167
тіркескен (қайда − сұрау есімдігі, отыр − қалып етістік, ған – өткен шақ
есімшенің жұрнағы, ы − тәуелдік жалғауының III жағы).
«Қайда отырғаны несі!» деген лингвистикалық маркерді қолданбай-ақ,
мына
жерге, мына креслоға
деп қана айтуға болушы еді. Сұрақ қоюшы адамға
екінші субъектінің,
әрине, төрге емес
деп сұрақты да сұрақ қоюшыны да
ұнатыңқырамаған эмоциясын, таңданғанын байқауымызға болады.
Қорыта айтқанда, жоғарыда келтірілген реплика ретіндегі сөйлемдердің
жасалу жолдарына қарап, олардың әңгімелесушінің сөзін қайталап,
не, қалай,
қайдағы
сұрау есімдіктермен және
ша, ше
сұрау мәнді шылаулармен тіркесу
арқылы жасалатынын байқауға болады. Бұл реплика сөйлемнің компонентерінің
бірінің алғашқы мағынасы сұрау мәнді болғанмен, сөйлем, керісінше,
сөйлеушінің қарсы реакциясын, екінші адамның пікіріне өзіндік көзқарасын,
сезімін білдіріп тұр.
Мәтінде лингвистикалық маркер қызметін атқарып тұрған реплика
ретіндегі лепті сөйлемдер мағынасы жағынан да, құрылымы жағынан да
ерекшеленіп, автордың көркемдік құралдарды қолданудағы көмекші құралы
ретінде жұмсалған.
Достарыңызбен бөлісу: