Конференциясының ЕҢбектері
жүктеу/скачать 5,18 Mb. Pdf көрінісі
|
Әдебиеттер 1.
Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заң 2007.15 тамыз// www.egemen.kz. 2.
Рақышова Г.А., Игибаева А.К. «Жаңаша оқыту – жетістік кҿзі» Вестник КАСУ №1 - 2006 3.
Ахметова Ҽ. «Дарынды балаларды зерттеудің психологиялық аспектілері» №1 (19),2009 Мектептегі психология
Орта
мектеп Жоғары
мектеп -оқып ҥйрену - меңгеру - ҿмірге ендіру - дамыту И нн ов аци
ялық
техно лог ия
Белгілі шығармашылық Белсенді шығармашылы қ
Ф изио
ло ги ялы қ жҽн
е ру ха ни д ам у Жек
е т ҧл ғалық де рб ест ік қарым
- қат
ы нас
Кр еат ивт і по те нц иял ы ды лы қ Белсенді иннтелектуалдыл ық
2 2
164
УДК 347. 787. 5 ОБЪЕКТИВНЫЕ И СУБЪЕКТИВНЫЕ НАЧАЛА ПРИКЛАДНОГО ИСКУССТВА, ЕГО ИСТОКИ И СТАНОВЛЕНИЕ Павловский А.Л., Павловская Л.М., Копжасарулы Е. ЮКГУ им. М.Ауезова, Шымкент, Казахстан Түйін Көркем өнердiң пән ретінде қалыптасу бастамалары мәселесі, халық шыгармашылыгының даму кезеңдерi және өнерiнiң ерекше түрi- пәндiк қолданбалы өнері қарастырылган Summary The problem of an art beginning in the subject world, stages of development of national creativity in the special kind of art - decorative - applied is considered.
Интерес к проблемам познания и творчество в искусстве вызван к жизни, прежде всего потребностями развития самой художественной практики. Естественно, встает вопрос о границах, о соотношении и мере субъективного и объективного начал в искусстве, в частности народном прикладном. В ходе восприятия искусства происходит освоение новых знаний, но это освоение отлично от тех знаний, которые дает наука. Но передача этих знаний не является главным и специфическим для искусства. Главным в восприятии искусства является освоение человеческого опыта – опыта поведения, эмоционального отношения, опыта чувств. В искусстве, как самостоятельной форме общественного сознания, главным становится
Решающее влияние на него оказывают как основные потребности эпохи, так и другие формы общественного сознания, традиции, обычаи прошлого. В своей совокупности, народное искусство дает картину динамичного развития художественного познания и образного отражения духовной жизни общества на различных этапах его развития, то есть картину движения искусства как формы общественного сознания и самопознания. Вместе с тем это не картина движения абстрактного сознания, закрепляемого в формулах и логических понятиях, а сознания материализованного в продуктах творческого труда - вещах. Что такое вещь? С помощью вещей можно узнать историю человечества. Действительно, и в познании человечества, и в познании человека вещи составляют как бы первый, базовый круг источников. Они рассказывают о самом главном — о способе производства, о способе существования, о материальной культуре, о том, насколько человек овладел окружающим миром, природой. Второй круг источников, более глубинно раскрывающий историю народа или личности -это искусство. Оно уже говорит о пристрастиях, верованиях, обычаях, праздниках и буднях, обрядах и идеалах, о духовной культуре. И третий, наиболее полный по количеству информации, касающейся уже и вопросов политики, философии, состояния науки — это слово, письменные документы. Но если нет письменных источников, то наиболее ценные сведения о прошлых цивилизациях, особенно в области духовной культуры, мы можем получить в тех случаях, когда предметный мир объединен с искусством. Что же представляют собой два этих начала — предметное и художественное, вещь и искусство? О том, что такое искусство, что такое красота, существует специальная наука — эстетика. Обратимся к истории. Итак, первые предметы, которые еще не были сделаны человеком, а просто найдены и какова их роль? С их помощью наши предки охотились на зверя и птицу, из подобранных скорлуп пили и ели, используя эти предметы как посуду, острым краем камня резали и т.п. Стало быть, утилитарное назначение — первая и основная функция вещей. Причем, вероятно, у первых предметов было многоцелевое назначение. Затем по мере перехода к производству орудий и изобретению все большего количества вещей функции их дифференцировались. Предметы приобретали все большую определенность и точность назначения. Следовательно, параллельно развитию вещей шла их все большая приспособляемость к выполнению их основной функции — утилитарной. В этом ее первый и главный смысл. Но вещь может быть еще и произведением искусства. На определенном этапе человеческо- го развития появились вещи-украшения, функция которых была только одна — нравиться, быть красивыми. А потом появились и украшенные вещи, несущие как бы две функции — утилитарную и эстетическую. У некоторых вещей есть могучая власть преображать людей. Конечно, эту 165
власть вещам дали сами люди, а потом она была закреплена обычаем и традицией. Символические признаки власти Определенный вид одежды, перстни, скипетр и т.д.— свидетельство о принадлежности к определенной касте людей, роду клану и т.д. В данных случаях вещь может быть знаком. И чем далее вглубь веков, тем более велика была знаковая роль вещей. У целого ряда народов, этот знаковый обычай, зафиксированный в символическом предме- те нательного украшения, оказался очень стойким. Попытка его отменить не увенчалась успехом. Но знаковая роль вещей не ограничивается этим. Есть еще ряд вещей более высокого знакового смысла, вещей, являющихся символами, которые в буквальном смысле дороже жизни, причем не одному человеку, а многим. Защищая или сберегая эти вещи, жертвовали жизнью. Таков, например, государственный флаг — символ страны. Его размер, цвет, изображение фиксируются высшим законодательным актом — конституцией государства. Наконец, все вещи вообще в той или иной степени играют знаковую роль. Однако престижностью функции вещей не исчерпываются. Если вновь взглянуть в глубь веков, то уже в вещном арсенале первобытных культур мы увидим немало предметов, казалось бы, совершенно бесполезных, однако почитаемых. Отсюда произошли различные талисманы, обереги, предметы, «приносящие счастье», и т. д. Это наследие древней магии, общераспространенных когда-то ритуалов и обычаев, связанных с наделением вещей особой духовной силой, способной уберечь от разных катастроф и несчастий. Появление и действие подобных предметов, конечно, воспринималось как волшебство, магия, и это вызывало преклонение перед ними. Сегодня наделение вещей такой магической функцией является пережитком. Но всесторонне знакомясь с вещью, как понятием, мы не можем не отметить и этой функции предметов. В какой-то мере нынешней модификацией этой «талисманной функции» вещей является их сувенирная роль, столь мощно выявившаяся в последние годы благодаря развитию туризма. Наконец, есть и еще одна функция у вещей. Эта функция образовалась в процессе исторического бытия, и проявляется она в том, что вещь выступает как показатель уровня культуры общества, а вместе с тем в определенной мере и стадии развития общественных отношений. Искусство бытовых, обыденных предметов возникло в труде, и было порождено трудом.
Но сейчас нас интересуют не пути эволюции искусства, не то, каким образом искусство от наскальных рисунков или от орнамента на керамическом сосуде пришло, например, к созданию тематических живописных полотен. Для нас важно то, что искусство соединилось с вещью. Уже с первой, утилитарной функцией вещей издавна были связаны и категории искусства. Вещи создавались не только по законам целесообразности, но и по законам красоты. Они связаны и с украшающей функцией вещей. Представления о красоте в течение веков менялись, они отражали определенные национальные, социальные, классовые особенности. Но сам принцип украшения оставался неизменным. Если мы, далее, просмотрим и все остальные функции вещей — знаковую, символическую и т. д., то легко заметим, что при выполнении предметов любого назначения лучшие результаты всегда получались в том случае, когда принимались в расчет и художественные принципы, и эстетические качества вещей. Таким образом, искусство всегда было тесно связано с предметным миром. Но это не значит, однако, что оно было связано с ним спонтанно и нерасторжимо. Сшивая куски кожи или меха, укладывая и переплетая ветки для жилища, или же проводя случайно линии по сырой глине во время лепки горшка, наши предки обратили внимание на то, что получается некоторый узор. Опыты эти повторялись, особенно тогда, когда от изготовления лепной или ленточной керамики перешли к выделке сосудов на ручном гончарном круге. На керамических сосудах появились прямые и волнистые линии, точки-углубления, нанесенные острой палочкой. Иногда эти точки и углубления как бы соответствовали ритму работы над из- делием, иногда ставились как магические знаки, отгоняющие от пищи злых духов. Итак, в какой-то миг своей истории человек увидел и понял красоту определенным образом чередующихся элементов, красоту ритмических повторов геометрических изображений. Человек изобрел орнамент, которым начал украшать поверхности предметов. Сам этот процесс стал возможен, конечно, только тогда, когда человеческое общество достигло определенного материального уровня, то есть тогда, когда у него появился прибавочный продукт и некоторое излишнее время, которое можно было употребить на украшение предмета, на его внешнюю отделку. И хотя вещь по-прежнему получалась целесообразной, ценилась она теперь часто не столько из-за своих утилитарных качеств, сколько из-за красоты нанесенного на нее узора, орна- 166
мента. Так родилось прикладное искусство. Узор и орнамент стали наноситься на каменные, металлические, деревянные предметы. В тканях особым образом переплетались нити, в кошме цветные вставки чтобы получить узорную поверхность, а кроме того, возникло искусство вышивки, аппликации. Орнаментироваться стала кожа, войлок, шерстяные изделия. Родилось ковроделие, построенное на принципе получения орнаментированной узорной поверхности. Узор и орнамент — это вовсе не обязательно комбинации точек, крестиков, ромбиков, звездочек. Наоборот, некоторые из этих элементов, как выяснилось позже, вторичны, они имеют очень сложное происхождение и являются результатом абстрагирующей художественной деятельности. Вначале, это были изображения людей, виноградной лозы, гор, рек, реальных предметов (растения, животные, юрты, шлема, копья и т. д.) и небесных светил — Солнца, Луны, звезд. Очень часто встречающийся мотив круга, ученые считают модификацией древнего культового изображения Солнца, так называемым «солярным знаком». Но изображали ли на предметах крестики, круги и треугольники, или же человеческие фигурки и реальные предметы, само изображение строилось по законам орнамента: оно обычно плоскостно, не имеет глубинных планов, элементы ритмически повторяются, причем каждый хорошо читается, имеет ясный графичный контур. Кроме того, обычно сразу же чувствуется «наложенность» изображения, его отношение к «телу» предмета, как внешнего, поверхностного, часто независимого от функции предмета украшения. Таким образом, происходит как бы раздвоение предмета — у него появляется несколько «слоев»: первый, связанный с его функцией и выражающей эту функцию формой, и второй — его украшенная поверхность, в которой на- значение предмета может быть выражено чисто изобразительно или символически, а может и во- обще быть не выражено. Прикладное искусство имеет многовековую историю. И именно на прикладном искусстве особенно наглядно отразились все исторические перипетии искусства полезной вещи. Вспомним: сначала утилитарно приспосабливался какой-нибудь «дар природы» — камень, скорлупа ореха, сук дерева. Затем изобреталась вещь. Потом она компоновочно улучшалась. Наконец, на ней стали появляться узоры и орнаменты. Родилось прикладное искусство. Это было искусство предметов, сделанных человеком для себя. В современном мире, эстетическо-воспитательные функции подобных предметов достаточно обширны — они приучают уже не только к формальным категориям красоты (ритм, пропорции, гармония цвета и т. д.), но и к содержательным, в частности, знакомят с национальным орнаментом и его современными интерпретациями, с излюбленными народом цветосочетаниями, с веками опробованными, или же, наоборот, модными сегодня формами изделий, особенностями кроя или украшения одежды. Несмотря на внутреннюю противоречивость прикладного искусства и его двойственную природу, это искусство является сегодня и остается в будущем одним из самых распространенных. Образцы его окружают нас повсюду. Это искусство играет огромную воспитательную роль. Через уважение к красивой, мастерски сработанной вещи оно учит нас уважению к труду, к тем, кто эти вещи создал, воплотил в них красоту и гармонию. В декоративных вещах, менее связанных с утилитарно-полезными качествами, декоративно-прикладное искусство откроет ту глубину и содержательность, то эмоциональное богатство, которое сделает это искусство гораздо более высоким, жизненно необходимым творчеством, вносящим в общественные и личные интерьеры человеческое тепло, нетленные традиции, духовность и эмоциональность. Это искусство будет организовывать пространство, придавать ему неповторимость и порождать гамму определенных настроений и переживаний. Народно-самодеятельное искусство будет вносить в предметный мир желанное разнообразие и нотку наивной рукотворности, обновленные традиции, выдумку и веселость, озорную яркость, свойственную народным праздникам, гуляньям и застольям. Вещи, окружающие человека, перестанут быть мерилом и показателем его достатка и общественного положения, но обретут иную, более высокую и чистую ценность — они будут говорить о культуре, об искусстве, о художественных вкусах общества в целом и каждого его члена в отдельности.
1.
Василенко В.М. Народное искусство. М., 1974. 2.
Чекалов А.К. Основы понимания декоративно-прикладного искусства. М., 1962
167
ҼОЖ 364.652:331.56 ЖҦМЫССЫЗДЫҚТЫ РЕТТЕУ МЕХАНИЗМІНІҢ ҚАЛЫПТАСУЫНЫҢ НЕГІЗГІ ҚАҒИДАЛАРЫ Партаева А.Б., Дарибаева Р.Д. М.Ҽуезов атындағы ОҚМУ, Шымкент, Қазақстан
Жҧмыспен қамту жҽне жҧмыссыздықты реттеу механизімін зерттеуші ғалымдардың пікірінше мҧндай механизімді реттеу ҥшін тҧрақты қаржылық блоктың болу керектігін дҽлелдеп берді. Несие ресурстарының пайыздық салымдары ҿндірістік сфераның, яғни жҧмыспен қамту саласының негізінің қҧралы болып табылады. Нарықтық экономиканың жоспарлық экономикадан ерекшелігі орталықтан реттелуі, яғни жҧмыссыздықтың толық жҧмыспен қамтылудың мҽселелерінен туындайды. Жҧмыссыздықтың пайда болуына объективті жағынан қарасақ кҿптеген мемлекеттерде ҽлеуметтік тҽуекелділік тҥрлерін басқару жҥйесіне тҽуелді болады. Еңбек нарығындағы қысымды тҿмендетуді басқарудың кҿп таралған формасының бірі жҧмыссыздықтан қорғау жҥйесі болып табылады. Бҧл блок еңбек нарығында кризистік кезеңдік ғана емес, сонымен қатар экономикалық жоғарылауда да септігін тигізеді. Жҧмыссыздықты болдырмауда кадрларды қайта оқыту, квалификациясын жоғарылату жҥйесі негізгі орын алады. Негіздей келе жҧмыссыздық, жҧмыспен қамту механизімдерін реттейтін негізгі блоктары болып, қҧқықтық, қаржылық, экономикалық, ҽлеуметтік-ҧйымдық, институционалдық, мотивациялық блок барлығы - ҽлеуметтік тҽуелділікті басқару блогы болып есептеледі. Бҧл блоктар кҿптеген нарықтық экономикада дамыған елдерде қолданылады. Бҧл блок ҽр елде тҥрліше қолданылады. Мысалы, Швецияда жҧмыссыздық жҽне жҧмыспен қамтуды реттеу механизмі Солтҥстік Америкаға қарағанда ҽлеуметтік блокқа кҿп кҿңіл аударады. Ал, Жапония механизмінде мотивациялық психологиялық блок негізгі орынды алады. Жоғарыда аталған блоктар стандарттарға сҽйкес ҿз қызметтерін атқарады. Қҧқықтық блок - кҿбіне халықты жҧмыспен қамту мен еңбек нарығына ҽсерін тигізетін халықаралық конвенцияларға, заңдарға сҥйенеді. Қаржылық блок - мемлекеттік Банктің экономикалық саясатының негізінде еңбек нарығын реттейтін блок. Экономикалық блок - қосымша жҧмыс орындарының ашылуы, қҧрылуы, кепілдікпен салық салу, ҽлеуметтік салықтың ҿзгеруі, жҧмыс уақытының максималды ҧзатылуы, еңбекті қорғау шарттарындағы ескертпелер жҽне т.б. қамтиды. Ҽлеуметтік блок - осы процестер қатысатын жалдамалы жҧмысшылардың белсенді қатысуы, нарықтық экономика шарттарына бағынып, тҥрлі келісім шарттар жасайды. Жҧмыспен қамту жҽне жҧмыссыздық механизімдерін реттеуде мотивациялық- психологиялық блок ҽсерлі болып табылады. Оның негізгі қҧралы болып - еңбек процесіндегі психологиялық ерекшелікті зерттеу . Бҧл қҧрал кҿбіне Оңтҥстік Батыс Азия , Жапония, Қытайда бет алған. Ҧйымдық-институтционалдық блок - еңбек қатынастары арасындағы қҧқықтық кеңес берулер пункті. Жҧмыспен қамту жҽне жҧмыссыздық реттеуде негізгі блок – құқықтық болып келеді. Ол қалған блоктардың бҽріне тікелей ҽсер етеді. Ҽлеуметтік бағытталған мемлекеттің қҧрылу шарттары ара қатынасын қҧқықтық блок реттейді. Халықты жҧмыспен қамту жҽне еңбек рыногын реттейтін инфрақҧрылым – нарықта ҽлеуметтік-экономикалық саясатты қалыптастыратын нақты негізгі қҧрал болып есептелінеді.
168
Жҧмыссыздықтан сақтандыру жҥйесінің негізгі мақсаты - тҧрақты жҧмысбастылықпен қамтамсыз ету. Ол 2 жҥйеден тҧрады: 1. Жҧмыссыздарға материалдық кҿмек кҿрсету 2. Жҧмыссыздықты болдырмаудың алдын алу шараларымен айналысады. Жҧмыссыздықтан сақтандыру жҥйесі 3 негізгі қаржылық кҿздерден - жҧмыс беруші, жҧмысшы жҽне мемлекетпен қаржыландырылады. Нарықтық экономикасы дамыған мемлекеттерде жҧмыссыздықтан сақтандыру жҥйесінің қҧрылуы екі негізгі бір-біріне тҽуелсіз тҥсініктерге байланысты:
Жҧмыссыздық – бҧл қашып қҧтыла алмайтын ҽлеуметтік-экономикалық феномен. Еңбек нарығындағы ҽрбір жҧмысшы жҧмыссыз қалуы мҥмкін. Ол кҿбіне ішкі ҽлеуметтік- экономикалық факторларға тҽуелді. Осыдан келе кҽсіпкер, жҧмысшы жҽне мемлекет – бҧл ҽлеуметтік тҽуекелдікке қарсы тҧру ҥшін бірігіп, ҧйымдық-экономикалық, қаржылық жҥйесін атқаруда бірлесіп жҧмыс істеу керек.
Ҿзінің азаматтарына еңбек етуге деген қҧқығын қамтамасыз ететін Мемлекеттік Конституцияның болуы. Бҧл заң кҿптеген мемлекеттерде ҿз дҽрежесінде сақталған. Мҽселен, Португалия, Жапония, Испания жҽне т.б. Португалия Конститутциясының 58-бабында: «Барлық азамат еңбек етуге қҧқылы. Мемлекет еңбек ету қҧқығында ҽлеуметтік-экономикалық жоспарды дамытуға кепілдік беруі керек». Жҧмыссыздықтан сақтандыру жҥйесінің негізгі бағыты - жҧмыссыз азаматтарға материалдық қызмет кҿрсету, бҧл жҧмыссыздыққа тҿленетін жҽрдемақымен есептелінеді. Бҧл жҽрдемақының негізгі қаржылық кҿзі болып – жҧмысшы жҧмыс істеген уақытындағы аударымдарынан беріледі. Жҧмыссыздықтан сақтандыру жҽне жҧмыспен қамту механизмінде бір–бірінен тҽуелсіз қызмет бағыттары бар: - Жҧмыспен қамту (жаңа жҧмыс орнындарын ашу) мҥмкіндіктерін кеңейту жҽне шарттарды жақсартуды қаржыландыру. - Кадрларды оқыту жҽне қайта оқытуды қаржыландыру (кең кҽсібиліктегі мамандарды даярлау. - Жҧмыссыздардың жҧмыс іздеуде мобильді мҥмкіндіктерін жасау. Бҧл қызметтер бірігіп мекемелердегі еңбек ҿндірісінің деңгейін жоғарылатады. Жҧмыссыздықтан жҽне жҧмыспен қамту механизмін реттейтін қаржылық жҽне ҧйымдық – экономикалық функцияларының негізін анықтай отырып, оның бірі ҽлеуметтік қауіпсіздікті қамтамасыз ету екендігін атап ҿту керек. Бҧл жҥйе бір жағынан жҧмыссыздарға анықталған ҿмірлік деңгейімен қамтамасыз етеді. Екінші жағынан жҧмыс іздеуге кҿмектеседі жҽне де толық жҧмыспен қамтуға кепілдік береді. 90 - жылы байқалған экономикалық дағдарыс республиканың жҧмыспен қамту жҥйесін тез арада тҧрақсыздандырды. Бір жағынан, реформаға дейінгі жылдары қалыптасқан еңбек потенциалы шаруашылықтың жаңа шарттарына дайын еместігі; Екінші жағынан, жҧмыссыздық жҽне жҧмыспен қамту механизімінің ҧйымдық- экономикалық, қаржылық реттеулері тҿмен деңгейде еді. Осыған сҽйкес қазіргі кезеңде жҧмыспен қамту, жҧмыссыздықты тҿмендету механизімін реттеуде жаңа концептуалды ҿңдеулерді қажет етті. Халықты жҧмыспен қамтудың мемлекеттік саясатының негізгі қағидалары Қазақстан Республикасының жҧмыспен қамту саясатының мемлекеттік концепциясына негізделеді. Бҧл саясат келесі негізгі қағидалардың сақталуын қамтамасыз ету керек 1. Азаматтардың жҧмыспен қамтылу тҥрлерін ерікті жҽне еркін таңдауын; 2. Жҧмыс орындарынан жіберілетін кҽсіби оқыту дҽрежесіне ие болу; 3. Ҽлеуметтік ҽділеттілік, ҽлеуметтік кепілдік жҽне материалдық қамтамассыз ету жолдарымен жҧмызсыздықты азайту, еңбек нарығы сапасын жақсарту негізінде жҧмыс кҥшінің бҽсекелестігін орнату. Аудандық проблемаларға қатысты, концепцияда кҿрсетілгендей халықты жҧмыспен қамту саясаты, аудандық жергілікті есеппен іске асырылады. Жҧмыспен қамту тҿмен аудандарда қосымша жҧмыс орындарын ашуды қолдау саясатына шикізат ҿндіретін ҿндірістік орындарға, ауылшаруашылығына кҿбірек кҿңіл бҿліну керек. Жҧмыспен қамту орташа жҽне жоғары аудандарда жҧмыспен қамту деңгейіне жеткен шарттарды, сақтау оның белсенді бҿлігін арттыру, жҧмыс орындарын резервке қою саясатымен айналысу.
169
Қазақстан Республикасындағы жҧмыспен қамту жҽне жҧмыссыздықты реттеу бҧрынғы жҽне қазіргі кезеңде оған ғылыми методикалық базаның жетіспеушілігін атап кҿрсету қажет. Ол негізгі фундаментальді принцип, яғни процестегі қаржылық ресурстардың қозғалысына мҽн беру керек. Оның негізгі қағидалары: - Тҽуекелділіктің болуы – бҥкіл халықтың жҧмыспен қамтылуы жҽне жҧмыс орындырын жоғалтып алу тҽуекелділігі. - Уақыт пен кеңістіктің белгілері - жҧмыссыздық жҽне жҧмыспен қамтуды реттеу механизмі уақыт жҽне кеңістікке тигізетін залалдың алдын-алу керек. Кеңістіктегі фактор - тҥрлі аудан, мекеме немесе жеке жҧмыс орындарының банкротқа ҧшырауы, жҧмыстан аяқ астынан босатылуы болып табылады. Уақыт факторы - бір уақытта немесе бір кезеңде ғана емес, анықталған кезең ағымындағы тҥрлі залалдың қалануы болып табылады. Жҧмыссыздықтан ҽлеуметтік сақтандыру «нҿлдік экономикалық баланста қҧрылған». - Халықтың саны баяу жҽне ақырын кҿбейеді, соның негізінде зейнеткерлер контингенті кҿбейеді. - Экологиялық жағдайдың нашарлауы, денсаулық сақтауда ҽлеуметтік шығындары жоғарылайды. - Ҽлеуметтік қызмет кҿрсету сапасының кҿлемі талаптарының ҿсуі. Ҽлеуметтік сақтандыру жҥйесінде белсенді рҿльді мемлекет алады, яғни, сақтандырылуы ретінде. Мҽселен, объективті себептерге байланысты ҽлеуметтік жарналарды аудармаған болса, ең бірінші орында мемлекет сақтандыруы керек. Ресей ғалымдарының пайымдауынша, бірыңғай ҽлеуметтік салық ҽлеуметтік тҿлемдерді тҿмендетеді. Қазақстанда қазіргі кезде бірыңғай ҽлеуметтік салық 26%-ды қҧрайды. Ҽлеуметтік сақтандыру жҥйесінің дамуына кері ҽсерін тигізеді. Шетелдік тҽжірибеге сҥйенсек, ҽлеуметтік сақтандырудың негізгі тҥрлері, жҧмыссыздарды даярлау, қайта даярлау, қоғамдық жҧмыстарды жҥргізу жҧмыстарында ҧлттық кең масштабтағы жоспарларды жҥзеге асыру. Бҧл жҥйенің негізгі мақсаты нарықтық экономикаға сҽйкес тҥрлі ҽлеуметтік тҽуекелділіктермен катоклизмдерден халықты ҽлеуметтік қорғау болып табылады. Сонымен қатар, бҧл жҥйе еңбек нарығының қалыптасуы мен дамуына ықпалын тигізуі қажет. Ҽлеуметтік сақтандыру жҥйесі нарықтык экономиканың қҧрамдас бҿлігі болып табылады. Бҧл жҥйенің негізгі қағидалары: - Қазақстан Республикасы азаматарының қҧқықтарын қамтамассыз ету жҽне кепілдендіру; - Қазақстан Республикасы азаматтарының теңдігі; - Барлық азаматтарды жҧмыссыздықтан ҽлеуметтік сақтандырудың барлығына тҽуелділігі; - Адамдардың ҿмірлік деңгейін жоғарылату; - Мемлекеттің еңбек потенциалын толық жҽне белсенді тҥрде қолдану; - Жҧмыссыздықтан ҽлеуметтік сақтандыруды қамтамасыз етуді
қоғамдық қызығушылықпен жҥзеге асыру. Қорыта келе, біз жҧмыспен қамту жҽне жҧмыссыздықты реттеу механизімінің негізгі қағидалары қоғамның ҽртҥрлі қҧрамдас бҿліктерімен тығыз байланысының бар екенін ескере жҽне сол бҿліктердің барлығын қолдана отырып, жҧмыссыздықтың ҥлесін азайтуға бағытталған іс- шараларды жҥзеге асыру қажет екенін байқаймыз.
жүктеу/скачать 5,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|