зертханалық жұмыс. Найзағайдың тікелей соққысынан қорғау

Жұмыстың мақсаты: жеке стерженьді жай тартқыштың қорғаныстық 
әрекет теориясымен және жеке жайтартқыштың, екі жайтартқыштың, арқан 
сымды жайтартқыштардың орналасу орнымен танысу; алты сатылы ИКГ-нің 
жұмыс қағидасы мен оның пайдалану коэффициентін анықтау.
4.1 Қысқаша теориялық мәліметтер  
Өнеркәсіптік және электр энергетикалық қондырғыларды найзағайдың 
тікелей соққысынан қорғаудың ең тиімді құралдарына өзіне найзағай 
соққысын қабылдайтын жайтартқыштар (стерженьді немесе тросты) жатады. 
Жайтартқыш қорғалатын объектіден жоғары шығып тұратын найзағай 
қабылдайтын, жерлендіргіш пен найзағай қабылдағышты жерлендіргішпен 
байланыстыратын токты алып жүретін түсірме сымнан тұрады. Жай 
тартқыштардың 
қорғаныстық 
әрекеті 
оның ұшында 
жинақталған 
разрядтардың найзағай разрядының лидерлік стадиясында разрядтар 
бағытталатын лидердің бас бөлігі мен жайтартқыштардың ұшының аралық 
жолында ең үлкен кернеу өрісін тудырады. Жер бетінен биік лидерлік разряд 
біржолата бағыт алатын объектінің бірі «найзағайдың бағытталу биіктігі» деп 
аталады, ол бірінші кезекте жайтартқыштың биіктігіне тәуелді. Найзағайдың 
бағытталу биіктігі жайтартқыш үшін 30м (hм = 30 м) жоғары болмауы 
керек, Н =300 м, яғни Н/hm=10 қабылданады.
Биіктігі 30-100 м жайтартқыш үшін бағытталуы Н - 600 м ( 
Н/hm=6) тұрақты биіктік қабылдануы мүмкін.
Жайтартқыштың маңындағы найзағайдың тікелей соққысынан қорғалған 
кеңістік қорғаныс аймағы деп аталады. Жайтартқыштың қорғаныс аймағы 
бағытталу биіктігінің Н, жайтартқыштың биіктігінің h және объектінің 
биіктігінің hх арақатынасына тәуелді. 5 суреттегі жеке стерженьді 
жайтартқыштың қорғаныс аймағының беттік айналымы шектелген кеңістік 
түрінде, төмендегі формуламен табуға болады:
(4.1
)
h — жайтартқыштың биіктігі;
hх— қорғау объектісінің биіктігі.

5 сурет- Стерженьді жайтартқыштың қорғаныс аймағы
h < 30 Р= 1 болғандағы, h > 30 м болғандағы ha=h-hх – жайтартқыштың 
белсенді биіктігі,
(4.2) 
Найзағайдың тікелей соққысынан (НТС) қорғану үшін объект түгелдей 
конус тәрізді кеңістіктің ішінде, жайтартқыштың (ЖТ) қорғаныс аймағында 
орналасуы керек.
Екі стерженьді ЖТ арасындағы қорғаныс алаңы екі жеке ЖТ қорғаныс 
алаңына қарағанда жиынтығы жоғары. Екі стерженьді ЖТ қорғаныс алаңы 6-
суретте берілген.
Қорғаныс радиусын rх (4.1.) формуласымен, ал қорғаныс аймағының 
енін қисық бойынша (7-суретті қара) табады. Берілген шама h
а
, h
х
, 
S бойынша 
-ді, содан кейін b
x
табады. Р мәнін, жеке стерженьді 
моменттікіндей 
етіп 
алады. 
Қорғаныс 
аймағының 
ені S 
=7h
а
Р болғанда, h
а
 биіктікте b
x
 = 0 –ге тең. Қорғаныс аймағының төменгі 
нүктесі  h = S/7Р биіктікте орналасқан.
Тростардың қорғаныстық әрекеті түзу сызықпен түзілген, сымды 
троспен және тік сызықпен жалғайтын, сым және трос арқылы 
өтетін 

 қорғаныс бұрышымен сипатталады (8 суретті қараңыз).
Тростар сымды қаншалықты сенімді қорғаса, бұрыш 

 соншалықты аз 
болады.

Найзағайдың тросты қорғаныстан өтіп кету мүмкіндігі мына 
формуламен анықталады:
(4.3
)
h
пр
-

 бұрышы 
мен 
тірек 
биіктігінің h
00 
жоғарылау 
ықтималдығы
Р өсетін жердің үстіндегі тростың биіктігі.
Барлық жағдайда бұрыш 30
0
-тан 
аспауы тиіс, сонда tg 

 = 
0,6; tg

 = г
х
/ h
а
сәйкес келеді.
6 сурет– Екі стерженьді ЖТ қорғаныс аймағы

 
7 сурет– Екі стерженьді ЖТ-дың қорғаныс аймағының енін анықтауға 
арналған қисық есептер
8-суретте 
көрсетілгендей, 
қорғаныс 
бұрышы 

  сыртқы 
сымдарды қорғауға жатады. Екі тростың арасындағы орташа сым, тростардың 
өзара экрандалуы нәтижесінде ең жақсы жағдайда қорғалған. Бұл эффектіні 
кернеудің көлденең бағытындағы шеткі сым желілеріне тросты жақындату 
үшін пайдаланады, ол найзағайдан қорғау беріктігін жоғарылатады.
Әдетте 20° < 

 < 30° жағдайында S/Δh ≤ 4 қатынасын алады, 
мұндағы Δh - трос пен сым арасындағы вертикаль арақашықтық; S — 
тростар арасындағы арақашықтық.
8 сурет- 

 қорғаныс бұрышы тросты жайтартқыштардың қорғаныс аймағы

жүктеу/скачать 0,89 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: