Кіріспе тақырыптың өзектілігі
жүктеу/скачать 91,33 Kb.
|
шаршау әсері
- Бұл бет үшін навигация:
- 1. ПАЛУАНДАРДЫҢ ДЕНЕ ТӘРБИЕСІНІҢ НЕГІЗДЕРІ 1.1. Спортшының физикалық дайындығы
| Жұмыстың мақсаты – спортшылардың физикалық жүктемеден кейін шаршаудың көріністерін салыстырмалы талдау және әсерің зерттеу.
Зерттеу міндеттері: 1.Тақырып бойынша ғылыми және оқу әдебиеттерін талдау зерттеу; 2.Әртүрлі спорт түрлеріне маманданған спортшылардың ағзасына жаттығу жүктемелеріне бейімделу ерекшеліктерін зерттеу; 3.Түрлі спорттық жаттығуларда шаршаудың дамуының нақты себептерін анықтау; 4.Шаршаудың дамуы кезінде мүшелер мен мүшелер жүйесіндегі морфофизиологиялық өзгерістерді белгілеу; 5.Бұлшықет белсенділігі жағдайында шаршаудың дамуын тездететін және шектейтін факторларды анықтау. 1. ПАЛУАНДАРДЫҢ ДЕНЕ ТӘРБИЕСІНІҢ НЕГІЗДЕРІ 1.1. Спортшының физикалық дайындығы Дене шынықтыру және спорттық жаттығулар адамның қимыл-қозғалыс мәдениетін меңгеру қабілеттері мен қасиеттерін дамытуды басқарудың мамандандырылған түрлері болып табылады. Осыған сәйкес олардың мазмұны, міндеттері мен мақсаттарының құрамы, құралдары, әдістері мен технологиялары осы аспектілері мен даму деңгейлеріне сәйкес сараланған болуы керек. Дене шынықтыру – жаттығудың барлық аспектілерін жетілдіруге қолайлы жағдайлар жасайтын дене қасиеттерін дамытуға және функционалдық мүмкіндіктерді дамытуға бағытталған процесс. Көптеген зерттеушілер дене шынықтыру мен спорттық жаттығулар бір-бірінен түпкілікті мақсаттардың, нәтижелердің сипатымен, ішінара қолданылатын құралдар мен әдістердің құрамымен ерекшеленеді деп тұжырымдайды. Дене тәрбиесінің мазмұнында әдетте екі жағы ажыратылады: қимыл-қозғалыстарды жаттықтыру және дене қасиеттерін тәрбиелеу; ал спорттық дайындық мазмұнында – төрт: физикалық, техникалық, тактикалық және психологиялық дайындық. Американдық дене тәрбиесі мен спорт теориясында біз басқаратын дамудың төрт деңгейі бар: органикалық, жүйке-бұлшықет, интеллектуалды және эмоционалды. Шындығында жеке тұлғаның даму процесін басқару жүзеге асырылуы керек және оның мазмұны тәрбие мен оқытудың субъектісі – тұлғаның қабілеттері мен қасиеттерін қалыптастырудың бір матрицасы шегінде орналастырылуы керек. Ғалымдар дене шынықтыру және спорттық жаттығулар адамның қимыл-қозғалыс мәдениетін меңгеру арқылы қабілеттері мен қасиеттерін дамытуды басқарудың мамандандырылған түрлері екенін айтады. Осыған сәйкес олардың мазмұны, міндеттері мен мақсаттарының құрамы, құралдары, әдістері мен технологиялары осы аспектілері мен даму деңгейлеріне сәйкес сараланған болуы керек. Дене тәрбиесі адамның қалыпты диапазондағы қозғалыс қабілеттерін жан-жақты және үйлесімді дамытуға бағытталған; спорттық дайындық – спорт түріндегі жарыстарда жоғары нәтижелерге жету үшін қажетті қабілеттердің біртұтас және үйлесімді, мамандандырылған және түпкілікті дамуы үшін. Спорт түрлерінің жиынтығы қозғалыс мүмкіндіктерін оларды қалыптастырудың жоғары технологияларын қолдану деңгейінде дамытудың барлық саласын қамтиды. Сонымен бірге спорт дене шынықтыру бағдарламаларын қалыптастыруда белгілі бір технологиялар мен факторларды тасымалдаушы – конверсиялық оператор ретінде әрекет етеді. Спорттағы заманауи жетістіктер жаттығулардың үлкен көлеміне, жоғары қарқындылығына және психикалық шиеленісі мен бәсекелестік жүктемелеріне байланысты. Бұл факторлар көбінесе спортшыны оның барлық рухани және физикалық күштерін жұмылдыруды талап ететін экстремалды жағдайларға ұшыратады. Сондықтан қазіргі уақытта спорттық дайындық жүйесін жетілдіру қажет. Көмекші дене шынықтыру арнайы қимыл-қозғалыс қасиеттерін дамытуға бағытталған үлкен көлемдегі жұмыстарды тиімді орындауға қажетті арнайы негіз жасауға бағытталған. Арнайы дене шынықтыру жаттығулары белгілі бір спорт түрінің ерекшеліктерінің талаптарына, ондағы жарыс әрекетінің ерекшеліктеріне қатаң сәйкес келетін қозғалыс қасиеттерін дамытуға бағытталған. Дене шынықтыру жалпы дене шынықтыру және арнайы дене шынықтыру жаттығуларынан тұрады. Жалпы дене шынықтыру дене қасиеттерінің жан-жақты дамуын қамтамасыз етеді: күш, жылдамдық, төзімділік, икемділік және ептілік. Жалпы дене шынықтыру дайындығына негізделген арнайы дене жаттығулары классикалық күресте жоғары спорттық шеберлікке жетуді қамтамасыз ететін нақты қасиеттерді дамытуға бағытталған. Жалпы дене шынықтыру жаттығулары спортшының дене қасиеттерін, функционалдық мүмкіндіктері мен жүйелерін жан-жақты дамытуды, олардың бұлшықет әрекеті процесінде көрінуінің үйлесімділігін көрсетеді. Қазіргі спорттық жаттығуларда жалпы дене дайындығы жалпы жан-жақты дене кемелдігімен емес, спорттық жетістіктерге жанама әсер ететін сапалар мен қабілеттердің даму деңгейімен және белгілі бір спорт түрінен жаттығу процесінің тиімділігімен байланысты. Жалпы дене шынықтыру жаттығулары спортшының денесі мен жеке басына жалпы әсер ететін дене жаттығулары болып табылады. Оларға әртүрлі қозғалыстар жатады - жүгіру, жүзу, ашық және спорттық ойындар, салмақ жаттығулары және т.б. Жалпы дене шынықтыру жаттығулары бүкіл жылдық оқу циклі кезінде жүргізілуі керек. Арнайы дене дайындығы таңдалған спорт түріндегі жетістіктерді тікелей анықтайтын дене қабілеттерінің, мүшелер мен функционалдық жүйелердің мүмкіндіктерінің даму деңгейімен сипатталады. Арнайы дене шынықтыру жаттығуларының негізгі құралдары – жарыс жаттығулары және арнайы дайындық жаттығулары. Спортшының дене дайындығы оның спорттық мамандануымен тығыз байланысты. Кейбір спорт түрлерінде және олардың жеке пәндерінде спорттық нәтиже ең алдымен жылдамдық-күш мүмкіндіктерімен, анаэробты өнімділіктің даму деңгейімен анықталады; басқаларында - аэробты өнімділік, ұзақ мерзімді жұмысқа төзімділік; үшіншіден, жылдамдық-күш және үйлестіру қабілеттері; төртіншіден, әртүрлі дене қасиеттерінің біркелкі дамуы. жүктеу/скачать 91,33 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|