Жануарлар экологиясы
жүктеу/скачать 12,6 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ( 19-сурет} б) іргесінен төбесіне карай біркелкі баяу жіңішкереді. Ал саны азайып бара жатқан популяцияның пирамидасының (... сурет
- 8.33 Популяцияньгң кеңістіктегі кұрылымы
| (19-
сурет). Тез өсіп бара жатқан популяцияның пирамидасыньщ іргесі кең, төбесіне қарай күрт тарылып жіңішкереді (19-суреттіц а). Бүл популяцияның ішінде жас дарактардың саны көп екенін, үзақ жасаушылар аз екенін көрсетеді. Баяу өсіп, дарақтары көи жасайтын түрақты популяцияның пирамидасы ( 19-сурет} б) іргесінен төбесіне карай біркелкі баяу жіңішкереді. Ал саны азайып бара жатқан популяцияның пирамидасының (... сурет, в) іргесі тар. Бүл популяцияда жас агзалар аз екенін, популяцияда кэрі дарактар басым болғандықган туу сирек екенін мәлімдейді. 123 19-сурет Адам популяциясының жас жасау пирамидасы а — халқының саны тез өсіп келе жатқан, адамдарының орташа жасы қысқа едде; б — халқының санының өсімі баяу, адамдарының орташа жасы жоғары елде; в - халқы азайып бар жатқан елде. 8.33 Популяцияньгң кеңістіктегі кұрылымы Популяцияны құрайтын дарақгар мен топтардың популяцияның мекендеген аймағына тарап орналасу сипаты популяцияньщ кеңістіктегі кұрылымы деп аталады. Популяциядағы дарактар мен олардың топтары көбінесе басқалардан оқшаулануға бейім болатындықтан олардың әрбіреуі өзіне тән кеңістік жер иеленеді. Мұны мекен меншіктену принципі деп атайды. Дарақгар кеңістікте жеке жеке орналасумен қатар кейде бірігіп шоғырлануға да мәжбүрленеді. Популяциядағы дарақтардың бір жерге шоғырланып топтасуы агрегация деп атайды. Агрегация популяциядағы дарақтардың арасындағы бәсекелестікті күшейтеді. Бірақ ол жалпы топтың биоталық, абиоталық фактордың эсеріне тозу, қарсыласу қабілетін жоғарылатып популяцияның өміршеңдігін өсіреді. Шоғырланудың негізгі түрлеріне жануарлардың колония, үйір, тобыр қүру қүбылыстары жатады. Шоғырланудың нэтижесіңде олардың қорғану қарқындылығы артады. Популяциядағы дарақтардың кеңістікте тарап орналасуын үш тарапқа бөледі: біркелкі (немесе ретгеліп орналасу), эркелкі (шоғьфланып, топтасып, ала — қүла орналасу) жэне кездейсоқ орналасу (20-сурет). Популяцияны қүрайтын дарақтардың арасында қарама - қарсы қайшылықгар бар болса бір - бірінен белгілі бір мөлшерде оқшауланудың әсерінен біркелкі орналасады. Тіршілік етуге ең қолайлы жерге барлығы топтасудың нәтижесінде немесе қандай бір тіршілік іс-әрекетін атқаруға жиналудың нэтижесінде 124 .эркелкі орнаіис^іы. М м о/іу бмлмктар ) ы иырык ишигупі кшіийлм «сршрте к«иггеіі іітғыр.шіум. Ғг«р тш > іш циі.ш у ллршсгжр бір «ергв п т п с у г а гшшуибвса к ж 4 * іардми 4 рмсмн.іи мАшміімк гугммггмн карым катмнастар (нкім.на (іішр погт>лшнмнын біска мүікіслеріиін кдйгіі клшй орналасюшмна гэусліті, кснкгтікте ксі?ейС 4 *қ гарші 4 »риаіасшіы V I гп • 1 п к_^ # жүктеу/скачать 12,6 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|