Ісін жаңа бастаған кәсіпкерлерге арналған КӘсіпкерліктің жедел курсы экспресс-курс предпринимательства для начинающих предпринимателей

1. КӘСІПКЕРЛІККЕ КІРІСПЕ / ВВЕДЕНИЕ В ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВО 
ЭКСПРЕСС-КУРС ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА 
13
деңгейін белгілеу қажет. Яғни, қайсыбір адамдардың не-
месе компаниялардың жүзеге асыра алмай жүрген не-
месе оны жүзеге асыру қымбатқа немесе қиынға түсетін 
мұқтаждықтары бар ма, соны анықтау керек. Содан кейін 
бұл мұқтаждықтарды жүзеге асыра алатын немесе осы 
мұқтаждықты арзан әрі оңай шешетін тұлғаларды табуы 
қажет.  Бұдан  әрі  кәсіпкер  жеткізушіден  өнімді  алады, 
оны қажет еткен адамға сатады. Бұл жағдайда кәсіпкер 
өнімді сатып алу үшін өзінің жеке қаражатын жұмсайды 
немесе сатылғаннан кейін төлеуге келісім алады. Сатып 
алу мен сату арасындағы айырмашылық кәсіпкер үшін 
табыс  көзі  болып  табылады.  Бұл  делдалдық  қызмет 
деп  аталады.  Кейбір  мәмілелер  кәсіпкерге  бизнесті 
дамытуға  және  кеңейтуге      жеткілікті  ресурс  жинауға 
мүмкіндік береді. 
 
Бірақ кәсіпкерлердің барлығы бір затты сатып алып, 
оны қайта сатумен айналыспайды. Бастапқы қаржылық 
немесе  материалдық  ресурстарды  талап  етпейтін 
қызмет  түрлері  де  жеткілікті.  Бұған  қызметті  тікелей 
немесе  дербес  ұсыну  жатады.  Кәсіпкер  өзінің  еңбегі 
және тәжірибесіне сүйеніп қызмет көрсетеді және соған 
сәйкес  сыйақы  алады.  Мысалы,  шаштараз,  бала  бағу, 
пәтер тазалау және т.б. қызметтер болуы мүмкін. 
 
Бір  уақытта  бір  немесе  бірнеше  клиентке  бірдей 
қызмет  көрсетілуі  мүмкін.  Бұл  делдалдық  қызмет  деп 
аталады.  Мысалы,  жеке  риелторлар  бөлмені  сататын 
немесе жалға беретін, керсінше бөлмені сатып алатын 
немесе жалға алатын адамдарды іздейді және оларды 
табады. Мәміле жасау кезінде риелторлар өзіне тиесілі 
комиссиялық алымды алады. 
 
Қызмет  көрсету  үшін  қосымша  қаржылық  немесе 
материалдық ресурс қажет бола бермейді. Кәсіпкердің 
тек еңбек ету керек.  
 
БИЗНЕСІҢІЗДІ ҚАЛАЙ ДАМЫТУҒА БОЛАДЫ? 
 
Егер  кәсіпкер  қол  жеткізген  деңгейіне  тоқтап, 
бизнесін  дамытуды  мақсат  тұтпаса,  онда  оның  үлкен 
жетістіктерге  жетуі  екіталай.  Уақыт  өткен  сайын 
кәсіпкердің  әл-ауқатын  жақсартатын  қадамдар  жасау 
қажет  болады.  Бизнесті  дамытатын  бірнеше  тәсілдер 
бар.  Оның  ішінен  бір  ғана  тәсіл  таңдалынып  алына-
ды немесе тәсілдер бір мезгілде немесе тізбекті түрде 
үйлестіре отырып қолданылады.   
Өз ісін дамыту үшін кәсіпкердің келесі мүмкіндіктері бар.
 
1.  Клиенттерге  арналған  тауар  жиынтығының  
 
көлемін әртүрлі өнімдерді алу арқылы арттыру:  
 
 
a. 
Жаңа жеткізушіден;
 
 
b. 
Бір жеткізушіден;
 
2.  Жеткізушіден  алған  өнімдерді  өз  еңбегімен  
 
толықтыру:
 
 
a.  Жеткізушілерден  жиынтық  бөлшектерді  алу  
 
 
және оны құрастыру жұмысын ұйымдастыру;
 
 
b.  Жеткізушіден  алған  өнімдерді  клиенттердің  
 
 
қажеттіліктеріне қарай бейімдеу;
 
 
c. Өз қызметінің сапасын бағаны тиісті дәрежеде  
 
 
көтеру арқылы жақсарту; 
 
3.   Өнімді жеткізуді немесе қызмет көрсетуді қажет  
 
ететін клиенттердің санын көбейту.
или удовлетворение которых слишком для них дорого 
или сложно. Затем надо найти тех, кто может удовлет-
ворить эти потребности или удовлетворить их дешевле 
или проще. Затем предприниматель получает продукт  
у поставщика и продает его тому, у кого есть потреб-
ность.  При  этом  он  может  воспользоваться  собствен-
ными средствами для приобретения или договориться 
о том, что оплатит полученное после продажи. Разни-
ца  в  цене  между  покупкой  и  продажей  и  будет  дохо-
дом  предпринимателя  —  это  называется  посредниче-
ской  деятельностью.  Некоторое  количество  подобных 
сделок может сформировать у предпринимателя доста-
точный ресурс для роста или развития своего бизнеса. 
 
Но предпринимателю совсем необязательно что-то 
покупать и потом продавать. Есть и другие виды дея-
тельности, которые не требуют стартового финансово-
го  или  материального  ресурса.  Это  непосредственное 
и личное оказание услуг. Предприниматель может ока-
зывать услуги за счет собственного труда и професси-
онализма,  и  получать  за  это  достойное  вознагражде-
ние. Это могут быть, например, парикмахерские услуги, 
услуги по уходу за детьми, уборке квартир и т.п.
 
Услуга может оказываться не одному, а нескольким 
клиентам  одновременно.  Это  посреднические  услуги. 
Например,  частные  риелторы  ищут  и  находят  желаю-
щих  продать  или  сдать  помещение  и  тех,  кто  желает 
эти помещения приобрести или снять в аренду. В мо-
мент сделки риелторы получают свои комиссионные. 
 
Для  оказания  услуг  часто  не  нужны  дополнитель-
ные  финансовые  или  материальные  ресурсы.  Нужен 
только личный труд предпринимателя. 
 
КАК РАЗВИВАТЬ СВОЙ БИЗНЕС?
 
Если предприниматель остановится на достигнутом 
и дальше не будет развивать свой бизнес, то вряд ли он 
достигнет серьезного благополучия. Со временем стоит 
предпринимать  некоторые  шаги,  которые  могут  повы-
сить благосостояние предпринимателя. Существует не-
сколько  вариантов  развития  бизнеса.  При  этом  может 
быть выбран только один вариант или варианты могут 
комбинироваться последовательно или одновременно. 
Для  развития  собственного  бизнеса  предприниматель 
имеет следующие возможности:
 
1.  Увеличение  ассортимента  для  своего  клиента  за  
 
счет получения большего разнообразия продуктов от:
 
 
a. Новых поставщиков.
 
 
b. Одного поставщика.
 
2. Доработки продукции поставщиков за счет соб- 
 
ственного производства. Для этого он может:
 
 
a. Получать комплектующие детали от постав- 
 
 
щиков и организовать собственную сборку.
 
 
b.  Адаптировать  продукцию  поставщиков  под  
 
 
специфические нужды клиента.
 
 
c. Улучшать качество своих услуг с соответству- 
 
 
ющим увеличением цены. Увеличивать количе- 
 
 
ство клиентов, которым нужны предоставляемые 
 
 
им товары или услуги. 
 
3. Увеличение количества клиентов.

2. КӘСІПКЕРЛІК ПСИХОЛОГИЯСЫ / ПСИХОЛОГИЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА 
КƏСІПКЕРЛІКТІҢ ЖЕДЕЛ КУРСЫ
14
2.  КӘСІПКЕРЛІК 
  ПСИХОЛОГИЯСЫ
 
КӘСІПКЕР ДЕГЕН КІМ?
 
Егер өзіңіз жеке іс бастағыңыз келсе, онда төмендегі 
сұрақтарға жауап іздеп көріңіз: 
•  Мен бизнеспен айналысуды қалаймын ба? 
•  Мен кәсіпкер бола алам ба? 
 
Бұл  —  өмірлік  маңызы  бар  әрі  ерекше 
көзқарасты талап ететін мәселе. 
 
Ондай болса Сіз кәсіпкер ретінде  ұйымдас- 
тыру  жұмыстарын  жүргізуге  және  тәуекел 
етуге, адамдарды басқаруға дайын болыңыз.  
 
Кәсіпкерлік адамның іске толық берілуін 
және  өзінің  барлық  назарын  аударуын 
қажет  етеді.  Сонымен  қатар  даму  мен 
өсіп-өркендеудің  белгілі  бір  мүмкіндіктерін 
ұсынады.  Жеке  бизнес  —  бұл  ермек  емес, 
бұл  күнделікті  еңбек  және  өзіңіз  үшін  ғана  емес,  
айналаңыздағы  адамдар  үшін,  отбасыңыз,  жақында-
рыңыз бен туыстарыңыз үшін және жұмыс істеп жүрген 
адамдарыңыз  үшін  жоғары  жауапкершілік.  Мұндай 
қадамды  әркім  жасай  алмайды,  жалдадалы  қызметкер 
санатынан, жұмыссыз адам санатынан бизнестің меншік 
иегері санатына өтуге әркімнің қабілеті жете бермейді.
 
Əр  адамның  жеке  тұлғасы  бірегей,  ол  бизнестің 
болашағын,  оның  мақсатын,  шешімі  мен  мәдениетін 
айқындайды.  Табыскер  кәсіпкерлер  келесі  қасиеттері 
арқылы ерекшеленеді: 
•  олардың күнделікті көздейтін мақсаты бар;
•  олардың өнімдеріне немесе қызмет түрлеріне деген  
 
сенімі шексіз;
•  олар әрдайым бір нәрсе жасауға талпынып отырады;
•  олар өнертапқыштар;
•  олар қайсар және табанды;
•  олар пайда табуды көздейді;
•  олар  табысқа  жетуді  мақсат  етеді,  алдын-ала  
 
бірнеше жылға арнап жоспар құрады;
•  олар өздерінің артықшылықтары мен кемшіліктерін  
 
өзгелерден жақсы біледі;
•  барлығын қайта бастаудан қорықпайды;
•  олар үшін ақша басты немесе жалғыз ғана қозғаушы  
 
себеп болып табылмайды;
•  олар өсуді қалайды;
•  олар тұтынушының басымдылыққа ие рөлін түсінеді;
•  үлкен тәуекелге бара жатырмын деп ойлайды;
•  олар епті;
•  оларды қорқыту оңай емес;
 
Егер Сізде төмендегі қасиеттер болса, Сіздің бизнесте 
жетістікте  жетуге  және  табыскер  кәсіпкер  болуға 
мүмкіндігіңіз бар: 
•  білім;
•  дағды;
•  тұлғаның айрықша қасиеті;
•  жоғарғы деңгейдегі ынта.
 
Бұл  тізімдегі  ең  қарапайымы  —  білім,  Білімнің 
бір  бөлігін  өмір  сүру  мен  еңбек  ету  барысында 
жинақтадыңыз.  Əдебиеттерден,  оқулықтардан,  газет--
2.  ПСИХОЛОГИЯ 
  ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА
КТО ТАКОЙ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬ? 
 
Если  вы  решили  открыть  собственное  дело,  Вам 
стоит задуматься над вопросами:
•  А хочу ли я заниматься бизнесом?
•  А могу ли,  способен ли я стать предпринимателем?
  Это  —  жизненно    важные,  требующие 
особого отношения, вопросы. 
  Ведь как предпринимателю, Вам придет-
ся и организовывать, и рисковать, и руко-
водить людьми. Предпринимательство тре-
бует от человека полной отдачи и высокой 
концентрации внимания на целях. Оно дает 
определенные возможности развития и ро-
ста. Собственный бизнес — это не развле-
чение,  это  каждодневный  труд  и  высокая 
ответственность не только за себя, но и за тех, кто Вас 
окружает: семью, близких и родных, тех людей, кото-
рые работают на Вас. Не каждый человек способен сде-
лать этот шаг и перейти из категории наемного работ-
ника или человека без работы в категорию собственни-
ков бизнеса.
 
Личность каждого человека уникальна, она и будет 
определять будущий бизнес, его цели, подходы и куль-
туру. Успешные предприниматели отличаются следую-
щими качествами:
•  у  них  есть  видение  или  мечта,  которую  они  еже- 
 
дневно преследуют;
•  они верят  в свои продукты или услуги;
•  они постоянно стремятся что-то сделать;
•  они изобретатели;
•  они упорны и настойчивы;
•  они нацелены на прибыль;
•  они нацелены на успех, планируют на несколько лет  
 
вперед;
•  они лучше, чем кто-либо, знают свою силу и недо- 
 
статки;
•  они не боятся начать все снова;
•  деньги  не  являются  для  них  главным  или  един- 
 
ственным побудительным мотивом;
•  они хотят расти;
•  они понимают главенствующую роль потребителя;
•  они думают, что идут на большой риск;
•  они практичны;
•  их трудно запугать.
 
Достичь успехов в бизнесе и стать успешным пред-
принимателем можно, если  у Вас есть:
•  знания,
•  навыки,
•  предпринимательские качества,
•  высокая мотивация.
 
Самое простое в этом списке — знания.  Часть зна-
ний Вы уже имеете и приобрели в процессе жизни и ра-
боты. Много информации Вы можете почерпнуть из ли-
тературы, учебников, газет, журналов, различных пере-
дач. Знаниями с Вами могут поделиться родственники, 

2. КӘСІПКЕРЛІК ПСИХОЛОГИЯСЫ / ПСИХОЛОГИЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА 
ЭКСПРЕСС-КУРС ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА 
15
журналдардан, әртүрлі бағдарламалардан және өзге де 
ақпарат  көздерінен  көп  ақпарат  алуға  болады.  Сізбен 
туыстарыңыз,  достарыңыз,  әріптестеріңіз  өз  білімімен 
бөлісе алады. Білімнің көлемін арттырып отыруға бола-
ды және арттырып отыру қажет. Оқы, оқы және оқы!
 
Дағды — бұл алған білімді тәжірибеде қолдана білу. 
Дағды тәжірибе барысында қалыптасады. Өзіңіздің жеке 
ісіңізді ашпайынша, Сізде құжаттарды дайындау дағдысы 
болмайды. Қызметкерлерді жалдамасаңыз, Сізде адам-
дарды  басқару  дағдысы  болмайды.  Сондықтан  бір 
нәрсе жасау керек. Жұмысты жалғастыра бер, жұмысты 
жалғастыра бер!
 
Тұлғаның  айрықша  қасиеттері  —  бұл  адамға 
индивидуум  ретінде  тән  болып  келетін,  оның  өзге 
адамнан  ерекшелігін  көрсететін  қасиеттері.  Кез  кел-
ген ерекшелікті пайдала білу қажет. Егер Сіз оптимист 
болсаңыз — онда жабықпайсыз. Егер баяу қимылдайтын 
болсаңыз — Сіздің шешіміңіз бірізді әрі нақты болады. 
Ең  бастысы  —  өзіңізге,  өз  күшіңізге  және  адамдарды 
басқара алатындығыңызға сену керек!
 
Алайда кәсіпкер үшін ең маңыздысы — ынта.  Сіздің 
өмірді  өзгерткіңіз  келеді,  өз    ісіңізбен  айналысқыңыз 
келеді,  өз  күшіңіз  бен  мүмкіндіктеріңізге  сенесіз.  Сіз 
тәуелсіз  болуды  қалайсыз.  Сіз  ақша  табуды  қалайсыз. 
Сіз  оған  отбасыңызды  сендіре  аласыз.  Сіз  табысқа 
жететіндігіңізге  шын  сенімдісіз.  Бизнеспен  айналы-
су  адамды  әрдайым  білімін  арттырып,  жетілдіріп  және 
дамытып  отыруға  міндеттейді.  Кәсіпкер  үшін  ең  басты 
қасиеттердің бірі өзіне және өз күшіне деген сенімділігі.
 
Адамның  сенімділігі  оның  мінез-құлқынан  да 
көрінеді:
•  ол өзгелерге өз ойын жеткізе алады;
•  ол өз сезімі мен әсершілдігін байқата біледі;
•  оның өз көзқарасы бар;
•  ол өзгелерге өзге пікірді ұстану құқығын береді;
•  ол белсенді және бастамашыл;
•  ол өз мақсаттарына жеткізу үшін табандылық таны- 
 
тады;
•  ол өз бетінше шешім қабылдай біледі.
 
БИЗНЕСТІҢ ТАБЫСТЫ БОЛУЫНА 
 
НЕ ЫҚПАЛ ЕТЕДІ?
 
Табыс  —  бұл  қайсыбір  мақсатқа  қол  жеткізудегі 
сәттілік, жұмыстағы жоғары нәтижелері үшін көпшіліктің 
құрметіне  ие  болу.  Əрбір  кәсіпкер  өзінің  кәсіпкерлік 
қызметінде  табысқа  жетуге  талпынады.  Кәсіпкерлік 
табысқа бірнеше факторлардың әсер етеді: 
•  сәттілік немесе жолы болу, «сәті түсу», «мүмкіндігін 
 
жібермеу»;
•  сынап көру және қателіктер жасау, түрлі нұсқаларды  
 
іріктеу әдісімен белсенді түрде іздену;
•  білікті есеп және оңтайлы нұсқаны таңдау;
•  өз ресурсын пайдалану: білімі, шеберлігі, дағдылары  
 
мен жеке қасиеттері;
•  ынтаның  жоғарғы  деңгейі,  адамның  алдына  қойып  
 
отырған мақсаттарына қол жетуге деген ниеті.
 
Əрине, табысқа жетудің аса маңызды факторына өз-
өзін  ынталандыру  жатады.  Адамның  өзін-өзі  дамытуға 
друзья, коллеги. Объем знаний можно и нужно увеличи-
вать. Учиться, учиться и учиться.
 
Навыки — это способность применять на практике
имеющиеся  знания.  Навыки  формируются  в  процессе 
практической деятельности. Пока Вы не откроете соб-
ственное дело, у Вас не будет навыков  подготовки до-
кументов. Пока Вы не наймете себе работников, у Вас 
не  будет  навыков  руководства  людьми.  Поэтому  надо 
что-то делать.  Делать,  делать.
 
Личностные характеристики — это то, что  присуще
человеку, как индивидууму, отличает одного человека 
от  другого.  Любые  Ваши  особенности  надо  использо-
вать.  Вы оптимист — это позволит не унывать. Вы все 
делает медленно — Ваши решения всегда будут обду-
манны и последовательны. Главное — поверить в себя, 
в свои силы и повести за собой людей!
 
Но самое главное для предпринимателя — мотивация. 
Вы  хотите  изменить  жизнь,  заниматься  собственным 
любимым  делом.  Вы  уверены  в  собственных  силах  и 
возможностях. Вы хотите быть независимым. Вы хоти-
те зарабатывать деньги. Вы можете убедить в этом се-
мью. Вы сами искренне верите в успех. Ведение бизне-
са обязывает человека работать над собой, совершен-
ствоваться  и  развиваться.  Одним  из  базовых  качеств 
предпринимателя  является  уверенность  в  себе  и  сво-
их силах.
 
Уверенность человека проявляется и в его поведении:
•  он умеет доносить до других свои мысли;
•  он умеет выражать свои чувства и эмоции;
•  он имеет свою точку зрения;
•  он дает другим право на другое мнение;
•  он активен и инициативен;
•  он настойчив в достижении своих целей;
•  он самостоятелен в принятии решений.
 
ЧТО ВЛИЯЕТ НА УСПЕХ В БИЗНЕСЕ?
 
Успех — это удача в достижении какой-либо цели, 
общественное признание за высокие результаты в ра-
боте.  Каждый  предприниматель  стремится  к  успеху  в 
своей предпринимательской деятельности. Предприни-
мательский успех достигается за счет влияния несколь-
ких факторов:
•  удача  или  везение,  «оказался  в  нужное  время 
 
в нужном месте», «не упустил шанса»;
•  активный  поиск  методом  проб  и  ошибок,  перебор  
 
разных вариантов;
•  компетентный расчет и выбор оптимального вари- 
 
анта;
•  использование собственного ресурса: знаний, умений, 
 
навыков и личностных характеристик;
•  высокая  мотивация,  желание  достичь  тех  целей,  
 
которые человек ставит перед собой.
 
Несомненно, очень важным фактором успеха являет-
ся самомотивация. Желание человека развиваться, вну-
тренняя  сила,  двигающая  его  по  направлению  к  цели. 
Сила мотивации определяет скорость движения к цели. 
 
Мотивация предпринимателя зависит, прежде все-
го, от него самого. Умение поддерживать в себе опти-

2. КӘСІПКЕРЛІК ПСИХОЛОГИЯСЫ / ПСИХОЛОГИЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА 
КƏСІПКЕРЛІКТІҢ ЖЕДЕЛ КУРСЫ
16
деген ниеті, оны мақсатына жетелейтін ішкі күші. Ынта-
лану деңгейі мақсатқа жетудің жылдамдығын белгілейді.
 
Кәсіпкердің  ынталануы,  ең  алдымен,  оның  өзіне 
байланысты болады. Өз-өзін оптимистік сарында ұстау, 
ертеңгі күнін көре білу және соған бүгін әсер ете білу — 
бұл  іскер  адамның  шеберлігі.  Сіздің  оптимистік 
көзқарасыңыз  қызметіңізге  тікелей  әсерін  тигізіп  от-
ырады.  Сергек  және  көңілді  болыңыз,  стратегиялық 
тұрғыдан ой қозғауға — келешекті көріп, соны болжап 
және жоспарлап отыруға тырысыңыз.
 
Позитивтік көзқарас — табысқа жетудің кепілі.
 
Әзіл Сіздің міндетті түрдегі серігіңізге айналуы тиіс. 
Кез  келген  келіссөздер  немесе  сатылымдар  кезінде 
жүзіңізде  күлкі  мен  аузыңызда  әзіл  болса,  әрдайым 
табысты  болмақ.  Алайда,  есіңізде  болсын,  орынсыз 
күлкіге  бой  алдырмай,  жайдарлы  және  көңілді  жүруге 
тырысыңыз.
 
Табысқа  жету  Сізге  ғана  емес,  айналаңыздағы 
адамдарға да байланысты болатынын естен шығармаған 
жөн.  Отбасыңыз,  достарыңыз  бен  жақындарыңыздың 
қолдау  көрсетуі  Сізді  қанаттандырады  және  кез  кел-
ген  қиындықтарды  жеңу  үшін  күш  береді.  Отбасының  
әл-ауқаты  мен  берекесі  —  кәсіпкердің  басты 
мақсаттарының бірі.
 
Кәсіпкерлік пайда — кірістің ерекше түрі, іскерлік, 
өзіндік  шығармашылық  белсенділігі  және  жеке  бизнес 
саласындағы  жаңашылдығы,  яғни  жаңа  идеяны  жүзеге 
асыру,  коммерциялық  табыс  әкелетін  техникалық  және 
ұйымдастырушылық жаңалықтар үшін алынатын сыйақы.
 
Пайда  қуу  кәсіпкерлерді  өз  капиталын  тәуекелге 
тігіп, қызметкерлерді жалдауға және тауарларды өндіру 
мен  қызмет  түрлерін  ұсыну  үшін  қажетті  заттардың 
барлығын  сатып  алуға  мәжбүрлейді.  Сонымен  қатар, 
пайда үлкен ынталандырушы күш болып табылады. 
мистический настрой, умение видеть завтрашний день 
и  влиять  на  него  сегодня  —  это  великое  мастерство.  
Ваш  оптимизм  будет  напрямую  влиять  на  результаты 
Вашей деятельности. Будьте бодрее и веселее, старайтесь  
мыслить стратегически — видеть будущее, прогнозиро-
вать и планировать его. 
 
Позитивный настрой — залог успеха.
 

жүктеу/скачать 3,25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: