Бақылау сұрақтары мен тапсырмалар

75
 
 
8.   Ғылыми-педагогикалық зерттеудің нағыз зерттеу және 
қорытындылау кезеңі 
 
1.  Ғылыми-педагогикалық  зерттеудің  нағыз  зерттеу    кезеңіне 
сипаттама 
2. Зерттеудің іздестіру-түрлендіру  кезеңі 
3. Зерттеудің қорытындылау  кезеңі 
 
1.  Ғылыми-педагогикалық  зерттеудің  нағыз  зерттеу    кезеңіне 
сипаттама 
Зерттеу жҧмысының ӛзіндік  зерттеу кезеңі таңдалып алынған әдісті 
қолданумен  байланысты.  Әдісті  жасау  міндетті,  себебі  ол  басқа  әдіс-
тәсілдердің  мҥмкіндіктерін  қалай  іске  асыруға  болатынын  кӛрсетеді. 
Зерттеуде  әдістердің  жиынтығын  таңдап  алу  аздық  етеді,  оларды 
қҧрылымдап, бір жҥйеге келтіру қажет.  
Осылай, зерттеу әдісін оларды қолдану ретін және алынған нәтижені 
тҥсіндіретін  зерттеудің  ережелерімен  тәсілдерінің  жиынтығы  деп 
қарастыру керек.  
Педагогикалық  зерттеудің  әдістемесі  нақты  және  бірегей.    Жалпы 
әдістеме  жоқ,  нақты  зерттеу  әдістемесі  бар.  Зерттеуші  неғҧрлым  ӛзгеше, 
бӛлек  болса,  соғҧрлым,  ӛзгеше  әдістеме  жасайды,  зерттеу  нәтижесін  
соғҧрлым нақышты тҥсіндіреді.  
Әр  зерттеуші  мәселені  тҥсінуіне    және  зерттеушік  қабілетіне  орай 
әдістемеге ӛзіндік қолтаңбасын қалдырады.  
Нақты  міндетті  шешуде  даралығына  қарамастан,  педогогикалық 
зерттеу әдістемесінің белгілі қҧрылымы болады. Оның негізгі элементтері 
келесілер болып табылады: 
1. әдістемені  қҧруға  негіз  болатын  теориялық-әдіснамалық  бӛлім, 
тҧжырымдама; 
2. зерттелетін қҧбылыстар, ҥрдістер, белгілер, ӛдшемдер; 
3. олардың 
арасындағы 
субординациялық 
байланыстар 
және 
тәуелділіктер; 
4. қолданылатын әдістердің жиынтығы, олардың ҥйлесімі; 
5. әдіс-тәсілдерді қолдану реті; 
6. зерттеу нәтижесін ӛңдеу және талдаудың  техникасы және жҥйелілігі. 
Әдістің қҧрылымдық бӛлігінің мазмҧнын білікті анықтау, зерттеудің 
ӛнері болып табылады. 
Дҧрыс  ойластырылған  әдіс  зерттеуді  ҧйымдастырады,  оның  негізгі 
кезеңін анықтайды, қажетті ақпаратты алуды қамтамасыз етеді.  
Зерттеу  барысында  зерттеу  бағдарламасы  жасалады:  қандай 
педагогикалық  қҧбылыс  зерттеледі,  қандай  кӛрсеткіштер  бойынша, 
қандай  белгілер  таңдалып,  пайдаланылады,  зерттеудің  қандай  әдісі 

76
 
 
қолданылады.  Зерттеудің  бағдарламасында  қандай  да  бір  әдістің 
қолданылу  мақсаты  кӛрсетіледі.    Тӛмендегі  кестеде  тӛменгі  сынып 
оқушыларының  «еңбексҥйгіштігін»  мақсатты  дамыту  тақырыбындағы 
зерттеу жҧмысының бағдарламасының бӛлігі келтірілген. 
  
  Тӛменгі сынып оқушыларының «еңбексҥйгіштігін» мақсатты дамыту 
тақырыбындағы зерттеу жҧмысының бағдарламасы 
 
Зерттелетін қҧбылыс 
(оның мәні) 
Еңбексҥйгіштіктің 
даму деңгейінің 
кӛрсеткіштері 
Нақты кӛрсеткіштерді 
зерттеу әдісі 
Тӛменгі 
сынып 
оқушыларының 
жасӛспірім  және  ержету 
кезінде 
 
тҧлғаның  
дамуына 
байланысты 
болатын 
еңбекке 
бағытталуы 
«Еңбексҥйкіштіктің» 
адамгершілік 
ережелері 
туралы 
ілім-білімнің 
ерекшелігі.  
Бҧл 
категорияға 
эмоционалдық 
кӛзқарасы 
Іс-әрекеттегі 
қиыншылықтарды 
жеңудегі 
ерік 
белсенділігінің 
кӛрінуі 
   
Бақылау 
Диагностикалық 
әдістер 
Топтық 
сауалнама 
жҥргізу  әдісі,  Жеке  іс-
әрекеттерінің 
себептерін зерттеу 
(Заңдылық 
және 
адамгершілік  
ережелерін 
қарастыратын себептер, 
абырой-бедел 
себебі, 
басшылық 
себептері, 
жағымсыз 
жағдайдан 
және  жазадан  қҧтылу 
себептері, 
қажеттілік 
себептері) 
 
Әдістеме  уақытпен  ӛрістеген  зерттеу  ҥлгісі.  Әрине,  бҧл  ҥлгі 
болмысты  дәл  және  нақты  бейнелесе,  зерттеу  нәтижелі  болады.  Әдістің 
белгілі  жиынтығы  зерттеудің  әр  кезеңі  ҥшін  ойластырылады.  Бҧл  ретте, 
жасалған әдіс-тәсілді қолданылудың ҧтымдылығы, зерттеу міндеттерімен 
сәйкестігі есепке алынады.  
Әдістемені жасауға кӛптеген жайттар әсер етеді, ең алдымен, зерттеу 
пәні,  мақсаты  және  міндеті.    Ненің  зерттеліп,  анықталатынын  нақты  әрі 
айқын  білу  маңызды.    Әдістеменің  әр  элементін  мҧқият  анықтап  алу 
қажет, бҧл зерттеудің жоғары тиімділігін қамтамасыз етеді.  
Зерттеу  әдістемесінің    дайындығы  ғылыми  ізденіс  логикасына  орай 
жҥргізіледі.  Бҧл  әдістеме  ӛте  кҥрделі  де  сан  қилы  қызметтермен 
байланысты 
нысан 
болған 
білімдену 
процесін 
аса 
жоғары 
шынайылылықпен  зерттеуге  мҥмкіндік  беретін  теориялық  және 

77
 
 
эмпирикалық әдістер  (метод) тобынан  қҧралады.  Әдістердің  тҧтастай  бір 
бӛлігін  қолданудан  назарға  алынған  проблема  жан-жақты  айқындалады, 
оның  барша  қырлары  мен  шектері  тҥгелдей  зерттеуден  ӛтеді. 
Педагогикалық  зерттеу  әдістерінің  әдіснамадан  ӛзгешелігі  -  бҧл 
педагогикалық  қҧбылыстарды  зерттеу,  олар  жӛніндегі  ғылыми 
ақпараттарды  жинақтап,  заңдылықты  байланыстар,  қатынастарды 
анықтау,  оның  нәтижесінде  ғылыми  теория  қалыптастыру  мақсатымен 
жҥргізілетін іс-әрекет жолдары мен тәсілдерінің ӛзі. Әдістер кӛп тҥрлі де 
сан  қилы,  бірақ  жҥйелестіре  келгенде,  бҧлардың  бәрі  ҥш  топқа 
ажыралады:  1)  педагогикалық  тәжірибені  зерттеу  әдістері;  2)  теориялық 
зерттеу әдістері, 3) математикалық әдістер.   
 

жүктеу/скачать 1,02 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: