3.2. Қазақстан Республикасы бойынша нәрестелер мен ерте жастағы
балалар арасында жҥректің туа біткен даму ақауларының таралуы
Зерттеу кезеңінде республикалық бойынша жүректің туа біткен даму
ақаулары бар 1жасқа дейінгі тіркелген балалардың саны – 6712 құрады.
Олардың – 3239 (48,2%) 2014 жылы, ал 3473 (51,8%) 2015 жылы тіркелген.
Облыстар мен республикалық маңызды қалалар бойынша ЖТБДА экстенсивті
таралу кӛрсеткіштері бойынша: ең тӛменгі деңгей Шығыс Қазақстан (3,0 %),
Атырау (3,1%) және Батыс Қазақстан Облыстарында (3,3%) анықталса, ең
жоғарғы деңгейлер Оңтүстік Қазақстан (28,1%), Жамбыл (7,6%) және
Маңғыстау Облыстарында (7,4%) байқалған (кесте 6).
Кесте 6 – Қазақстан Республикасы мен облыстары (маңызды қалаларды қоса
есептегенде) бойынша 2014-2015 жылдары алғаш рет тіркелген 1 жасқа дейінгі
балалардағы жүректің туа біткен даму ақауларының кӛрсеткіштері
Облыс/
қалалардың
атаулары
2014 жыл
2015 жыл
Барлығы
абсолютті
саны
%
абсолютті
саны
%
абсолютті
саны
%
1
2
3
4
5
6
7
Ақмола
126
3,9
178
5,2
304
4,5
Ақтӛбе
110
3,4
120
3,4
230
3,4
Алматы
222
6,8
232
6,7
454
6,8
Атырау
83
2,6
129
3,8
212
3,1
Батыс
Қазақстан
113
3,5
109
3,1
222
3,3
Жамбыл
304
9,4
206
5,9
510
7,6
Қарағанды
154
4,7
108
3,1
262
3,9
Қостанай
127
3,9
105
3,0
232
3,5
Қызылорда
140
4,4
102
2,9
242
3,6
Маңғыстау
188
5,8
312
9,0
500
7,4
Оңтүстік
Қазақстан
817
25,2
1068
30,7
1885
28,1
48
6-кестенің жалғасы
1
2
3
4
5
6
7
Павлодар
183
5,6
194
5,6
377
5,6
Солтүстік
Қазақстан
145
4,5
101
2,9
246
3,7
Шығыс
Қазақстан
113
3,5
91
2,6
204
3,0
Алматы
қаласы
225
6,9
247
7,2
472
7,1
Астана қаласы
189
5,9
171
4,9
360
5,4
Республика
3239
100,0
3473
100,0
6712
100,0
Әрбір жылдар бойынша республика бойынша таралу кӛрсеткіштерінің
деңгейлері әртүрлі болып келген. Мысалы, 2014 жылы ең тӛменгі экстенсивті
кӛрсеткіш — Атырау Облысында (2,6%) байқалса, 2015 жылы сәйкес кӛрсеткіш
Шығыс Қазақстан Облысында (2,6%) тіркелген. Ал, ең жоғарғы экстенсивті
кӛрсеткіш — Оңтүстік Қазақстан Облысында (2014 жылы- 25,2%, 2015 жылы-
30,7%) анықталған. Бұл кӛрсеткіштің бір деңгейде сақталып қалуын, аталған
аймақта туу кӛрсеткіштерінің басқа аймақтармен салыстырғанда 4-5 есе жоғары
болуы, соған сәйкес туа біткен даму ақауларымен туылу ықтималдығының
жоғары екендігімен түсіндіруге болады. Жамбыл Облысы ЖТБДА туылу
кӛрсеткіштері бойынша (2014 жылы- 9,4%, 2015 жылы- 5,9% ) екінші орынды
иемденуде. Сонымен қатар соңғы жылдарда аталған Облыс бойынша ЖТБДА
бар балаларға зерттеу жұмыстары ешқандай ғылыми еңбектер мен
диссертациялық жұмыстарда кездеспеген. Осыған орай статистикалық
мәліметтер мен заманауи ғылыми деректердің кездеспеуі сияқты деректерге
сүйене отырып, Жамбыл Облысы бойынша ЖТБДА бар нәрестелер мен ерте
жастағы балаларды зерттеу нысаны ретінде таңдап алуға негіз болып табылды.
Кездескен ғылыми жұмыстар тек жекелеген нозологиялары бойынша емдеу
шараларына бағытталған. Республикалық деңгейде және Облыстар бойынша
таралу кӛрсеткіштерін салыстырмалы түрде талдау жүргізуде қолайлы
кӛрнекілік ретінде тӛмендегі диаграмма ұсынылды (сурет 3).
49
Сурет 3- ҚР Облыстары бойынша ЖТБДА 1 жасқа дейінгі балалар
арасында таралуы
Экстентенсивті кӛрсеткіш абсолютті шаманың жалпы кӛлемінің үлестік
мӛлшерін ғана кӛрсеткендіктен, бір ғана кӛрсеткіштің негізінде шамаларды
ӛзара салыстыру нақты мағлұматтарды толық деңгейде кӛрсете алмайды.
Сондықтан, ЖТБДА таралу жиілігін ҚР Облыстар бойынша (маңызды
қалаларды қоса есептегенде) ерекшеліктерін анықтау мақсатында интенсивті
кӛрсеткіштермен есептеп, нәтижелерін ӛзара салыстыру жүргізу қажет.
Интенсивті кӛрсеткіш бойынша ЖТБА 1000 тірі туылған нәрестелерге
есептегендегі нәтижемен тұжырымдалады. Ол үшін ең алдымен ҚР Облыстары
бойынша (маңызды қалаларды қоса есептегенде) зерттеу кезеңдеріндегі (2014-
2015жж.) туу кӛрсеткіштерінің статистикалық мәліметтерін анықтап алу қажет.
ҚР ДСӘДМ, Медициналық қызметті ұйымдастыру департаментінің (2016
жылғы) мәліметтеріне сүйене отырып тӛмендегі кесте бойынша кӛрсетілді
(кесте 7).
Кесте 7 – Қазақстан Республикасы бойынша 2014-2015 жылдары туылған
балалар саны (1000 адамға есептегенде)
Облыс / қалалардың
атаулары
2014 жыл
2015 жыл
Орта
кӛрсеткіш
(М)
Орта квадратты
ауытқу
(σ)
1
2
3
4
5
Ақмола
17,43
17,07
17,23
0,18
Ақтӛбе
24,06
24,10
24,08
0,02
Алматы
26,27
25,20
25,73
0,53
Атырау
28,56
27,88
28,22
0,34
50
7-кестенің жалғасы
1
2
3
4
5
Батыс Қазақстан
20,80
20,46
20,63
0,17
Жамбыл
27,14
25,65
26,39
0,74
Қарағанды
18,17
17,67
17,92
0,25
Қостанай
14,53
14,44
28,97
0,04
Қызылорда
27,29
25,90
26,59
0,69
Маңғыстау
32,05
31,25
31,65
0,40
Оңтүстік Қазақстан
29,73
29,00
29,36
0,36
Павлодар
17,32
16,83
17,07
0,24
Солтүстік Қазақстан
14,34
14,23
14,28
0,05
Шығыс Қазақстан
17,08
16,37
16,72
0,35
Алматы қаласы
28,96
30,23
29,59
0,63
Астана қаласы
17,08
16,37
16,72
0,35
Республика
23,13
22,66
22,89
0,23
Бұл жерде туудың интенсивтік кӛрсеткіштері бойынша Маңғыстау
Облысы (31,65‰), Оңтүстік Қазақстан Облысы (29,36‰) және Атыра у
Облысы (28,22‰) жоғары деңгейде екендігін байқауға болады. Ал,
республикалық орташа кӛрсеткіш- 22,89‰. Келтірілген статистикалық
мәліметтердің негізінде ЖТБДА бар нәрестелер ерте жастағы балалар арасында
ҚР Облыстары бойынша (маңызды қалаларды қоса есептегенде) 1000 тірі
туылған нәрестелермен есептегендегі нәтижелерін диаграмма түрінде
ұсынылды (сурет 4).
ҚР
ДСӘ
ДМ
, “
МҚ
ҰД
Сурет 4- ҚР Облыстары бойынша ЖТБДА нәрестелер арасында таралуы
(1000 тірі туылған нәрестелерге есептегенде)
51
3.3 Жамбыл Облысының қысқаша демографиялық жағдайы және
нәрестелер мен ерте жастағы балалар арасында жҥректің туа біткен даму
ақауларының таралуы
Жамбыл облысы халық саны бойынша Оңтүстік-Қазақстан, Алматы
облысы, Алматы қаласы, Шығыс-Қазақстан және Қарағанды облыстарынан
кейінгі 6-шы орында тұр. Жамбыл Облысының соңғы бес жылдық халық саны
тӛмендегі кестеде кӛрсетіледі (кесте 8).
Кесте 8 — 2010-2015 жылдар аралығындағы Жамбыл облыс халқының саны
Жылдар
2011
2012
2013
2014
2015
халық саны *
1 046,2
1 055,8
1 069,9
1 084,5
1 098,7
қала халқы
422,8
422,2
427,9
436,5
442,8
ауыл халқы
623,4
633,6
642,0
648,0
655,9
*- жыл басына мың адам
Ағымдағы есеп бойынша 2015 жылдың 1 қаңтарына облыстағы халық
саны 1 млн. 98 мың 705 адамды, бұл республика халқының 6,2% құрады. Бұл
2014 жылдың жыл басындағы кезеңнен 14,2 мың адамға артық. 2015 жыл
қалалық жерлерде 442,8 мың адам (жалпы халық санының 40,3%), ауылдық
жерлерде 655,9 мың адам (59,7%) құраған. 2014 жылы бұл кӛрсеткіш қалалық
жерлерде 436,5 мың адам (жалпы халық санының 40,2%), ауылдық жерлерде
648,0 мың адам (59,8%) кӛрсетті (сурет 5).
Сурет 5- Жамбыл Облысының халқының санының ӛсу серпіні
Облыс аумағындағы ӛңірлердің халқының саны жағынан (2015 жыл) Тараз
қаласының халық саны 356 мың адамды құрайды. Тұрғындар санының кӛптігі
бойынша Тараз қаласынан кейінгі орында 137 мың адам тұрғыны бар Қордай
ауданы тұр, 100 мыңға шамалы халқы бар Шу және Байзақ аудандарын да
1046,2
1055,8
1069,9
1084,5
1098,7
1110,9
422,8
422,2
427,9
436,5
442,8
449,6
623,4
633,6
642,0
648,0
655,9
661,3
0
200
400
600
800
1000
1200
2011
2012
2013
2014
2015
2016
Халық саны, барлығы
қала халқы
ауыл халқы
52
атауға болады, ал ең тӛмен халық саны орталықтан шалғай аймақ Мойынқұм
ауданында 32,7 мың адам, немесе 1 шаршы-шақырымға 0,7 адам қоныстанған
(кесте 9).
Кесте 9 – 2014-2015 жыл басына Жамбыл облысы халқының саны аудандар
және Тараз қаласы бойынша
Облыс,
қала, аудан
1 қаңтар 2014 жылғы
халықтың саны
1 қаңтар 2015 жылғы
халықтың саны
Жалпы
ӛсім /
кему
Барлы ғы Қала
Ауыл
Барлығы
Қала
Ауыл
Жамбыл
облысы
1084482
436466
648016
1098740
442787 655953
14258
Тараз
қаласы
351353
351353
0
356983
356983
0
5630
Байзақ
ауданы
94755
0
94755
96550
0
96550
1795
Жамбыл
79478
0
79478
80020
0
80020
542
Жуалы
50735
0
50735
50 917
0
50917
182
Қордай
134659
0
134659
137441
0
137441
2782
Тұрар
Рысқұлов
65183
0
65183
65343
0
65343
160
Меркі
82427
0
82427
83675
0
83675
1248
Мойынқұм
32501
0
32501
32777
0
32777
276
Сарысу
43355
21547
21808
43799
21889
21910
444
Талас
52300
27601
24699
53167
28225
24942
867
Шу
97736
35965
61771
98068
35690
62378
332
Облыстағы демографиялық жағдай халықтың табиғи ӛсіммен тікелей
байланысты. Жамбыл Облысы бойынша 2014-2015 жылдарға арналған
туғандар, ӛлгендер және халықтың табиғи ӛсімі туралы мағлұматтар тӛмендегі
кестеде кӛрсетіледі (кесте 10).
Кесте 10 – 2014-2015 жылдардағы Жамбыл Облысында туғандар, ӛлгендер
және халықтың табиғи ӛсімі* (абсолютті санмен)
Облыс, қала, аудан
Туылғандар
Ӛлгендер
Табиғи ӛсім*
2014
2015
2014
2015
2014
2015
1
2
3
4
5
6
7
Жамбыл облысы
29724
28495
7563
7309
22161
21186
Қала халқы
11502
11364
3594
3345
7908
8019
Ауыл халқы
18222
17131
3969
3964
14253
13167
Тараз қаласы
9167
9023
2841
2620
6326
6403
Байзақ ауданы
3 001
2 869
492
508
2 509
2 361
Жамбыл ауданы
2069
1967
470
457
1599
1510
Жуалы ауданы
1247
1118
349
304
898
814
Қордай ауданы
4457
4347
869
828
3588
3519
53
10-кестенің жалғасы
1
2
3
4
5
6
7
Т.Рысқұлов
ауданы
1825
1619
405
414
1420
1205
Меркі ауданы
2324
2044
609
604
1715
1440
Мойынқұм ауданы
698
701
164
196
534
505
Сарысу ауданы
1159
1059
278
284
881
775
Талас ауданы
1232
1192
328
368
904
824
Шу ауданы
2545
2556
758
726
1787
1830
*-табиғи ӛсім 2015 жылдың қаңтар-желтоқсан айының кӛрсеткіштері
2015 жылдың туылғандардың саны, 2014 жылмен салыстырғанда 1229
нәрестеге азырақ болып 28495 адамды құрады. 2014 жылмен салыстырғанда,
2015 жылы қалалық жерлерде туылғандар саны 138 балаға, ал ауылдық
жерлерде туылған балалар саны 1091 азырақ. Бала туылудың жалпы
коэффициенті 1000 адамға шаққандағы жалпы туылу коэффициенті 2014
жылғы қалада-26,16, ауылда-27,95. 2015 жылы -25,47, ауылда-26,01 кеміді.
Ал, облысымыздың әрбір 1000 тұрғынына шаққанда бала туылудың жалпы
коэффициенті — 25,79-дан айналады. Бала туылудың жоғары қарқыны Қордай
(31,39), Байзақ (29,36), Шу (25,92) аудандарында және Тараз қаласында (25,06)
байқалды (кесте 11).
Кесте 11 – 2014-2015 жылдардағы Жамбыл Облысы туғандар, ӛлгендер және
халықтың табиғи ӛсімі* (1000 адамға есептегенде)
Облыс, қала, аудан
Туылғандар
Ӛлгендер
Табиғи ӛсім*
2014
2015
2014
2015
2014
2015
Жамбыл облысы
27,23
25,79
6,93
6,62
20,30
19,17
Қала халқы
26,16
25,47
8,18
7,50
17,98
17,97
Ауыл халқы
27,95
26,01
6,09
6,02
21,86
19,99
Тараз қ.
25,88
25,06
8,02
7,28
17,86
17,78
Байзақ ауданы
31,38
29,36
6,66
9,76
26,24
24,16
Жамбыл ауданы
25,94
24,60
5,89
5,71
20,05
18,89
Жуалы ауданы
24,53
21,92
6,87
5,96
17,66
15,96
Қордай ауданы
32,76
31,39
6,39
5,98
26,37
25,41
Т.Рысқұлов
ауданы
27,96
24,85
6,21
6,36
21,75
18,49
Меркі ауданы
27,98
24,38
7,33
7,20
20,65
17,18
Мойынқұм ауданы 21,39
21,37
5,03
5,98
16,36
15,39
Сарысу ауданы
26,60
24,17
6,38
6,48
20,22
17,69
Талас ауданы
23,37
22,29
6,22
6,88
17,15
15,41
Шу ауданы
26,0
25,92
7,74
7,36
18,26
18,56
*-табиғи ӛсім 2015 жылдың қаңтар-желтоқсан айының кӛрсеткіштері
54
Бала туудың ӛсуіне бала туа алатын жастағы және баланы жиі туатын
жастағы әйелдер санының артуы да себеп болуда (20-29 жас). Қазіргі кезде
фертильді жастағы (15-49 жас) әйелдер саны облыстағы барлық әйелдер
санының 49,5
құрайды. Ересек жастағы әйеледердің бала тууы артуда.
Жүректің туа біткен даму ақаулары кең тараған аномалиялардың бірі және
статистикалық мәліметтер бойынша 1000 нәрестеге шаққанда 6-8 жағдайдағы
жиілікпен кездеседі. Сондықтан жүректің туа біткен даму ақаулары бар
балаларға кардиохирургиялық кӛмек кӛрсетудің негізгі стратегиялық
бағыттарының негізі аталған патологияның эпидемиологиялық ерекшеліктерін
білу заманауи медицинаның ӛзекті міндеттерінің бірі болып табылады.
Жүргізілген зерттеу нәтижесінде, 2014 жылы 7695 дүниеге келген
балалардың 84-де (1,09%) жүректің даму ақаулары кездескен, оның 33 (39,3%)
ер бала, 51(60,7%) қыз бала. 2015 жылғы қорытындысы бойынша 7748 нәресте
тіркелген, соның арасында 92 (1,26%) нәрестелерде даму ақаулары табылды,
оның 48(52,2%) ер бала, 44(47,8%) қыз бала (сурет 6,7).
Жамбыл Облыстық перинаталды орталығы бойынша
нәрестелердің туу көрсеткіштері мен ЖТДА-ның таралуы
Сурет 6- Жамбыл Облыстық перинаталды орталықта туылу кӛрсеткіштері
және ЖТБДА кездесуі
55
Сурет 7- ЖТБДА-ның жыныстық таралу ерекшеліктері
Зерттеу барысында жүректің барлық даму ақауларының арасында ең жиі
тараған нозологиялық түрлері: 75(42 %) қарынша аралық қалқа кемістігі
(ҚАҚК), 37(21%) ашық артериалды ӛзекше (ААӚ),10(6 %) ӛкпе сабауы
қақпақшасының туа біткен атрезиясы (ӚСҚТБА),10(6%) магистралды
тамырлардың транспозициясы (МТТ), 7(4%) Фалло тетрадасы және басқа
түрлері құрады 37(21%) (сурет 8).
Сурет 8- ЖТБДА-ның ең жиі кездескен нозологиялық түрлері
0.00%
10.00%
20.00%
30.00%
40.00%
50.00%
60.00%
70.00%
2014 жыл
2015 жыл
39.30%
52.20%
60.70%
47.80%
Ер бала
Кыз бала
56
Сонымен кездесу жиілігі жағынан алғашқы орынды ҚАҚК, екінші орынды
ААӚ, ал үшінші орынды ӚСҚТБА және МТТ даму ақаулары иемденді. Фалло
тетрадасы тӛртінші орынды иемденді. Кӛптеген авторлардың ғылыми
әдебиеттік деректеріне сүйенсек, ЖТБДА кездесу жиілігі жағынан ең алғашқы
орынды ҚАҚК, екінші- жүрекше аралық қалқа кемістігі, үшінші орынды Фалло
тетрадасы кездесетіндігі анықталған. Зерттеу барысында анықталған ЖТБДА-
ның жеке нозологиялық түрлеріне сипаттама тӛмендегі кестеде ұсынылады
(кесте 12).
Кесте 12- ЖТБДА жеке фенотиптік түрлері таралуы
Келтірілген кестеде әрбір жылдар бойынша таралу кӛрсеткіштерінің
деңгейлері әртүрлі болып келген. Мысалы, 2014 жылы ең жоғарғы экстенсивті
кӛрсеткіш — ҚАҚК (51,2%), туа біткен ашық ААӚ (16,7%), ӛкпе артериясы
қақпашасының туа біткен атрезиясы (4,8) бойынша байқалса, 2015 жылы сәйкес
кӛрсеткіш — ҚАҚК (34,8%), туа біткен ашық ААӚ (25,0%), ірі артериялардың
туа біткен даму ақаулары (7,6%) құраған. Бұл жерде ЖТБДА-ның
АХЖ-
10
ЖТДА фенотиптік түрлері
2014 жыл
2015 жыл
абс.
%
абс.
%
Q21.0
Қарынша аралық қалқа кемістігі
43
51,2
32
34,8
Q25.0
Туа біткен ашық артериалды ӛзекше
14
16,7
23
25,0
Q21.1
Жүрекше аралық қалқа кемістігі
3
3,6
2
2,2
Q21.2
Жүрекше-қарынша аралық қалқа кемістігі
1
1,2
4
4,3
Q22.0
Ӛкпе артериясы қақпашасының туа біткен
атрезиясы
4
4,8
6
6,5
Q25.8
Ірі артериялардың туа біткен даму ақаулары
(Д- МТТ)
3
3,6
7
7,6
Q21.3
Фалло тетрадасы
3
3,6
4
4,3
Q23.0
Қолқа қақпашасының туа біткен стенозы
2
2,4
3
3,3
Q23.4
Жүректің сол жақты гипоплазия синдромы
2
2,4
3
3,3
Q20.8
Жүрек қуыстары мен қосылыстарының
басқа да туа біткен даму ақаулары (Біріккен
жүрек қарыншасы)
2
2,4
-
-
Q20.1
Туа
біткен
оң
жүрекше
кіреберіс
тесікшесінің қосарлануы
1
1,2
2
2,2
Q22.6
Жүректің оң жақты гипоплазия синдромы
1
1,2
2
2,2
Q20.0
Жалпы артериалды баған
1
1,2
-
-
Q25.4
Туа біткен қолқаның басқа да даму
ақаулары (Үзілісті қолқа доғасы)
1
1,2
-
-
Q26.2
Ӛкпе кӛктамырының тоталды аномалды
дренажы (ӚКТАД)
1
1,2
2
2,2
Q22.5
Эбштейн аномалиясы
-
1,2
1
1,2
Q25.1
Туа біткен қолқа коарктациясы
2
2,4
1
1,1
Барлығы
84
100,0
92
100,0
57
нозологиялық түрлерінің ішінде — туа біткен ашық ААӚ прогрессивті түрде
арта түсуі байқалады және 1,5 есе (2014 жылы- 16,7%, 2015 жылы- 25,0%)
артқан (сурет 9).
Сурет 9- 2014-2015 жылдардағы Жамбыл Облысы бойынша ЖТДА
нәрестелер арасында таралу жиілігінің салыстырмалы кӛрсеткіштері
ЖТБДА таралу жиілігінің ерекшеліктерін анықтау мақсатында интенсивті
кӛрсеткіштермен есептеп және анықталған кӛрсеткіштерді популяция бойынша
таралу жиілігі мен нәтижелерін ӛзара салыстыру жүргізу қажет. Интенсивті
кӛрсеткіш бойынша ЖТБА 1000 тірі туылған нәрестелерге есептегендегі
нәтижемен тұжырымдалады (кесте 13).
0
2
4
6
8
10
12
14
16
Қарынша аралық қалқаның кемістігі
Туа біткен ашық артериалды өзекше
Жүрекше аралық қалқаның кемістігі
Жүрекше –қарынша аралық қалқаның кемістігі
Өкпе сабауы қақпақшасының туа біткен атрезиясы
Магистралды тамырлардың транспозициясы
Фалло тетрадасы
Қолқа қақпақшасының туа біткен стенозы
Жүректің сол жақтық гипоплазия синдромы
Жалғыз қарыншалы жүрек
Оң қарынша кіреберісінің қосарлануы
Жүректің оң жақтық гипоплазия синдромы
Жалпы артериалды бағана
Қолқа доғасының үзілуі
Өкпе көктамыр дренажының тұтас аномалиясы
Эбштейн аномалиясы
Туа біткен қолқа коарктациясы
51.1
16.7
3.5
1.2
4.7
3.6
3.6
2.4
2.4
2.4
1.2
1.2
1.2
1.2
1.2
0
2.4
34.8
25.1
2.2
4.3
6.5
7.6
4.3
3.2
3.2
0
2.2
2.2
0
0
2.2
2.2
0
58
Кесте 13- ЖТБДА жеке нозологиялық түрлерінің 1000 тірі туылған
нәрестеге есептегендегі таралу жиілігі (интенсивті кӛрсеткіш)
ЖТБДА-ның жеке нозологиялық түрлерінің интенсивті кӛрсеткіштері
бойынша: ҚАҚК– 4,9 ‰ (1000 тірі туылған нәрестеге есептегенде); туа біткен
ААӚ–2,4 ‰; жүрекше аралық қалқа кемістігі – 0,7‰ және ірі артериялардың
туа біткен даму ақаулары (Д- МТТ) – 0,64‰ кездеседі. Сонымен қысқаша
қорытындылау: ЖТБДА таралу құрылымы мен жиілігі экстенсивті және
интенсивті кӛрсеткіштер бойынша салыстырмалы талдаулар жүргізілді. Бұл
кӛрсеткіштер бойынша жиі кездесетін ЖТБДА-ның жеке нозологиялық
түрлерін – қарынша аралық қалқа кемістігі, туа біткен ашық артериалды
ӛзекше, ірі артериялардың туа біткен даму ақаулары (Д- МТТ) құрады.
Достарыңызбен бөлісу: |