Кіріспе лекция Зоология пәні, жануарлар әлемі
МОЛЛЮСКАЛАР (MOLLUSCA) ТИПІНІҢ ФИЛОГЕНИЯСЫ
жүктеу/скачать 2,15 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Өзіндік сұрақтар
- 23 лекция ЖОҒАРҒЫ САТЫДАҒЫ ШАЯНДАР КЛАСС ТАРМАҒЫ – MALACOSTRAC
| МОЛЛЮСКАЛАР (MOLLUSCA) ТИПІНІҢ ФИЛОГЕНИЯСЫ
Моллюскалардың шығу тегі жөнінде және олардың арасындағы филогенетикалық байланыстар туралы әртүрлі көзқарастар бар. Ғалымдардың біреулері (Пельзенер, Нэф, Седерштерм, Ламер) моллюскалардың арғы тегі буылтық құрттар (Annelida)6 солардың ішінде көпқылтандылар (Polychaeta) болуы мүмкін десе, екіншілері (Тиле, Плате, Нирштрасс, Однер, Сарвас) кірпікшелі құрттар – турбелляриялар ( Turbellaria) дейді. Ал Иеринг эклектикалық (әртүрлі көзқарастарды қалай болса, солай дәйексіз қоса салу) тұрғыдан хитондар (Loricata) мен жылғақұрсақтылар (Solenogastres) жалпақ құрттардан (Plathelminthes), қалған моллюскалар буылтық құрттардан (Annelida) шыққан деп болжау айтады. Өзіндік сұрақтар: 1.Жұмсақ денелілер немесе моллюскалар типі (Mollusca). Сегменттелмеген жұмсақ денелерінің бөлінуі, жыныс жүйесі, көбею әдістері. 2.Моллюскалардың құрылысы мен дамуындағы буылтық құрттармен жақындасатын белгілері. Классификация 3.Бақалшақтылар тип тармағы (Conchifera). 4.Айқұлақ және тіссіз моллюска. Бақалшағының құрылысы. Бұлшық еттері және мантия қуысындағы мүшелер. 5.Бауыр аяқтылар класы (Castropoda). Құрылысының негізгі ерекшеліктері және мүшелерінің орналасуы. 6.Жүзім ұлуы (немесе басқа ірі түрлері). Ұлудың қозғалуы және қоректенуі. 7.Тұщы су ұлуларының тыныс алуы мен қозғалысы. 23 лекция ЖОҒАРҒЫ САТЫДАҒЫ ШАЯНДАР КЛАСС ТАРМАҒЫ – MALACOSTRAC 1.Жоғарғы сатыдағы шаяндар класс тармағы – Мalacostraca 2. Жұқасауытты шаяндар отряды – Leptostraca 3. Мизидалар отряды - Мysidacea 4.Теңаяқты шаяндар отряды – Isopoda 5.Онаяқты шаяндар отряды - Decapoda 6.Трилобиттәрізділер тип тармағы - Тrilobitomorpha Теңіздерде, тұщы суларда кең тараған, сонымен қатар құрлықта және паразиттік тіршілік ететін түрлері де бар. Басқа класс тармақтарына қарағанда құрылыс деңгейі жоғары, сезім мүшелері күшті дамыған және соған сай іс-әрекетгері де күрделі, ірі шаяндар. Бұлардың басты ерекшелігі: дене сегменттерінің саны тұрақты, басы (акрон және 4 сегмент), 8 кеуде және 6 құрсақ сегмештері болады (Leptostraca отрядының өкілдерінде ғана өзгеше). Кейде бас капсуласының құрамына акрон және 4 сегменттен басқа, кеуденің І-ші сегменті кіреді (Amphipoda және Isopoda отрядында) немесе басы протоцефалон (акрон және антенна сегменті) түрінде қалады. Соңғы жағдайда бастың жақ сегменттері кеуденің бірнеше немесе барлық сегменттерімен қосылып жақкеудені (гнатоторакс) түзейді. Дене сегменттерінің әрқайсысында жұп аяқтары болады, тек құрсақтың соңғы сегментінде аяғы жок, ол тельсон (telson) деп аталатын тақтаға айналған (Leptostraca отрядының өкілдерінде ғана айыршасы (furca) бар). Ересек түрлерінде антеннальды бездер зәр шығарады. Жыныс тесіктері аналығының 6-шы, аталығының 8-ші кеуде сегментерінде ашылады. Дамуы метаморфоз жолымен немесе тура (эпиморфоз). 19000-нан аса түрі бар. Жоғарғы сатыдағы шаяндар класс тармағы 14 отрядқа бөлінеді, солардың ішінде ең көп тараған әрі маңызды отрядтарды қарастырамыз: жұқасауытгы шаяндар - Leptostraca, ауызаяқты шаяндар - Stomatopoda, мизидалар - Mysidacea, эуфаузиялар - Euphausiacea, теңаяқты шаяндар - Isopoda, бүйірімен жүзуші шаяндар немесе амфиподалар - Amphipoda, онаяқты шаяндар - Decapoda. жүктеу/скачать 2,15 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|