тақырып
Ұжым – тәрбие құралы
Мақсаты: педагогикалық процесте ұжымдық іс-әрекеттің ықпалдастығы- ның ғылыми негіздерін сипаттау.
Жоспары:
Ұжым, балалар ұжымы ұғымдарына түсінік.
Мұғалім мен балалар ұжымының өзара байланысы.
Негізгі ұғымдары: ұжым, балалар ұжымы, ұжымдық-танымдық іс-әрекет.
Ұжым, балалар ұжымы ұғымдарына түсінік
Ұжым мәселесімен педагогтармен қатар философтар, психо- логтар, әлеуметтанушылар және т.б. айналысуда. Педагогикалық тұрғыдан теориясын қалыптастырып, дамытуға А.С. Макаренко, П.П. Блонский, Л.С. Выготский, Н.К. Крупская, В.И. Сороко-Ро- синнский, С.Т. Щацкий және т.б. ғалымдар өзіндік тұрғыдан ат- салысты.
Әрине, педагогикада ұжым мәселесін А.С. Макаренко есімі- мен тікелей байланыстырамыз. Ол ұжымда жеке адамды қалып- тастырудың теориялық негізін құра отырып, оның басты белгіле- рін атап көрсеткен. Яғни ұжым – басқа да бір ұжыммен органика- лық байланыста болатын қоғамның бір бөлігі; қоғамдық маңызы бар мақсаттың болуы; ұжым мүшелерінің іс-әрекетін ұйымдас- тыру; олардың арасында жауапкершілікті қарам-қатынас орнату; өзін-өзі басқару органдарының болуы.
Мектептерде балалар ұжымы сыныптардан тұрады және олар жалпы мақсаттарды жүзеге асыруға бірлесе араласып, жақын қа- рым-қатынас орнатады.
Сонымен, оқушылар ұжымы деп ортақ мақсатты, әлеуметтік маңызды іс-әрекет негізінде оқушылар бірлестігін ұйымдастыру формасын айтамыз. Ұжымның жас ерекшелікке байланысты өз- гешеліктері бар. Айталық, балалар ұжымының үлкендер ұжымы- нан ерекшелігі:
– қоғамдық құндылық пен жеке тұлғаның маңызды мақсаты- на бағытталған бірлескен іс-әрекеті;
– ұжым мүшелерінің еркін қарым-қатынас жасауы;
– ұжым мүшелерінің бір-бірімен өзара жауапкершілігі және тәуелділігі;
– өзін-өзі сайлау органдарының болуы. Көптеген зерттеуші- лер тапсырмаларды, рөлдерді бөлудегі тең құқықтық, ұйымшыл- дық, адамгершілік, психологиялық, ықыластық, тәртіп және т.б. да ерекшеліктерге тоқталған.
В.А. Сухомлинский балалар ұжымы – өте сезімтал аспап, ол тек педагог арқылы ғана дамиды деп тұжырым жасаған. Бұл мұ- ғалім ұжымның даму заңдылықтарын, сатыларын, оқушылар- дың жеке мүмкіншіліктерін білуі тиіс дегенді білдіреді. Ұжым дамуының негізгі заңдылығы перспективалық бағыттарының болуында, яғни жаңа перспективалар байқалғанда ғана даму ме- ханизмі болады. А.С. Макаренко перспективалық бағытты үш топқа бөледі: жақын, орта, алыс перспективалар. Ұжым пробле- масын зерттеушілер қазір оны зерделеудің әртүрлі әдіс-тәсілде- рін жасауда. Л.И. Новикова әрбір баланың тұлғалық қасиеттерін жан-жақты дамыту құралы ретінде балалар ұжымын басқарудың барынша тиімді жолдарын зерттеуде. Т.Е. Конникова ұсынған ғылыми бағыт ұжымның басты қызметін оқушының құлықтық дамуымен байланыстырады. Р.С. Немов, А.Г. Кирпичник өз жұ- мыстарында балалар ұжымының қызметін жүйелі бағалауға үл- кен мән береді.
Достарыңызбен бөлісу: |