БІЛІМ БЕРУДІҢ ЖАҢА ПАРАДИГМАСЫ ЖАҒДАЙЫНДА ЖЕКЕ ТҰЛҒАНЫҢ
ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ БАҒЫТТЫЛЫҒЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ
Бұлақбаева М.К. – п..ғ.к., доцент (Алматы, ҚазмемқызПУ)
Білім беру саласындағы реформалар бір жағынан әлемдік білім беру кеңістігіне
сай ӛркендеуге ұмтылса, екінші жағынан ұлттық болмысты қалыптастыру мақсатында
мәдени-тарихи құндылықтарға сай ӛзіндік бет бейнесін сақтауды кӛздейді. Осы орайда,
білім берудің жаңа парадигмасын оқып-үйрену жеке тұлғаның шығармашылық
бағыттылығы мен шығармашыл тұлғасын қалыптастыру мәселесі ретінде
қарастырылып отыр.
Педагогика парадигмасының жаңа парадигмаға ауысуы жӛнінде сӛз қозғағанда
ғылымдық емес, білімдік парадигма екендігіне назар аудару қажет. Қандай да бір
уақыт аралығында осы уақытқа сай міндеттерді қоятын және шешетін адамдар үшін
адамзат тарихында ортақ білім парадигмасы болғандығы белгілі.
Парадигма – ғылым дамуының белгілі бір кезеңдерінде ғылыми қоғамның
қабылдаған әдіснамалық және теориялық қағидаларының жиынтығы, ғылыми
зерттеудің үлгісі, стандарты, зерттеу мәліметтерін, болжамдар мен ғылыми
міндеттердің жиынтық үлгісі ретіндегі кӛрінісі [1,14].
Парадигма (гректің paradeiqma) – үлгі, мысал, модель деген түсінікті береді.
Философия мен әлеуметтануда – уақыттың ӛтуіне байланысты ӛзгеретін және ғылым
дамуының қандай да бір кезеңдерін сипаттайтын бастапқы тұжырымдық сызба [2].
Кейбір ғалымдар білім беру парадигмаларының кӛптүрлілігін педагогикалық
ӛркениетке байланыстырады, адамзат қоғамы кӛптеген сатылардан: табиғи және
репродуктивті-педагогикалық ӛркениеттен ӛтіп, креативті-педагогикалық ӛркениетке
енуде деген пікірлер айтылуда. Бұл педагогикалық ӛркениет мұғалім іс-әрекетінің жаңа
қырларын аша отырып, кәсіби педагогикалық сапалары мен қызметтерін түбегейлі
түрде жаңартуды талап етеді. Бұл ізденістердің жарық жұлдызы ретінде педагогикалық
парадигма, яғни адамзат қоғамының әлемдік әсер тәсілдерін меңгеруі мен
педагогикалық ой-ӛріс пен қарым-қатынастың онтологиялық және жеке аспектілерін
қамтитын жүйесі ретінде алға шығады.
Дәстүрлі парадигма әртүрлі тарихи және мәдени жағдайларда дәстүрлілікті сақтай
отырып, ұстанымдар, рухани иедеялар және оларды іске асырудың аралық буыны
болып табылады.
Феноменологиялық немесе гуманистік парадигма жеке тұлғаның ішкі дүниесін
қалыптастыру, оны ерікті, рухани адам ретінде тану және адамдармен тіл табысуында
ерекшелену қабілеттерін жетілдіру қарастырылады. Білімнің гуманитарлық
парадигмасының діңгегі – оқушы емес, дайын білімді меңгерудегі ақиқатты түсінуші
адам. Мұнда оқушы мен мұғалім арасындағы қарым-қатынас: ынтымақтастық, ӛзара
жауапкершілік, ӛз позициясын еркін таңдау жағдайында диалогтық ұстанымда ӛрбиді.
Ғылыми-техникалық парадигманы материалдық құндылықтар, ғылым мен
техниканы қалыптастыру, соған сәйкес нақты ғылымдардың үстемдігі ретінде
қарастырдық. Технократтық логика ұстанымдарына сәйкес оқыту парадигмасы
ғылыми-техникалық прогресте жетістікке жеткізгенімен физиология, психология,
адамгершіліктің астарларына, оқушының жан-жүрегіндегі құбылыстарға бойлауға орын
берілмегені белгілі болды.
Тұлғалық парадигманың маңызды элементі педагогикалық іс-әрекеттің мазмұнын
оқытушының іздеуі болып табылады. Мазмұнды іздеу нақты педагогикалық
жағдайларды шешу арқылы жүзеге асырылады. Бұл тұлғаның құндылықтар негізінде
ӛзін-ӛзі тәрбиелеуге жетелейтін факторы болатынын айқындайды.
Адамның әлеуметтік-мәдениетте дамуы барысында білімнің гуманитарлық
парадигмасы қалыптасты. Бұл парадигма аясында кәсіби-педагогиканың құндылық
83 Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің
Хабаршысы № 4(40), 2012
негізі – нақты адам, оның ішкі әлемі, танымының ерекшелігі болып табылады.
Мұндағы басты басымдылық – оқушыны адам деп қабылдау, оның пікірімен санасу,
адами қарым-қатынас жасау. Гуманитарлық парадигманың ерекшеліктерінің бірі –
мұғалім мен оқушы арасындағы мәнді құндылықтардың теңдігі.
Ӛткен ғасырдың 60-жылдары қолданысқа ене бастаған «құзырлылық» ұғымы
бүгінгі күні білімдегі жаңа мақсаттар мен адамның жаһандық кеңістіктердегі
мәселелерді шеше алуын қамтамасыз етуін қарастыратын болғандықтан жаңа
парадигма болып саналады [3,119].
Парадигма ғасырлар бойы мәдени тарихи жағдайларға сай білімнің әлеуметтік
феномені ретіндегі негізгі параметрлерінің (білімдік, мәдени-құндылық, технократтық,
ізгілік, дәстүрлі, т.б.) басым болуымен қалыптасады. Белгілі парадигмалар ішінен
білімге тұрақты қызмет атқаратын ізгілік және классикалық түрлерін ашып кӛрсетеміз.
Ізгілік парадигма ізгілік, моралдық нормаларға сүйене отырып, тұлғаға деген
сыпайылық пен махаббатты, бірлестікті, т.б. уағыздауға негізделген. Ол «барлығы адам
үшін», «адам байлығы үшін» ұстанымдарына негізделіп, адамның ойлау бейнесін
ӛзгертуге бағытталады. Ізгілік парадигма ӛзінің негізгі құндылықатыр ретінде адамды
таниды, оны қабілеті, қызығушылығы, ӛзін-ӛзі жүзеге асырудағы ынтасымен біріккен
тұлға деп қарастырады.
Психологтардың сипаттамасында ізгілік парадигмасы «оқуға үйрену үшін»
жаңалыққа ашық болуды, білімге деген қажеттілікті қалыптастыруға салмақ салса,
дәстүрлі парадигма ӛзгермейтін нақты ақпараттарды алуға септігін тигізеді [4].
Ізгіліктік парадигма аясында жұмыс істейтін психологтың негізгі міндеті –
адамды ӛмір сүре білу іскерлігіне үйрету. Ӛмірдің ӛзі адам үшін ӛте маңызды да,
күрделі ӛнер. Оның объектісі ретінде арнаулы іс-әрекет емес, тұтастай бүкіл ӛмір
тіршілігі алынады (адам әлеуетін айқындау және оны іске асыру процесі).
Тұлғаның ізгіліктік парадигма аясында дамуы, оның тәжірибеге неғұрлым ашыла
түсуін болжайды. Бұл тек тұлғаның ӛз «Менін», ӛзінің жеке – даралығын терең
түсінген кезде ғана мүмкін. Ӛз ойлары мен сезімдерін түсініп және бағалай алатын
адам, оларды басқаруға қабілетті, әсіресе мінезіне іштей сәйкестенбейтін бӛтеннің
ықпалына, пікіріне неғұрлым берілмейтін, нәтижесінде неғұрлым еркін, ерікті бола
түседі.
Сонымен, ізгіліктік парадигма кӛзқарасынан, практикалық психологтың іс-
әрекетінің ең маңызды түрі, тұлғаның тиімді дамуына қажетті жағдайларды жасауға
бағытталған іс-әрекет. Демек, адамды ӛзін-ӛзі іске асырудың және басқалармен ӛзара
әрекеттесуінің тиімді тәсілдері туралы білімін ұштау (ағартушылық) мен соларға
үйрету.
Осындай үйретудің барысында психолог мынандай білімдердің қалыптауына
мүмкіндік туғызады: ӛзінің жеке-даралық ӛзгешеліктері мен басқалардың
ерекшеліктері туралы; тұлғаның психикалық денінің саулығын сақтаудағы оңтайлық
ӛмірлік ұстанымының рӛлі туралы; ӛзін-ӛзі реттеудің ӛнімді әдістері туралы; ӛзін-ӛзі
тәрбиелеудің тиімді бағыттары туралы; қарым-қатынас жасау мен мінез-құлықтың
тиімді тәсілдері және оларды қалыптастыру; құрылымдық ӛмірлік мақсаттар мен
оларды іске асыру туралы; мүмкін болатын тӛтенше жағдайлар және сол
жағдайлардағы мінез-құлықтың рационалды тәсілдері туралы; шығармашылық
қабілеттердің мазмұны мен түрлері және оларды қалыптастыру жолдары туралы;
таным процестері мен ақыл-ой операциялары және оларды тиімді қалыптастыру
тәсілдерімен қамтамасыз ету.
Ғылыми білімнің дамуы екі орасан парадигманың ауысуы: себептілік
(детерминистік) тұрғының мақсаттылыққа (телеологиялық, іс-әрекеттік) және
редукциондықтың (біртұтасты – оны құрайтын бӛліктердің жиынтығы деп есептейтін)
элевацияға (бӛліктерді біртұтастық призмасы арқылы қарастыратын) ретінде іске
Казахский государственный женский педагогический университет.Вестник№ 4(40),2012.
84
асырылуда. Осындай бағдардың ӛзгеруі, барлық дерлік негізгі ғылымдарда, оның
ішінде психологияда да жүріп жатыр.
Қазақстандық философтар А.Н.Нысанбаев, Г.Т.Соловьеваның пікірінше,
Қазақстанда жаңа философиялық парадигма қалыптасқан: «... адамның мәні, оның
рухтандырылған жаны, сондықтан да қоғамның рухани негіздерін айқындаушы деп
есептеу керек» [5].
Сонымен, практикалық психологтың қызметінде іске асырылатын объектілі және
субъектілі парадигманың арасындағы ең негізгі айырмашылық, бірінші жағдайда
психологқа келетін адам, сыртқы ықпалдар мен онымен әрекет ету объектісі болып
табылса, екінші жағдайда - әрбір адам ӛзінің ӛнімді ӛмірлік стратегиясын мақсатты
түрде құруға мүмкіндік беретін психологиялық білімдермен қамтамасыз етілуінде,
оның неғұрлым жоғары деңгейде ӛзіндік іске асырылуына мүмкіндік туғызады.
Білім берудің мәдени-логикалық парадигмасы мемлекетке және нарық
қажеттілігіне бағытталмаған. Оның дамуы мәдениеттің қажеттілігіне бағытталған.
Зерттеушілердің түсінігі бойынша білім беру – тұлғаны әлеуметтік қуғындаушы
қысымынан босататын шарт пен құрал. Оның мақсаты – индивидтің әлеуметтік-мәдени
жағдайын дұрыс қорытындылауды түсінетін қабілетін қалыптастыру, лайықты және
жауапты әрекет ететін қабілетін игеру. Білім беру мазмұны, мәдени әрекетті
адамгершілікпен таңдауды және ғылыми анықтауды қосуы тиіс. Білім беру жүйесін
мәдени шығармашылық бағытта қалыптастыру әрбір жаңа кезеңде бірізділікпен
кеңейтетін мәдениеттер үлгісі ретінде білім беру кеңістігін тұлғаның игеруін
болжайды. Білім беру мақсаты – индивидте дүниенің және адамның толық бейнесінің
қалыптасуы, мәдениеттің сапалы дамуы және сақтау тәсілдерін игеруі. Оқытудағы
дәстүрлік те, сондай-ақ, рационалистік үлгінің де кемшіліктері, әлсіз адамгершілік
бағыт болып табылады. Бұл жерде оқушылар ӛмірдің субъектісі, еркін, толыққанды
ӛзін-ӛзі дамытатын және ӛзін-ӛзі жетілдіретін тұлға емес, тек қана ықпал ететін объект
ретінде қарастырылады.
Парадигма мәтінінде зерттеушілік қана емес, практикалық та міндеттердің
шешімін табу мақсатында қолданылатын модель және практикалық мәселеге де
тұрақты түрде ден қоятындығын атап ӛтпеуге болмайды. Осыған байланысты білім
беру стратегиясы немесе базалық модель ретінде оқыту жүйесін жобалауға кӛзқарас,
негіз, идея мәнінде түсіндірілетін білім беру парадигмасы ұғымы қолданылады.
Күн тәртібіне қойылып отырған күрделі мәселелердің ішінде жас ұрпаққа білім
беру мен тәрбиелеуді жаңа сатыға кӛтеріп, жан-жақты жетілген шығармашыл жеке
тұлға қалыптастыру ӛзектілігі артуда.
Теориялық талдаулар кӛрсетіп отырғандай, тарихи кезеңде бірін-бірі
алмастырушы парадигмалар
нәтижесінде
жаңа
идеялар мен
принциптер,
шығармашылық қатынастар мен мәдениеттің дамуын терең ұғынуды талап етеді.
Қоырта келе айтарымыз, жаңа білім парадигмасы балаға оқу қызметінің
субъектісі ретінде қарап, шығармашылық қызығушылықтары негізінде білімге
құндылық бағдарын қалыптастыра отырып, танымдық және рухани қажеттіліктерін
қанағаттандыруды және жан-жақты дамыған, шығармашыл жеке тұлғасын
қалыптастыруды кӛздейді. Осыған орай, еліміздің әлемдік білім кеңістігіне бағдар
алуының басты ӛзегі – 12 жылдық білім беруге кӛшу мәселесі кӛкейкесті тақырыпқа
айналуда.
Қазақстандағы білім беруді халықаралық стандарттарға сәйкестендіріу
мақсатында қабылданған 12-жылдық оқытудың тұжырымдамасында білім мазмұнын
оқушылардың жас ерекшеліктеріне сәйкестендіру мен оны халықаралық
нормалармен үйлестіру турасындағы мәселелер кӛтеріліп, соған сәйкес
республикадағы білім жүйесін дамытудың 2011-2020 жылға дейінгі бағдарламасы
қабылданды. Білім беру саласының негізгі басымдылықтары ретінде нәтижеге
85 Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің
Хабаршысы № 4(40), 2012
бағытталған білім тұжырымдамасы даярланып, оның негізгі кӛрсеткіші ретінде
құзырлылық ұстанымдарына кӛшу бағыты айқындалды.
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
1. Омарова Р.С. Білім берудің жаңа парадигмасы жағдайында оқушылардың
шығармашылық қызығушылығын қалыптастырудың дидактикалық негіздері. –
Пед.ғ.д. … дисс. автореф. – Түркістан, 2008. – 47 б.
2. Педагогическая энциклопедия /Гл.ред.: И.А.Каиров, Ф.Н.Петров и др. Т.1. – М.:
Советская энциклопедия, 1966.
3.
Тұрғынбаева
Б.А.
Біліктілікті
арттыру
жүйесінде
мұғалімдердің
шығармашылық әлеуетін қалыптастыру. 13.00.01 – Пед.ғ.докт. дисс. – Алматы,
27.10.2006. – 320 б.
4. Краткая философская энциклопедия. – М.: Прогресс-Энциклопедия, 1994. –
512с.
5. Нысанбаев А.Н., Соловьева Г.Т. Изменимся вместе с детьми. – Алматы, 2002. –
11 с.
РЕЗЮМЕ
В статье говорится о формировании творческой направленности личности в
условиях новообразования.
SUMMARY
The article talks about the formation of a creative personality orientation in conditions
of neoplasms.
СПЕЦИФИКА И ИСПОЛЬЗОВАНИЯ МЕТОДА ПРОЕКТОВ
Булекбаева Л.А.– пареподаватель (г.Алматы, КазГУМОиЯ)
Огромную популярность в последнее время приобретает метод проектов.Каждый
же учебный предмет имеет свою специфику и соответственно специфику
использования тех или иных методов, технологий обучения. Целью обучения
иностранным языкам является не система языка, а иноязыческая речевая деятельность,
причем не сама по себе, а как средство межкультурного взаимодействия. Метод
проектов позволяет творчески применить языковой материал, превратитьуроки
иностранного языка в дискуссию, исследование.Метод проектов в последнее время
приобретает все больше сторонников. Однако, как это часто бывает, такая
популярность не радует. И вот почему. Происходит смешение или даже подмена
понятий. Принятое понятие проекта предполагает «разработку замысла, идеи,
детального плана того или иного практического продукта, изделия». [1; 3]
Метод проектов - это из области дидактики, частных методик, если он
используется в рамках определенного предмета. Метод - это дидактическая категория.
Это совокупность приемов, операций овладения определенной областью практического
или теоретического знания, той или иной деятельности. Это путь познания, способ
организации процесса познания. Поэтому, если мы говорим о методе проектов, то
имеем в виду именно способ достижения дидактической цели через детальную
разработку проблемы (технологию), которая должна завершиться вполне реальным,
осязаемым практическим результатом, оформленным тем или иным образом. Дидакты,
Казахский государственный женский педагогический университет.Вестник№ 4(40),2012.
86
педагоги обратились к этому методу, чтобы решать свои дидактические задачи. В
основу метода проектов положена идея, составляющая суть понятия "проект", его
прагматическая направленность на результат, который можно получить при решении
той или иной практически или теоретически значимой проблемы. Этот результат
можно увидеть, осмыслить, применить в реальной практической деятельности. Чтобы
добиться такого результата, необходимо научить детей самостоятельно мыслить,
находить и решать проблемы, привлекая для этой цели знания из разных областей,
уметь прогнозировать результаты и возможные последствия разных вариантов
решения. [2 ]
При этом имеется в виду разработка не только главной идеи, но и условий ее
реализации (сметы материалов, условий эксплуатации). В последние годы проектом
стали называть практически любое мероприятие, создание любого продукта даже
без целостной и детальной проработки.Нет необходимости оспаривать подобное
толкование общепринятого термина. Думается, поэтому некоторые школьные
мероприятия (неделя английского языка в школе, создание общешкольного
альманаха, спортивные мероприятия) часто стали называть модным словом
«проект». Иногда это оправдано, если речь идет действительно о проекте, в других
случаях под проектом понимают обычную работу по теме групповую работу, просто
мероприятие. Однако следует различать широкое толкование проекта как понятия и
метода проектов. «Метод - дидактическая категория; совокупность приемов, операций
овладения определенной областью практического или теоретического знания, той или
иной деятельностью; путь познания, способ организации процесса познания». [3;
3]. Поэтому, если мы говорим о методе проектов, то имеем в виду именно способ
достижения дидактической цели через детальную разработку проблемы (технологию).
Разработка должна завершитьсявполне реальным, осязаемым практическим
результатом, оформленным темили иным образом. Дидакты, педагоги обратились к
этому методу, чтобы решать свои дидактические задачи. В основу метода проектов
положены: идея, составляющая суть понятия «проект», его прагматическая
направленность на результат, который можно получить при решении той или иной
практически или теоретически значимой проблемы. Этот результат можно увидеть,
осмыслить, применить в реальной практической деятельности. Чтобы добиться акого
результата, необходимо научить детей самостоятельно мыслить; находить и решать
проблемы, привлекая для этой цели знания из разных областей; прогнозировать
результаты и возможные последствия разных вариантов решения.
Метод проектов возник еще в начале века, когда умыпедагогов, философов были
направлены на то, чтобы найти способы, пути развития активного самостоятельного
мышления ребенка, чтобы научить его не просто запоминать и воспроизводить знания,
которые дает им школа, а уметь применять их на практике. Именно
поэтомуамериканские педагоги Жд. Дьюи, Килпатрик и другие обратились к активной
познавательной и творческой совместной деятельности детей при решении одной
общей проблемы. Ее решение требовало знаний из различных областей. Именно
поэтому первоначально метод проектов назывался проблемным. Проблема, как
правило, было чисто прагматичной. Ее решение позволяло реально увидеть
результаты. Рудольф Штайнер, известный австрийский педагог, также считал
необходимым учить детей применить получаемые ими знания в решении
практических задач. Все, что ребенок познает теоретически, он должен уметь
применять практически для решения проблем, касающихся его жизни. Он должен
знать, где и как он сможет применить свои знания на практике, если не сейчас, то
в будущем.
Проблемному методу много внимания уделялось и в отечественной дидактике
(М.И. Махмутов, И.Я. Лернер). Однако у нас проблемный метод не связывался с
методом проектов. А главное, как это часто бывает в дидактике, он не был
87 Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің
Хабаршысы № 4(40), 2012
технологически проработан. Если метод - это совокупность операций и действий
при выполнении какого-то вида деятельности, то технологии (имеются в виду
педагогические технологии) - это четкая проработка этих операций и действий,
определенная логика их выполнения. Если метод технологически не проработан, он
редко находит широкое и, главное, правильное применение на практике.
Педагогические технологии вовсе не предполагают жесткой алгоритмизации действий.
Они не исключают творческого подхода, развития и совершенствования применяемых
технологий, но при условии правильного следования логике и принципам, заложенным
в том или ином методе. Метод проектов предполагает по сути своей использование
широкого
спектра
проблемных,
исследовательских,
поисковых
методов,
ориентированных четко на реальный практический результат, значимый для ученика, с
одной стороны, а с другой, разработку проблемы целостно с учетом различных
факторов и условий ее решения и реализации результатов. Метод проектов нашел
широкое применение во многих странах мира главным образом потому, что он
позволяет органично интегрировать знания учащихся из разных областей при решении
одной проблемы, дает возможность применить полученные знания на практике,
генерируя при этом новые идеи.
Основные требования к использованию метода проектов.
Типы проектов
Е.С. Полат [1] перечисляет следующие требования к использованию метода
проектов:
1) наличие значимой в исследовательском, творческом плане
проблемы/задачи, требующей интегрированного знания, исследовательского поиска
для ее решения;
2) практическая, теоретическая значимость предполагаемых результатов;
3) самостоятельная (индивидуальная, парная, групповая) деятельность учащихся
на уроке или во внеурочное время;
4) структурирование содержательной части проекта (с указанием поэтапных
результатов и распределением ролей);
5)использование
исследовательских
методов:
определение
проблемы,
вытекающих из нее задач исследования; выдвижение гипотезы их решения;
обсуждение методов исследования; оформление конечных результатов.
Исходя из этого, можно определить этапы разработки структуры проекта и
проведения его:
1) представление ситуаций, позволяющих выявить одну или несколько проблем
по обсуждаемой тематике;
2) выдвижение гипотез решения поставленной проблемы, обсуждение и
обоснование каждой из гипотез;
3) обсуждение методов проверки принятых гипотез в малых группах (в каждой
группе по одной гипотезе), возможных источников информации для проверки
выдвинутой гипотезы; оформление результатов;
4) работа в группах над поиском фактов, аргументов, подтверждающих или
опровергающих гипотезу;
5) защита проектов (гипотез решения проблемы) каждой из групп с
оппонированием со стороны всех присутствующих;
6) выявление новых проблем.
В соответствии с признаком доминирующего в проекте метода выделяются
следующие типы проектов:
1. Исследовательские.
Такие проекты требую хорошо продуманной структуры, обозначенных целей,
обоснования актуальности предмета исследования для всех участников, обозначения
источников информации, продуманных методов, результатов. Они полностью
Казахский государственный женский педагогический университет.Вестник№ 4(40),2012.
88
подчинены логике небольшого исследования и имеют структуру, приближенную
кподлинно научному исследованию.
2. Творческие. Творческие проекты предполагают соответствующее оформление
результатов. Они, как правило, не имеют детально проработанной структуры
совместной деятельности участников. Она только намечается и далее развивается,
подчиняясь принятой группой логике совместной еятельности, интересам
участниковпроекта. В данном случае следует договориться о планируемых
результатах и форме их представления.
Следует оговориться, что любой проект требует творческого подхода, и в этом
смысле любой проект можно назвать творческим. Данный тип проекта выделялся
исходя из доминирующего принципа. В таких проектах структура также только
намечается и остается открытой до окончания проекта. частники принимают на себя
определенные роли, арактером и содержанием проекта, особенностью решаемой
проблемы. Степень творчества здесь очень высокая, но доминирующим видом
деятельности все-таки является ролево-игровая.
4. Информационные. Этот тип проектов изначально направлен на сбор
информации о каком-либо объекте, явлении; ознакомление участников проекта с
этой информацией, ее анализ и обобщение фактов, предназначенных дляширокой
аудитории. Такие проекты, так же как и исследовательские, требуют хорошо
продуманной структуры, возможности систематической корректировки по ходу
работы над проектом. Такие проекты часто интегрируются в исследовательские
проектыи становятся их органичной частью, модулем.
5.
Практико-ориентированные проекты. Эти проекты отличает четко
обозначенный с самого начала результат деятельности участников проекта, который
обязательно ориентирован на социальные интересы самих участников. Такой проект
требует хорошо продуманной структуры, даже сценария всей деятельности
егоучастников с определением функций каждого из них, четкие результаты
совместной деятельности и участие каждого в оформлении конечного продукта.
6. Монопроекты. Как правило, такие проекты проводятся в рамках одного
учебного предмета. При этом выбираются наиболее сложные разделы или темы
программы, например, вкурсе ИЯ это темы, связанные сострановедческой, социальной,
историческойтематикой и т.п. Разумеется, работа над монопроектами предусматривает
применение знаний из других областей решения той или иной проблемы. Но
самапроблема лежит в русле собственно филологического, лингвистического,
культурологического знания. Подобный проект также требует тщательной
структуризации по урокам с четким обозначением не только целей и задач проекта,
но и тех знаний, умений, которые ученики предположительно должны в результате
приобрести. Заранее планируется логика работы на каждом уроке по группам (роли в
группах распределяются учащимися), форма презентации, которую выбирают
участники проекта самостоятельно. Часто работа над такими проектами имеет свое
продолжение в виде индивидуальных или групповых проектов во внеурочное время.
7. Межпредметные проекты. Межпредметные проекты, как правило,
выполняют во внеурочное время. Этомогут быть небольшие проекты, затрагивающие
два-три предмета, а также достаточно объемные, продолжительные, общешкольные,
планирующие решить ту или иную достаточно сложную проблему, значимую
для всех участников проекта. Такие проекты требуют очень квалифицированной
координации со стороны специалистов, слаженной работы многих творческих групп,
имеющих четко определенные исследовательские задания, хорошо проработанные
формы промежуточных и итоговых презентаций. Разумеется, в реальной практике
чаще всего приходится иметь дело сосмешанными типами проектов, в которых
имеются признаки
89 Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің
Хабаршысы № 4(40), 2012
исследовательских и творческих проектов, например, одновременно, практико-
ориентированные и исследовательские. По классификации типов проектов праздник
относится к монопроектам, но имеет черты творческих и ролево-игровых. Это
весьма удачная форма занятия, в ходе которого дети знакомятся с особенностями
нглоязычной культуры, особенностями функционирования языка в этой культуре.
Игровая форма увлекает детей и способствует поддержанию познавательного
интереса. Проектная деятельность относится к коммуникативным методам
обучения иностранным языкам. Коммуникативность предполагает речевую
направленность учебного процесса, которая является не столько целью, сколько
средством достижения практического пользования языком.
СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ
1.Полат Е.С. Метод проектов на уроках иностранного языка //
2.Иностранные языки в школе. – 2001. - №1.
3.2) Новые педагогические и информационные технологии /Под ред. Е.С.Полат-
М., 1999.
4.Рахманина М.Б. Типология методов обучения иностранным зыкам: Автореф.
дисс… - М., 1998.
5.Мартьянова Т.М. Использование проектных заданий на уроках
иностранного языка // ИЯШ. - 1999. - №4.
ТҮЙІНДЕМЕ
Бұл мақалада оқытуда жобалық жұмысты қолданудың маңызы қарастырылып,
арнайы нұсқаулар ұсынылады.
SUMMARY
This article discusses the importance of using project work in teaching, as well as the
basic requirements to them.
Достарыңызбен бөлісу: |