ін соғы сты м . Қ ақпаңды қорғап бірде-бір не
сем із, не ары к козы ңды ж ауға бермедім. Ө зім е үш ж ерден садақ оғы тиді. Басы м
зеңіп, кара басы м қалды ғой», - деді. Бұдан ары Қ ойш ы: «М аған асты ңдағы
кара аты ңды , қолы ңдағы алпы с түтам найзаң ды , ала қалқаны ңды бер, қайы спас
кара болат қы лы ш ы ңды бер, қайы ңнан істеген сүр ж ебелі қорам сағы ң ды бер,
гэуірге бары п ойран салам ы н, жауды қы ры п д еген ім е ж етем ін. М аңдайдан аққан
каны мды ж еңім м ен сүртерм ін, өлсем өлдім , өлм есем сенің нам ы сы ңды жауға
берм еспін. Т эңірі ж ары лкаса, ел-ж ұрты ң ды жаудан күтқарарм ы н », - деді. Қ ара
қойш ы ны ң м ы на сөзіне Қ азанны ң нам ы сы келді де, жау ізіне түсіп ж үре берді.
Қойш ы Қ азанны ң соңы нан калм ады . А рты нан ерген Қ ойш ы ны көріп, Қазан:
«Қ ойш ы үлы м , кайда б арасы ң?» - деп тіл қатты. Қ ойш ы оған: «Қ азан әке, сен
еліңді жаудан кұтқаруға барасы ң, мен олардан інілерім н ің кегін алам ы н», — деді.
Қ ойш ы ны ң мүндай ерлік сөзін естіген соң, Қазан: «Ұ лы м , Қ ойш ы м , қарны м аш
еді, ж ейтін нең бар?» - деді. Қ ойш ы: «Ж ейтін там ак бар, Қазан әке, өткен түні
бір козы ны сойы п, етін пісіріп алы п едім, аттан түсіп мы нау терек түбін де соны
жеп алалы қ», - деді. Екеуі де аттары нан түсті. Қ ойш ы қорж ы ннан ет алы п, екеуі
жеп алды. Қ азанға бір ой түсті. «Егер мен Қ ойш ы ны ж ауға бірге алы п кетсем ,
ертеңгі күні барлы қ оғы з елінің бектері маған күліп: «Ж ауды Қазан алған ж оқ
Қара Қ ойш ы алды », - деп, өсек айтқан болар еді деп нам ы станды да, қойш ы ны
үлкен ағаш қа мы ктап байлады . С өйтіп өзі тағы да ж алғы з кетпек болды . Қ ара
Қ ойш ы ға айтқаны мынау болды: «Қ үлағы ңды сал, Қ ойш ы .
Байлауда ж ата
Достарыңызбен бөлісу: |