Issn 1607-2782 Республикалық

 
51 
постпозиции  представляют единую единицу.  Данной слово воспринимается не как номинативная 
единица,  а  прежде  всего  как  организующая,    структурная  и  может  рассматриваться  в  качестве 
составного  элемента  признакового  единства.  Переход  из  класса  номинативных  единиц  в  класс 
структурных  в решающей степени обусловлен особенностями лексического значения, типом его 
понятийного  содержания:  чем  абстрактнее  лексическое  значение  слова,  тем  легче  оно  входит  в 
процесс делексикализации и превращения его в грамматический элемент. 
        Можно  заключить,  что  как  эврисемичная  единица  данное  слово  охватывает  два  основных 
макрополя языка – лексическое и  грамматическое, т.е. способно употребляться и как лексическая, 
номинативная единица, близкая по смыслу  конкретным словам, и как грамматическая единица – 
показатель признаковости  в несколькословной номинативной единице. 
       6.  Исключительно  богатый  и  разнообразный  дистрибутивный  диапазон.  Сочетаемостные 
свойства морфокомпонента позволяют показать специфику эврисемичного слова. Дистрибутивной 
особенностью  является  совокупность  всех  окружений  (словосочетательных  контекстов),  в 
которых может встречаться морфокомпонент.  Модели сочетаемости отражают функциональную 
значимость    как  морфокомпонента,  так    и  других  элементов,  находящихся  в  постпозиции 
номинативной  структуры.  Возможности      контекстного  окружения  говорят  о  значительности 
функционально-семантического  потенциала  слова  «цвет»,  который  находится  в  прямой 
зависимости  от  семантики  сочетающихся  с  ним  слов.    Номинация  качественного  признака  со 
значением  цвета  происходит  исключительно  с  ориентацией  на  мир  объекта  и  мир  субъекта, 
поэтому  признаки  имени  (в  постпозиции)  запрограммированы,  заданы  в  грамматическом 
компоненте  наименования  и  являются  обязательными  распространителями,  обеспечивая 
смысловую и структурную достаточность, завершенность. Иными словами, в грамматикализаторе 
заложены  потенциальные  семы,  отражающие  потенциальные  свойства  предметов,  тем  самым 
обеспечивают  линейное  окружение  морфокомпонента  «цвет».  Эта  сторона  функционирования 
широкозначного слова прямо соотносится с  его синсемантией, о которой уже шла речь: ведь сам 
по  себе  морфокомпонент  не  может  употребляться.  Широкозначное  слово    «цвет»  выражает  
грамматическую  функцию  окачествления      лишь  в  соединении  с  другими  лексическими 
единицами,  в структурах с заполненной постпозицией. Иначе говоря,  широкозначный компонент 
только в сочетании с другими лексическими единицами образует автосемантические структуры и 
единственно таким образом участвует в создании номинативной словосочетательной модели. 
       7.Высокая  частота  употребления.  Три  характеристики  широкозначного  слова  –  частота 
употребления,  степень  специализации  значения  и  разнообразие  дистрибуций  –  рассматриваются 
как  взаимообусловленные.  Поскольку  слово  «цвет»  обозначает  общий  признак,  присущий 
огромному числу предметов, оно обладает наиболее высокой  частотой употребления  в качестве 
морфокомпонента  в  словосочетательной  единице,  способностью  объединяться  с    лексическими 
единицами,  называющими  разные  по  содержанию  объекты    (фрукты,  овощи,  растения, 
окружающая природа,  ископаемые, минералы, продукты питания, драгоценные камни, артефакты, 
неорганический  мир,  животный  мир,  цветы,  –  цвета  малины,  цвета  авокадо,  цвета  свежей 
листвы,  цвета воды, цвета  пустыни, цвета древесины, цвета дрожжей, цвета  грецкого ореха, 
цвета янтаря, цвета бургунди, цвета голубого льда, цвета железной ржавчины, цвета нежной 
розы,  цвета  соломы,  цвета  тленья,  цвета  темного  меда,  цвета  осеннего  неба),  нередко 
требующими  восполнения,  уточнения,  и  потому  легко  образующими  близкие  по  составу  двух-, 
трех-, четырехкомпонентные  (и более) конструкции. 
       Таким  образом,  широкозначное  слово  «цвет»  характеризуется  серией  признаков,  среди 
которых  наиболее  существенными,  можно  считать  следующие:  наличие  в  семантике  широкой 
понятийной  основы  и  гиперо-гипонимических  отношений    с остальными единицами  поля  цвета, 
синсемантизм, 
полифункциональность, 
способность 
к 
грамматикализации, 
широкий 
дистрибутивный  диапазон,  высокая  частота  употребления,  при  этом  все  признаки  находятся  в 
отношении взаимосвязанности и взаимообусловленности. 
 
Литература: 
1.Уфимцева А.А. Лексическое значение.-М.:Наука, 1986.- 240 с. 
2.Гак  В.Г. К проблеме семантической синтагматики. //Проблемы структурной лингвистики 
Сб.ст. отв.ред.С.К.Шаумян. –М.:Наука, 1972. – С.267-395. 
3.Кузнецова  Э.В.  Метод  ступенчатой  идентификации  в  описании  ЛСГ  слов.  //Проблемы 

 
52 
моделирования языка: Учен.зап.Тартус.ун-та. // Ред.Х.Рятсеп.-Тарту, 1969.-Вып.3. -Ч.2.-С.85-92. 
 
Түйіндеме 
Мақалада  бiр  сӛзден  тұратын  түс  атаулары,  атаулардың  жасалу  техникасы,  олардың 
коммуникациядағы (қарым-қатынастағы) қызметi және мағынасы қарастырылады. Сонымен қатар, 
олардың түс жүйесiндегi қолданысынан туындайтын себептерi  талқыланған. 
 
Summary 
The  article  touches  upon  a  non-oneword  denomination  of  colour,  considers  the  techniques 
(process)  of  nomination  formation,  their  functions  and  meanig  in  communication.  There  are  analysed 
some incentive motives leading to making their role more active in the system of colour vocabulary. 

 
53 
ӘОЖ 159.93:373.2:394.3 
 
БОЛАШАҚ БАСТАУЫШ СЫНЫП МҦҒАЛІМДЕРІНІҢ ӘДЕБИЕТТІК ОҚУ 
САБАҚТАРЫНДА МӘТІНМЕН ЖҦМЫС ІСТЕУ ДАҒДЫЛАРЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ 
 
А.АБУОВА, Г.ТОҚМЫРЗАЕВА 
Қорқыт Ата атындағы Қызылорда мемлекеттік университеті 
 
 Қазақстан  Республикасының  Білім  заңында  және  Білім  беру  тұжырымдамасында  келешек 
қоғам  мүшесі,  болашақта  оның  белсенді  қайраткері  болатын  ұрпақпен,  олардың  білім  алып, 
дамуымен  айналысатын  мамандарды  білімді  де,  парасатты,  шебер  де,  іскер  етіп  даярлауға  баса 
кӛңіл  бӛлу  керектігі  атап  айтылған.  Осы  тұрғыдан  алғанда,  бастауыш  сыныптарда  білім  беретін 
маман даярлау мәселесі қай кезде де ең ӛзекті істің бірі [1].  
Адамның  жеке  тұлға  болып  қалыптасуындағы  бүкіл  болмысының  негізі  ұйытқысы  осы 
бастауышта құрылатыны педагогтардың да, психологтардың да еңбектерінде атап айтылып келеді. 
Оқушы бойында білім негізін қалайтын, баланың жеке басының дамуын қамтамасыз ететін тұлға – 
мұғалім. Мұғалімнің білім беру барысында орынды қолданған әдіс-тәсілдері, қарым-қатынасы, әр 
түрлі  іс-әрекеттері  негізінде  оқушының  жеке  бас  қасиеті  қалыптасады.  Болашақ  мамандардың 
мектеп  оқушыларымен  тіл  тауып,  бірден  іске  кірісіп  кетуі  оңай  мәселе  емес.  Ондай  икемділік 
үздіксіз  жүргізілетін,  ғылыми  тұрғыда  ұйымдастырылған  педагогикалық  білім  мен  дағдының 
негізінде  жүзеге  асады.  Сондықтан  да  жоғары  білімді  мұғалімдер  дайындайтын  жоғары  оқу 
орындарында әдістемелік пәндерді оқытудың алатын орны ерекше. 
Педагогикалық  процесте  орын  алып  отырған  ӛзекті  мәселелерді  тиімді  жолмен  шеше 
алатын, білімді де білікті маман даярлау-жоғары оқу орындарының міндеті. Қазіргі таңдағы білім 
беру  жүйесіне  ізгілендіру,  демократияландыру  бағыттарының  енуімен  байланысты  болашақ 
ұстаздың  әдістемелік-педагогикалық  тұрғыдағы  дайындықтарын,  оның  ішінде  оқулықтағы  мәтін 
мазмұнымен жұмыс істей алу біліктілігін қалыптастыру басты мақсаттардың біріне айналып отыр.  
Білім  беру  жүйесіндегі  бастауыш  мектеп  әдебиеттік  оқу  әдістемесі  жӛнінде  жазылған 
ғылыми  еңбектердің  авторлары  ХХ  ғасырдың  40-жылдарынан  бастап    Ш.Сарыбаев,  Ғ.Бегалиев, 
А.Садуақасов,  С.Жиенбаев,  Қ.Басымұлы,  С.Аманжолов  сияқты  т.б.  ғалымдардың  ғылыми 
мақалалары мен еңбектерінде, әдістемелік құралдарында қарастырылады. Мектепке дейінгі және 
бастауыш  мектеп  оқушыларының  тілін  дамыту,  оқу  дағдыларын  қалыптастыру  мәселелері 
Х.Арғынов,  М.Балақаев,  М.Жұбанова,  Б.Баймұратова,  К.Бозжанова,  Т.Әбдікәрім,  С.Рахметова, 
Б.Қабатаева және т.б. ғалымдардың еңбектерінде зерттеу нысанына алынды.  
Жалпы  болашақ  мамандардың  кәсіби  даярлығын  қалыптастырудың  теориялық,  ғылыми, 
әдістемелік негіздерін айқындау мәселелері   Ш.А.Абдраман, А.Б.Абибуллаева, Б.А.Әбдікәрімов, 
С.А.Әбдіманапов,  А.М.Әбдіров,  Б.А.Әлмұханбетов,  Н.А.Завалко,  С.Т.Каргин,  К.М.Кертаева, 
Б.Т.Кенжебеков,  М.А.Лигай,  А.С.Мағауова,  М.С.Мәлібекова,  Т.К.Мусалимов,  О.Г.Мусабеков, 
Г.Ж.Меңлібекова,  Б.К.Момынбаев,  К.А.Нұрымжанова,  А.П.  Сейтешев,  П.Б.Сейітқазы, 
Қ.А.Сарбасова және т.б.ӛз зерттеулеріне арқау еткен. 
Бастауыш  сынып  мұғалiмдерiн  даярлау  мәселелері  бойынша  С.Е.  Архипова,  Ю.К. 
Бабанский,  Л.В.  Занков,  Р.М.  Қоянбаев,  А.И.  Пискунов,  Т.Ш.  Домаев,    Т.С.  Сабыров‚  М.Н. 
Сарыбеков,  Н.Д.Хмель  және  т.б.  зерттеулерінде  мұғалiмдердi  кәсiби  даярлаудың  теориялық 
негiздерi  қарастырылып,  педагогикалық  жоғары  оқу  орындарындағы  оқу  процесiнiң  тиiмдiлiгiн 
арттыру  жолдары  айқындалады,  ал  О.А.Абдуллина,  К.І.  Аманқұлов,  Н.К.Ахметов, 
Ғ.З.Әділғазинов,  Г.Е.Берікханова,  А.А.Калюжный,  А.Ж.Қайдарова,  К.Ә.Тілегенова  және  т.б. 
еңбектерінде  педагогикалық  шеберлікті  дамыту,  педагогикалық  және  әдістемелік  іс-әрекетке 
даярлау мәселелері зерттелген. 
Бастауыш сыныптардағы оқытудың мазмұнында ерекше орын алатын пән  - әдебиеттік оқу. 
Әдебиеттік    оқу  пәнінің  алдында  қоятын  ең  негізгі  мақсаттарының,  міндеттерінің  бірі  – 
оқушылардың  рухани  дүниесін    байыта  отырып,  эстетикалық,  интелектуалдық,  кӛркемдік, 
адамгершілік, азаматтық  тәрбие беру; жазушы туындысына бейнеленген дүниелерді эстетикалық 
тұрғыдан қабылдауға қажетті білім және біліктілікпен қаруландыру; оқушының логикалық ойын, 
ауызша сӛйлеу және жазба тіл мәдениетін қалыптастыру т.б. болып табылады.  
ПЕДАГОГИКА ҒЫЛЫМДАРЫ
 
 

 
54 
Болашақ  бастауыш  сынып  мұғалімі  оқу  бағдарламасына  енген  ақын-жазушылар 
шығармаларын  жан-жақты  талдай  білуі  тиіс.  Талдауға  ұсынылған  мәтіннің  тақырыбын  аша 
отырып, ол шығарма идеясына қызмет ететін тілдік фактілерге де талдау жасай алатындай болуы 
қажет.  Әдебиеттік  оқу  сабақтарын  ӛз  дәрежесінде  жүргізу  үшін  мәтінді  мазмұндау,  нақышына 
келтіріп оқу, мәтін түрлерімен таныстыру, шығарманың тақырыбы мен идеясын аша білуді игерту, 
тақырыптың  тәрбиелік  мәнін  түсіндіру,  мәтіндегі  бейнелі  сӛздерді,  кӛркемдегіш  тәсілдерді  таба 
білуді үйренуі тиіс[2].  
 Әдебиеттік  оқу  әдістемесінде  мәтінмен жұмыс жасауды    игеру  барысында  мына  міндеттер 
жүзеге асырылады:  
- қазіргі қазақ тілінен алған білімдерін мәтінге тілдік талдау кезінде орнықтыру, жетілдіру; 
-  кӛркем  әдебиет  жанрларына  әдеби  теориялық  талдауды  тілдік  талдаумен  сабақтастыра 
жүргізуді қалыптастыру; 
- мәтінді мазмұндату; 
- мәтінді мәнерлеп оқыту; 
- кӛркемдеуіш тәсілдерді тани білу; 
- мәтіндегі автордың айтар ойы мен идеясын ашуға баулу,   
- прозалық және поэзиялық шығармалардан алынған үзіндіні мазмұндау, мәтінге әдеби және 
тілдік талдау жасау.  
Әдебиеттік оқу сабағындағы мәтінмен жұмыс негізінде болашақ бастауыш сынып мұғалімі:  
- мәтінді және оның түрлерін; 
- кӛркем мәтіндегі суреттеу құралдарын; 
- мәтінді бӛлімге бӛлуді, әр бӛлімді азат жолдан бастап жазуды; 
- мәтінге қойылатын талаптарды; 
- мәтіндегі тілдік талдаудың жолдарын; 
 - мәтіннің тақырыбы, композициясы, негізгі идеясы, жоспары т.б әдебиет теориясынан     
алған білімдерін практикада қолдануды; 
- бастауыш мектеп оқушылары үшін мәтіндерді іріктей білуді; 
- мәтінге ат қоюды; 
- мәтінді мәнерлеп оқуды және мазмұндауды; 
- мәтіндегі тірек сӛздерді табуды; 
- мәтіндегі кӛркемдеуіш тәсілдерді айыра білуді меңгеруі керек. 
 Бастауыш  сыныптағы  әдебиеттік  оқу  сабақтарының  мазмұны  екі  үлкен  бӛлімнен  тұрады: 
кӛркем  мәтіндер,  ғылыми  танымдық  мәтіндер.  Бұл  бӛлімдерінің  әрқайсысының  мазмұнында  да 
оқу әдістемесінде де ӛзіне тән ӛзгешеліктері бар. Кӛркем шығармалар ауыз әдебиеті және жазба 
әдебиеті үлгілерін қамтиды.  
Болашақ бастауыш сынып мұғалімдері әдебиеттік оқу сабақтарында оқушыларда  мынадай 
құзіреттіліктерді қалыптастыруы тиіс:  
 
Аналитикалық- бағалау құзыреттілік 
 
Коммуникативтік құзыреттілік 
 
Оқырмандық  құзыреттілік 
 
Креативтік  құзыреттілік 
Әдебиеттік  оқу  сабақтарында  мұндай  міндеттерді  жүзеге  асыру  үшін  профессор,  п.ғ.к. 
С.Рахметова ұсынған әдіс-тәсілдерді қолдануға болады: 
1.
 
Мәтінге байланысты сӛздік жұмысын жүргізу. 
2.
 
Шығарманы оқу. 
3.
 
Оқыған шығарманың мазмұнын айту. 
4.
 
Шығарманың жоспарын жасау.  
5.
 
Мәтіннің мазмұны бойынша жүргізілетін шығармашылық  жұмыстар[3]. 
Мәтінді қабылдауға оқушыларды психологиялық дайындау 
Кӛркем шығарма жазушының сӛзі арқылы қабылданады. Шығарманы оқыған кезде оқушыда 
елес (адамдардың портреті, табиғат картинасы, ондағы оқиғалар т.б) туады. Бұл оқушының сезімін 
де қозғайды. Осы ішкі кӛрініс айқындала түсу үшін, оқушының санасында осы бейне анық жасалу 
үшін  шығарманы  оқымас  бұрын  оқушылармен  алдын  ала  дайындық  жұмысы  жүргізіледі.  Бұл 
кӛбіне әңгіме түрінде ұйымдастырылады. Дайындық әңгіме оқығалы тұрған шығармадағы оқиғаға 
ұқсас, балалардың ӛз ӛмірінде болған оқиғаларды еске түсіру сияқты тәсілдермен ӛткізіледі.  
ҚМУ ХАБАРШЫСЫ 
1 (33) 2012 
 

 
55 
Дайындық әңгіменің ұзақтығы оқылатын материалдың ауыр-жеңілдігіне байланысты.  
Дайындық  жұмысының  да  кӛздейтін  түпкі  мақсаты  —  балаларға  шығарманы  толық    та 
саналы  қабылдауға  мүмкіндік  туғызу.  Дайындық  жұмысында  қандай  әдіс-тәсілдер  қолдануға 
болады:  
а)  Оқушылардың  ӛздеріне  әңгіме  айтқызу.  Кейбір  шығармаларды  оқуға  дайындау 
барысында  балаларға  ӛздерінің  басынан  кешірген  немесе  естіп,  кӛріп,  оқып  білген  оқиғалары 
жӛнінде әңгіме айтқызылады.  
ә)Мұғалімнің  әңгімесі.  Кейбір  жағдайларда,  егер  оқылатын  материалды  түсінуге  қажетті 
деректерді балалар білмейтін болса, мұғалімнің ӛзі кіріспе әңгіме айтып береді. Мысалы, «Сырым 
батыр», «Тарас Шевченко» мәтіндерін оқымас бұрын бұл мәтіндердегі оқиға қай кезде болғанын 
Сырым батырдың немесе Тарас Шевченконың кімдер екенін айтып, түсінік беру керек.  
б)  Ұжымдасқан  түрде  әңгіме  айту.  Біреу  білмегенді  біреу  біледі.  Сондықтан  кейбір 
жағдайда оқылатын материалға қажетті мағлұмат ұжымды түрде айтылатын әңгіме ұйымдастыру 
арқылы  анықталады.  Мұнда  балалар  ӛз  беттерімен  біреулері  екіншілерінің  айтқанын  түзетеді, 
толықтырады.  
в)  Экскурсияда  байқағандарын  пайдалану.  Оқушылардың  әңгімесі  болсын,  мұғалімнің 
әңгімесі  болсын  қай-қайсысын  да  балалардың  экскурсияда  кӛргендерімен  байланыстыру  ӛте 
тиімді нәтиже береді.  
г) Суреттерді қарау. Шығарманың мазмұнына сай суреттер берілсе, олар оқуға дайындық 
кезінде  пайдаланылады.  Мысалы,  табиғатты  бейнелейтін  суреттерді  шығарманы  оқымас  бұрын 
қолдануға болады. Мұнда есте болатын нәрсе — оқулықта берілген суреттерді алдын ала кӛрсетіп, 
оқылатын  материалдардың  мазмұнын  айтып  қоюға  болмайды.  Ӛйткені  ол  суреттер  материал 
оқылып  шыққан  соң  немесе  оны  оқу  барысында  материалдың  мазмұны  жӛніндегі  түсінікті 
тереңдете түсу үшін берілді.  
д)  Сұрақтар  қою.  Оқуға  дайындық  кезінде  сұрақ  қою  тәсілінің  қандай  жағдайда  тиімді 
болатыны  алдын  ала  ойластырылады.  Дауыстап  оқылатын  шығарманы  оқуға  дайындық  кезінде 
алдын  ала  сұрақ  берудің  қажеті  жоқ.  Ал  шығарма  іштен  оқылатын  жағдайда  оның  мазмұны 
бойынша оқушыларға 2-3 сұрақ беріп қоюға болады.  
Мәтінге  байланысты  ұйымдастырылатын  сӛздік  жұмысы.  Оқу  сабақтарында  сӛздік 
жұмысына  әдейі  кезең  бӛлінбейді.  Алайда  сӛздік  жұмысы  сабақтың  ӛн  бойынан  орын  алады. 
Мәтінде кездесетін түсініксіз сӛздер мен ұғымдарды түсіндіру үш кезеңде жүргізіледі:  
1)
 
мәтінді оқуға дайындық кезеңінде;  
2)
 
шығарманы оқу барысында;  
3)
 
оқып болғаннан кейін.  
Мәтінді  дұрыс  қабылдауға  байланысты  жүргізілетін  жұмыстың  үшінші  түрі  –  шығарманы 
оқу.  Мұнда кӛпшілік  мұғалім шығарманың  мазмұны  күрделі,  кӛлемі  ұзақ болмаса,  оны  әуелі ӛзі 
дауыстап  оқып  шығады  немесе  балаларға  оқытады.    Осыған  орай,  шығарманы  алдымен  тұтас 
оқыған дұрыс па, әлде бӛліп-бӛліп оқыған дұрыс па деген сұрақ туады.  
Шығармаға  жоспар  жасау.    Жоспар  шығарманың  мазмұнын  кӛрсететін  оқиғалар  жүйесін 
білдіреді. Жоспар жасау жұмысы екі түрлі жолмен іске асады:  
1) әңгімені бӛлімдерге бӛлу;  
2) бӛлімдерге ат қою. Оны тәртіппен жазу.  
Оқылған  шығарманың  мазмұнын  айту.  Шығарманың  жоспарын  жасау  мазмұнын  айтумен 
тығыз  байланысты.  Оқылғанның  мазмұнын  жүйелі,  байланысты  түрде  айтып  беру  сияқты 
синтетикалық жаттығудың үлкен мәні бар. Шығарманың мазмұнын айту барысында балалар оның 
алғашқы  қабылдаумен  байланысты  туған  эмоцияны  басынан  қайталап  кешіріп  қана  қоймайды, 
сонымен  қатар  әңгімелесу  арқылы  дауыс  ырғағының,  бет  бейнесінің  кӛмегімен  оған  ӛзінің 
кӛзқарасын  да  білдіруге  тырысады.  Оқушының  баяндау  барысынан  шығарманы  қаншалықты 
терең, толық қабылдағанын байқауға болады.   
Шығармадағы  басты  ой  идеялық  мазмұнмен  сәйкес  келе  бермейді.  Шығарманың  идеясы  - 
ӛмір  құбылысын  жазушының  бағалауы  немесе  оқушы  жұртшылықты  белгілі  бір  мақсатқа 
шақыруы. Мысалы, «Әке арманы» (М.Әуезов) шығармасындағы басты ой Абай жӛнінде, ал оның 
идеясы сол кездегі халықтың  қараңғы тұрмысын, теңсіздікті т.б. кӛрсету. 
Шығарманың мазмұны бойынша жүргізілетін  шығармашылық жұмыстар. Бұл жұмыстар, 
біріншіден, оқылған материалды тереңірек  меңгеруге мүмкіндік туғызса, екіншіден, балаларды ӛз 

 
56 
беттерімен ойланып жұмыс істеуге талаптандырады. Бастауыш сыныпта ұйымтастыруға болатын 
шығармашылық жұмыстың негізгілері:  
а)  Шығарманың  баяндалу  түрін  ӛзгертіп  әңгімелеу,  мұнда  әңгіменің  баяндалу  түрі  аз-кем 
ӛзгертіледі. 
ә) Оқылған шығарманың мазмұнын толық ӛзгертіп әңгімелеу 
б) Оқылған шығарманың мазмұнын аз-кем ӛзгертіп әңгімелеу.  
в) Оқылған шығарманың мазмұны бойынша сурет салу.  
Білім жүйесіндегі «Әдебиеттік оқу» пәні бағдарламасының жаңа мазмұны бастауыш сынып 
оқушысы үшін ұсынылған кез келген кӛркем мәтін бірнеше рухани шындықтың қиылысы ретінде 
қарастырылады..  мәтінді  тудырушы  автордың  кӛзқарасы  мен  сол  мәтінді  қабылдаушы 
оқырманның  бақылаушының  тыңдаушының  ішкі  жан  дүниесі.  Әдебиеттік  оқуда  қабылдаушы 
кішкентай оқырманды тәрбиелеу мәтін арқылы сезіміне әсер  ету, рухани  дамыту басты назарда 
болады. 
 
Әдебиеттер: 
1.Қазақстан Республикасы 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасы.   
2. Қазақстан Республикасы бастауыш білімнің мемлекеттік стандарты. –Алматы: РБК, 2002. 
3. Рахметова С. «Қазақ тілін оқыту әдістемесі». –Алматы, 2005. 
 
Резюме 
Статья  посвящена  проблеме  формирования  навыков  работы  с  текстом  на  уроках  чтения  у 
будущих  учителей  начальных  классов.  На  уроках  чтения  студенты  должны  усвоить,  что  такое 
текст, виды текстов, требования к тексту, способы лингвистического анализа текста. 
 
Summary 
The article is taken about the problems of forming skills the work with text at reading lessons by 
future  teacher  of  primary  classes.  At  reading  lessons  students  must  know  what  is  the  text,  types  of  the 
text, divide the text to parts, begins every part with new line. 
 
 
 
 
ӘОЖ 371,13:37,0 31,2:373,5,046,16 

жүктеу/скачать 2,95 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: