«Жалпы және жас ерекшелік психологиясы» пәні бойынша Жалпы және жас ерекшелік психологиясы туралы жалпытүсiнiк
жүктеу/скачать 346,9 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 46.Тұлға ұғымының құрылымы Б.Г. Ананьев бойынша
| 45. Жеке адам мотивтері
Адамды əрекетке келтіруші күш – қажетсіну. Психологияда мотив түсінігіне келесідей анықтама беріледі: мотив – бұл адам санасында қаланып, оны белгілібір қажеттілікті қанағаттандыру үшін əрекетке итермелеуші себеп күш. Ал кең мəнінде мотив шындыққа сай заңдылық ретінде ықпал жасап, объектив қажеттілік түрінде көрінетін болмыс. Ал мотивтік əрекет қылық пен ісəрекетті психикалық реттеудің ерекше түрі (Р.Г.Агеева).Қорыта айтқанда адамның əрқандай əрекеті оның мотивтік себеп күштеріне байланысты. Адамның қалаған іс-əрекетінің негізінде оны іс əрекетке ынталандырушы мотив жатыр. Мотив құрамы ісəрекеттің бір бөлігі емес, жеке адамның мотивтік қажетсіну аймағы деп аталатын күрделі жүйенің ажыратылмас бірлігі. Мотивтік қажетсіну аймағы жеке адамның өмір бойы қалыптасып,дамып барушы барша түрткілерінің жиынтығы аңдатады. Тұтастай бұл аймақ қозғалмалы, өмірлік жағдайларға байланысты түрленіп, дамуда болады. Солай да болса, кей мотивтер біршама тұрақты, басымдау келіп, адам өмірінің бағыт бағдар өзегіне айналады. Мотивтердің қайдан және қалай пайда болатыны жөніндегі мәселе психологиядағы басты проблемалардан .Мысалы А.Маслоу мотивтердің негізін бірінен бірі деңгейі бойынша жоғарылай түскен қажітсінулер тобы деп біледі, олар биологиялық қажетсіну , қорғаныс қажетсінуі , сыйластық , абырой қажеттігі мен ең жоғары қажетсінулер өз мүмкіндіктерінін ашып оларды жүзеге асырады. 46.Тұлға ұғымының құрылымы Б.Г. Ананьев бойынша Б.Г.Ананьев бойынша адам ұйымдасуының төрт деңгейі ғылыми зерттеулер үшін қызығушылық тудырады. Олардың қатарына индивид іс әрекет субъектісі тұлға және даралық жатқызылған Тұлға -деп жиі әлеуметтік даму барысында бойына әлеуметтік және өмір үшін маңызды қасиеттерді жинаған адамды түсінеді. Яғни тұлға сипаттамалары қатарына адамның генотиптік және физиологиялық ұйымдасуымен байланысты ерекшеліктер жатқызылмайды, Ал адамдар мен қоғамға қатысты көрініс беретін қасиеттер тұлғаның қасиеттері болып саналады. Тұлға ұғымының мазмұнына көбінесе басқа адамдарға қатысты маңызды іс әрекеттерді анықтайтын қасиеттерді деп қосады. Сонымен тұлға дегеніміз ол тұрақты психологиялық сипаттамалар жүйесінде алынғн нақты адам. Тұлға-адамды тануда Б.Г.Ананьев бөліп қараған тағы бір ұғым іс әрекет субъектісі. Бұл ұғым өзінің мазмұны бойынша индивид пен тұлға ұғымының ортасында Іс әрекет субъектісі адамның биологиялық бастауы және әлеуметтілігінің біріктіреді. Адам субъект ретінде басқа тіршілк иелерінен ажырататын басты белгі сана. Сана психикалық дамудың ең жоғарға сатысы, ол тек адамға тән . Ол адамның объективті шындықты тану бағытталған мінез құлықты қалыптастыру сондай-ақ айналаны өзгерту мүмкіндігін анықтайды .Осылайша субъект іс әрекет ете алу қабілеті бар саналы жеке тұлға. Тұлға ретінде адамды әлеуметтік тіршілік иесі деп сипаттайды . Осы ұғымның аясында тұлғаның мынадай психологиялық қасиеттері қарастырылады жүктеу/скачать 346,9 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|