Байт
real
single
Double
|
2,9x10-39...1,7x1038
1,5x10-45...3,4x1038
5,0x10-324...1,7x10308
|
11-12
7-8
15-16
|
6
4
8
|
Символдық тип: Char (Windows-та қолданылатын ANSI кодтарына енгізілген символдар)
Жолдық тип: String (жолдың ұзындығы 2 Гбайтқа дейін болуы мүмкін; жазылу форматы: String (m) не String)
Логикалық тип: Boolean. Логикалық типті айнымалының мәндері екеу ғана: True(ақиқат), False (жалған).
Айнымалы атауы үшін тек латын альфавитінің әіптерін және цифрлар мен кейбір басқа символдарды алуға болады, ол үшін кілттік сөздерді алуға және бос орын (‘’) символын енгізуге рұқсат етілмеген. Атау тек әріптен басталуы тиіс [14].
Жүйе атауды оқып шыққан соң мәшине жадында ол үшін арнайы ұяшықтар блогын бөледі де, мәнді сонда сақтайды (яғни, айнымалы – берілгендер сақталатын жад облысы). Айнымалы атауы программаның var бөлімінде сипатталуы міндетті (variable-айнымалы, кілттік сөз).
Стандартты функциялар. Өрнек.
Delphi-де жиі пайдаланылатын стандартты функциялар мен процедуралар көп. Стандартты функциялардың кестесі төмендегі кестеде көрсетілген:
4 кесте – Функциялардың жазылуы
N
|
Функция, әрекет
|
Delphi-де жазылуы
|
Мағынасы, мәні
|
1
|
sinx
|
sin(x)
|
x-радиан
|
2
|
cosx
|
cos(x)
|
x- радиан
|
3
|
lnx
|
ln(x)
|
x>0
|
4
|
ex
|
exp(x)
|
e-нің х дәрежесі (е=2.718)
|
5
|
x2
|
sgr(x)
|
|
6
|
|
sgrt(x)
|
x>0
|
7
|
abs x
|
abs (x)
|
х-тің абсолют шамасы
|
8
|
3.784
|
round(x)
|
санды бүтінге дейін дәлдіктеу
|
9
|
3.783
|
trunk(x)
|
санның бүтін бөлігі
|
10
|
3.783
|
int(x)
|
санның бүтін бөлігі
|
11
|
3.780.78
|
frac(x)
|
санның бөлшек бөлігі
|
Өрнек – берілгендермен әрекет жүргізіліп, мән өндірілетін тұжырымды жазу.
Арифметикалық өрнектің, меншіктеу операторының т.б. жазылуы Турбо Паскальдағы сияқты. Математикалық өрнекке түрлі операциялар енгізілуі мүмкін. Мысалы,
Мәндерді қосу, азайту, көбейту, бөлу (+,-,*,/), т.б.
Mod (бүтін сандарды бөлуде шығатын қалдық);
Div (бүтін сандарды бүтін бөлу);
And (және), or (немесе), not (емес);
chr(13) не #13 – жаңа жолдан бастау коды.
Өрнекке енгізілген плюс (+) таңбасы элементтерінің типіне сәйкес түрлі әрекеттер орындайды:
сандарды қосу;
жолдық типті берілгендерді біріктіру (жалғастыру).
And, or, not - құрама шарттарда пайдаланылатын кілттік сөздер.
Программаға енгізілген математикалық өрнекте типтерді түрлендіру функциялары жиі пайдаланылады [13].
2.4 Мултимедиялық компоненттер
Timer-таймер.
Timer-(таймер) компанеті шынайы уақытың итервалын санау үшін қолданылады. Оның Interval құрамы милисекунтық уақыт интервалын анықтайды, ол таймерді қосқаннан OnTimer әрекеті басталғанан кейін жүруі керек. Enabled қасиетінде true болғанда таймер қосылады. Таймер Enabled қасиеті false мәнін қабылдамағанша, әрдайым OnTimer әрекетіне талпындарып тұрады.
IBM қосалқы өзіне тән апаратық түріне байланысты шынайы интервал өлшеу уақыты 55 милисекунтан кем бола алмайды. Әсіресе Timer арқылы саналатын кез-келген интервал уақыты әрдайым 55 миллисекундқа бөлінеді. Дәлелдеу үшін екі жұмыс үстіндегі таймерлердің орташа уақыты санау экспериментіне көңіл аударыңыз: Бос форма [22].
Мультимедиялық -таймер.
Өте қажет қолданыс кезінде (ойын ойнағанда,жүйеде шынайы уақытта сыртқы құрылғыларды басқарғанда және т.б.) 55 миллисекунд интервал өте көп болуы мүмкін. Қазіргі дербес компьютерлерде мильтимедиялық таймер бар,оның жұмыс істеу периоды 1 миллисекундтан бастап, одан да жоғары болуы мүмкін. Бірақ бұл таймерде іске асу компоненті жоқ, сондықтан оған кіру үшін API функциясын қолдану керек.
TPaintBox-сурет салу терезесі.
TPaintBox компонентінің тапсырысы-сендерге кез-келген бейнені бейнелеуге арналған қарапайым канва терезені береді. Канва Canva компонентінің қасиетінде орналасқан, графикалық құрал-саймандар-Font қасиетінде, pen және Brush, ал бейненің өзі OnPaint қасиетінің істеуі нәтижесінде жүзеге асады.
TMediaPlayer-медиаплейер
TMediaPlayer компоненті әртүрлі мультимедиялық құрылғыларды (компакт-диск, дыбыс шығару картасы және т.б.) басқаратын кнопкалар жиынтығынан тұрады.
Егер сіздің компьютеріңіздің дыбыс шығару картасы болмаса, онда бұл компонентті бос формаға қойып, FileName қасиетіне кез келген WAV кеңеймесі бар файлдың атын жаз, сосын AutoOpen компонентінің қасиетіне True мәнін енгізіп программаны іске асыруға жіберсек, іске асыру кнопкасын тышқанмен басқаннан кейін таңдаған музыкалық фрагменттің дауысын ести аласыз. Көріп тұрғанымыздай компонентті қодану өте оңай. Ол автоматты түрде мультимедиялық құрылғының типін файл кеңеймесі арқылы ажыратып, сол құрылғыны басқаруды өз қолына алады.Әрине, компонент әрдайым тек бір ғана құрылғыны басқарады, бірақ FileName немесе DeviceType қасиеті өзгергенде ғана компонентпен байланысқан программа құрылғысын өзгерте алады [22].
Әр кнопканың программист қандай да бір кнопканы көрінбейтін немесе қолжетпейтін етіп жасауға көмектесетін өзіндік аттары бар [27].
MediaPlayer компонентi магнитафонның басқару панелiне ұқсайды. Онда “ойнату”, ”жылжыту”, ”жазу” т.б. түймелерi орнатылған .
10 сурет - MediaPlayer компонентiнiң басқару панелi
MediaPlayer келесi түймелерден тұрады:
Play – iске қосу (ойнату);
Pause – пауза;
Stop – тоқтау;
Next – келесi фонограммаға өту. Егер фонограмма бiреу болса, онда соңына өту орындалады.
Prev – өткен фонограммаға қайту. Егер фонограмма бiреу болса, онда соңына өту орындалады
Step – бiрнеше кадр алға өту;
Back – бiрнеше кадр артқа өту;
Record – жазу;
Eject – тасымалдағышты шығару.
TOleContiner-OLE объектісінің контейнері.
Бұл компонент OLE-объектісі байланысқан немесе енгізілген контейнерді орнатуға ыңғайлы. Мұндай объектілер (кестелер, суреттер, текстер, фрагменттер және т.с.с.) Delphi программасының формасында кәдімгідей көрініп тұрады немесе пиктограммамен ауыстырылады. OLE-объектісінің жақсы жері,оның активизациясы (әдеттегідей тышқанды екі рет басу арқылы) программа объектісімен байланысу активизациясына алып келеді, оны OLE –сервер деп атайды және жүктелгеннен кейін экранда объектті редактрлеу әдісін қолдануға мүмкіндік беретін терезені көрсетеді.
Paint және Notepad Word текстік процессры, Excel таблицалық процессоры және т.б. сияқты системалық утилиттер OLE –серверлер болып табылады [25].
Достарыңызбен бөлісу: |