Кіріспе тақырыптың өзектілігі
Табиғи битумдардың гетероатомдық компоненттері
жүктеу/скачать 273,09 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Мұнайлар мен табиғи битумдардың құрамында күкірті бар компоненттері.
| Табиғи битумдардың гетероатомдық компоненттері. Гетероорга- никалық қосылыстарға құрамына әртүрлі құрылымдағы молекулалық массадағы және әртүрлі қатынастардағы азот, күкірт және оттегі енетін, күкірт, оттегі және азот атомдары кіретін қосылыстар жатады .
Мұнайлар мен табиғи битумдардың құрамында күкірті бар компоненттері. Күкірт табиғи битумдар мен мұнай өнімдеріндегі ең көп таралған гетероэлемент. Құрамында күкірті бар қосылыстар битумдарда біркелкі таралмаған. Әдетте олардың мөлшері қайнау температурасы жоғарылағанда артады. Сондай-ақ, көбінесе жоғары молекулалық компоненттердің құрамында болатын азотты және оттегілі қосылыстардан ерекше айырмашылығы, күкірт оңай қайнайтын фракцияларда көп мөлшерде кездеседі. Битумдарда күкірт меркаптандар, сульфидтер, дисульфидтер және тиофен туындылары түрінде келтірілген. Сонымен қатар, ол өз құрамында бір мезгілде әртүрлі гетероатомдар болатын қосылыстарда кездеседі [37]. Меркаптандар R-SH (тиолдар, тиоспирттер) мөлшері бойынша меркаптанды және меркаптансыз мұнайлар болып бөлінеді. Меркаптандар оңай қайнайтын фракцияларда болады, онда олардың мөлшері осы фракцияның құрамына кіретін барлық күкірт қосылыстардың шамамен 60% құрайды. Фракцияның қайнау температурасы жоғарылағанда олардың мөлшері төмендейді, ал 300 °C-ден жоғары қайнайтын фракцияларда олардың іздері байқалады. Бүгінгі таңда шамамен 50 түрлі меркаптандар анықталды: 43 алкилтиолдар, 6 циклоалкилтиолдар және тиофенол. Негізінен SH-тобы екіншілік және үшіншілік көміртек атомында болады [38]. Сульфидтер табиғи битумдарда кең таралған, олардың мөлшері орташа фракцияларда мүмкіндігінше көп болады. Газойльді фракциялар құрамында ароматты күкіртті қосылыстар көбеюіне байланысты олардың мөлшері азаяды. Сульфидтер екі топқа бөлінеді: диалкилсульфидтер және тиоцикландар. Диалкилсульфидтер негізінен метанды мұнайларында, тиоцикландар нафтенді және нафтен-ароматты мұнайларда кездеседі. Диалкилсульфидтер ( ) сульфидтердің негізгі бөлігі болып табылатын 200 ºC дейін қайнайтын фракцияларда табылған. Фракциялардың қайнау температурасы жоғарылағанда олардың мөлшері азаяды және 300 °C-ден жоғарыда, олар іс жүзінде болмайды . Күкірттті циклдер 60-70% тиациклопентандардан және 30-40% тиациклогександардан тұрады. Күкіртті сақинамен конденсирленген қаныққан көмірсутекті циклдер бес немесе алты мүшелі болуы мүмкін. Күкірт атомымен сақинасы бар би- және полициклді қосылыстарда соңғысы әрдайым көрші сақинаға альфа күйінде болады. Сондай-ақ, күкіртті қосылыстар көпірше құрылымды полициклді күкірті қосылыстармен ұсынылған. Фракциялардың қайнау температурасы жоғарылағанда қосылыстардың осы түрі, ең алдымен, ароматты циклдер мөлшері көбеюі және кейде алифатты тізбек ұзындығы артуына байланысты өзгеріске ұшырайды. Аз мөлшерде ароматты сақиналарды қамтитын би - және полициклді қосылыстар болады [39]. Дисульфидтер жеңіл және орташа фракцияларда болады, онда олардың мөлшері осы фракциядағы барлық күкіртті қосылыстардың 7-ден 14%-на дейін өзгереді. Қасиеттері жағынан олар сульфидтерге ұқсас. Тиофен және оның туындылары негізінен орташа және жоғары қайнайтын фракцияларда болады, онда олар барлық күкіртті қосылыстардың 45-84% құрайды [40]. Бүгінгі таңда алкилтиофендер, сондай-ақ ди-, үш және тетра- алмастырылғандың айтарлықтай мөлшері анықталды. Циклоалкилтиофендер әлдеқайда сирек кездеседі. Әдетте, олардың құрамында бір, кейде екі тиофенмен конденсирленген полиметиленді циклдер болады. Арилтиофендер әлдеқайда кең таралған. Тиофен сақинасын қамтитын тетра және пентациклді жүйелер ауыр және қалдық фракцияларға тән. Бұл жүйелерде ароматтыдан басқа нафтенді сақиналар мен алкилді орынбасарлар болады. Олардың ешқайсысы әлі дараланбаған, сондықтан тек гипотетикалық құрылымдық формулалары ғана бар . жүктеу/скачать 273,09 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|