Кэкен Аханов грамматика теориясының негіздері ж о га р ы оку оры ндары ны ц филология ф акульт ет т еріне арналган оқу цүралы


есім дер мен сын есімдер, әдетге ажыратылмайды) кайсысынын аныкталгыш («зат



Pdf көрінісі
бет13/237
Дата31.12.2021
өлшемі5,78 Mb.
#21265
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   237
есім дер мен сын есімдер, әдетге ажыратылмайды) кайсысынын аныкталгыш («зат 
есім »).  кайсысынын аныктауыш («сын  есім ») екендігін тек созд ер д ін  орын тэртібі 
бойынша айкындауга болады: сагат  қалт а (сағат үш ін калта), қалт а сағат ,  ы ды с 
т ем ір—темір ы ды с. Осылар т эр іздес кұбылыстар ағылшын тіл ін де д е  к ездеседі...» 
(В ведение  в  языковедение,  издание  четвертое.  М.,  1967.  стр.  305).  Бірінш іден, 
-   казак  тілі,  баска  да  түркі  тілдері  сиякты,  грамматикалык  катынастар  көбін есе 
сөз  гүрлендіруші  формалар  (аффикстер)  аркылы  берілетін  тіл дердің   катарына 
жатады.  Осыған  орай,  казак  тіл ін де  сөздердің  орын  тэртібі  грамматикалык 
катынастарды  білдіруде  ағылшын,  кытай  тілдеріндегідей  ш еш уш і  роль  аткара 
алмайды.  Екіншіден,  -  жалгаусыз  байланыскан  аныкталгыш  с е з   бен  аныктагыш 
создің  орны  казак  тілінде  оте-м өте  тұракты  болады  да,  оларды н  калыпты  орны, 
әдетте,  өзгере  бермейді.  С өз  тіркестері  бір-бірінен  кұрамындағы  сөздер дін 
орын  тэртібі  аркылы  ажыратылатын  сагат   қалт а  —  цапта  сағат   тэрізді  сөз 
тіркестері  казақ тілінде тіпті  сирек  үіпырасады.  Демек,  казак тілі  грамматикалык 
катынастарды білдіруде сөздер дің  орын тэртібі  шешуші  роль  аткаратын тілдердін 
катарына  енбейді.  Ү ш інш іден,  -   казак  тілінде  «зат  есім дер   мен  сын  есім дер, 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   237




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет