Өзін-өзі тексеруге арналған сұрақтар
Кәсіпкерлік іс-қызметті қаржыландырудың ішкі көздеріне не жатады?
Шаруашылық субъектінің қаржылық қатынастарын сипаттаңыз.
Кәсіпорынның қаржылық ресурстарының құрамын көрсетіңіз.
Қаржылық жоспарлаудың мәнін ашыңыз.
Кәсіпкерлік іс-қызметті несиелеу нені білдіреді?
Кәсіпкерліктегі факторингтің мәнін ашыңыз. Жабдықтаушы үшін факторингтің артықшылығы неде?
Лизингтік операцияларға сипаттама беріңіз.
Лизинг субъектісі дегеніміз не? Лизингтің қандай түрлері бар?
Тақырып 8. Кәсіпкерлік қызметтегі кадрлармен қамтамасыз ету
Кәсіпкерлік қызметтіі басқару ұйым қызметінің маңызды бағыттарының бірі болып табылады және оның экономикалық табыстылығының негізгі өлшемі болып саналады. Сіз тамаша технологияға иесіз, бірақ та жұмысындаа білікті емес қызметкер табысты бола алмайды. Сондықтан кәсіпкерлік қызметтің негізгі құрамдас бөлігі кадрларды басқару, қызметкерлерді басқару технологиясы болып табылады.
Қызметкерді басқарудың жаңа тәсілі өндіріс, кіріс, ұйымның мүддесі алдында жеке тұлғаның басымдығын мойындауға негізделген. Осыған сәйкес барлық басқару жүйелері өндіріс процесінде қызметкердің қабілетін неғұрлым толық пайдалануға бағытталған, бұл ұйымның негізгі тиімді қызметі болып табылады.
Жалпы түрде "кәсіпорын қызметкері" ұғымы белгілі бір міндеттерді орындайтын осы кәсіпорынның жалдамалы қызметкерлерінің барлық жиынтығын қамтиды.
Ұйым қызметкері -бұл жалға алу шартымен реттелетін қатынастарда заңды тұлға ретінде ұйыммен белгіленетін жеке тұлғалардың жиынтығы.
Басқару объектісі кәсіпорындардың, ұйымдар мен мекемелердің қызметкері болып табылады. Объект ретінде жеке қызметкердің емес, еңбек ұжымын ғана қараған жөн, өйткені тек ұжым толық өнім шығаруға бағытталған және жүйенің жалпы әрекетін анықтайтын заңдар мен ережелердің бүкіл кешенінің әрекетіне бағынады.
Қызметкерді басқару субъектісі деп :
1. Өндірістік кадрларды даярлау, қабылдау, бейімдеу, ауыстыру және т. б. үдерістерін басқарушы- функционалдық аппарат ;
2. Бағынышты бөлімшелер мен ұжымдарға басшылықты жүзеге асыратын - желілік басқару қызметкері;
3. Әр түрлі жұмысшылар, кәсіподақ және басқа да қоғамдық ұйымдар орындайтын функциялар бойынша ұжымның топтасуына оны тәрбиелеу және т. б.;
4. Ұжымдағы бейресми көшбасшылар.
Еңбек әлеуеті-бұл адамның еңбек қызметіне қатысу мүмкіндігі мен шекарасын, белгілі бір жағдайларда елеулі нәтижелерге қол жеткізуге, сондай-ақ еңбек процесінде жетілдіру қабілетін айқындайтын физикалық және зияткерлік қасиеттерінің жиынтығы. Іске асырылған еңбек әлеуеті адам капиталын құрайды.
Адами капиталы-белгілі бір уақыт ішінде табыс жасауға мүмкіндік беретін және олардағы инвестициялардың нәтижесі болып табылатын адамға тиесілі өндірістік активтер ( қабілеттер, білік, дағды).
Қызметкерді басқарусыз кәсіпорындардың, фирмалардың, меншіктің кез келген нысанындағы ұйымдардың қалыпты жұмыс істеуі мүмкін емес. Қызметкерлермен жұмыс істеу бағыты мен негіздерін, оған қойылатын жалпы және ерекше талаптарды анықтау үшін кәсіпорынның кадр саясаты әзірленеді.
Кәсіпорынның кадр саясаты деп- қызметкерлермен жұмыстың негізгі бағыттарын анықтайтын теориялық көзқарастар, талаптар, қағидаттар жүйесін, сондай-ақ жоғары өнімді ұйымшыл ұжым құруға мүмкіндік беретін осы жұмыстың әдістерін түсінеді. Кәсіпорынның персоналды басқару жүйесі туралы жалпы түсінік 11-суретте көрсетілген.
Кадр саясатын іске асыру жоспарлардың, нормалар мен нормативтердің, әкімшілік, экономикалық, әлеуметтік және басқа да іс-шаралардың жүйесін талап етеді.
Ірі компаниялар мен ұйымдарда қызметкерлерді іріктеу және қабылдау, әдетте кадрлар бөлімі жүзеге асырыады, неғұрлым шағын кәсіпорындарда онымен қызметкерлер жөніндегі менеджер немесе олардың тікелей басшысы айналысады.
Кез-келген менеджер үшін оның қызметінің ерекше орны кадрлар жиынтығы, яғни белгілі бір лауазымға кандидатты таңдап алатын адамдарды іздеу және тарту процесі. Қызметкерді таңдаудағы табыс кәсіпорынға өзінің адам факторындағы қажеттіліктерін қанағаттандыру мүмкіндігіне кепілдік береді. Іріктеудің ең маңызды критерийлері:
* Жоғары кәсіби біліктілік және оқуға қабілеттілік;
* Қарым-қатынас тәжірибесі және ынтымақтастыққа дайындық;
Кәсіпорынның таңдап алатын екі нұсқасы бар: не өз бетімен осы жұмысты атқару немесе оны кәсіпқойларға беру.
Жалпы, қабылдау рәсімі келесі кезеңдерден тұрады:
бос лауазымдарды, олардың ерекшеліктерін анықтау, сондай-ақ кандидаттардың қажетті санын есептеу;
теру әдістері мен мысалдарын таңдау;
түйіндемені зерттеу және алдын ала сұхбаттасу;
кандидаттар тізімін дайындау (13,14 сурет))
Стратегиялық жоспарлау негізінде кадр саясатын қалыптастыру және кәсіпорынның мақсаттарын анықтау.
Кадрлық жоспарлау (персоналға сапалы қажеттілікті анықтау)
Қызметкерлерді оқыту, қайта оқыту, біліктілігін арттыру
Резервті қалыптастыру және онымен жұмыс істеу
Мансапты жоспарлау
Үміткерлерді тарту көздері
Іріктеу
Бейімделу
Қызметкерлерді іріктеу және жаңа қызметкерлерді бейімдеу.
|
|
Қызметкерлерді оқыту және дамыту
|
| Бағалау және бақылау
|
Персоналды аттестаттау
Қызметкермен жұмыс бағыттарының мониторингі
|
Кәсіпорынның корпоративтік мәдениетін қалыптастыру
|
Еңбекті материалдық және моральдық ынталандыру жүйесі
Қызметкерлерді ақпараттандыру жүйесі
Әлеуметтік қорғау жеңілдіктер жүйесі
|
Кадрлық іс жүргізу
Достарыңызбен бөлісу: |