«Қызмет адамының жеке-бас қасиеттері» Адалдық пен туралық
жүктеу/скачать 1,1 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Қҧмар ойындары харам ба
- Шахмат және нарды ойнау харам ба
| Музыка тыңдау жаиз ба?
Музыка Ислам ғалымдары тарапынан кӛп талқыланған және ол туралы жақсы және оған қарсы кӛп нәрселер айтылған мәселелердің арасынан орын алады. Музыка туралы оң және теріс айтылған пікірлерді назарға алатын болсақ музыкаға абсолютті түрде тыйым салынбаған деген қорытынды айтуға болады. Қарсылық, күпірлік немесе Исламның жақсы қабылдамайтын сӛздері кездесетін немесе жыныстық қоздырушы, әдепсіздік сияқты дініміз ұнатпайтын нәрселерге жол ашатын музыканы айту да, тыңдау да дұрыс емес. Қҧмар ойындары харам ба? Құмар адамды жалқаулыққа итермелейтін, еңбектеніп табыс табуды тоқтатып, адамдар арасында ӛшпенділік пен дұшпандықтың тұқымын егетін, ошақтарды сӛндіретін, адамды ғибадаттан суытатын заңсыз табыс жолы болып табылады. Дінімізде «Ӛз араларыңда мал-мүліктеріңді заңсыз себептермен және қате жолдармен жемеңдер» (Бақара, 2\188) және «Ей, сенгендер, ішімдік, құмар, пұттар және бал тастары - күмәнсіз шайтанның ісі, лас нәрселер. Олардан сақтаныңдар, сонда құтқарыласыңдар. Күмәнсіз, шайтан ішімдік пен құмар арқылы араларыңа дұшпандық пен ӛшпенділік кіргізіп, сендерді Аллаһты еске алудан, намаздан алыстатқысы келеді» (Маида, 5\90) деген аяттар арқылы құмар және құмардың барлық түрі харам етілген. Аятта да айтылғаны секілді құмар ойыны біреудің мүлкін заңсыз түрде алу деген сӛз. Сондай-ақ, ол артынан жалған сӛз, ішімдік, құмарлық, ӛшпенділік, адам ӛлтіру сияқты күнәларды алып келетін жымысқы ауру. Сол себептен де пайғамбарымыз «Кімде-кім жолдасына «Кел құмар ойнайық» десе садақа берсін» 195 деп мұндай күнәнің аты аталған кездің ӛзінде дереу адамның ӛзін тәртіпке келтіруін қалаған. Шахмат және нарды ойнау харам ба? Шахматты ойнауға рұқсат берілуі үшін тӛрт шарт қойылған: 1. Шахмат ойнағандар ойынға беріліп кетіп, намазды кешіктірмеуі керек. 2. Шахматты құмарға жол ашатындай түрде ақша және сол сияқты бір нәрсе тігіп ойнамау керек. 3. Ойнаушылар ойын барысында ауыздарын жаман сӛздерден, ӛтірік, ғайбат және балағат сӛздерден сақтауы керек. 4. Шахматқа үйренген адамдар одан бас тарта алмайтындай дәрежеде құмарпаз болмауы керек. Осы жағдайда ӛлшемнен аспау, ғибадаттарға кедергі болмау және күнәларға себепші болмау шартымен шахмат мүбах болып саналады. Шахматтың мүбах екенін ойынның мәні тұрғысынан қолға алған фыкых ғалымдары нарды мәселесінде арақашықтықты алшақтау ұстайды және нарды мен шахмат арасындағы айырмашылықты былай түсіндіреді: «Нардыда ойын зарларға сүйенеді. Ал, шахмат ойлану және зейіндік қабілетке сүйенеді. Осы тұрғыдан шахматты соғыс тактикалары мәселесінде пайдалануға болады. Тақырыпқа қатысты қағида түсінікті болғаннан кейін сол бойынша үкім жасауға болады. Қағида мынау: Мұндай ойындар ойлау мен есепке сүйенсе халал деуден басқа жол жоқ. Шахмат осыған ұқсайды. Егер зарлар мен болжамға сүйенетін болса, оны харам деуден басқа шара жоқ. Нарды соған ұқсайды. 195 |