§ 26. Аффикстердің кейбіреулері сөз бен сөзді байланысты-
рып, олардың өзара қарым-қатынасын білдіреді. Мысалы, көлдің
жагасы дегендегі -дің жэне -/ аффикстері сөз тудырып тұрган
жоқ, көл мен ж ага деген сөздерді байланыстырып, олардың бір-
біріне қатысын білдіріп түр.
Сөз бен сөзді байланыстырып, олардың бір-біріне қатысын
білдіретін аффикстер сөз түрлендіруші аффикстер, ал олардың
(сөз түрлендіруші аффикстердің) грамматикалық магыналары
р е л я ц и я л ы қ 2 магына деп аталады.
Көмекші морфемалар немесе аффикстер осылайша екі үлкен
топқа бөлінеді де, эрбір жеке тілде олар сол тілдің грамматикалык
құрылысының ерекшелігіне орай бірнеше түрге ажыратылуы
мүмкін. Мысалы, орыс тілінде көмекші морфемалар немесе
аффикстердің префикс, суффикс, флексия (немесе окончание)
деп аталатын түрлері бар. Орыс тіліндегі суффикс деп аталатын
морфема түркі тілдерінде, соның ішінде қазақ тілінде, жүрнақ деп
1 Деривациялык — латыннын гіепуаііо (меншіктеп бел у) деген сөзінен жасалган
термин.
Достарыңызбен бөлісу: |
