Жамалбеков Е.Ү

54 
<5 
Борпылдақ құм 
Топырақтың механикалық құрамының топырақ түзуде, 
топырақты ауыл шаруашылығы және басқа мақсаттарға 
пайдалануда маңызы зор. 
Топырақтың механикалық құрамымен оның кеуектілігі, 
су сыйымдылығы, ылғал өткізгіштігі, ылғалды жоғары көтеру 
қасиеті, қоректі заттарды жинау мүмкіншілігі, ауа - жылылық 
режимдері сияқты қасиеттері тығыз байланысты.
Құмды 
және 
құмдақ 
топырақтардың 
құрылымы 
(структурасы) нашар келеді әрі әр түрлі ірірек бөлшектерден 
тұрады. Ылғалды жақсы өткізеді, қолайлы ауа - жылу 
режимдері болады. Мұндай топырақты өңдеу де өте оңайға 
түседі. Бірақ та бұл топырақтар қоректік заттарға және 
қарашірікке кемшіл болады, себебі олар ылғалмен жуылып-
шайылып кетеді де онда өсімдіктер сирек өсіп, жөнді 
қалдықтар қалдырмайды. Ал балшықты топырақтар, керісінше, 
ылғалды аз өткізеді, су сыйымдылығы мол болады. Ылғал 
бергіштігі, ауа режимі нашар. Бұл топырақтарды жырту да 
оңайға түспейді. Дегенмен бұл топырақтар қоректік заттарға 
бай, құнарлы келеді. 
Ауыл 
шаруашылығына 
пайдалануға 
ең 
қолайлы 
топырақтар - құрамында құмды түйіршіктер мен балшықты 
түйіршіктер қабаттасып келетін құм-балшықты топырақтар. Бұл 
топырақтарда құмды бөлшектер мен балшықты бөлшектердің 
пайдалы қасиеттері үйлесе келіп, топырақтың ылғал - ауа 
режимдерін жақсы ұстап, топырақ құнарлылығын арттырады.
1.11. Топырақтың химиялық құрамы 
 
Топырақ түзілу құбылыстарының нәтижесінде жалпы 
тау жыныстарының құрамын сақтайды. Бірақ көптеген 
элементтердің мөлшерлері өзгереді.

жүктеу/скачать 1,53 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: