қабықта көздің түсін анықтайтын пигментті жасушалар жəне оның
ортасындағы тесік — қарашықты (pupilla) тарылтып жəне кеңейтіп тұратын
бірыңғай салалы ет жасушалары миоциттер болады. Көз алмасының
сəулесындырғыш мөлдір ортасына қасаң қабық алдыңғы жəне артқы
камералардағы көз сұйығы, көз бұршағы (lens) жəне шыны тəрізді дене
(corpus vitreum) жатады.
Көздің қорғаныс жəне көмекші мүшелеріне көз шарасы, көздін жарғақты
қапшығы, бұлшық еттері, көз майы мен шандыры, көздін жоғарғы жəне
төменгі қабақтары мен көзжасы аппараты жатады. Көзжасы аппараты
көзжасы безінен, көзжасы көлінен, көзжасы тесігінен, көзжасы қапшығынан
жəне мұрын куысына ашылатын мұрын-көзжасы өзегінен тұрады.
Касаң қабық қурылысы мен химиялық құрамы ерекше, қалыңдығы 0,8-
1,1 мм көздің алдыңғы бетіндегі мөлдір қабық. Оның жарық сындырғыш
корсеткіші - 1,37. Қасаң қабық бес: алдыңғы эпителий алдынғы шекаралық
пластинка, қасаң қабықтың өзіңдік заты, артқы шекаралық пластинка, артқы
эпителий қабаттарынан құралған.
210 - сурет. Көздің касаң қабығы
1 - алдыңғы эпителий (көпқабатты жалпақ мүйізделмейтін эпителий),
2 -алдыңғы шекаралық пластинка,
3- қасан қабықтын өзіндік заты, 4 — артқы шекаралық пластинка,
5- артқы эпителий (бірқабатты жалпақ эпителий).
Алдыңғы эпителий қабатын көпқабатты жалпақ мүйізделмейтін
эпителии құрайды. Ол 5-6 қабат эпителиоциттерден тұрады. Жалаңаш
сезімтал жүйке ұштары қасаң қабық рефлексін түзеді. Зақыңдалған эпителий
жасушалары жедел қалпына келеді. Эпителий ұлпасы негіздік жарғақта
орналасып, көздің кілегейлі қабығы эпителийімен жалғасады.
Алдыңғы шегаралық пластинка қалыңдығы 6-9 мкм талшықты
құрылым.
Қасаң қабықтың өзіндік затын дəнекер ұлпалық пластинкалар
құрайды. Олардың аралықтарында бір қатарда, жалпақ та тармақты келген
фибробласт
тəрізді
жасушалар
орналасады.
Дəнекер
ұлпалық
пластинкаларды
бір-біріне
параллельді
тығыз
жатқан
коллаген
талшықтарының шоғырлары түзеді. Дəнекер ұлпалық пластинкалар мен
жасушалар құрылысы ерекше мөлдір қасиет беретін пішінсіз (аморфты) затта
492
орналасады. Оның негізін гликозаминогликандардың түрі кератинсульфаттар
түзеді. Қасаң қабықтың ақ қабықка өтетін шекаралық жиегін лимба — деп
атайды.
Достарыңызбен бөлісу: |
