37. Кардиомиоциттер, олардың құрылысы Кардиомиоциттер (гр. kardiomyocytuskardia — жүрек, mys — ет, kytos — жасуша) — жүректің ортаңғы етті қабығы — миокардтың жасушалары. Қызметіне байланысты кардиомиоциттер жұмысшыжәне өткізгіш болып екі топқа бөлінеді.
Жұмысшы кардиомиоциттер — жүрек кқабырғасының жиырылуын, жүректің соғуын қамтамасыз етеді, ал өтгізгіш кардиомиоциттер — жүйке жүйесінен келген жүйке толқындарын (импульстерін) жұмысшы кардиомиоциттерге жеткізіп, жүректің автоматизмін (өз бетімен жиырылуын) қамтамасыз ететін өткізгіш жүйені құрайды.
38. Жүрек оралымының фазалық құрылымы. Қан айналу ағзасының қызметі: - жеткізу
- тыныс алу
- трофикалық
- реттеу
Жүрек қан тамырлар жүйесі кіші және үлкен қан айналым шеңберінен және орталық ағза жүректен тұрады. Қан айналу шеңберлері 1628 ж. В.Гарвеевпен ашылған Жүрек-тамыр жүйесінің құрылысы
• Оң жақ жүрекшеден оң жақ қарыншаға түсетін қан өкпе артериясы арқылы жүйеге айдалады. өкпе артериялары жүйелі қан айналымының артерияларындағы қысымның орташа жетіден біріне тең қысым астында.
Содан кейін қан өкпе капиллярлары арқылы өтеді, онда ол көмірқышқыл газынан босатылып, оттегімен қаныққан. Оттегімен қаныққан қан өкпе тамырлары арқылы сол жақ атриумға, содан кейін сол жақ қарыншаға оралады. Содан кейін ол сол жақ қарынша арқылы қолқаға жіберіледі. Қан қолқа және оның артерия тармақтары арқылы жылдам қозғалады. Авторы Шеткі жаққа жақындаған сайын бұл бұтақтардың диаметрі азаяды. Гистологиялық сипаттамалар да өзгереді тамыр қабырғасының тіндері. Аортаның және үлкен артериялардың қабырғаларында негізінен серпімді тіндер бар, ал қабырғаларында перифериялық артерияларда бұлшықет тіндері көбірек болады, ал артериолалардың қабырғаларында бұлшықет қабаты басым болады. Бастап әр артериоладан көптеген капиллярлар шығады. Капиллярлық қабаттың жалпы көлденең қимасының ауданы өте үлкен жеке капиллярдың көлденең қимасының ауданы жеке адамның ауданынан аз болғанына қарамастан маңызды артериолалар.
• Капиллярлардан жүрекке оралған қан венулалардан, содан кейін барған сайын үлкейген тамырлардан өтеді. жақынырақ
жүрекке, веналардың саны азаяды, тамырлардың қабырғаларының қалыңдығы мен құрылымы өзгереді, көлденеңінің жалпы ауданы тамыр бөлімдері. Қан жүрекке екі қуыс вена арқылы түседі - жоғарғы және төменгі. Екеуі оң жаққа түседі аатриум. Сол жерден қан оң жақ қарыншаға енеді.
• Осылайша, жүйелі қан айналымы қолқаның сол жақ қарыншадан шығуынан басталып, екі қан айналымымен аяқталады. оң жақ атриумға құятын қуыс вена. Өкпе қан айналымы өкпе артериясынан басталады, оң қарыншадан шығып, сол жақ жүрекшеге құятын төрт өкпе венасымен аяқталады.
• Дені сау денеде қалыпты қан айналымы кезінде қанның жалпы көлемі тұрақты болып қалады, ал көлемінің ұлғаюы бір аймақтағы қан басқа жерде қан көлемінің төмендеуімен бірге жүруі керек. Дегенмен, бөлу
дененің әртүрлі бөліктеріндегі айналымдағы қан сол жақ қарыншаның жүрек шығысымен және күйімен анықталады.