Бақылау сұрақтары:
1. Топырақ өңдеудің маңызы мен мақсаттары, топырақ өңдегенде жүретін технологиялық процестер
2 Топырақтың технологиялық қасиеттері, топырақты негізгі өңдеу және оның тәсілдері, құралдары
3 Тау беткейі топырағын негізгі өңдеу, топырақ өңдеу жүйесі
Практикалық сабақ №25.
Ауыл шаруашылығында топырақтың қазіргі таңдағы даму тенденциялары
Сабақтың мақсаты:Ауыл шаруашылығында топырақтың даму тенденцияларын анықтау.
Мемлекетіміздің ауыл шаруашылығы саласы 2013жылы 2256,6 млрд.теңгенің жалпы өнімін берді, бұл 2010 жылмен салыстырғанда 26,7 % көп.Ауылшаруашылығысаласынакелгенинвестиция22,7%өсіп,107,4млрд.теңгені құрады.ҚазАгро холдингінің АӨК қаржыландыру көлемі 235 млрдтеңгенемесе2010жылменсалыстырғанда1,5есегеөсті.Елімізде2013жылғыжиналғанастықтыңжағдайынакелсек:еңкөпжиналғанбидай-90,5%,оданкейінарпа-6,0%,тары-1,4%,күріш-0,8%,сұлы-0,8%,масақдақылдарының қоспасы-0,5 %, жүгері-0,3 %, қара бидай-0,1 %, қарақұмық-0,1 %. Жүргізілген зерттеу мәліметтері бойынша солтүстік өңірдегі егістіктіңауданы 15268,8 мың га, оның- Қостанай облысында-5059,5(33,1%) мың га,Ақмола -4659,1(30,5%)мың га, Солтүстік Қазақстан-4487 (29,4%) мың га,Павлодар-1063,2(7%)мыңга.,12сурет.Жиналғанастықтыңкөлемібойынша солтүстік облыстардың орналасуы келесідей: Солтүстік Қазақстан-30,4%,Қостанай-29,3%,Ақмола-26,4%,Павлодар-1,6%. Топырақтыңбонитетбалдарыоныңсапалыққасиеттерініңсандықкөрсеткіші болып табылады,өсірілетін басты дақылдың көпжылдық орташатүсімінесәйкес болады.Бонитетбалдарыауылшаруашылық дақылдарынөсіруге қолайлылығын анықтауға, оларды тиімді пайдалануды жоспарлауғамүмкіндік береді. Зерттеу жүргізіліп отырған солтүстік облыстарда-56 ауданорналасқан.Солтүстіктеоблыстарда17213шаруақожалығының14суретнақтыжерлерініңорташабонитетбалдарыесептеліп,оларауылшаруашылықдақылдардыңкөпжылдықорташатүсіміменсалыстырылады,
Аталған облыстардағы шаруа қожалықтары жерлерінің ауданы-9634,2мың га, оның: Қостанай облысында-3292 (34,2%) мың га, Павлодар облысы-2666,9 (27,7%( мың га), Солтүстікауылшаруашылықзонасындағыегістікжерлердіңорташабонитет балы 16 суретте келтірілген. Осы шама шаруа қожалығының жеріненалынатын өнімдерді болжауға, жоспарлауға, әлеуетін анықтауға мүмкіндікжасайды.Яғниосыанықталғанкөрсеткішарқылышаруақожалығыныңжерініңэкономикалықтиімдіпайдаланылғаныбағаланады.Бүгінгікездеауыл шаруашылық жерлерінің бонитет балын анықтау ең өзекті, қажеттілігіартып отырған мәселе қатарына жатады [31]. Себебі егістік жерлерді бонитетбаллы арқылы бағалау бүгінгі күннің басты талаптарына жатады. Нарықтықэкономикада экономикалық бағалауларды іс-тәжірибеде қолдануға сұранысартты.Қазіргікездеұлттықэкономикамыздаесептелмегенқұндылықболмауы тиіс, құндылықтар есептеліп шығарыл маса, шешім қабылдағанда ескерілмейді.Сапасыжақсы,қолайлыорналасқанжердіпайдаланушыларжердің табиғи өнімділігінің, тиімді орналасуының арқасында қосымша пайдатабады.
Достарыңызбен бөлісу: |