Жаратылыстану және география институты

Құрамында минералды қышқылдары бар сулардағы бос көмірқышқылының 
концентрациясы: 
С(СО
2
)=
мұнда V
2 
- фенолфталеин индикаторымен титрлеуге шығындалған тұз қышқылының 
көлемі, см
3
; V
3
– метилоранж индикаторымен титрлеуге шығындалған тұз қышқылының 
көлемі, 
см
3
; 
С
экв
(HCl) 
– 
бұл 
ерітіндінің 
нормальдік 
концентрациясы, 
г-
экв/дм
3
(эквиваленттердің молярлы концентрациясы, моль/дм
3
); V
сын
– талдауға алынған су 
сынамасының көлемі, см
3
; М
экв
(СО
2
)=44-СО
2
эквивалентінің молярлы массасы, г/моль. 
Ескерту. Егер әлсіз ұшпайтын органикалық қышқылдардың кедергі келтіретін әсеріне 
түзету анықтауы жүргізілсе, онда бұл жағдайда бос көмірқышқылының концентрациясы келесі 
формула арқылы есептеледі: 
С(СО
2
)= 
мұнда V
2
және
V
3
- сәйкесінше фенолфталеинмен және метилоранжбен алдын ала 
қайнатылған сынамаларды титрлеуге шығындалған HCl ерітіндісінің көлемі, см
3
. 
№ 5 зертханалық жұмыс. Аммиак және аммоний тұздарының мөлшерін анықтау 
 Жұмыстың мақсаты: судағы аммиак пен аммоний тұздарының мөлшерін анықтауды 
үйрену 
5.1 Теориялық кіріспе 
Аммиак (әдетте аммоний тұздары түрінде) – беттік табиғи суларда жиі кездесетін қоспа 
болып табылады. Бұл қоспа грунттық суларда да жиі кездеседі. Аммиактың пайда болуы 
құрамында азоты бар әртүрлі органикалық заттардың минералдану процесіне байланысты. 
Жылу күштік шаруашылық суларында аммиактың болуы оның көптеген табиғи сулардың әдетті 
қоспасы екендігінен бұрын мына жағдайға байланысты: коррозиялық процестерді әлсірету үшін 
бірқатар электростансаларда бу-су цикліне аммиакты арнайы қосады. Бұл жағдайда аммиактың 
будағы қалыпты мөлшері бу құрамындағы көмір қышқылының концентрациясына байланысты 
болады. Әдетте аммиакты қосуды бу конденсатының рН мәні 9,1±0,1 болатындай етіп реттеп 
отырады. СО
2
мөлшері 2-3 мг/дм
3
шамасында болса, аммиактың концентрациясын 0,5-1,0 
мг/дм
3 
деңгейінде ұстап тұру жеткілікті. Аммиактың судағы айтарлықтай жоғарырақ 
концентрациялары онымен әсерлесетін жез және басқа да мыс қорытпалары үшін, әсіресе бұл 
суда еріген оттегі бір уақытта болғанда, коррозиялық қауіптілік көрсетеді. 
Бос негіз, карбонат немесе бикарбонат түрінде кездесетін аммиак концентрациясы 
метилоранж индикаторын қосып, 0,01н тұз (немесе күкірт) қышқылының ерітіндісімен тура 
титрлеу арқылы анықталуы мүмкін. Титрлеу кезінде өтетін реакциялар: 
NH
3 
- H
2
O + HCl ↔ NH
4
Cl + H
2
O 
NH
4
HCO
3
+ HCl ↔ NH
4
Cl + CO
2
+ H
2
O 
(NH
4
)
2
CO
3
+ 2HCl ↔ 2NH
4
Cl + CO
2
+ H
2
O. 
Бұл әдіс қаныққан, аса қыздырылған будағы және шығыр шығындағы аммиакты 
анықтауға қолданылады. Сонымен бірге аммиак мөлшері 0,3-0,4, мг/дм
3
-ден артық болғанда 
ғана қолданылады. Аммиактың аз мөлшерінде әдістеме қолданылмайды, өйткені 
титрлеуге 0,01н қышқыл ерітіндісінің шығыны 0,6 см
3
-ден аз және анықтау дәл емес болады. 
Сенімдірек және дәлірек нәтижелерді аммиак және аммоний тұздарын Несслер реактивін 
пайдаланып колориметрлік әдіспен анықтау арқылы алуға болады. 
Эквиваленттілік нүктесінде рН=5,1 шамасында болатындықтан, бұл титрлеуге жарайтын 
индикатордың рН=5,0. 

жүктеу/скачать 0,82 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: