Қазіргі уақытта Қазақстанда жолаушылар кӛлігін ҧйымдастыру және басқару мынадай схема бойынша іске асырылуда:
Орталық УО атынан ҚР ИИДМ Кӛлік комитеті кӛліктің осы секторында заңнамалық және НҚА әзірлеуді жҥзеге асырады және шаруашылық жҥргізуші субъектілерге қатысты мемлекеттік саясатты жҥргізеді;
ЖАО тасымалдау процесін ҧйымдастыруды жҥзеге асырады, тасымалдаушыларды қызметке жіберуді жҥзеге асырады, жолаушылар автокӛлігі саласындағы ҚР заңнамасы талаптарының орындалуын бақылайды;
Автокәсіпорындар жолаушыларды тасымалдау процесін тікелей ҧйымдастырады. Бҧл ретте тҧрақты қатынаста олар маршруттарды пайдалану қҧқығына арналған конкурстарға қатыса отырып, нарықтық экономика жағдайында әрекет етеді.
Жолаушылар тасымалын басқарудың қалыптасқан жҥйесі қазіргі уақытта белгілі бір кемшіліктерден зардап шегуде. ҚАО-ның алдыңғы зерттеулерімен ЖАО жолаушылар тасымалын толыққанды реттеу мен басқаруды жҥргізбейтіні анықталды. Атап ӛтілгендей, ЖАО-ны басқарудың 17 функциясының тек бір ғана функциясы толыққанды жҥзеге асырылады-маршруттарды пайдалану қҧқығына конкурстар ӛткізу.
Қалған функциялар (жылжымалы қҧрамның техникалық жай-кҥйін бақылау, тасымалдар қауіпсіздігінің қамтамасыз етілуін бақылау, Кӛліктік қызмет кӛрсету сапасының қамтамасыз етілуін бақылау және т.б.) толық кӛлемде жҥзеге асырылмайды немесе мҥлдем жҥзеге асырылмайды.
Мҧндай жағдайдың себептері әкімдіктердегі жолаушылар кӛлігі басқармасы қызметкерлерінің шағын штаты, сондай-ақ олардың біліктілігінің жеткіліксіз деңгейі болып табылады.
ЖАО-да кадрлық қамтамасыз етілмеудің нәтижесі тасымалдаушылардың ауыр қаржылық жағдайы және соның салдарынан жолаушылар тасымалдарының қажетті қауіпсіздік деңгейі мен сапасының қамтамасыз етілмеуі болып табылады.
Мероприятия по переходу автотранспорта на СРО
2017 жылы Қазақстанда жолаушылар автокӛлігін ӛзін-ӛзі реттеу қағидаттарына кӛшіру бойынша жҧмыс басталды. Жолаушылар автокӛлігіне ӚРҦ енгізудің негізгі факторлары басқарудың осы нысанының жаңалығы, бизнестегі ақпараттың тапшылығы, заңнамалық және нормативтік қҧқықтық базаның жеткіліксіз пысықталуы болды.
2019-2020 жылдары автокӛлік саласын ӛзін-ӛзі реттеу қағидаттарына ауыстыру бойынша жҥйелі қызмет басталды. Оған тікелей дайындықты ҚР ИИДМ жҥзеге асырды. Қҧжаттарды әзірлеуде ӛзін-ӛзі реттеу департаменті атынан ҦКП әдістемелік кӛмек кӛрсетті.
Бастапқыда басқару функцияларын ӛзін-ӛзі реттеуге ауыстыру кезектілігі анықталды. Тасымалдау тҥрлері бойынша Ӛзін-ӛзі реттеуге кӛшудің кезеңділігі мынадай: