МАРКЕТИНГТІК ҚЫЗМЕТ / МАРКЕТИНГОВАЯ  ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ

4. МАРКЕТИНГТІК ҚЫЗМЕТ / МАРКЕТИНГОВАЯ  ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ
ЭКСПРЕСС-КУРС ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА 
23
•  Тұрғылықты орны, елі, өңірі, сондай-ақ  қала/ауыл,  
 
жергілікті  жердің  шалғайлығы  және  т.б.  белгілері  
 
бойынша,  —  географиялық  принцип,  мысалы,  Сіз  
 
тұтынушылардың келесі топтарын анықтай аласыз: 
 
үлкен қаланың маңында тұратын тұлғалар 
•  Сіздің  елді  мекеніңіздің  орталығында  тұратын  
 
тұлғалар  
•  жынысы, жасы, ұлты, табысы, кәсібі, діни көзқарасы   
 
демографиялық принцип, мысалы: 
 
20-50 жастағы үй шаруасындағы әйелдер, 
•  жұмыс күнінде толық жұмыс істейтін және үш баласы 
 
бар әйелдер 
•  тұтыну  көлемі,  сатып  алу  себебі  немесе  қызығу- 
 
шылығы  (әуестігі)  бойынша  —  іс-әрекет    принципі,  
 
мысалы: 
 
тәттіқұмарлар, 
 
ащы тағам әуесқойлары, 
 
тек жексенбі күні сатып алатындар
•  өмір сүру салты мен стилі — психографиялық прин- 
 
цип, мысалы:
 
жетістікке жеткен адамдар,
 
қатаң тәртіпті ұстанушы адамдар.
 
Белгілі  сараланымды  таңдау  кәсіпкерге  төмендегі 
мүмкіндіктерді береді:
•  өз  ресурстарын  тұтынушылардың  шектеулі  тобына  
 
жинақтау;
•  белгілі беделді қалыптастыру;
•  бұдан  әрі  дами  түсу  үшін  ресурстар  мен  тәжірибе  
 
жинақтау.
 
Сіз  тұтынушыларды  топтарға  бөліп  болған  соң, 
өзіңізге ұнамды топты таңдау қажет.
 
 
БӘСЕКЕЛЕСТЕН ҚАЛАЙ ЕРЕКШЕЛЕНУГЕ  
 
БОЛАДЫ?
 
Ұнамды  топты  таңдағаннан  кейін  Сіз  бизнесіңіз 
бәсекелестікінен қалай ерекшеленетіні туралы ойланған 
дұрыс. Яғни, сізге өз орныңызды (ұстанымыңызды) 
анықтау  керек.  Жайғастыру  —  Өз  бизнесіңіздің 
айрықша ерекшеліктерін анықтау. Əлеуетті сатып алу-
шы,  тұты-нушы  кей  жағдайда  қоғамның  сана-сезіміне 
белгілі нысан (фирма, сауда маркасы, тауар ұғымы, адам 
және т.б.) бейнесін бекіту. Жайғастыру — тұтынушының 
сіздің бизнесіңіз, өніміңіз немесе қызметіңіз туралы не 
ойлайтынын білдіреді. Мысалы: 
•  Сіздің  бәкелесіңіз  таңғы  8-ден  кешкі  17-ке  дейін  
 
жұмыс істесе, сіз тәулік бойы жұмыс істей аласыз. 
•  Сіздің  бәкелесіңіз  сыйымдылығы  1  литр  сусындар  
 
ұсынады. Сіз орамадағы 250 мл немесе  2 литр сусын  
 
ұсынасыз. 
•  Сіздің бәкелесіңіз коп көлемде кондитер тағамдарын  
 
ұсынса, Сіз тек шоколад кәмпиттерін ұсынасыз.
•  Сіздің  бәкелесіңіз  иттерге  арналған  тағамды  
 
ұсынады,  ал  Сіз  басқа  жануарларға  арналған  
 
тағамдарын ұсынасыз.
 
Сіздің  тұтынушыларыңыз  әрқашан  күткен  затын 
•  По месту проживания, странам, регионам, а также  
 
по  таким  признакам,  как  город/село,  удаленность  
 
местности и т.д. —  географический принцип, напри- 
 
мер, Вы можете выделить следующие группы потре- 
 
бителей: 
 
лица,  проживающие в пригороде большого города, 
 
лица, проживающие в центре Вашего населенного  
 
пункта;
•  полу, возрасту, национальности, доходу, роду заня- 
 
тий,  религиозной принадлежности — демографиче- 
 
ский принцип, например: 
 
женщины-домохозяйки в возрасте 20-50 лет, 
 
женщины,  работающие  полный  рабочий  день  и   
 
имеющие троих  детей;
•  по объему потребления, по причинам покупки или  
 
увлечениям  (хобби)  —  поведенческий    принцип,  
 
например: 
 
сладкоежки, 
 
любители острой пищи, 
 
делающие закупки только в воскресенье;
•  по  стилю  и  образу    жизни  —  психографический  
 
принцип, например:
 
люди, достигшие успеха,
 
люди строгих правил.
 
Выбор  определенных  сегментов  позволяет  пред-
принимателю:
•  сосредоточить свои ресурсы на ограниченной группе  
 
потребителей;
•  создать  определенный имидж;
•  накапливать  ресурсы и опыт для дальнейшего раз- 
 
вития.
 
После  того,  как  Вы  разделили  потребителей  на 
группы,  Вам  необходимо  выбрать  наиболее  привлека-
тельную группу.
 
КАК МОЖНО ОТЛИЧИТЬСЯ ОТ КОНКУРЕНТА?
 
Определив привлекательную группу потребителей, 
Вам следует подумать над тем, чем Ваш бизнес будет 
отличаться  от  конкурентов.  Вам  надо  найти  свою  по-
зицию. Позиционирование — определение отличи-
тельных особенностей Вашего бизнеса. Также позици-
онирование обеспечивает создание определенного об-
раза  объекта  (фирмы,  марки,  идеи,  человека  и  т.д.)  в 
сознании  потенциального  покупателя,  потребителя  и 
общественности. Позиционирование — это то, что по-
требитель думает о Вас, Вашем бизнесе, Вашей продук-
ции или услуге. Например: 
•  Ваши конкуренты работают с 8 утра до 17 вечера,  
 
Вы можете работать круглосуточно. 
•  Ваши конкуренты  предлагают напитки  в емкостях  
 
по 1 литру. Вы — только в упаковках по 250 мл или  
 
2 литра. 
•  Ваши конкуренты предлагают большое количество  
 
кондитерских  изделий,  Вы  —  только  шоколадные  
 
конфеты.
•  Ваши конкуренты предлагают только корм для собак, 
 
Вы — для всех животных.
 
Ваши  потребители  должны  знать,  что  каждый  раз 

4. МАРКЕТИНГТІК ҚЫЗМЕТ / МАРКЕТИНГОВАЯ  ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ
КƏСІПКЕРЛІКТІҢ ЖЕДЕЛ КУРСЫ
24
они будут получать то, что и ожидали. Они должны до-
верять Вам и верить в то, что, когда имеют дело с Вами, 
Вы всегда оправдаете их ожидания.
 
Для того чтобы определить свою позицию следует 
ответить на следующие вопросы: 
•  Почему должны приобретать товары/услуги именно  
 
у Вас?
•  Что для потребителя является главным при выборе  
 
продавца?
•  Почему потребитель выбирает определенные това- 
 
ры/услуги?
•  Что Вы делает лучше конкурента?
•  Что люди будут  говорить  другим о Вас, Вашем биз- 
 
несе, Ваших продуктах/услугах?
 
Определив свои отличительные преимущества и по-
зицию,  следует выявить угрозы и возможности, кото-
рые  могут  возникнуть  во  внешней  среде  по  отноше-
нию к Вашему бизнесу, а также Ваши сильные и слабые 
стороны.  Такую  оценку  бизнеса  называют  SWOT-
анализ (из первых английских слов: Strengths — силы, 
Weaknesses  —  слабости,  Opportunities  -возможности, 
Threats — угрозы).
 
Сила может заключаться в навыках, опыте, ценных 
ресурсах, технологии, лучшем обслуживании, ассорти-
менте, выгодном расположении,  близости к дороге или 
вокзалу, Вашей общительности. 
 
Слабость — это отсутствие чего-то важного или то, 
что Вам не удается (в сравнении с другими). Например, 
Вы мало знаете о технологиях производства, у Вас нет 
собственного помещения или земельного участка, вам 
сложно найти квалифицированного сотрудника и т.д.
 
Возможности — это благоприятные внешние усло-
вия.  Например,  технологические  изменения,  торговые 
условия, программы поддержки предпринимательства, 
упрощенные правила регистрации  деятельности т. д.
 
Угрозы  —  неблагоприятные  внешние  тенденции. 
Например,  отрицательные  тенденции  в  демографиче-
ской ситуации, увеличение импорта в связи со сниже-
нием  таможенных  пошлин,  неблагоприятные  природ-
ные условия и т. д. 
 
На основе  SWOT-анализа  Вы можете определить:
•  наиболее значимые внешние угрозы и вероятность  
 
их возникновения,  
•  Ваши действия  для преодоления слабых сторон, 
•  внешние благоприятные возможности,
•  сильные  стороны,  обеспечивающие  конкурентные  
 
преимущества.  
 
ЧТО ТАКОЕ «КОМПЛЕКС МАРКЕТИНГА»?
 
Обеспечить  выбранную  предпринимателем    пози-
цию на рынке позволяет комплекс маркетинга.  Комплекс 
маркетинга  представляет  собой  совокупность  практи-
ческих мер воздействия на рынок или приспособление 
деятельности  предпринимателя  к    ситуации  на  рынке.  
В  комплекс  маркетинга  входит  все,  что  Вы  можете  ис-
пользовать для воздействия на спрос своего товара.
 
Предприниматель может использовать  семь основ-
ных элементов комплекса маркетинга  (7-Р):
алатындығын  білуі  керек.  Олар  Сізбен  жұмыс  істей 
алатындығына,  Сіздің  тарапыңыздан  олардың  үміті 
ақталатындығына сенім білдіруі қажет. 
 
Өзіңіздің  ұстанымыңызды  анықтау  үшін  келесі 
сұрақтарға жауап беріңіз: 
•  Неліктен тауар/қызметті сізден сатып алу керек? 
•  Сатушыны таңдау кезінде тұтынушы неге сүйенеді? 
•  Неліктен  тұтынушы  белгілі  тауар/қызмет  түрлерін  
 
сатып алады? 
•  Сіздің  бәсекелеске  қарағанда  артықшылығыңыз  
 
неде?
•  Адамдар Сіз, Сіздің бизнесіңіз, өнімдеріңіз/қызметіңіз  
 
туралы не айтады?
 
Өзіңіздің  өзгеше  артықшылығыңыз  бен  ұстанымы-
ңызды айқындаған соң, бизнесіңізге, сондай-ақ артық-
шылықтарыңыз  бен  кемшіліктеріңізге  қатысты  сыртқы 
ортада  туындайтын  қауіп-қатерді,  мүмкіндіктерді 
анықтап алғаныңыз жөн. Мұндай бизнеске баға беруді 
SWOT -талдау деп атайды (ағылшын тіліндегі сөздердің 
бірінші  әріптері:  Strengths  —  күштер,  Weaknesses  — 
кемшіліктер,  Opportunities  —  мүмкіндіктер,  Threats  — 
қауіп-қатерлер.
 
Күш дағды, тәжірибе, құнды ресурстар, технология-
лар, жақсы қызмет көрсету, жиынтықтан тұрады. 
 
Әлсіздік — маңызды бір нәрсенің болмауы немесе 
іске аспауы (басқалармен салыстырғанда).
 
Мүмкіндіктер — бұл сыртқы қолайлы жағдайлар. 
Мысалы,  технологиялық  өзгерістер,  сауда  шарттары, 
кәсіпкерлікті  қолдау  бағдарламалары,  жеңілдетілген 
тіркеу ережелері.
 
Қауіп-қатер  —  жағымсыз  сыртқы  үрдіс.  Мысалы, 
демографиялық  жағдайлардағы  теріс  үрдіс,  кедендік 
баж  салығының  төмендеуіне  байланысты  импорттың 
артуы, жағымсыз табиғи жағдайлар. 
 
SWOT-талдау негізінде анықтауға болады:
•  Басты  сыртқы  қауіп-қатерлер  мен  мүмкіндіктер,  
 
олардың туындауы;  
•  Өзінің әлсіз жақтарын жеңу үшін жасаған кәсіпкердің  
 
әрекеті;
•  Сыртқы қолайлы мүмкіндіктер;
•  Бәсекелестік  басымдылықты  қамтамасыз  ететін  
 
күшті жақтары.
 
 
«МАРКЕНТИНГ КЕШЕНІ» ДЕГЕН НЕ?
 
Кәсіпкер  таңдаған  ұстанымның  нарықта  тұрақтауы 
үшін маркетинг кешенін жүзеге асыру қажет. Маркетинг 
кешені дегеніміз, нарыққа ықпал етуші шаралардың не-
месе  кәсіпкердің  нарықтағы  жағдайға  бейімделуінің 
қосындысы.  Маркетинг  кешеніне  барлығы  кіреді,  сіз 
тауарға деген сұранысты көтеруге ықпал ететін барлық 
тәсілді қолдана аласыз. 
 
Кәсіпкер маркетинг кешенінің жеті негізгі элементін 
қолдана алады (7-Р):

4. МАРКЕТИНГТІК ҚЫЗМЕТ / МАРКЕТИНГОВАЯ  ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ
ЭКСПРЕСС-КУРС ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА 
25
БИЗНЕСТІҢ КҮШТІ ЖАҚТАРЫ
СИЛЬНЫЕ СТОРОНЫ БИЗНЕСА
БИЗНЕСТІҢ ƏЛСІЗ ЖАҚТАРЫ
СЛАБЫЕ СТОРОНЫ БИЗНЕСА
1.  Үйде қызмет көрсету мүмкіндігі
2.  Кез келген уақытта көрсету мүмкіндігі 
3.  Көршілер менің киім тіге алатынымды біледі
1.  Возможность оказывать услуги на дому
2.  Возможность оказывать услуги в любое время
3.  Соседи знают, что я умею шить
1.   Сыртқы киімді қалай тігетіндігін білмеймін
2.  Материалдарды сатып алу қиындығы
1.  Не знаю, как шить верхнюю кожаную  одежду
2.  Сложность закупок материалов 
БИЗНЕС ҮШІН СЫРТҚЫ МҮМКІНДІКТЕР
ВНЕШНИЕ ВОЗМОЖНОСТИ ДЛЯ БИЗНЕСА
БИЗНЕС ҮШІН СЫРТҚЫ ҚАУІП-ҚАТЕР
ВНЕШНИЕ УГРОЗЫ ДЛЯ БИЗНЕСА
1.  Ерекше киімге ие болуға деген ықылас
2.  Сәннің жылдам өзгеруі
3.  Ауылда ателье жоқ
1.  Желание иметь оригинальную одежду
2.  Быстрое изменение моды
3.  В поселке нет ателье
1. Тұрғындардың табысы деңгейінің төмендігі 
2. Қыздарды тігіншілік кәсібіне орта мектептің жоғарғы  
    сыныптарында үйрету
3. Дайын материалдардың бағасы төмен
1. Низкий уровень доходов населения
2. Обучение девочек навыкам шитья в старших классах средней 
    школы
3. Низкие цены на готовые изделия
 
Кесте 2. - SWOT талдау (киім тігу шеберханасы)
 
Таблица 2.     SWOT-анализ  (мастерская по пошиву одежды)
•  Өнім  (Product)  —  нарыққа  көңіл  аудару,  сатып  алу,  
 
пайдалану  немесе  тұтыну  үшін  шығарылатын,  
 
қандай  да  болсын  қажеттілікті  қанағаттандыра  
 
алады. Физикалық нысан, қызмет, тұлға, орын, ұйым  
 
немесе идея болуы мүмкін.  
•  Баға  (Price)  —  тұтынушы  өнімді  немесе  қызметті  
 
сатып  алу  кезінде  айырбастайтын  ақша  көлемі  
 
немесе басқа да құндылықтар.
•  Орналасқан  жері  (Place)  —  өнімді  немесе  қызметті  
 
қолжетімді  етуге  бағытталған  әрекеттер,  қызмет  
 
көрсету немесе өнімді сату орны.
•  Ілгері жылжыту (Promotion) — қызмет немесе өнім,  
 
оның  артықшылығы  туралы  хабарлайтын  және  са- 
 
тып алуға себеп болатын әрекет.
•  Адамдар (People) — процеске тікелей немесе жанама  
 
араласатын  барлық  адамдар,  бизнес-жеткізушіле- 
 
ріңіз, серіктестеріңіз (тұтынушыларыңыздан басқа).
•  Процесс  (Process)  —  қызмет  көрсетуді  қамтамасыз 
 
ететін әрекеттердің реті.
•  Материалдық  куәлік  (Physical  Evidence)  —  қызмет  
 
көрсетілетін немесе тауар сатылатын орта, жағдай.  
 
 
Тауар
 
Тауар  —  дегеніміз,  қажеттілікті  қанағаттандыра 
алатын және назар аудару, сатып алу, пайдалану неме-
се тұтыну мақсатында ұсынылатын заттар. 
 
Мысалы, жас келіншек өзінің сыртқы бейнесін өзгерткісі 
келді дейік. Осы қажеттілікті косметика, жаңадан сәндеп 
жасалған  шаш,  жаңа  киім,  Түрік  жағалауындағы  күнге 
күю,  пластикалық  операция  және  т.б.  қанағаттандыра 
алады. Бірақ, әйел бұл тауарларды бірден сатып ала ал-
майды. Барлық тауарлар бірдей қажет емес. Ең алдымен, 
қолжетімді және арзанырақ тауарлар мен қызметтер са-
тып алынады.
 
Тауар  —  дегеніміз,  тек  физикалық  нысан  емес  (бал- 
мұздақ,  теледидар,  кәстрөл,  картоп  және  т.б.).  Мұқтаж- 
дықты басатын барлық заттарды тауар деп атауға болады. 
Бұйымдар  мен  қызметтерден  басқа,  бұл  тұлға  (концерт 
•  Продукт (Product) — все, что может быть предложе- 
 
но на рынок для внимания, приобретения, исполь- 
 
зования или потребления, что может удовлетворить  
 
какую-то  потребность.  Может  быть  физическим  
 
объектом, услугой, личностью, местом, организацией 
 
или идеей.
•  Цена  (Price) — количество денег или других ценно- 
 
стей, которые потребитель обменивает на продукт  
 
или услугу (при покупке  продукта или услуги).
•  Место (Place) — все действия, направлены на то, чтобы  
 
сделать продукт или услугу доступными, место ока- 
 
зания услуги или продажи продукта.
•  Продвижение (Promotion) — действия, информирующие 
 
о продукции или услуге, о ее достоинствах,  и при- 
 
водящие к покупке.
•  Люди  (People)  —  все  люди,  прямо  или  косвенно  
 
вовлеченные в процесс Вашего бизнеса — постав- 
 
щики, партнеры  (все, кроме Ваших потребителей).
•  Процесс (Process) — последовательность действий,  
 
которые обеспечивают оказание услуги.
•  Материальные  свидетельства  (Physical  Evidence)  —  
 
обстановка,  среда,  в  которой  оказывается  услуга  
 
или продается товар.  
 
 
Товар
 
Товар — это все, что может удовлетворить потреб-
ность и предлагается с целью привлечения внимания, 
приобретения, использования или потребления. 
 
Например, молодая женщина хочет изменить свою 
внешность. Удовлетворить эту нужду может косметика, 
новая прическа, новая одежда, загар на Турецком по-
бережье,  пластическая операция и т.д. Однако женщи-
на не будет покупать все эти товары сразу. Не все эти 
товары  желательны  в  одинаковой  степени.  Вероятнее 
всего, в первую очередь будут приобретаться товары и 
услуги, более доступные и дешевые.
 
Товар —  это не только физический объект (мороже-
ное, телевизор, кастрюля, картофель и т.д.).  Товаром 
можно назвать все, что способно удовлетворить нужду. 

жүктеу/скачать 3,25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: