Жұлынның құрылымдық үйлесуі. Жұлынның қызметтері
Жұлынның ОЖЖ-нің басқа бөлімдерімен байланысы
жүктеу/скачать 9,29 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 3.Қимыл белсенділігін реттеудегі жұлынның ролі.
- 4. Жұлынның жоғарғы кететін және төмен кететін жолдары.
| 2.Жұлынның ОЖЖ-нің басқа бөлімдерімен байланысы.
Орталық жүйке жүйесі дененің дұрыс жұмыс істеуі үшін ғана емес, оның тіршілігі үшін екі маңызды құрылымнан тұрады. Бұл құрылымдар - бұл ми (ми қабығы ғана емес, энцефалон деп түсініледі) және жұлын.. Бірінші құрылым бас сүйегінің ішінде орналасқан және оған ми, ми қыртысы, диенцефалон және біздің тіршілік етуімізге қажетті басқа элементтер сияқты бөліктер кіреді. Жұлын өз тарапынан жұлын бағанасы бойымен дамып, ми мен перифериялық нерв жүйесінің жүйкелерімен байланысады, олар сүйек бөліктерінде жоқ және бүкіл денеде жүреді. Ми жұлын арқылы нервтер арқылы периферияда орналасқан бұлшықеттерге сигнал жібере алады, сонымен бірге перифериядан қабылданған сыртқы тітіркендіргіштер миға жетеді.Бұл афферентті және эфферентті функциялардан басқа, жұлын бізге кейбір тітіркендіргіштерге еріксіз реакция жасау мүмкіндігін береді шағылыстырудың арқасында. Мысалы, сіз өте ыстық нәрсеге кездейсоқ қол тигізгенде, сіз еріксіз және сол заттан қолыңызды тез алып тастайсыз. 3.Қимыл белсенділігін реттеудегі жұлынның ролі. Жұлын бас бұлшықетінен басқа барлық қаңқа бұлшықетін жүйкелейді. Жұлын дененің барлық күрделі қозғалыстарына қатысады. Қабылдағыштардан жұлынға түсетін ақпарат көптеген өткізгіш жолдармен жұлынның артқы және бүйірлік бағаналарымен ми орталығында орналасқан мишық пен улкен жарты шар қабығына жетеді. Бұл серпіністер жұлын нейронына аралық және моторлық жүйкеге тежегіш немесе қозғыш әрекет көрсетіп, нәтижесінде ішкі мүшелер мен қанқа бұлшықетінің қызметін өзгертеді. Жұлынның қатысуымен зәр бөлу, жыныс мүшелер жүйесі, тік ішектін қантамырларын қозғалтқыш рефлекстерін, жүрек соғуын, асқорыту бездеріне сөл бөлінуін, қимылын реттейтін рефлекстер жүзеге асады. Жұлынның сұр затында еттерді бүгетін, жазатын, еттің ұзаққа созылатын қатаюын (тонустық) және фазалық (кездік) жиырылуын тудыратын рефлекстер орталығы бар. 4. Жұлынның жоғарғы кететін және төмен кететін жолдары. Жүйке жүйесінде өткізгіш жолдар деп оның түрлі бөлімдерін байланыстыратын және құрылысы мен қызметінің ортақтығымен сипатталатын будалар жүйкелеріне біріккен , бірінің жанына бірі тығыз орналасқан жүйке талшықтарын айтады. Олардың құрылысын түсіну үшін орталық жүйке жүйесі эволюциясының негізгі кезеңдерін, ми бөлімдерінің ретті дамуын қарастыру қажет. Мидың әсерін шеткі ағзаларға және әрі қарай олардың қабылдағыштарынан қозуды миға жұлын ақ затындағы жоғарғы, төмен кететін жолдары арқылы жеткізеді. Жұлынның афференттік және аралық нейрондарының аксоны мен бұтақтары қабылдағыштағы қозуды миға жеткізетін жұлынның жоғарыға қарай өрлейтін жолын құрайды. Бұл жолдардың көбі жұлын ақ затының артқы және бүйір бағандарында өтеді. Қозуды ми нейрондарынан жұлынға жеткізетін эфференттік талшықтар жұлынның төмен түсетін жолын құрады. Жоғары кететін жолдар Төмен кететін(қозғалтқыш) жолдар жүктеу/скачать 9,29 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|