Казахский язы к



Pdf көрінісі
бет14/21
Дата15.03.2017
өлшемі5,78 Mb.
#9309
түріУчебник
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   21

Септ1ктерд1 кайталацыз!  Повторите падежи!
Атау сеппк KiM? Не?
Подлежащее
Lnix сеппк
К1мн1ц?
Ненщ?
НЫЦ,  Н1Ц,  ДЫН,  Д1Ц,
тын, п ц
Определение
Барыс
сеппк
KiMre?
Неге?Кайда?
Га,ге,  ка, ке, а,е,на, 
не
Дополнение, 
направление действия
Табыс
септйс
KiMAi?
HeHi?
Ны,  Hi,  ды,  Д
1
,  ты, 
п , н
Предмет,  на  который 
направ-ленодействие
Жа-тыс  с.
KiMAe? 
Неде? 
Кайда? Кашан?
Дале,  та,  те,  нда,
НДС
Место
Шы-гыс
сеппк
К'|мнен? Неден?
Кайдан?
Кашаннан?
Нан,  нен,  дан,  ден, 
тан, тен
Исходный 
пункт, 
материал.
Кемектес
сеппк
KiMMeH?
Немен?
Мен, бен, пен
Орудие,  лицоУс/  которы 
совер­
шается действие
133  1,2
-с е й л е м д е п  з а т  е а м д е р д щ  с е и л к т е р ж   K epceriH ii.
Укажите  падежи  существительных  в 
1-ом  и  во  2-ом 
предложениях.
13.4 
Орыс 
тиш е 
аударыцыз, 
белпленген 
сездердш 
c e n T iirr e p iH  
аныктаныз:
145

Переведите на русский язык, укажите падежи выделенных слов: 
Диханшы жерш мактайды.
Балыкшы  келш мактайды.
Кэсшкер к э а б ш  мактайды.
Сатушы тауарын мактайды.
Фирма ошмш мактайды.
(Ал сен неш макгайсыц?)
Ж ердш  сзн! -  епн,
Ердш  сэн| 
-  бшм.
13.5 Создердщ септж жалгауларын  койыцыз, аударыцыз: 
Поставьте правильные падежные окончания, переведите: 
Факультетпн 
жиналысы...  болдын  ба?  Топ  ...  студенттер!
жиналды.
Дуние ж у зь ... интернет жел1ы кец тараган.
13.6  Создердщ  дурыс  жалгауларын  койыцыз,  сойлемдерд1 
аяктацыз:  Поставьте правильные окончания, закончите предложения:
Ол  жекелеген  бол1ктер1...  (отличается).  Слайд...  (маленькие) 
ynruiepi  корме  слайдтары  арасында  жылдам  (сменяют  друг  друга). 
Жумыс  аймагы  слайдтар...  (делает),  онда 
мэтан...,  cy p en i, 
диаграмма...  (располагают).  Тапсырмалар  аймагы 
тапсырмалар... 
Т131м...  (охватыввает).  Жумыс  устел... 
жуйе...  баскару  орган... 
(располагается).
13.7 Сурактарга казакша жауап 6epiHi3.
1. Что такое рабочее пространство?
2. Суреттер кайда орналастырылады?
3. Как переводится слово «текущие»?
4.  Что  такое  «рабочий  стол»?  Какая  работа  выполняется  «на 
столе»?
13.8 Б ертгеи сейлемге синтаксиста талдау жасацыз:
Жумыс  icren  болганнан  кейш  устедш  калай  коссацыз,  солай
алып тастацыз.
13.9  Асты  сызылгаи  создерге  морфологиялык  талдау 
жасаныз:
Ашылган  устелдер 
т1з1м1нле  кажетп  устел  атауын  шертсещз, 
сол мезетте ол бейне бетте пайда болады.
146

Еске 
Tycipiiib, кайталаныз.
Косымша  тапсырма:  тэуедщк  жэне  септзк  жалгауларын 
белплешз:
Дополнительное  задание:  выделите  падежные  окончания  и 
окончания принадлежности:
Тагы да Астана туралы
Астананын озше тэн узак даму тарихы бар.  Ежелп аты -  Акмола 
(1830  ж )  Бурый  бул  жерде  бею 
Hie 
болган  .  Хундар  «мола»  деп  биж 
корганды, 6eKiHicri атаган.
Кала  Ecui  озеншщ  жагасында  орналаскан.  EcLn  езеш  -   Epric 
озеншщ  саласы,  узындыгы  24S0  шакырым.  Астананын  климаты  -  
курт континента, кысы суык, жазы ыстык-
Y i  т а п с ы р м а с ы :
1)  ж ада  сездермен  сойлемдер  курастырыныз,  сейлемдердеп 
сездердщ септзк жалгауларын аныктацыз;
2) эпиграфта бершген сездердщ авторы туралы не 6uieci3, айтып 
6epiiii3; «Ойлана ецбектену» деген сездердщ магынасын туыншршз.
14-е а бак
Бш мнш  саркылмас терен кез
1
-ютап
втебай Турманжанов (1905-1978)
14-мэтш 
Файлдар мен калталар
Компьютер  жуйеанде  коптеген  тапсырмаларды  орындау 
файлдармен жэне калталармен жумыс icreyfli камтиды.
Файл  -   бул  дисюдеп  не  баска  акпарат  тасымалдаушыдагы 
аталган  аумак.  Файлдарда  багдарламалар  мэтзндерй  кужаттар, 
орындалуга 33ip багдарламалар жэне баска  мэл
1
мет сакталады.
Файл  сырткы  ж ад  курылгыларында  орналасады.  Файл  - 
компьютерге  6ip  мэл1меттер  жинагын  екшинешен  ажырата  алу га 
мумюндж  беретш  непзп  сактау  6ipniri.  Пайдаланушынын  файл га 
жиналган  мэл1метгерд|  шыгарып  алуга,  оларды  езгертуге,  жоюга, 
сактауга, басып  шыгаргуга  немесе электронды  пошта багдарламасына 
женелтуге мумшндйз бар.
Файлдар  д)сюде  сакталады,  ал  кажет  болган  жагдайда 
компьютердщ  жедел  жадына  жуктеледк  Файл  деп  мэтшдж  кужатты, 
мэл
1
меттер жинагынын жуктелепн  модулш, графикалык акпаратты да 
айтады.  Файлдын  атауы, 
T H n i, 
колем!  (байт),  жазылган  мерз1м1, 
коргалу касиет! бар.
147

Кал та  -  
дисюдеп  багдарламалар  мен  кужаттарды  реттеспру 
ушш  колданылады жэне файлдармен  катар, езге калталарды да камти 
алады.  Калталарда  турл1  файлдар  -   кужаттар,  музыкалык  клиптер, 
бейне, суреттер, багдарламалар жэне т. б. 
сакталады.
Жана  калталарды  жасауга,  олардагы  файлдарды  жылжытуга, 
езге  калталардан,  компьютерлерден  немесе  ннтернеттен  файлдарды 
Keiuipyre, калтаныц iiuiitae косымша калта жасауга болады.
Дэл  каз
1
р  пайдаланушы  жумыс  icren  отырган  калта  агымдык 
калта деп аталады.
Сурактар
1.  Файл деген не?
2.  Файлдарда не сакталады?
3.  Файл га жиналган мэл1меттермен не icreyre болады?
4.  Калта деген не?
5.  Кал тал ар не ушш колданылады?
6.  Кдпталарда не сакталады?
7.  Калтаныц 
1
шшде косымша калта жасауга болады ма?
8.  Агымдык калта деген не?
Непзп тусЫктер
Орындалуга 
эз\р  -
 готовый для выполнения 
Сырткы 
ж 
ад курылгысы -   устройство с внешней памятью 
Жедел жады -  оперативная память 
Коргалу касиеп -  защитные свойства 
Камту - охватывать
Файлдарды жылжыту -  жвижение файлов 
Женелту м у м ю н д т -  возможность отправки 
Реттеспру ушш -  для упорядочивания 
Косымша калта -  дополнительная папка 
Агымдык калта -  текущая (рабочая) папка
14-мэтш бойынша тапсырмалар
14.1 
Мэт
1
НД
1
  окыцыз,  аударыцыз.  Прочитайте  текст, 
переведите.
14.2  Суракгарга  жауап  берш1з,  сурактар  аркылы  такырып 
бойынша диалог курастырыцыз.
Ответьте  на вопросы,  с  помощью  вопросов  составьте диалог по
теме.
148

14J  Мына  епспктермея  улп 
бойынша  сез  lipicecTepi 
сездтн жасацыз:
С  данными  глаголами  по  образцу 
составьте  словарь 
словосочетаний:
Yjiri: сакталу -  сакталу зацы
шыгару  -
журпзу
xeuiipy -
жою -
ажырату-
Ескерту: керект! сездерд! мэтшнен алыцыздар.
Необходимые слова подберите из текста.
«Eiic категорнясы» туралы окыныз: 
Прочитайте правило «Категория залога»:
Eiic (залог)
Сипаттамасы 
(характеристика)
Мысалдар (примеры)
Непзп 
eric 
(основной )
Аффикстер
1
 жок 
(переходные 
или 
непереходные глаголы)
Мен ютап окыдым. 
Куат реферат жазды.
вздж  
eiic 
(возвратный)
Непзп eiic -н/-ын/-ш 
(-ся/-сь)
Элия ойланды.
Ырыксыз 
eiic 
(страдательный )
-л/-ыл/-1л 
(предмет 
подвергается  действию 
другого предмета)
Семинар аяктап.ды 
Дэр1с басталды.
Ортан 
eric 
(взаимно­
страдательный)
-c/-bic/-ic
Тэл!мгерлер  окытушымен  nkip 
алмасты ./поделились 
мнениями/
бзгелж 
eiic 
(понудительный)
-т/-кыз/-юз/-гыз/-пз/- 
дыр/-д1р/ -тыр/--пр
Мугагпм 
6i3re 
жаттыгу 
жазгызды. 
Б(зд1 
деканатка 
шакыртгы.
14.4 
YuiiHiui  тапсырмада  берьлген 
етзслктердж 
ете 
категорнясын аныктаныз.
Определите  категорию  залога  глаголов,  данных  в  третьем 
задании.
Улп: Оттан сактан - вздж eric.
149

14.5 
Орыс 
типне 
аударыцыз, 
салыстырыцыз, 
eiic 
категорнясын кврсепц1з:
Переведите  на  русский  язык,  сравните,  укажите  категорию 
залога:
Файл деп дисюдеп  аумак аталады.
Файлдарда  мэтшдер,  кужаттар,  багдарламалар  сакталады.
Файлды сырткы жад курылгысында орналастырады.
Калта  дискщ еп багдарламалар мен кужаттарды реттеспредь
Файл атауы езгертшедк
Файлдарды 
баскарудыц 
неп зп  
Minaerrepi 
операциялык 
жуйелермен  орындалады. 
Онын  косымша  мшдеттер1  файлдарды 
баскару ж уйеам ен аткарылады.
14.6 Казак п лш е аударыцыз, eTic категорнясын керсетЫз:
Переведите на казахский язык, укажите категорию залога:
В качестве фактов мы использовали анкеты.
Для работы будет дано тепло.
Мы  помогли  написать  научный  доклад  о  файловой  системе 
компьютера.
В качестве литературы дано учебное пособие.
Магистранты 
факультета 
информационных 
технологий 
обсуждали эту проблему.
Начался урок-семинар по истории Казахстана.
Студенты-делегаты  научной  конференции  поделились  своими 
мнениями.
Перед  нашим  университетом  установлен  памятник  ученому
Канышу Имантаевичу Сатпаеву.
Центральная  улица  города  Павлодара  названа  именем  великого 
ученого. Для наших студентов построен Дом студентов.
14.7 Сурактарга жауап берЫ з, eiic категорнясын керсетЫз:
Ответьте на вопросы, укажите категорию залога:
1)  Осы зац кашан енпз
1
дщ?
2)  Сабак калай журпзивд?
3)  Семинар даярлауга баска студенттер квмектееп ме?
4)  «Файлдарды  даярлау»  такырыбы  бойыншы  окытушы  не 
жазгызды?
5)  Осы мэт
1
НД
1
 аудару ушш сезд1кт1 пайдаландыц ба?
14.8 Бер1пген свйлемге синтаксиспк талдау жасацыз:
Выполните синтаксический разбор данного предложения:
150

Электронды  телемдер  жуйелершщ 
дамуына 
кептеген 
пайдаланушылардыц 
электрондык 
акшаларга 
деген 
сешмжш 
жоктыгы богет болып отыр.
14.9 
Асты  сызылган  создерге  морфология лык  талдау 
жасацыз:  Выполните морфологический разбор подчеркнутых слов:
Интернет 
желюшш  каокынды  дамуы  кептеген  Интернет 
дукендершщ пайда болуына алып кедц
1
.
Еске TYcipiHi3, кайталаныз. Повторите.
Косымша тапсырма: eric категорнясын аныктаныз:
Дополнительное задание: укажите категорию залога глаголов:
Казакстан -  Б ¥ ¥  
M y u ie c i
1947  жылы  Американын  Курама  штаттары,  Улыбритания, 
Франция,  КСРО /СССР/ сиякты 
6ipHeuie 
мемлекет жер бетзнде  сотые 
орпн  болдырмау  уппн  BYY  курды.  Бупн  оган  17S  ел  муше  репнде 
xipin 
отыр.  1992  жылдын 
2-Huii 
наурызында  176-  муше  болып 
Казахстан кабылданды.
Жер  аумагы  жагынан  Казахстан  ец  ipi  елдердщ  катарында. 
Республика 
Кытай,  АКД1.  Канада,  Ресей,  Бразилия,  Австралия, 
Унднгган,  Аргентинадан  кей'н  9-  орында тур.  Ал  10-орында -  Судан 
мемлекеп.
Уй тапсырмасы:
1) 
сабактын 
такырыбы 
бойынша 
e T i c r i H  
ap6ip 
категориясына сейлем курастырыцыз (5 сейлем);
по теме урока к каждой категории залога составьте предложение 
(5 предложений);
2) сеэд1КТ1 кайталаныз; 
повторите словарь.
15-сабак
Ютап-сенщ акылгой,адал досыц, OMipnix ecri жолдасыц
Сен ала бшсен, ол бере б1лед1
Отебай Турманжанов (190S-1978)
15-мэт1н 
Блокнот
Блокнот  -  ximiripiM  мэт1нд1к  файлдармен  жумыс  icreyire 
арналган  редактор.  Оныц 
м у м ю н д т  
кептеген  карапайым 
м э т 1 н д 1 к  
редакторлар (мысалы, Write) мумюнд1ктер1не Караганда темендеу.
Оныц 
6ip 
талассыз жаксы жагы бар -  ол  карапайым 
spi 
жинакы 
жумыс 
icTeyre 
мумк1нд1к  беред1,  жедел 
ж 
ад та  -пптен  ешкандай  орын
151

алмайды  десе  де  болады  жэне  баска  программалардыц  катарласа 
жумыс 
icreyiH e 
eui6ip  кедерпсж  типзбейдь  Бул  программаны 
icxe 
косу ушш  "Реквизитгер"  орналаскан  "Блокнот"  атты  белпнеш  тандау 
жеткшкп.
Блокнот  мэт1нд1  форматтамай  (карпш  озгертпей,  безеншрмей) 
тек  кана  онын  сездершен  туратын  файлдарды  дайындайды  жэне 
дискще  сактайды.  Кептеген  жагдайларда,  мысалы:  командалык 
файлдарды  дайындау, туз ету  немесе  модем  аркылы  ж1бершетш  хатты 
дайындау 
кездершде 
бул 
шынында 
да 
жылдам 
icTefrriH, 
таптырмайтын  косымша программа екенше кезвдз жетедк
Блокнот  тек 
6 ip  
гана  к а р т   турш  (жуйел!К  шрифт)  гана 
пайдаланады.  Мунда  мэтш  фрагменттер
1
мен  жумыс 
ic re y   ici, 
керектз 
символдарды 
1
здест
1
ру,  мэтшш  файлдарга  жазу  мен  оку,  баспага 
шыгару жумыстары жаксы жолга койылган.
Н еп зп  туаш ктер
Мэтзн фрагментгерш ендеу -  обработка фрагментов текста
Kepeicri символдарды 
1
здесгпру -  поиск необходимых символов
Командалык файлдар -  командные файлы
Туз ету -  коррекция
Хатты дайындау -  подготовка письма
Kapin Typi — вид шрифта
Сурактар
1.  Блокнот  кандай  файлдармен  жумыс  icreyire  арналган 
редактор?
2.
 Онын м у м ю н д т нел1ктен темендеу?
3.  Бул  багдарламаны  icxe  косу  уш!н  кандай  белплерш  тандау 
керек?
4.  Блокнотта неше xapin TypiH  пайдаланады?
5. Блокнот аркылы кандай жумыстарды орындауга болады?
15-мэт1н бойынша тапсырмалар
15.1 
Мэтзнд!  окыныз,  аударыныз.  E iic  категорнясын 
керсетзшз.
Прочитайте  текст,  переведите.  Укажите  категорию  залога 
глаголов.
15.2  Эпиграфка  назар  аударыныз,  етк   категорнясын 
аныктаныз.
Обратите внимание на эпиграф, укажите категорию залога.
152

15.3 
Мына  епспктердщ  бсрЁлген  формасында  сейлемдер 
курастырыцыз, етйгпкпн шактарын керсепшз:
Составьте  с  данными  глаголами  предложения  (в  данных 
формах), укажите время глаголов:
Улп: 
Жасадды -  баланс жасалды - еткен шак
Атайды,  есептелшед
1
,  болса,  сипаттаныз,  аткарады,  тазартады, 
жузеге асырады
«Ет
1
ст
1
кт
1
н  райлары»  атты  кестеге  назар  аударыцыз,
8-мэтш  бойынша  берглген  тапсырмаларга  арналган  кестеш  еске 
Tycipinb:
Обратите  внимание  на  таблицу  «Наклонения  глаголов» 
по 8-тексту:
EiicriKTiH 
раны 
наклонения глаголов
Мысалдар
Примеры
Ашык 
рай 
(изъявительное 
наклонение)
Университетте конференция erri
Ертец диспут  болады
Ei3 казак драма театрына бардык
Буйрык 
рай 
(повелительное 
наклонение)
Барайын-барайык
Бар
Барыцыз
Барсын
Шартты 
рай 
(условное 
наклонение)
Барсам, барсак 
Барсац, барсандар 
Барса
Капау 
рай 
(желательное 
наклонение)
Керпм келд1 -келед! - кел i п тур
15.4 
3-жаттыгуда 
берыген 
епспктердж 
райларын 
керсепцп.
Укажите наклонения глаголов, данных в 3-упражнении.
15.5  Орыс  liniHe  аударыцыз,  етнгпктердщ  райларын 
керсепадз:
Переведите на русский язык, укажите наклонения глаголов: 
Блокиотгы редактор деп те атаймыхз.
Блокнот туралы айтсац, тусшемш.
Багасын дурыс ж азы нд ар!
153

15.6 Казак ти»не аударыныз, е п с п к п ц  райларын  белплешз: 
Переведите на казахский язык,  укажите наклонения глаголов: 
Мы составили  годовой отчет.
Охарактеризуйте  процесс приватизации.
Выполните контрольную работу по теме.
Если  я 
закончу  университет,  то  буду  специалистом  по 
информационным технологиям.
Если найду материал, то подготовлю доклад.
Я хочу написать реферат по теме «Блокнот».
Мы хотим пойти на концерт оркестра имени Курмангазы.
15.7 Сейлемдердй толыктырыцыз, еткгпктердк..
Дополните предложения, поставьте глаголы.
1)  .  .  .  ашык  рай  формасына  койыныз  (в  изъявительном 
наклонении)
Интернет  бурын  ....
Bi3 багдарламаныц  б1рнеше аныктамасын  ....
2)  .  .  .  буйрык  рай  формасына  койыныз  (в  повелительном 
наклонении)
Бул у акытта . . .
Компьютер  туралы ютапты жаксылап  . . .
3)  .  .  .  шартты  рай  формасына  койыцыз  (в  условном 
наклонении)
Нарык OHflipic факторы  . . .
Бул айырбас категориясы  ...
4)  .  .  .  калау  рай  формасына  койыцыз  (в  желательном 
наклонении)
Менщ  багдарламашы к ы зм еп ...
Жумыс тшмдийпн  . . .
15.8  «Технология  механизм!»  такырыбы  бойынша  диалог 
курастырыцыз.
По теме «Технология механизм!» составьте диалог.
15.9 EepLireH сойлемге син такси стж  талдау ж асацы з: 
Выполните синтаксический разбор данного предложения:
154

Мундай  есептеуде  ете  улкен  далдок  керек,  халык  санын 
дэлд
1
кпен болжау дурыс болар.
15.10 
Асты  сызылган  сездерге  морфологиялык  талдау 
жасаныз:
Выполните морфологический разбор подчеркнутых слов: 
Мынадай eceirri  шыгарып керсетейж:  «А
»
 деген  каланын халкы 
уппнлп мынжылдык басында канша болады?
Беке TycipiHi3, кайталаныз.
Косымша  тапсырма:  «Маралаттау»  сезш  ашык,  калау, 
буйрык,  шартты  рай  формасына  койып,  эркайсысымен  сейлем 
курастырыцыз:
Дополнительное  задание:  от  глагола  «маралаттау»  образуйте 
форму  калау,  ашык,  шартгы,буйрык рай,  составьте с  каждым  из  них 
предложение:
Казакстан  иаградалары
Казакстан  Республикасынын  ордендершен,  медальдарымен 
Мемлекет дамуына зор улес коскан азаматгар маралатталады.
Мемлекетпц  ордендерк  Алтын  кыран  орден!, 
Халык 
Каьарманы  орден:,  Оган  орден!,  Айбын  ордеш,  Парасат  ордеш, 
Курмет ордеш,  Дацк ордеш, Достык орден!.
Мемлекетпн медальдары:  Ерлж учли, Жауынгерлж, Ерен енбек 
уппн, Шал агат.
Уй тапсырмасы:
1) эпиграфта бер1лген етмгпктердщ райыи керегпцп; 
укажите  наклонения глаголов, данных в эпиграфе;
2) «Блокнот» такырыбы  бойынша кыскаша энпмелецп; 
составьте краткий рассказ по теме «Блокнот»;
3) «Жйкпк жалгаулары» атты такырыпты кайталаныз; 
повторите тему «Ж1кпк жалгау»;
4) «Сейлем мушелерЬ> такырыбыи еске rycipmii; 
повторите тему «Сейлем мушелерш.
16-саба к
Ютап -барлык замандагы, барлык адам баласыныц 
гажайып бшм казынасыныц кой мае ы
Огебай Турманжанов (190S-1978)
155

16-мэтш 
Дискжетектер
Дискжетектер  —   бул  алуан  тиггп  тасуыштардан  мэл1меттерд1 
шыгарып  о куга  немесе  жазуга  арналган  физикалык  курылгылар. 
Дискжетектер iuiici  (жуйелж блокка курамдаскан) немесе сырткы бола 
алады.
Днскжетек  -  магнитак  дисюлер  орнатуга жэне  олармен  жумыс 
icreyre  (дисюш  айналдыруга)  арналган  тепк.  Оны  магнитах  диск! 
жинактауышынын  6ip  белшеп  дейд
1
.  Ол  акпаратты  дискще  сактауга 
жэне  оны  о куга  арналган  курылгы  болып  табылады.  Дискжетектщ 
курамына  козгауыш,  жазу/оку  бастиектер блогы,  оны турактату т е т т  
жэне контроллер юредь
Н епзп туашктерд1 сездш аркылы аударыцыз:
днскжетек -
физикалык курылгы -
жуйешк блок -
epiM —
компьютерге косылу - 
компьютер порты - 
акпаратты  сактауга- 
дискжетектщ курамы -  
дисю жинактауышы -
С урактар
1.  Днскжетек деген не?
2.  Дискжетектердщ  неше 
Typi 
бар?
3.  Ол не уипн арналган?
4.  Дискжетектер акпаратты дискще сактай ала ма?
5.  Днскжетек курамы на не юредо?
6.  Дискжетектер не аркылы компьютерге косылады?
16-мэтш бойынша тапсырмалар
16.1  MniHAi окыцыз, аударыцыз, сурактарга жауап берщп. 
Прочитайте текст, переведите, ответьте на вопросы.
16.2  Магпнде  белпленген  сездермен  кыскаша(  7-8  сейлем) 
диалог курастырыцыз.
С  выделенными  в  тексте  словами  составьте  небольшой  диалог 
(7-8 предложений).
156

1 6 J  Беркпген  сенлемдердщ  турлаулы  мушелерж  белплешз, 
орыстиине 
аударыныз.Сейлемдеп 
баяндауыштарга 
назар 
аударыныз: баяндауыш ретшде кандай сез таптары бола алады?
В 
данных 
предложениях 
подчеркните 
главные 
члены 
предложения,  переведите  на  русский  язык.  Обратите  внимание  на 
сказуемые: какие части речи могут быть сказуемыми?
Соцгы  кезде  шыккан  компьютерлер  тек  3,5  дюймд1к дискетпен 
жасакталады.  Дисюлер дестеа  (пакет) -  сактауыш  курылгы.  Саша он 
тогызда.  Мына курылгы -  дискш к операциялык жуйеаз.
«Ж|кт1к жалгаулар»  такырыбын еске TycipiHi3 (1-бел1м).
Вспомните тему «Ж ктж жалгаулар» (1 - раздел).
В  предложении  в  функции  сказуемого  могут  выступать  не 
только  глаголы,  но  и  именные  части  речи,  то  есть  имя 
существительное, 
имя 
прилагательное 

имя 
числительное, 
местоимение.  В  отличии  от  русского  языка,  именное  сказуемое  в 
казахском  языке  принимает  все  признаки  глагола,  принимают  такие 
же личные окончания, как и глаголы.
В I лице, если основа оканчивается на:
Гласный
Л,р,й,у
Сонорный
-мын/-мш
-МЫЗ/-М13
Мен тэл
1
мгерм!н. 
Мен алтыншымын. 
Б
13
 тал!мгерм13.
Bi3 алтыншымыз.
Звонкие согласный
Кроме б, в, г, д
-бын/-бш
-быз/-б!з
Мен  жалгызбын. 
Мен  Гулназбын. 
Б
13
 жалгызбыз . 
Ei3 мэзб1з.
Глухой  согласный 
Б, в, г, д
-ПЫН/-П1Н
пыз/-п1з
Мен биологпын. 
Мен химикшн. 
Б
13
 биологпыз. 
Б13 химикп^з.
16.4 
Коп 
нуктешн 
орнына 
— мын/-мш, 
-мыз/-м1з 
жалгауларын  косып,  сейлемдерд!  орыс  типне  аударыныз, 
баяндауыиггы белплешз:
Вместо  точек  поставьте  окончания  -мын/-мш,  -мыз/-м!з, 
предложения переведите на русский язык, подчеркните сказуемые: 
Мен информатика маманы...
Б|з акпараттык жуйелер мамандыгынын  студент...
Мен олимпиададан уш
1
нш
1
...

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   21




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет