Кд I n т ш р с с в у б ш а с и щ Үяттық п т ю м м с м к к т а п Х а н а теріииндерінін сөздігі (2000 термин) Алмгггы. 2010 Ъ

i
  (шығарылым)  сипатгайтын  мәлімет
жинақталған библиографиялық сипаттама бөлігі.
ЕП  БІРЛ ІГІ  (учетная  единица;  registration  unit)  - 
t: Қордың есеп бірлігі.
КАТАЛОГЫ  (учетный  каталог
cata­
logue)  -   орталықганған  кітапханалар  жүйесінің  бірыңғай  қо- 
рындағы  кітаптар  мен  брошюралардың  жеке  есебін  алфавит- 
тік тэртіппен карточкада жүргізетін орталықтанған кітапхана-
лар жүйесіндегі қызметтік каталог.
ЕСЕП-БАСПА  ПАРАҒЫ  (учетно-издательский  лист,
nnhlishine  sheets  — 40  мың  басылған  белгіге
and
2 
__
немесе  700 жол  өлең мәтініне,  немесе 3000  см  иллюстрация 
материал ына тең басылым көлемінің бірлігі.
ЕСЕПТЕУ  МАШ ИНАЛАРЫНЬЩ   Ж ҮЙЕСІ  (сеть
кыз
вычислительных машин; network  of computer) 
желідеп 
метгі  бағдарламалармен  қамтып  қамтамасыз  ететін  компью- 
терлер  мен  оны жалғастыратын  кұралдардың жиынтығы.  Ин­
тернет торабында жаһандық,  агаш, жұлдыз түрінде, дөңгелек,
жергілікгі, толық байланысты және т.б. болады.
ЕСЕПТЕУІШ   ТЕХНИКА  (вычислительная  техника;
computer  facilities)  -   ақпаратгарды  өңдеу  үдерісін  автомат- 
тандыру жэне механикаландыру үшін пайдаланатын (аспаптар
жэне құрылғылар) есептеуіш машиналар.
ЕСКЕРТПЕ  (примечание;  note) -  авторга,  аудармашыга,
сарапшыга жэне т.б. тиісті шығарманың, басьшымның немесе 
қосымшанын  негізгі  мэтініне  қатысты  қысқаша  түсіндіру 
жэне  нактылау;  библографиялык  сипаттаудын  жеке  салала- 
рына  немесе  бүтіндей  құжатқа  қатысты,  құжат  туралы  биб­
лиографиялык сипаттаудың элементі.
ЕСКЕРТУЛЕР  САЛАСЫ  (область  примечания;  note
area) -  бүтіндей алғанда құжатгың немесе сипаттаманын жеке 
салаларына  қатысты  қосымша  мэліметтері  бар  библиогра­
фиялык сипаттама саласы.
ЕСТЕ  САҚТАЙТЫН  Қ ¥РЫ Л ҒЫ   (запоминающее  уст­
ройство;  memory)  -   ақпаратгы  жазуга,  сақгауга  жэне  кайта 
жаңғыртуга  арналган  мэліметтер  жадының  қызметін  атқа-
ратын ЭЕМ қүрылгысы.
76

ЕСІМ  СӨ ЗДІІ1  (словарь  имен;  dictionary  of  names)
граммат икалық  мінездемесі  жэне туынды  сөздері  бар  бір  і 
месе  бірнеше  ұлтгың  жеке  есімдерінен  тұратын  лингві
тикалык сөздік.
- Ж
-
ЖАБДЫҚ  (оборудование; equipment) -  кітапханада қыз- 
мет үдерісінде қолданатын ЭЕМ, байланыс құралдары, күжат- 
тарды  тасымалдағыипар,  жиһаздар,  машиналар  жэне  т.б.  ең- 
бек құралдарынан тұратын механизм дер жиынтығы.
ЖАБЬЩ  АҚПАРАТ  (закрытая  информация;  private  in­
formation) -  қандай да бір себептермен құиия деп танылған ак­
парат.  Ол  осы  ақпаратқа  қатысты  мәселелерді  бақылайтын 
өкілеттігі бар органдардың келісімі арқылы ғана таратылады.
ЖАДНАМА  (памятка;  instruction) -  белгілі бір қызметгі 
(өндірістің,  ұйымның жэне т.б.) орындау үшін  қажетгі шағын 
мэліметтері бар кітапша немесе парақша.
ЖАЗБАША  БИБЛИОГРАФИЯЛЫҚ  АНЫҚТАМА 
(письменная  библиографическая  справка;  wntten  bibliograp­
hical reference) -  дәстүрлі жэне электрондық библиография кұ- 
ралдарының көмегімен жазба (құжатгық-тіркелген) түрде  та- 
лап етушіге жеткізшген библиографиялык анықтама.
ЖАЗУШЫ 
тишпң 
СӨЗДІГІ (словарь языка писателя;
dictionary o f writer’s  language) — классик-жазушы  шығармала-
рының  лексикасы бар лингвистикалық сөздік.
ЖАЗЫЛҒАН  БАСҚЫ  БЕТ  (разворотный  титульный
лист;  inside  title  page)  — басылымның  басындағы  торг  бетпк
баскы  бегі,  пердебеттен,  қарымта  басқы  бетген,  басқы  бет-
тсрден жэне  парағының сырт бетінен тұрады.  Қарымта басқы
бстінде  бүтіндей  алғанда  барлық  көптомдық  немесе  сериялы
басылымдарда  гүп-нұсқа  тілінде  басқы  бетінің  мэтіні  орна- 
ласады.  Басқы  бетінде  немесе  басқы  парағында  басылым 
тілінде сол том немесе аударма туралы мәліметтері болады.
ЖАЗЫЛҒАН  БЕТ  (разворот;  inside)  -   екі  сабактас  (оң 
жақ  сол,  так  немесе  жұп)  басылымнын  беттері,  онын  негізгі
композициялық бірлігі.
77

ЖАЗЫЛУ  (подписка;  subscription) -  кітап  қорын  толық-
тыру  мақсатында  пошта,  кітап  дүкендері  немесе  баспалар 
ярқыігкт  мерзімді  жэне  жазыпу  басылымдарын  алу  кұқық-
тарын жасау.
ЖАЗЫЛУ  БАСЫ ЛЫ М Ы   (подписное  издание;  subs­
cribe edition) -  кітап саудасы жүйесі арқылы  алдын ала жазы-
лып таратылатын басылым.
ЖАЛҒАН АҚПАРАТ (дезинформация; misinformation) -
жалған  ұғым  қалыптастыру  мақсатымен  мэліметтерді  әдейі
бұрмапау; жалған ақпарат беру.
ЖАЛҒАСТЫ  БАСЫ ЛЫ М   (продолжающееся  издание;
continious  edition)  — бірдей  атаулары  бар,  мазмұны  жағынан 
қайталанбайтын  көлемі  мен  пішіні  бірдей,  бір  тшгп  көркем- 
деліп  толықгырылған,  нөмірленген  немесе  мерзімделген  шы- 
ғарылымдары  материалының  жинақ галуына  қарай  шығары-
латын басылым.
ЖАЛПЫ  АҚПАРАТТЫҚ БАҒДАРЛАМА  (общая  ин­
формационная  программа;  general  informational  programme) —
ЮНЕСКО  шешімімен  1976  ж.  осы ұйымның гылым жэне  ап­
парат,  құжаттау,  кітапхана  жэне  мұрағат  қызметінің  шара- 
ларын  үйлестіру  мен  ұйымдастыру  үшін  құрылған  халыка- 
ралық  бағдарлама.  1977  жылдан  ЮНИСИСТ  бағдарламасы-
мен бірікті.
Ж АЛПЫ  АНЫҚТАҒЫШ ТАР  (общие  определители; 
general  determinants) -  барлық  негізгі  кесте  кластарына  ортақ 
және  оның  кез  келген  нұсқатаңбасымен  аралас  пайдаланатын 
ұгым мен белгілерді таңбалайтын ӘОЖ-дағы анықгағыштар.
ЖАЛПЫ  БАСҚЫ   БЕТ  (общий титульный лист;  gene­
ral title page) -  Қараңыз: Басты басқы бет.
ЖАЛПЫ  БИБЛИОГРАФИЯ  (общая  библиография; 
general  bibliography)  -   библиографиянын  негізгі  түрінің  бірі, 
пайдаланушылардың  қажеттіліктерін  библиографиялык  ақпа- 
рат құралдарымен  қанағаттандыру және оның коғамдағы  қыз-
метін  қамтамасыз  егу,  сондай  ақ  құжаттарды  басу  мен  өнді-
рісті  онтайландыру  мақсатында  формалды  есепті-тіркеу  әдіс- 
темесі  негізінде дәстүрлі жэне электрондык библиографиялык 
деректерді шексіз кең көлемде ұсыну.
78

Ж АЛЛЫ БИБЛИОГРАФИЯЛЫҚ ҚҮРАЛ (общее биб­
лиографическое  пособие;  general  bibliographical  tool)  -   биб­
лиографиялык  ақпаратга  пайдалануда  нақгы  оқырмандық 
максаты  жоқ  белгісіз  көпшілік  топқа  арналған  библио­
графиялык кұрал.
ЖАЛПЫ  БИБЛИОГРАФИЯЛЫҚ  ТАЛДАУ  (общий
библиографический  анализ;  common  bibliographical  review)  -  
іздеу, құжат белгілерін теңестіру/сэйкестендіру, автор ұстаган 
бағыт, шығарманың негізгі және қосалқы тақырыптары, оның 
қисынды  құрылымы,  элеуметтік  маңызы,  типологиялық, 
жанрлық,  тіл  ерекшелігі,  мақсаты  мен  оқырманға  арналуы, 
баспа  жұмысының  сапасы,  құжаттык  сәйкестігінің  жалпы
бағасы  құрастырьтлған  құралдың сипаты  мен  белгісін  айрык- 
шалауды  қосатьга  (құрал  құрастыру)  библиографиялаудың
бірден-бір үдерісі.
ЖАЛПЫ  БИБЛИОГРАФИЯТАНУ  (общее  библиогра­
фоведение;  general  bibliographic  science)  -  библиография  ғы-
лымы  мен тәжірибесінің жалпы  мэселелерін жасайтын,  олар- 
дың әдістанымын, теориясын, технологиясын, ұйымдастыруы 
мен басқаруын, әдістемесІн, тарихын, жалпы библиографияны 
ғылыми қайта жаңгыртатын арнайы библиография түрі.
ЖАЛПЫ  КІТАПХАНАТАНУ  (общее  библиотековеде­
ние;  general  library  science) — кітапхана ісінің даму заңдылық-
тарын зерггейтін жэне халыққа кітапханалық қызмет көрсету- 
ді  „үйымдастьфатын  кітапханатану  саласының  бір  бөлімі. 
Мазмұны  жалпы  теориялық  эдістемелік  жэне  тарихи  мәселе 
болып  табылатын  кітапханатану  тармағы;  кітапханатанудың 
қүрылымы,  нысаны  және  пэні;  типологиясы  мен  терминоло- 
гиясы;  заңдылықтар  негізін  қалайтын  принциптері  мен 
тұжьфымдамалары,  басқа  ғылымдар  мен  қарым-қатынастары 
және  гылым  жүйесіндегі  орны;  кітаптану  зерттеулерінің 
әдістемелігі;  кітапханатану  ой-пікірінің  тарихы;  «Жалпы 
кітапханатану» термині XX г.  1940-50 жылдарда арнаулы әде-
биетке енді.
ЖАЛПЫ  ҚЫСҚАМАЗМҮН  (общая  аннотация;  general 
annotation)  — бүтіндей  алғанда  библиографияланатын  құжат-
тың кысқамазмұны.
79

Ж АЛПЫ  МЕМЛЕКЕТТПС  ЮТАПХАНАЛЬЩ ЖҮИЕ
(общегосударственная  библиотечная  сеть;  nation-wide  libraiy 
network) -  Республикалық Мэдениет  министрліктерінің қара- 
мағындағы  кітапханалардың  жетекші  жүиесі.  Бұл  жүиеге  аса 
ірі  кітапханалар,  орталықтанған  кітапханалар  жүиесі,  қала- 
лық,  аудандық,  ауылдық,  балалар  жэне  жасөспірімдер  кітап-
ханалары кіреді.
ЖАЛПЫ  СІЛТЕМЕ  (общая ссылка; general reference) -
Қараңыз: Сілтеме.
Ж АЛПЫ  ТАҚЫ РЫ П  (общее  заглавие;  common  title,
collective  title)  -   жеке  томның  (шыгарылымның)  жекелеген 
тақырыбынан  айырмашылығы  барлық  томдарда  (шығары- 
лымдарда)  корсетшген  бүтшдей  алғанда  көптомдық  немесе
жүйелі басылым дардың тақырыбы.
ЖАЛПЫ  ТИВГПК  БӨЛУ  (общие  типовые  деления;
common  subdivision)  —  пайдалану  шекарасы  белпленбеген, 
шарты екі бөлімнен — тақырыптық жэне қызмет тұрінен түра-
тын КБЖ-дің типтік бөлуі.
ЖАҢА  БАСЫ ЛЫ М  
(новое  издание;  new  edition)  -
баспаның бірінші шығарған басылымы.
ЖАҢА  БАСЫЛЫМДАР  КАРТОТЕКАСЫ  (карто­
тека  новых  поступлений;  new  title  card  file)  — кітапханалық- 
библиографиялық  мекеме  қорына  түскен  жаңа  құжаттардың 
жүйелік немесе апфавиттік картотекасы.
ЖАҢА  СӨЗДЕР  С Ө ЗД ІП   (словарь  новых  слов;  dictio­
nary  of  new  words)  — бұрын  басылган  сөздікгерге  кірмеген 
жаңа сөздердің сипаттамасы бар лингвистикалық сөздік.
ЖАҢА  ТҮСКЕН  БАСЫЛЫМДАР  БЮ ЛЛЕТЕШ
(бюллетень новых поступлений; bulletin o f new editions) — күн- 
деліюгі жаңа түскен басылымдармен, түрлі қүжаттармен таны- 
стыру  мақсатында  жасалатын  агымдағы  библиографиялык 
құрал,
ЖАҢА  ТҮСКЕН  БАСЫЛЫМДАР  КӨРМ ЕСІ  (выс- 
тавіса новых поступлений;  new books display) — пайдаланушы- 
ларға  кітапхана  қорының  жаңа  басылымдармен  толықты- 
рылуы жөнінде  ақпарат беретін,  жаңа басылымдарды  корнекі 
насихаттау  мақсатында  тұрақты  түрде  ұйы мдастыр ылаты н
көрме.
80

ЖАҢА  ТҮСІМДЕРМЕН  ТАПСЫРЫСТАРДЫ  СА-
ЛЫСТЫРЫП  ТЕКСЕРУ  (сверка  поступлений  с  заказами; 
Reconciliation  of income  with  orders) -  кітапсауда жэне  кітап- 
хана  тәжірибесінде  -   басылымға  тапсырыстың  картотекасы 
мен олардың дұрыс орындалуын тексеру.
ЖАҢАРТПА (инновация;  innovation) -  ақпараттық өнді- 
ріс  ұйымы,  кітапханалық-ақпаратгық  мекемелерде  (дэстүрлі 
жэне  электрондық  технология  құралдары  негізінде  жүргізі- 
летін бұрын қолданбаған өнім/қызмет. Кітагіханаларда жүзеге 
асьфылатьга  өнімдер  мен  қызметтердің  келбетін,  қызмет 
кврсету  сапасьш,  басқа  кітапханалардың  арасында  бэсеке-
лестік  қабілетгілікті  қолдау  мен  жетілдіруді  қамтамасыз
ететін технологияның, басқарудьщ нысандары мен әдістерінің
жаңартылуы.
ЖАПСЫРМА (ярлык;  label) -  құжатгың шифрын қоюға
арналган  түптеменің,  мұқабаның  бір  бұрышьгаа  жапсырыла-
тын қиыкдіа қағаз.
ЖАРАМДЫЛЫҚ  (пертинентность;  pertinence)  -   құжат
мазмұнының ақпараттық қажетгілікке сай келуі.
ЖАРҒЫ (устав;  charter,  regulation) -  кітапхананы  ұйым- 
дастыру мен қызмет тэртібін реттейтін ережелер жиынтығы.
ЖАРИЯЛАНҒАН  ӘДЕБИЕТ  (объявленная литература; 
declared literature) -  баспа жоспарлары жэне басқа баспа-кітап 
саудасы  библиографиясы  құралдарында  көрсетшген  басып
шығару туралы ақпарат, әдебиет.
ЖАРИЯЛАНЫМДАРДЫҢ  ЖАЙЫЛУЫ  (рассеяние 
публикации;  publication  dispersion) — қайсы бір тақырып сала- 
сы  немесе  мәселелер  жөншдегі  мақалалардың  тікелей  соған 
арналган  немесе  тақырыбы  жақын  журналдарда  кездесім-
діпігі.
ЖАРИЯЛАУ (публикация;  publication) -  басылған эдеби
шығарма;  басу  немесе  түрлі  ақпарат  құралдары  арқылы  шы-
гармаларды жалпы жұрт назарына жеткізу.
ЖАРНАМА,  НАСИХАТТАУ  НАУҚАНЫ  (паблисити 
(престижная  реклама);  publicity)  — кең  түрде танымал  болған
жарнама жұмысының нэтижесі.
ЖАРНАМАЛЫҚ  БАСЫЛЫМ  (рекламное  издание;
advertising  edition)  -   кітапхана  қүжаттарына,  қызметгеріне,
81

өнімдеріне сұранысты арттыру мақсатыңда көрнекі, тартым, 
түрде дайындалған дәстүрлі және электрондық басылым.
ЖАР НАМАЛЫҚ  БИБЛИОГРАФИЯ  (рекламная  б»
гапханалық
тұтынушылық
лиография;  advertising  bibliography)  —  к 
графиялық,  қркаттық  қорларга  құжаттар
бағалауы негізінде толық қолжеткізуді іске асыратын дәстүрлі
және электрондық библиограф ияның арнайы түрі.
Ж АРЫ ҚТЫ  ГАЗЕТ (световая  газета;  electric  light news­
paper)  — кітаптың  мазмұнын  ашуға,  кітапханалық-библиогра- 
фиялық білімді  таратуға арналған  әдебиеттерді  көрнекі  наси-
хаттау  түрі
эпи
филъмаскоп
жылжымалы
кино  арқылы  көрсетіледі;  дыбысы  қоса  беріліп  көрсетілетін 
күйтабақгар, магнитофон жазбалары жэне TJ
Ж АРЫ ҚТЫ 
КІТАПХАНАЛЫҚ
Б ЛИОГРАФИЯ
Л Ы Қ   ЖАРНАМА  (световая  библиотечно-библиографичес­
кая  реклама;  electric  light  libraiy-bibliographic  advertising)  -  
кітапханалық библиографиялық мекемелердің жэне оньщ қор- 
ларының электрондық тасымалдагыштардагы жарықты пайда- 
ланатын  мандайшалар,  принтондар  (құрылғылар),  «жүгірме
жол» жэне т.б. сыртқы жарнама түрі.
Ж АРЫ ҚТЫ  ҚАЛАМ  (световое  перо  (карандаш);  elec-
light
дисплейімен  бірге  экрандағы
орынды көрсетуге немесе нүкте белгілеу жолымен бейнелер
жасауға  қолданьшады және қалыпымен  автоқапамды  еске
салады.  Компьютерге  бұйрық беру  үшін  монитор  экраныньщ 
кез-келген  нүктесінен  кеңістік  шамасын  анықгай  алатын,  қа- 
льштың  өзгергенін,  көлемін,  монитор  экранындағы  бейнелеу 
нысандарының элементтерінің түрі мен қалыпын өзгерту үшін 
бұйрық беретін ақпаратгы кіргізу құрылғысы.
ЖАСӨСПІРІМДЕР КГГАПХАНАСЫ (юношеская биб-
library)
аралығындағы
спірімдерге  кітаиханалық  қызмет  көрсететін
хана.
Ж АТТЫҚТЫРУ  (практикум;  practical  work)  -   тәжіри- 
белік тапсырмаларды,  жаттығуларды,  библиографиялык мәлі- 
метгерді  камтитын,  білім  деңгейін  бекітіп  игеруге  септігін 
тигізетін оқу басьшымы.
82

ЖЛУАПКЕРШІЛІК  ТУРАЛЫ  МӘЛІМЕТ  (сведение
об  ответственности;  statement  of responsibility)  -   шығарманы 
жасауға  үлес  қосқан  жэне  оның  мазмұны  мен  жариялануына 
жяуапты 
мамандар немесе ұйымдар туралы мәліметтер.
ЖАҺАҢДЫҚ  АҚПАРАТ  СЕРВЕРІ  (сервер  глобаль­
ной информации;  server of  global  information) -  Интернет  же- 
лісінде  таралған  қүрылымсыз  ақпаратқа  еркін  кіруге  мүмкін-
дік беретін сервер.
ЖАҺАНДЫҚ  Ж ЕЛІ  (глобальная сеть; global network) -
тораптардың  көптеген  саны  жинақталған,  ресурстарды  заң 
бойынша мемлекетгік,  континенттік  немесе  континентаралық
сипатта үлестірегін есептеуіш желі.
ЖЕДЕЛ  АҚПАРАТ (оперативная информация; operative
information,  memory)  -   пайдаланушыға  тікелей  жеткізілетін,
кысқа мерзімде орьшдалатьш ақпарат.
ЖЕДЕЛ   ЖАД  (оперативная память; operative memory) -
жедел жадтағы мәліметгер тікелей сілтемелерге өңцелуі үшін 
жэне мекені бойынша маышналық бұйрықтарға түсінікті жьш- 
дамдығы  орталық  процессордың  жылдамдығымен  өлшенетш
бағдарланған мекен-жайлы жады.
ЖЕКЕ  АВТОР (индивидуальный автор; individual author)
-  жеке өзі шығарма жазған шығармашылык түлға.
ЖЕКЕ  БАСЫЛЫМ  (моноиздание;  monographical  edi- 
tion)  —
  автордың  бір  ғака  аяқгалған  шыгармасьньщ  басы-
лымы.
ЖЕКЕ  БИБЛИОГРАФИЯЛЫК  ХАБАРЛАУ (индиви­
дуальное библиографическое информирование;  individual bib­
liographical informing) 
I 
жеке тұлғалын ақпарап ық қажеттілігі 
ескеріліп  дэстүрлі  жэне  электрондық  технология  құралдарьі 
аркылы жүзеге асырылатын библиографиялык хабарлау.
ЖЕКЕ  (ЖАБЫҚ)  ДЕРЕКТЕР  ҚОРЫ  (частная  (зак­
рытая)  база  данных;  private  (inaccessible)  database)  -   бір  гана 
пайдаланушыға  қызмет  ететін^  оның  жеке  акпаратынан  тура-
тын библиографиялык жазба.
ЖЕКЕ  КІТАПХАНА  (частная  библиотека;  private  lib­
rary)  — жеке  тұлга,  азаматтардың  өз  каражаттарына  ашқан 
ақылы кітапханасы.

Ж £К £  КГГАПХАНАЛЫҚ  ӨҢДЕУ  (индивидуальная
библиотечная обработка; individual library processing) — кұжат-
тың эрбір атауының әр данасын өңдеу.
Ж ЕКЕ  КІТАПХАНАТАНУ  (частное  библиотековеде­
ние;  private  library  science)  — кітапхана  қоры,  кітапхана  ката­
ло гтары туралы  ілім,  кітапханадағы  оқуға басшылық ету тео-
риясы,  кітапханалар  мен  кітапханалар  жүйесі  ісін  атқарудың 
теориялық  мазмұны  болып  табылатын  кітапханатану  тар-
мағы.
Ж ЕКЕ ОҚУ Ж ОСПАРЫ (индивидуальный план чтения; 
individual  plan  of reading) -  оқырманның жеке  жэне  психоло- 
гиялық  қабілетін,  ақпараттық  мәдениетін,  тақырыпты  менге- 
руін,  қызыгушылыгын  ескере  отырып  жүйелі  тэртште  оқу 
үшін белгілі бір тақырып бойынша жасалған кітаптардың биб­
лиографиялык  тізімі,  дәстүрлі  жэне  электрондык  библио­
графия жанры. 
■
  , ►
Ж ЕКЕ  СІЛТЕМ Е  (частная  ссылка;  private  reference)  -
Қараңыз: Сілтеме.
Ж ЕКЕ  ТАҚЫ РЫ П  (частное  заглавие;  private  title)  -
жалпы  тақырыптан  айырмашылыгы  бар  шығарманың  жеке 
томының.  көп  томдық  немесе  сериялы  басылымньщ  дербес
бөлігінің тақырыбы.
Ж ЕКЕ Т¥ЛҒАЛАР КАРТОТЕКАСЫ (картотека персо­
налий;  personality  file) -  кітапхана  қорында  бар-жогына  қара- 
мастан  жеке  тұлғалардың  өмірі  мен  кызметіне  байланысты
құжатгарды  дербес  айдарларда  жинақтайтын  библиогра­
фиялык картотека.
ЖЕКЕ  ХАБАРЛАУ  (индивидуальное  информирование;
individual  (personal)  informing)  -   жеке  оқырмандардын  ақпа- 
ратгык  қажеттілігін  канагаттандыруға  багытталган  кітапха- 
нанын  ақпарагтық  қызметі,  осы  мақсатта  «Ақпаратты  іріктеп 
тарату»,  «Басшыларды  гылыми-техникалық  ақпаратпен  сара- 
лы түрде қамтамасыз ету» жүйелерін көздсйді.
Ж ЕЛІ, ТОРАП  (сеть; network) -  өзара мэліметтер тарату
ортасы:  радиоарналар  жэне  т.б.  байланысқан  құрылгылар
жиынтыгы. Есептеу желісі, деректермен алмасу желісі -  алыс- 
тан  қатынас  жасау  жабдыктары;  бір-біріне  немесе  орталық
84

серверу 
е  қосылған  ортақ  ресурстарды  қолданатын  компью- 
терлер тюбы.
ЖЕЛІАРАЛЫҚ  ҚОСЫЛУ  (межсетевое  соединение; 
gateway  connection) -  белгілі  байланыстар  арқылы  кез-келген 
есептеуіш  желінің ресурстары  басқа есептеуіш  желімен  жэне 
желіаралық қосылумен кез-келген жұмыс  станциясы  қолдана- 
тын есептеуіш желілердің құрамасы.
Ж ЕЛІЛІК  АҚПАРАТТЫҚ  ҚЫЗМЕТ  (сетевая  инфор­
мационная  служба;  network  Information  Service  (NIS)  -   SUN
Microsystems  фирмасы  құрастырған  анықгамалық  бөлу  қыз- 
Меті.  Пайдаланушылар,  қосымшалар,  пошта  жэшігі  ретінде 
тусінілетін  желі  көздерінің  атгары  мен  атрибуттарын  қам-
тиды.
ЖЕЩЛДЕТТП  ӨНДЕУ  (упрощенная  обработка;  short 
processing)  -   құжаттардың  кейбір  түрлерін  (қайта  басылым, 
кайта  басу,  сериялы  басылым  және  т.б.)  каталоггарда  көрсе- 
туді  жеңілдету  мақсатында  мүмкіндік  беретін  кітапханалық
еңдеу әдісі.
ЖЕРГІЛНСТІ  БАСПАСӨЗ  КӨРСЕТКПШ  (ТІЗШ , 
ШОЛУ)  (указатель  (список,  обзор)  местной  печати;  index  of 
local  press) — елдің белгілі  бір  аймағында шығарылған құжат- 
тарды көрсететін библиографиялык қүрал.
Ж ЕРП Л ІК ТІ  БАСЫЛЫМДАР  КАТАЛОГЫ  (ката­
лог  местных  изданий;  local  publishing  catalogue)  — кітапхана 
қоры немесе белгілі бір аймакты көрсететін  қркатгардьщ дәс- 
турлі  немесе  электрондық  кітапханалық  каталогы.  Жергілікті 
басылымдар  каталогы  өлкетану  каталогын  қосымша  толық-
тырады.
ЖЕРГІЛПСТІ БАСЫЛЫМДАРҒА ШОЛУ (обзор мест­
ной  печати;  local  press  review)  — белгіленген  аймақта  шыға- 
рылған  жэне/немесе  белгілі  бір  аймакка  кіретін  (республика, 
облыс,  аүдан,  қала  және т.б.)  мерзімді  басылымдарда  жария- 
ланған кұжатгарды көрсететін библиографиялык  шолу.
ЖЕРГІЛПСТІ  ДЕРЕКТЕР  БАЗАСЫ  (локальная  база
данных; local  database)- бір есептеуіш  қондырғының бір неме­
се бірнеше тасымалдағыиітарда орналасқан деректер базасы.
Ж ЕРГІЛІКТІ  ДЕРЕКТЕР  ЖИЫНТЫҒЫ  (локальный 
банк данных;  local  data  bank) -  белгілі  бір  есептеуіш  орталы-
85

ғында  немесе  ЭЕМ-ның  (Элекгрондық  есептеуіш  машинасы)
сыртқы жадында орналасқан деректер жиынтыгы.
Ж ЕРГІЛІКТІ 
МЕРЗШДПС 
ЖӘНЕ 
ЖАЛҒАСТЫ 
V   БАСЫЛЫМДАР  КАРТОТЕКАСЫ  (картотека  местных  пе­
риодических  и  продолжающихся  издании;  card  file  of  local 
periodic and continuous editions) — атаулы аймақта шығарылған 
мерзімдік  және  жалғасты  басылымдарды  кітапхана  қорының 
бар-жоғына қарамай көрсететін библиографиялык картотека.
/  
ЖЕРГІЛПСТІ  МЕРЗШДПС  ЖӘНЕ 
ЖАЛҒАСТЫ 
БАСЫЛЫМДАР  КАТАЛОГЫ  (каталог  местных  периоди­
ческих и продолжающихся  изданий;  catalogue of local periodic 
and  continuous  editions)  — кітапхана  қорында  бар  жергілікп 
жерде  басылып  шыққан  мерзімді  жэне  жалғасты  басылым­
дарды ң каталога.
Ж ЕРДЩ   (ГЕОГРАФИЯЛЫҚ,  АЙМАҚТЫҚ)  ЖАЛ­
ПЫ АНЫҚТАҒЫШ ТАРЫ (1/9) (общие определители места 
(географические,  территориальные)  определители  (1/9);  gene­
ral  determinants  of place)  — кеңістіктік  (географиялық,  аймак- 
тык)  ұгым  сипатында  қолданатын  (1/9)  таңба  белгісімен
белгіленетін тәуелсіз анықгағыштар.
ЖИНАҚ (сборник;  miscellany) -  әр  түрлі  белгілері  (маз-
I
 
мұны,  түрі, жанры,  шығарманың шығу тегі жэне т.б.)  бойын­
ша  топтастырылган  бірнеше  құжаттардан  тұратын  мерзімді
емес, мерзімдік, жалгасты басылым.
ЖИНАҚТАЛҒАН  БАСЫ ЛЫ М   (комплектное издание;
complete edition) -  папкаға жинақтапган, мүқабаға немесе ман­
жетке салынған кағаз тілімі, қиындылары.
ЖИНАҚТАП  ЗЕРТТЕУ  (синтез;  synthesis) -  қандай да 
бір  құбылыстың  немесе  үдерістің  кейбір  белгілері  бойынша
біргүтас қорытылуы, таңдалган зерттеу әдісі.
ЖИНАҚТАУ  (сводка;  summary)  -   библиографиялык 
мәліметгерде  құбылыстар  мен  оқигалар  туралы  жалпы  ақпа-
рат, деректер ді қорыту.
ЖИНАУ  (сбор;  collecting)  -   деректер  коры  мен  білімді
ЭЕМ-да  өңделуге  жарамды  етіп  дайындау,  кұру  үшін  оларды 
топтау,  сипаттау  жэне  кез  келген  дереккөзден  мэліметтерді
any үдерісі.
86

ЖИЫНТЫҚ  (БИБЛИОГРАФИЯЛЫК  ТӘЖІРИБЕ
ДЕ)  (свод  (в  библиографической  практике);  code  (in  biblio 
graphic practice) -  жүйеленген библиографияль 
біріктірілген  библиографиялык құрал,  библиографиялык жаз-
балар.
ЖИЬШТЬЩ  АЙДАР  (сводная рубрика; summary (joint) 
heading) -  бірнеше айдаршадан тұраты н айдар.
ЖИЫНТЫҚ  БАСПА  ЖОСПАРЫ  (сводный  издатель­
ский  план; joint  publishing  plan)  -   бірнеше  баспалар  немесе 
баспа  бірлестіктерінің  эдебиеттер  шығарылымының  баспа
жэне электроңдық түрдегі жиынтык жоспары.
ЖИЬШТЬЩ БАСПА КАТАЛОГЫ (сводный
скии  каталог;  jomx  puonsnmg  cauuogue;  -
щ жалпы каталога немесе бұрын
баспаның  немесе
шығарылған каталогтардың жиьппығы
ЖИЬШТЬЩ  БИБЛИОГРАФИЯ
фия;  summary bibliography) — алғашқыда бөлек-бөлек бірнеше 
шығарылы м д ар да  (нөмірлерде)  библиографиялык  мерзімді 
басылымдардың  материалдарын  бір  жерге  біріктірген  биб­
лиография.
ЖИЬШТЬЩ  БИБЛИОГРАФИЯЛЫК  ЖАЗБА  (свод­
ная библиографическая запись; summary bibliographical record)
-   дербес  шығарылған  қүжаттар,  көптомдық  басылымның 
томдарын,  бір серияның шығарылымдарын жэне т.б.  бірнеше 
сипаттарды косатьш библиографиялык жазба.
ЖИЬПІТЬЩ  БИБЛИОГРАФИЯЛЫК  ҚҮРАЛ  (свод­
ное библиографическое пособие; joint bibliographical manual) —
 
бірнеше  шығарылымдар  немесе  библиографиялык  мерзімді 
жэне/немесе  жалғасты  басылымның  нөмірлерінің  бастапқы 
мазмұнынын  құрылымын,  библиографияльщ  жазбаларды
біріктіретін библиографиялык кұрал.
ЖИЫНТЬЩ   БИБЛИОГРАФИЯЛЬЩ   СШІАТТАМА
(сводное  библиографическое  описание;  summary  biblio­
graphical  description)  — бүтіндей  көп  томдык  немесе  сериялы 
басылымдардың,  не олардың бірнеше томдарының,  шыгарма- 
ларының,  нөмірлерінің  т.б.  құрамында  тұратын  библиогра­
фиялык  сипаттама.  Сипатгама  екі  бөлімнен  тұрады  — жалпы
және арнайы болім.
87

Ж ИЫ НТЫ Қ  ЕРЕКШ ЕЛІК  (сводная  спецификация;
summary specification) — бірнеше том  мен  шығарылым туралы
мәліметтерді құрайтын ерекшелік.
Ж ИЫ НТЫ Қ  КАТАЛОГ  (сводный  каталог;  joint  cata­
logue) — аймақтьіқ кітапханалар жүйесі немесе бірнеше дербес 
кітапханалар  қорын  көрсететін  кітапханалык  каталог  (сала- 
лык).
Ж ИЫ НТЫ Қ  КАРТОТЕКА  (сводная  картотека;  joint
card file)— баска картотекалардың материалдарын жэне/немесе
эр түрлі басылымдардың сипатгарын біріктіретін картотека.
Ж ИЫ НТЫ Қ  КӨРСЕТКІШ   (сводный  указатель;  sum­
mary  index)  — эр  түрлі  ведомстводалар,  ғылыми  мекемелер,
мерзімді  немесе  жалғасты  басылымдардың  бірнеше  жылдар- 
дағы  басқа  корсеткіштер  материалдарын  қамтитын  библио­
графиялык көрсеткіш.
Ж ИЫ НТЫ Қ  КГГАП  САУДА  КАТАЛОГЫ (сводный
книготорговый каталог; joint book trade catalogue) -  кітапсауда 
мекемелерінің жинақталған  баспа каталогы.
Ж ИЫ НТЫ Қ  ҚЫСҚАБАЯН  (сводный  реферат;  sum­
mary abstract) — екі немесе өзара байланысты  мағынасы жагы- 
нан жақын құжаттардың қысқабаян, қыскабаянды шолу.
Ж ИЫ НТЫ Қ  ҚЫСҚАМАЗМҮН  (сводная  аннотация; 
summary  abstract)  — тақырыбы  немесе  баска  да  белгіперімен 
біртекті  дербес  құжаттардың  бірнеше  сипаттарына  берілген 
қысқамазмұн.
Ж ИЫ НТЫ Қ  ФИРМАЛЫК  КАТАЛОГ (сводный фир­
менный  каталог;  joint  firm  catalogue)  -   фирмалық  баспалар 
қатарының жинақталған каталогы.
ЖИІЛПС  СОЗДПС  (частотный  словарь;  frequency  dic- 
tionaiy)  -   сөйлеуде  сөздердің  қолданылуы  дэрежесіне  қарай 
орналасқан сөздердің тізбесі бар лингвистикалық создік.
Ж К  (СК;  classified  catalogue)  -   Қарацыз:  Жүйелік  ката­
лог.
ЖОБА (проспект; prospectus) -  шыгаруга немесе көрмеге 
қоюга  арналган  пәндердің  жүйеге  келтірілген  тізбесі  бар 
анықгама  және/немесе  жарнамалық  басылым.  Автор  баспа 
орнына тапсырган болашақ басылымның мазмұны мен түрінін 
мінездемесі.
88

ЖОҒАРЫ  ОҚУ  ОРНЫНЫҢ  КГГАПХАНАСЫ  (биб­
лиотека высшего учебного заведения; library of an institution of 
higher education,  Academic  library) -  жоғары оқу орнының қү-
рылымдық  бөлімшесі  болып  саналатын  кітапхана;  кітап 
қорын оқу орнының бағыгы бойьгаша жинақгап, студенттерді 
қажетгі  оқулықтармен  жэне  оқу  құралдарымен  қамтамасыз
ететін орын.
ЖОЛ (строка; line) -  бір қатарға орналасқан бірқатар сөз,
эріп немесе басқа таңбалар.
ЖОЛ  КӨРСЕТКПП  (путеводитель; guidebook)- геогра-
фиялық, тарихи-көркем жэне т.б. нысандарымен танысу  үшін 
бағдар алуға көмекгесетін анықтамалық басылым.
ЖОСПАРЛЫ КӨРСЕТКІШ ТЕР (плановые показатели; 
planned indicators) -  жоспарлы кезеңге жеке  кітапхананьщ не­
месе  кітапхана  ісінің  қызметін  дамыту  жөніндегі  тапсырма- 
ның  сандық  көрінісі.  Жоспарланған  үдерістің  барлық  жак- 
тарын  білдіреді:  кітапхана  қорының  көлемі  мен  орналасуы, 
кітапханалық қызмет көрсетудің нәтижелері,  қаржыны  пайда-
ланудың тиімділігі және т.б.
ЖОЮ  (удалить;  delete)  -   жазба  немесе  мәліметтер  эле-
менттерін жою немесе өшіру.
ЖӨНДЕУ  (ремонт;  repairing)  -   есептеуіш  машиналар-
дың  программаларындағы  қателерді  байқау,  оңашалау  жэне
жою.
ЖУРНАЛ  (журнал;  journal)  -   әмбебап  сипаттагы  жэне/ 
немесе  белгілі  бір  қоғамдық-саяси,  ғьшыми,  өндірістік  жэне 
басқа  да  мәселелерді  қамтитын  библиографиялык  шолулар,
тізімдер,  көрсеткіштер,  қысқабаяндар  мен  мақалалар,  әдеби 
шыгармалар басылатын мерзімді басылым.
ж у р н а л
 
п п ш д е г і
 
б и б л и о г р а ф и я л ы к
;  К ^-
р а л
 (внутрижурнальное библиографическое пособие;  intrajo- 
umal  bibliographical  manual) -  жеке материал ретінде мерзімді
басылымдардың  құрамына  енгізілген  библиографиялык  жаз- 
балардың  (сүйінші  және  қысқамазмүндалган  немесе  рефе- 
ративтік  тізім,  көрсеткіш,  шолу  және  т.б.)  репгке  келтірілген
жиынтығы.
ЖУРНАЛДЬІҚ  БАСЫЛЫМ  (журнальное  издание; 
journal  edition)  -   белгіленген  түрде  түптеліп,  басылымньщ
89

Ж ИЬШ ТЬЩ   ЕРЕКШ ЕЛЖ   (сводная  спецификация
summary specification) — бірнеше том  мен  шығарылым туралы 
мәліметгерді құрайтын ерекшелік.
Ж ИЬШ ТЬЩ   КАТАЛОГ  (сводный  каталог;  joint  cata­
logue) — аймақгық кітапханалар жүйесі немесе бірнеше дербес 
кігапханалар  қорын  көрсететін  кітапханалық  каталог  (сала-
лык). 
-ц
Ж ИЫ НТЬЩ   КАРТОТЕКА  (сводная  картотека;  joint
card file)- басқа картотекалардың материал дар ын жэне/немесе
эр түрлі басылымдардың сипатгарын біріктіретін картотека.
Ж ИЬШ ТЬЩ   КӨРСЕТКІШ   (сводный  указатель;  sum­
mary  index)  — эр  түрлі  ведомстводалар,  гылыми  мекемелер,
мерзімді  немесе  жалғасты  басылымдардың  бірнеше  жылдар- 
дагы  басқа  көрсеткіпггер  материапдарын  қамтитъш  библио­
графиялык көрсеткіш.
Ж ИЬШ ТЬЩ   КГТАП  САУДА  КАТАЛОГЫ (сводный 
книготорговый каталог; joint book trade catalogue) -  кітапсауда 
мекемелерінің жинақгалган  баспа каталогы.
Ж И Ы Н ІЪ Щ   ҚЫСҚАБАЯН  (сводный  реферат,  sum­
mary abstract) — екі немесе өзара байланысты  мағынасы жагы- 
нан жақьін құжаттардың қысқабаян, қысқабаянды шолу.
Ж ИЬШ ТЬЩ   ҚЫСҚАМАЗМҮН  (сводная  аннотация; 

жүктеу/скачать 17,85 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: