Роль религии в укреплении духовного согласия между народами // Материалы Респ. научно-практической конфч Усть-Каменогорск, 13 марта 2002 г. С. 22-23. \ "

Әлемдік діндердің өздері, көптеген діни ағымдармен қатар, іштей жіктерге, бірлестіктерге бөлінедь Айталық, мүсылман дінпгілдері арасында сунниттер, шииттер, суфистер, Ахмадийлік Жамағат бірлестіктері жүмыс істейді. Жөне олар Оңтүстік Қазақстан, Жамбыл және Алматы облыстарында басым өрекет етеді. Православиелік бірлестіктер Алматы, ШҚО, СҚО, Қарағанды мен Қостанай облыстарыңца; католикгік бірлесгіктер СҚО мен Қарағанды облыстарында; протестанттық бірлестіктер негізінен Алматы қаласы мен Қарағанды, Қостанай, Жамбыл облыстарында; иудейлік бірлестіктер Ақмола мен Қостанай облыстарында басым өрекет етсе, шетелдік миссионерлер назары Алматы, Астана калалары мен Ақмола, Алматы, Шығыс Қазақстан облыстарына көбірек түсуде.

Жаһандастыруды тек ізгілік, мәдениет, экономика, ғылыми-техникалық жетісгіктер үшін ғана емес, саяси және діни агрессия, ұлы державалық немесе жеке эгоистік идеологиялар үшін де әрекет ету кеңісгігіне айландыру ниегі тоқталар емес. Сол себегпі Қазақстан Республикасының заңнамасы бірқатар агрессияшыл, лаңкестік идеяны басшылыққа алушы діни ұйымдардың мемле­кет кеңісгігінде өрекет етуіне 2005 жылы тыйым салды. Олар: «әл-Кайда», «Шығыс Түркістанның ислам партиясы», «Күрдгердің халық конгресі», «Өзбекстанның ислам қозғалысы» жөне «Асбат өл- Ансар», «Мұсылман бауырлар», «Талибан», «Боз гурд» («Көкжалдар»), «Орталық Азия моджахед-терінің жамағаты», «Лашкар-и- Тайба», «Әлеуметтік реформалар қоғамы», Сәл кейінірек «Хизбут-тахрир» үйымы туралы да осындай мемлекеттік шешім қабылданды. Республикада діни, ұлтгық жөне саяси экстремизмге қарсы іс-қимыл туралы мемлекетгік заң кұпгіне енді. Бұл ел тъшьпггшғы мен саяси тұрақтылығьша қызмет етіп, азаматтардың әлеуметгік, саналық сергектігіне жатымды алғышарт жасамақ.

Әлеуметтану ғьілымының алдьгадағы міндеттердің бірі - жаңа тарихи уақыт жағдайында діннің қоғамдық қатынастағы, қоғамдық санадағы орны мен рөлін, мемлекет пен дін мекемелері арақатъшастарын, әлеуметтік құндылыкгар мен діни нанымға негізделген мінез-қылықтар арабайланысын зерттеу, Бірде-бір діни мекеме мен қауымдастықтың қоғамнан тыс жатпайтындығына, дінге сенушілердің осы қоғам азаматтары екендігіне байланысты діни мекемелер өлеуметтік институттардың бірі ретінде бағаланып, оньщ қызметі мемлекет стратегиясы мен құндылықтары тұрғысынан заң негізінде реттеліп отырылуға тиіс.

Жаһанданушы әлем XXI ғасырдың басында дінді саяси мақсатқа пайдалану, діни өркелкілікті қажетгі саяси ахуал жасауға пайдалану ниеті артып отыр. Оның үстіне бай және кедей елдер мен жеке елдердегі байлар мен кедейлер арасындағы өлеуметтік жөне экономикалық алшақтықтың тереңдеуі діни жөне әлеуметгік өпшенділікті қоздыруда. Терроризм мен ланкестіктің қаупі барлық елдерге бірдей қорқынышты жағдай қальштастыруда. Сол себепті Қазақстан мемлекеті аталған қауіп-қатердің алдын алуға діндердің, дінге (құдайға) сенушілердің өзін жұмылдыру, дінбасылардың ықпалын бейбітшілік пен өлемдік жөне аймақтык; қауіпсіздікті нығайтуға бағдарлау мақсатында Астана қаласында өткізілген өлемдік жөне дәстүрлі дінбасыларының 2003 және 2006 жылғы съездерінің бастамашысы жөне ұйымдастырушысы болды. Біріншісіне 19, екіншісіне 29 діндер басгдылары жөне көрнекті саясаткерлер қатысты. Маңыздысы, 2- ші съездің тек діндер мен дінаралык; қатынастарға ғана емес, бүкіл әлемдік бейбітшілік пен қауіпсіздік үшін аса зор мавризы бар Декларацияның қабыдцануы. Бұл қүжатгың халықаралық маңызын келесі әлеуметтік-рухани қойылымдардан көруге болады; әлемдік мәдениет, дін, этникалық топтардың өзара түсінігіне үлес қосу ниетімен; жаңа мыңжылдықта адам өмірі мен қоғамның аса маңызды қыры ретінде бейбітшілікті сақгау мақсатымен; діни лидерлердің қазіргі және болашақ ұрпақтардың рухани тәлімі мен тәрбиесіне жауаптылығын сезіне отырып; діни жене ұлттық айырмашылықтарды саудалау, соның нәтижесінде дін және үлтаралық шиеленістің артуына алаңдаушылық білдіре отырып; экстремизм мен фанатизмнің шынайы діни түсініктермен ешқандай қатынасы жоқ екенін атап көрсете отырып, барлық дін адамдары мен ізгі ниеттілерді өзара жауласудан, ұрыс-керіс, жеккөрушіліктен бас тартуға; әділеттілікті күштеуден, қорқытудан іздемеуге; барлық формадағы ланкестікті айыптауға; барлық діндерді адамзат бірлігін, қолайлы тіршілігін, амандығы мен қадір-қасиетін уағыздауға бірлесе отырып күш салуға; әлеуметтік үйлесімге, ынтымаққа, өзара түсінікке шақыруы.

Сонымен қатар дінбасылары саясаткерлердің саясат пен дінді қосып, біртүтастыққа айналдыру ниеттері мен әрекеттерін айыптады. Дін, діни сенім -рухани қүбылыс. Осы түрғыдан Қазақстан қоғамының үлттық, діни және көп түрлі өркениетті үйлестіру тожірибесіне оң баға берілді.