Ісін жаңа бастаған кәсіпкерлерге арналған КӘсіпкерліктің жедел курсы экспресс-курс предпринимательства для начинающих предпринимателей



Pdf көрінісі
бет7/53
Дата24.03.2017
өлшемі3,25 Mb.
#10139
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   53
глава со статьи 263 «Счет-фактура».
 
Первый вопрос, на который Вы хотели бы ответить, 
это «кто должен выписывать счет-фактуру?».
Согласно пункту 2 статьи 263 НК РК, плательщик налога 
на добавленную стоимость (далее — НДС) обязан при 
осуществлении  оборотов  по  реализации  товаров,  ра-
бот, услуг выписать получателю указанных товаров, ра-
бот, услуг счет-фактуру, если иное не установлено на-
стоящей статьей.
 
То  есть,  как  видно  из  этого  пункта  НК  РК,  счет-
фактура  выписывается  плательщиками  НДС  (статья 
228 НК РК). Плательщики НДС — это ИП и юридические 
лица, которые встали на учет по НДС. Им выдается сви-
детельство о постановке на учет по НДС установленной 
формы. Еще плательщиками НДС являются лица, ввозя-
щие товары на территорию Казахстана  из-за границы.
Согласно  пункту  4  статьи  263  НК  РК,  если  поставщик 
не является плательщиком налога на добавленную сто-

5. КӘСІПКЕРЛЕРГЕ АРНАЛҒАН ҚАРЖЫ / ФИНАНСЫ ДЛЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЯ 
КƏСІПКЕРЛІКТІҢ ЖЕДЕЛ КУРСЫ
38
 
ҚР СК 263-бабы, 4-тармағына сәйкес, егер өнім беруші 
қосылған құн салығын төлеуші болып табылмаса, шот-
фактура  немесе  басқа  да  құжат  «ҚҚС-сыз»  белгісімен 
жазылады. Яғни, осы тармақты былай түсіндіруге бола-
ды, егер Сіз ҚҚС төлеушісі болып табылмасаңыз 
да, сонда да шот-фактураға ҚҚС сомасының ор-
нына — «ҚҚС-сыз» деген сөзді көрсетуіңіз керек.  
Егер  шот-фактура  дұрыс  ресімделмесе,  онда 
салық  органы  есептен  ҚҚС  сомасын  шығарып 
тастауға құқылы. 
 
ҚР СК 263-бабы, 5-тармағына сәйкес, қосылған құн 
салығын есепке жатқызу үшін негіздеме болып табыла-
тын шот-фактурада:  
 
1) шот-фактураның реттік нөмірі араб цифрларымен  
 
көрсетіледі;
 
2) шот-фактураның толтырылған күні; 
 
3) тауарларды,  жұмыстарды,  қызмет  көрсетулерді  
 
беруші мен алушының тегі, аты, әкесінің аты (ол бар  
 
болса) не толық атауы, мекенжайы, өнім берушінің  
 
комитент немесе комиссионер мәртебесі;
 
4) тауарларды,  жұмыстарды,  қызмет  көрсетулерді  
 
беруші мен алушының сәйкестендіру нөмірі; 
 
5) өнім  берушінің  қосылған  құн  салығы  бойынша  
 
тіркеу есебіне қойылғаны туралы куәліктің нөмірі; 
 
6)  өткізілетін  тауарлардың,  жұмыстардың,  қызмет  
 
көрсетулердің атауы; 
 
7) салық салынатын айналымның мөлшері; 
 
8) қосылған құн салығының ставкасы; 
 
9) қосылған құн салығының сомасы; 
 
10)  қосылған  құн  салығы  ескеріле  отырып,  тауар- 
 
лардың, жұмыстардың, қызмет көрсетулердің құны  
 
көрсетілуге тиіс.
 
Ұйымдық-құқықтық  нысанның  қысқарған  атауын 
жазу (ЖШС, АҚ) дұрыс емес. 
 
ҚР  СК  256-бабына  сәйкес  қосылған  құн  салығын 
төлейтін барлық төлеушілер үшін міндетті құжат болып 
табылатын шот-фактурада келесілер көрсетіледі:
•  Тауар, жұмыс, қызметті жеткізушінің және қабылдау- 
 
шының аты—жөні (бар болса) немесе толық атауы.
•  Заңды тұлғаның атауы, оған қосымша шот-фактурада  
 
көрсетілуге  тиісті  ұйымдық-құқықтық  нысаны,  ол  
 
Заңды тұлғалардың мемлекеттік тізіліміне енгізілген  
 
заңды тұлғалардың атауына сәйкес келуі керек.  
 
Шот-фактура жазу кезінде пошталық индексті және 
«облыс», «Қазақстан Республикасы» және т.б. сөздерді 
ашық жазбауға да болады.  
 
Шот-фактураның келесі міндетті элементі төмендегі 
болып табылады: 
 
«Салықтар,  бюджетке  төленетін  басқа  да  міндетті 
төлемдер туралы» ҚР заңын қолданысқа енгізу туралы» 
ҚР заңының 47 — бабына сәйкес 2012 жылдың 1 қаңта-
рынан  бастап,  шот-фактураларда  салық  төлеушінің 
тіркеу нөмірі (ЖСН немесе БСН) көрсетіледі. 
 
Қосылған  құн  салығы  бойынша  тіркеу  есебіне  қою 
туралы куәліктің нөмірін ҚҚС төлеушісі болып табыла-
тын кәсіпкерлер көрсетеді.  
 
Яғни, егер кәсіпкер ҚҚС төлеушісі болып табылма-
са, онда ол салық салынатын айналым көлемін, салық 
мөлшерлемесін  көрсетеді,  ҚҚС  қосылғандағы  тауар/
имость,  счет-фактура  выписывается  с  отметкой  «Без 
НДС». Таким образом, из данного пункта следует, что, 
даже если вы не являетесь плательщиком НДС, 
вы  все  равно  должны  выписать  счет-фактуру, 
указав  в  ней  вместо  суммы  НДС  —  слова  «Без 
НДС».
 
Если счет-фактура оформлен неверно, то на-
логовики вправе исключить сумму НДС из зачета. 
 
Согласно  пункту  5  статьи  263  НК  РК,  в  счете-
фактуре, являющимся основанием для отнесения в за-
чет  налога  на  добавленную  стоимость,  должны  быть 
указаны:
 
1)  порядковый номер счета-фактуры, указываемый  
 
арабскими цифрами;
 
2)  дата выписки счета-фактуры;
 
3)  фамилия, имя, отчество (при его наличии) либо  
 
полное наименование, адрес поставщика и получа- 
 
теля товаров, работ, услуг;
 
4)  идентификационный номер поставщика и полу- 
 
чателя товаров, работ, услуг;
 
5)  номер  свидетельства  поставщика-плательщика  
 
налога на добавленную стоимость о постановке на  
 
регистрационный  учет  по  налогу  на  добавленную  
 
стоимость;
 
6)  наименование реализуемых товаров, работ, услуг; 
 
7)  размер облагаемого оборота;
 
8)  ставка НДС;
 
9)  сумма налога на добавленную стоимость;
 
10)  стоимость товаров, работ, услуг с учетом налога  
 
на добавленную стоимость.
 
Указание  сокращенных  наименований  организа-
ционно-правовой  формы  (ТОО,  АО)  не  является  пра-
вильным.
 
В  счете-фактуре,  являющимся  основанием  для  от-
несения в зачет налога на добавленную стоимость в со-
ответствии со статьей 256 Налогового кодекса, должны 
быть указаны: 
•  фамилия, имя, отчество (при его наличии) либо пол- 
 
ное наименование, адрес поставщика и получателя  
 
товаров, работ, услуг;
•  полное наименование юридического лица, включая  
 
организационно-правовую  форму,  подлежащее  
 
указанию в счете-фактуре, которое должно соответ- 
 
ствовать наименованию юридического лица, вклю- 
 
ченное в Государственный регистр юридических лиц. 
 
При выписке счета-фактуры возможно не указывать 
почтовый индекс и полное изложение слов «область», 
«Республика Казахстан» и других.
 
Следующим  обязательным  элементом  счета-
фактуры является регистрационный номер налогопла-
тельщика (ИИН или БИН).
 
В соответствии со статьей 47 Закона Республики Ка-
захстан  «О  введении  в  действие  Кодекса  Республики 
Казахстан «О налогах и других обязательных платежах 
в бюджет», в счетах-фактурах с 1 января 2012 года под-
лежит отражению регистрационный номер налогопла-
тельщика (ИИН или БИН).
 
Номер свидетельства о постановке на регистраци-
онный учет по налогу на добавленную стоимость ука-

5. КӘСІПКЕРЛЕРГЕ АРНАЛҒАН ҚАРЖЫ / ФИНАНСЫ ДЛЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЯ 
ЭКСПРЕСС-КУРС ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА 
39
қызмет сомасы мен құны көрсетілмейді.  Бұл жағдайда 
шот-фактурада «ҚҚС-сыз» деп көрсетіледі. 
 
Егер  кәсіпкер  акцизделетін  тауарларды  сататын 
болса,  онда  шот-фактурада  қосымша  акциз  сомасы 
көрсетіледі.
 
Жеке  кәсіпкерлер  шот-фактураны  аты-жөні  (бар 
болған жағдайда) және (немесе) атауы жазылған мөрімен 
куәландырылады.  Шот-фактураға  жеке  кәсіпкер  қол 
қояды. 
 
Мемлекеттік  органдар  бекіткен  нысандағы  шот-
фактура  болмайды.  ҚР  СК  талаптарын  сақтай  оты-
рып, әртүрлі адамдар және ұйымдар дайындаған  шот-
фактуралардың нысандары болады.  Шот —фактураның 
үлгісі кесте 5  көрсетілген.
 
 
Активтер, пассивтер, табыс, баланстық есеп, 
кіріс және шығыс туралы есеп деген не?
 
Бухгалтерлік  есеп  операцияларды тіркеу, тізімдеме 
есептерін  құру  дегенді  білдіреді.  Мұндай  бухгалтерлік 
құжаттардың  басты  үлгісі  кіріс,  шығыс  туралы  есеп 
және баланстық есеп болып табылады.
Активтер
 
Кәсіпкерлер істі бастағанда салатын ақша «капитал» 
деп  аталады.    Бухгалтерияда  капитал  —  қайтару 
мақсатында қаражат салу дегенді білдіреді. Кәсіпкер ка-
питалды  табыс  табу  мақсатында  салады.  Ақша  салған 
соң,  бухгалтерия  капиталды  кәсіпкер    меншік  иесінен 
қарызға алған ақша ретінде қарастырады.
 
Активтер  —  кәсіпорын  иеленетін  немесе  пайда-
лана  алатын  қаражаттар.  Активтерге  офис  ғимараты, 
компьютерлік  жабдықтар,  мүліктер  мен  офистік 
жиһаздар, қолма қол ақша жатады.
 
Кейбір  активтер  іскери  операцияларда  ұзақ  уақыт 
бойы қолданылады. Офис ғимаратын әкімшілік бірнеше 
жыл  қатарынан  қолдануы  мүмкін,  компьютерлік 
жабдықтарды  да  бұзылғанға  дейін  көп  жылдар 
пайдалануға болады.
 
Басқа активтер өте қысқа уақыт ішінде  иелікте бола-
ды. Мысалы, газет сататын дүңгіршектің иесі газеттерді 
шыққан  күні  сатуға  тырысады,  ал  апта  сайынғы,  ай 
сайынғы журналдар сөреде жатып қалмауы керек. 
Кәсіпорын  қордағы  тауарларды  неғұрлым  көп  сатса, 
соғұрлым көп табыс түсіреді. 
 
Сондықтан  баланстық  есептегі  активтер  айна-
лым  құралдары  және  негізгі  капитал  (негізгі 
қаражаттар) болып бөлінеді.
 
Негізгі  құралдар  (синонимдері  —  ұзақ  мерзімді 
активтер, негізгі капитал, айналымнан тыс активтер) — 
дегеніміз,  кіріс  алу  немесе  пайдаланудан  табыс  табу 
мақсатында қандай да болсын операцияларды жүргізу 
үшін сатып алынған қор.  
 
Өңдеу  өнеркәсібінде  өндірістік  жабдықтар  негізгі 
қорға жатқызылады, себебі олардың көмегімен сатыла-
тын бұйымдар жасалады. 
зывают только те предприниматели, кто является пла-
тельщиком НДС.
 
Естественно,  если  предприниматель  не  является 
плательщиком  НДС,  то  указывать  размер  облагаемого 
оборота, ставку налога, его сумму и стоимость товара/
услуги с учетом НДС не нужно. В этом случае в счете-
фактуре указывается «Без НДС».
 
Если предприниматель реализует подакцизные то-
вары,  то  в  счете-фактуре  дополнительно  указывается 
сумма акциза.
 
Индивидуальные  предприниматели  заверяют  счет-
фактуру печатью, содержащей фамилию, имя, отчество 
(при его наличии) и (или) наименование. Счет-фактура 
подписывается индивидуальным предпринимателем.
 
Утвержденной  государственными  органами  фор-
мы счета-фактуры в природе не существует. Есть формы 
счетов-фактур, разработанные разными людьми и органи-
зациями с учетом приведенных выше требований НК РК.
Пример счета-фактуры представлен в таблице 3. 
 
Что такое активы, пассивы, прибыль, балан-
совый отчет, отчет о доходах  и  расходах?
 
Бухгалтерский  учет  означает  регистрацию  опера-
ций, составление отчетов  ведомостей. Самыми важны-
ми примерами таких бухгалтерских документов являют-
ся Отчет о прибылях  убытках и Балансовый отчет.
 
 
Активы 
 
Деньги,  которые  предприниматели  вкладывают  в 
дело, называются «капитал». В бухгалтерии капитал — 
это вложение средств с намерением их возврата. Пред-
приниматель  вкладывает  капитал  с  намерением  полу-
чить прибыль. Как только деньги вложены, бухгалтерия 
будет рассматривать капитал как деньги, которые пред-
приятие одолжило у владельца.
 
Активы  —  это  средства,  которыми  предприятие 
владеет или которыми может пользоваться. К активам 
относятся: здание офиса, компьютерное оборудование, 
инвентарь и мебель офиса, наличные деньги.
Некоторые  активы  используются  в  деловых  операци-
ях длительное время. Здание офиса может быть заня-
то администрацией в течение ряда лет, подобно этому 
компьютер  может  продуктивно  служить  многие  годы, 
прежде чем выйдет из строя.
 
Другие активы находятся во владении только в течение 
очень короткого промежутка времени. Например, хозяин га-
зетного киоска стремится продать газеты в тот же день, ког-
да они вышли, а еженедельные газеты,  ежемесячные жур-
налы также не должны залеживаться на полках.
 
Чем быстрее предприятие сможет продать товары, 
которые оно имеет в своих запасах, тем большую при-
быль оно может получить. 
 
Поэтому  активы  в  балансовом  отчете  разделяют-
ся  на  оборотные  средства  и  основной  капитал 
(основные средства).
 
Основные  средства  (синонимы  —  долгосрочные 
активы,  основной  капитал,  внеоборотные  активы)  — 
это  фонды,  приобретенные  для  ведения  каких-либо 
операций с целью получения дохода или прибыли от их 

5. КӘСІПКЕРЛЕРГЕ АРНАЛҒАН ҚАРЖЫ / ФИНАНСЫ ДЛЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЯ 
КƏСІПКЕРЛІКТІҢ ЖЕДЕЛ КУРСЫ
40
 
Кесте 3 - Шот —фактураның үлгісі

5. КӘСІПКЕРЛЕРГЕ АРНАЛҒАН ҚАРЖЫ / ФИНАНСЫ ДЛЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЯ 
ЭКСПРЕСС-КУРС ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА 
41
 
Таблица 3.  Пример счета-фактуры

5. КӘСІПКЕРЛЕРГЕ АРНАЛҒАН ҚАРЖЫ / ФИНАНСЫ ДЛЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЯ 
КƏСІПКЕРЛІКТІҢ ЖЕДЕЛ КУРСЫ
42
использования.
 
В  обрабатывающей  промышленности  производ-
ственное оборудование является основными фондами, 
потому что на нем производятся изделия, которые впо-
следствии будут проданы. 
 
В  сфере  услуг  оборудование,  используемое  работ-
никами,  оказывающими  услуги  клиентам,  может  быть 
классифицировано  как  основные  фонды  (например, 
оборудование в гараже или мебель в гостинице).
 
Оборудование офисов, компьютеры и автомашины, 
принадлежащие компании, — это  тоже основные фонды. 
Основные фонды в балансовом отчете обычно группи-
руются по категориям:
•  собственность  или  долгосрочное  арендованное  
 
имущество;
•  механизмы и другое оборудование;
•  установки и принадлежности, например, инвентарь  
 
офисов;
•  транспортные средства.
 
Инвестиции могут относиться к основным фондам. 
Обычно  они  приводятся  в  публикуемых  отчетах  боль-
ших  компаний.  Компания  «А»  может  инвестировать  в 
компанию «В», купив некоторое количество акций этой 
компании. Если эти инвестиции были сделаны компани-
ей «А» с расчетом, что она будет держать у себя акции 
более чем один год, то она классифицируются в компа-
нии «А» как основные фонды.
Оборотные средства включают в себя:
•  предметы,  являющиеся  собственностью  предпри- 
 
ятия  и  предназначенные  для  превращения  их  
 
в деньги в течение одного года;
•  деньги предприятия, включая находящиеся в банке.
 
Эти  активы являются «оборотными» в том смысле, что 
они непрерывно движутся, оборачиваются в деле.
Деньги используются для приобретения товаров, которые 
затем продаются. Торговля в кредит порождает дебиторов, 
но, в любом случае, деньги зарабатываются через торговлю. 
 
Қызмет  саласында  жұмысшылардың  клиенттерге 
қызмет  көрсету  үшін  қолданатын  жабдықтарын  негізгі 
қор ретінде жіктеуге болады (мысалы, гараждағы жабық 
немесе қонақүйдегі жиһаз).
 
Компанияға  тиесілі  офис  жабдықтары,  компьютер-
лер мен автомашиналар  — бұлар да негізгі қорлар.
 
Баланстық есептегі негізгі қорлар әдетте, келесі са-
наттары бойынша топтастырылады:
•  Меншік немесе ұзақ мерзімді жалға алу мүлігі;
•  Механизмдер және басқа да жабдықтар;
•  Қондырғылар мен керек-жарақтар, мысалы, офистің  
 
дүние-мүліктері;
•  Көлік құралдары.
 
Инвестиция  да  негізгі  қорға  жатқызылуы  мүмкін. 
Əдетте, ірі компаниялардың жарияланатын есептерінде 
көрсетіледі. «А» компаниясы  «В» компаниясына компа-
нияның бірнеше акцияларын сатып алу арқылы күрделі 
қаржы  салуы  мүмкін.    Егер  инвестицияны  «А»  компа-
ниясы  акцияларды  бір  жылдан  артық  мерзімде  ұстау 
мақсатында  сатып  алынса,  онда  ол  «А»  компаниясы 
үшін негізні қор болып жіктеледі.
Айналым қаражаты құрамына кіреді:
•  Кәсіпорынның  меншігі  болып  табылатын  және  
 
бір жыл ішінде ақшаға айналдыруға арналған заттар;
•  Банктегіні  қоса  алғанда,  кәсіпорынның  ақшалары.
 
Бұл  активтер  үздіксіз  қозғалыс  үстінде  болып,  істе 
айналып жатса «айналымдық» болады.
 
Ақша  тауар  сатып  алуда  қолданылады,  соңынан 
ол  тауар  қайта  сатылады.  Кредитке  сауда  жасау 
нәтижесінде дебитор пайда болады, дегенмен кез кел-
ген  жағдайда  ақша  сауда  жасау  арқылы  табылады. 
Осы ақшаның бір бөлігі, мүмкін өте үлкен бөлігі қорды 
толықтыру үшін жұмсалады.
 
Айналым активтерінің негізгі баптары болып табы-
лады:
•  Қолма қол ақша;
•  Дебиторлар;
Актив
Пассив
Айналым қаражаттары:
• Қолма қол ақша
• Ағымдағы шоттағы ақша
• Банктегі депозиттер
• Тауар қорлары
• Өндіріске арналған  
  шикізаттар мен материалдар
• Дебиторлық берешек
• Алдын ала төлем 
Негізгі құралдар:
• Жер телімі
• Офис ғимараты
• Өндірістік ғимараттар
• Жабдықтар 
• Көлік құралдары
Офистік жабдықтар, жиһаз,   
  мүлік
Оборотные средства:
• Наличность
• Деньги на текущем счете
• Депозиты в банках
• Запасы товара
• Сырье и материалы для про- 
  изводства
• Дебиторская задолженность
• Предоплата 
Основные средства:
Земельный участок
• Офисное здание
• Производственное здание
• Оборудование 
• Транспортные средства
• Офисное оборудование,  
   мебель, инвентарь
Қысқа мерзімді міндеттемелер
Капитал 
Краткосрочные обязательства
Долгосрочные обязательства
Капитал 
Актив = Пассив
 
Кесте  4 -  Активтер және пассивтер
 
Таблица 4.    Активы и пассивы

5. КӘСІПКЕРЛЕРГЕ АРНАЛҒАН ҚАРЖЫ / ФИНАНСЫ ДЛЯ ПРЕДПРИНИМАТЕЛЯ 
ЭКСПРЕСС-КУРС ПРЕДПРИНИМАТЕЛЬСТВА 
43
•  Тауар қоры.
 
Қысқа мерзімді активтердің басқа да баптары бар:
 
Қысқа  мерзімді  инвестиция  —  бұл,  көбінесе, 
банктегі  қысқа  мерзімді  депозиттер,  олар  қажет 
жағдайда жеңіл қолма қол ақшаға айналдырылады.
 
Алдын ала төлем — кәсіпорын қызмет үшін төлеген 
ақшасының  бір  бөлігі,  ол  оны  пайдаланбайды,  бірақ 
келесі  есепті  кезеңге  дейін  оны  қолданады.  Мысалы, 
кәсіпорын  өзінің  ғимараттарын  өрттен  және  ұрлықтан 
сақтандыру  үшін  жыл  сайынғы  240  000  теңге 
мөлшеріндегі сақтандыру сыйақысын төледі дейік, яғни 
сыйақы  ай  сайын  аванс  түрінде  1  желтоқсанға  дейін 
төленуі  тиісті.  Бұл  жағдайда  31  желтоқсанда  есептік 
кезеңі аяқталатын кәсіпорын  240 000 теңге төлеген соң, 
жыл  соңына  дейін  сақтандыру  өтемін  тек  бір  ай  ғана 
иеленеді. Қалған 11 айдың өтемі (құны 20 мың теңге —  
ай  сайын  20  мың  теңге)  келесі  айда  ғана  қолдануы 
мүмкін. 220 мың теңге көлеміндегі алдын ала төлем 31 
желтоқсандағы  баланстық  есепте  айналым  активтері 
ретінде көрсетілуі тиіс.  
 
Дебитор — кәсіпорынға ақша қарыз тұлға. Сақта-
ндыру  туралы  мысалды  жалғастыра  отырсақ,  егер 
кәсіпорын өрт зардабы бойынша шағым білдіретін болса, 
шағым  сомасы  сақтандыру  компаниясының  кәсіпорын 
алдындағы дебиторлық қарызы болып саналады.
 
Пассивтер  —  дегеніміз,  біреуге  берілетін  заттар. 
Пассив  немесе  міндеттеме  —  кәсіпорынның  қарызын 
білдіретін  бухгалтерлік  термин.  Пассивтер  туралы 
бірнеше мысал келтіреміз: 
•  банктік кредит — бұл банкке қайтаруға тиісті сома;
•  сатып  алынған,  әлі  толықтай  төленбеген  тауарлар  
 
үшін жеткізушілер алдындағы қарыз сомасы. Мыса- 
 
лы,  кәсіпорын  дүкен  үшін  көрмелерді  кредитке  са- 
 
тып  алу  мүмкін.  Яғни,  тауар  жеткізілген  кезде  
 
кәсіпорын оған ақша төлемейді. Кәсіпорын қарызын  
 
толық төлеп біткенше, тауардың иесі қарызға алған  
 
сома бойынша кредитор болып табылады.
Баланстық есепте ірі қаржылық үш бап көрінеді:
•  ағымдағы (немесе қысқа мерзімді) міндеттемелер;
•  ұзақ мерзімді міндеттемелер;
•  Капитал.
 
Ағымдағы міндеттемелер — жақын арада төленуі 
тиіс кәсіпорынның қарыздары. Əдетте ол — жыл ішінде 
дегенді білдіреді. Ағымдағы міндеттемелердің үлгілері:  
•  Жыл ішінде төленуге тиісті кредиттер;
•  Сауда кредиторлары;
•  Төленуге тиісті салықтар;
•  «Жинақталған шығындар» — шот келмеген немесе  
 
белгіленген тәртіп бойынша төлем уақыты келмеген  
 
кәсіпорынның қарыздары. Жинақталған шығындарға  
 
газ немесе электр энергиясының құны мысал бола  
 
алады. Егер кәсіпорын есепті жылды 31 желтоқсанда  
 
жабатын  болса,  бірақ  газ  үшін  шотты  қаңтардың  
 
соңына дейін алмаса, онда екі айлық жинақталған,  
 
төленбеген  газ  шығындары  (шығыс)  пайда  бо- 
 
лады, ол бойынша шот әлі келген жоқ және «ресми  
 
түрде»  қарыз  төлемге  жатпайды.  Бұл  баланстық  
 
есепте міндеттеме ретінде көрсетіледі. 
 
Ұзақ  мерзімді  міндеттемелер  —  бұл  өте  қысқа 
 
Часть, и, возможно, большая, этих денег будет затем 
использована для пополнения запасов.
 
Основными статьями оборотных активов поэтому явля-
ются:
•  наличность;
•  дебиторы;
•  запасы товаров.
 
Есть и другие статьи краткосрочных активов:
 
Краткосрочные  инвестиции  —  это  чаще  всего 
краткосрочные депозиты в банках, которые могут быть 
легко обналичены при необходимости.
 
Предоплата — это та часть денег, которая уже вы-
плачена  предприятием  за  услуги,  которыми  оно  еще 
не пользуется, но которыми будет пользоваться до на-
ступления  следующего  отчетного  периода.  Предполо-
жим, например, что предприятие выплатило ежегодную 
страховую премию в сумме 240 000 тенге за страховку 
своих помещений от пожара и кражи, и что эта премия 
должна оплачиваться ежегодно авансом до 1 декабря. 
В этом случае предприятие, чей отчетный год оканчи-
вается 31 декабря, выплатив 240 000 тенге, будет об-
ладать  до  конца  года  страховым  покрытием  лишь  на  
1 месяц. Покрытие же на оставшиеся 11 месяцев (стои-
мостью 20 тыс.тг. — по 20 тыс.тг за месяц) может быть  
использовано только в следующем году. Предоплата в 
сумме 220 тыс.тг. должна быть при этом показана в ба-
лансовом отчете на 31 декабря как оборотные активы.
 

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   53




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет