Классикалық эстетиканың негіздері (И.Кант,
Г.Гегель, Ф.Шеллинг)
• Сұлулық теориясы Германияда XYIII-XIX ғасырларда кең тарады.
• Бұған байланысты екі көзқарас болды: Гегель көне және орта ғасыр
эстетикасына сүйене отырып, “сұлулық» пен шынайылық” бір деп
қарастырды.
• Ал, Кант Гегельге дейінгі бірнеше ондаған жылдарға дейін басқаша
пікірде болды. Оның пікірінше “әдемілік затқа оның формасы
арқылы беріледі. Яғни, эстетиканың мазмұны мен формасы
айқындалды.
• Асқақтық ұғымы Э.Берк пен Канттың ойынша күштілік болып
табылады. Шиллер болса, Кантты толықтыра отырып, оны адамзат
дүниесімен, оның көзсіз ерліктерімен байланыстырды.
• Ал, XX ғасырда асқақтық ұғымы форма түрінде беріліп, неғұрлым
қарапайым
тұрмыстық, сезімдік реңк алды. Шиллердің ұғымында
асқақтық жекелік сипат алса, дионистік көзқарас соған ұқсай
отырып,
халықтың қайғысымен, әрекетімен көрінеді. XX ғасырда
дионистік
көзқарас
(адамның
стихияларға
бағыныштылығы)
Ницшенің еңбегінің арқасында маңызды
эстетикалық категорияға
айналды.