Жалпы психология
туган эпикалық түрғыда жазылған туынды
жүктеу/скачать 11,67 Mb. Pdf көрінісі
|
Жалпы психология
- Бұл бет үшін навигация:
- Жароков Тайыр. Шығармалар жннагы. Қазактын мсмлскетгік Керкем одебиет баспасы, Алматы, I960, 231 -бет. 255
| туган
эпикалық түрғыда жазылған туынды деп білеміз. Ақынның Қиялының ж ан-ж ақты лы ғы м ен, мазмүндылығымен ерекшеленеді. Сонымен қатар, керісінше, Гоголь шығармаларының көптеген кейіпкері фантазиясының мазмүнының тарлығы, саяздығы, мысалы, ескі дүниенің помещиктері Акакий Акакиевич туралы да осыны айта аламыз. Жюль Верннің, Гербарт Уэлстің коптеген романдары, оның көптеген идеялары шындыққа айналды, сондықтан да олардың шығармашьшығын ғьшыми болжаудың түрі ретінде Қарастырамыз. Гоголдің Маниловында қиялдың ерекше баска түрін аңгарамыз: “Кейде терезеден аулаға және тоғанға карап түрып, егер үңден жерасты жолын жүргіссе немесе тоған арқьшы тас көпір салса, оның екі жағында дүкендер болса жэне онда көпестер әртүрлі үсақ затгарды сатып жатса...”. Маниловтың Бүл арманы ешуақытта да орындалмайтын Күргақ, шындықпен жанаспайтын арман болып табылады. Әрбір адамның қиялы іс-әрекеттің белгілі бір саласында аңғарылады. Сондыктан да қиялды техникалық, гылы.ми, әдеби, жаңалық ашушы, көркем, музыкалық және т.б. деп атаймыз. Кейбір адамдарда (мысалы, Ломоносов, Леонардо Да Винчи, Шокан Уәлиханов) жан-жақты жоне бай фантазия өртүрлі с ал ада ангарьшады. Қиялдың жан-жактылыгы жоне мазмүндылыгы белгин дәрежеде адамнын тәжірибесіне жэне біліміне байланысты. 1 Жароков Тайыр. Шығармалар жннагы. Қазактын мсмлскетгік Керкем одебиет баспасы, Алматы, I960, 231 -бет. 255 Адамда тәжірибе неғүрлым көп болған сайын, соғұрлым қиял жан-жақты жөне мазмунды болып келеді. Көрнекті жазушылар, ақындар, ғалымдар, сазгерлер, жаңалық ашушылар Леонардо да Винчи, Ломоносов, Абай, Қаныш Сетпаев, Мүхтар Эуезов бай қиядды меңгерумен катар жан- жақты бақылағыиггығымен, ерекше төжірибесімен және терең білімділігімен ерекшеленетіңдігі белгілі. Жюль Верн өзінің атын шығарған әдеби қызметке фантастикалық романдарды жасауға кіріспестен бүрын деректерді өте зейін қоя зерттеген болатын. Өз кезінде ашылған барлық жаңалықтармен танысады. Ол көп оқыды, бақылады, зерттеді. Ол өртүрлі ғылымдардың салалары бойынша алган нэтижелерін — археология, жағырафия, тарих, анатомия, физиология, астрономия, математика жэне т.б. картотекаға енгізді. 20 мыңнан астам картотека қалдырды. Қиял күшті жэне әлсіз болады. Қиял арқылы жасалынған бейнелер шывдықты қабылдауға қаншалыкты жакындауына байланысты қиялдың күші туралы айта аламыз. Кейде киялдың қызметі сондай күшті байқалады, біз қиялдың нысандарын көрген, естіген немесе сезген сияқты боламыз. Осыңдай жағдайда реадцық шьшдық пен фантазия бейнелері арасында айырмашылық байқалмайды. Мысалы, Диккенс козіне жас алып, өз кейіпкерлерінің бастан кешкен қиындықтары мен өлімін суретгеген еді. Бетховен еиггеңе естімейтін саңырау бола түрып, саздын оуенін соншама анық та дөл елестете алды. “Тошзыншы симфония” сияқты тамаша шығармасы дүниеге келді. Қ иялды ң күш тілігі ең алдымен адам ны ң қаж еттіліктерінің, қы зы ғуш ы лы қтары ны ң ж әне мүмкіншіліктерінің күшіне байланысты. Қиялдың күші қиял бейнелеріі арқылы аңғарылатын және сонымен қатар қиялдын ынталандьфатын эмоциялық толғаныстар мен жүктеу/скачать 11,67 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|