МҰҒАЛІМНІҢ КӘСІБИ ӨСУІ –МАМАННЫҢ ТҰЛҒАЛЫҚ

30 

стратегиялық бағдарламасында мемлекеттің мерейін өсіріп, іргесін бекітерлік ұзақ мерзімді 

басымдықтар  қатарында  білімді  атауы  да  сондықтан.  Өйткені  адамзат  тарихы,  тағылымы 

осыны дәлелдеп отыр.  

         Елбасы  05.09.2012  жылы  «Назарбаев  Университеті»  студенттері  алдында  оқыған  

«Қазақстан білім қоғамы жолында» тақырыбындағы дәрісінде:  «Біз  –өрлеуді өмірінің өзегі 

еткен халықпыз. Бүгінде әрбір ел жаңа жаһандық ортада қайта-қайта өз орнын іздеуге және 

бәсекеге  қабілетті  болып  қалу  үшін  өзін-өзі  өзгертіп  отыруға  мәжбүр.  Планетадағы  аса 

жаһандық  қаржылық-экономикалық  дағдарыс  барлық  елдерге,  сондай-ақ  Қазақстанға  да 

күшті  ықпал  етуін  жалғастыруда.    Осының  барлығы    көптеген  елдерде  әлеуметтік 

шиеленістерге,  тәртіпсіздікке,  арандатуларға,  ұлтаралық  және  дінаралық  қақтығыстарға, 

террористік ұйымдар тарапынан қауіптің төнуіне әкеліп соқтырады.   

    Сондықтан, 

қоғамның 

бірінші 

құндылығы–инновацияға 

негізделген 

индустрияландыру, екінші құндылығы- еңбексүйгіштігіміз, үшіншісі - білімге құштарлық» » 

деп атап көрсетті.   

Егемен  еліміздің  келешегі  үшін  дені  сау,  рухы  күшті  жеке  адамды  қатарға  қосу  – 

жалпыға  ортақ  міндет.    Ертеңгі  келер  күннің  бүгінгіден  гөрі  нұрлы  болуына  ықпал  етіп, 

адамзат  қоғамын  алға  апаратын  күш  –  білім.  Осы  ретте  тағы  да    Елбасының    «Жалпыға 

Ортақ Еңбек Қоғамына қарай 20 қадам» 

Қазақстанның  әлеуметтік  жаңғыртылуы»  бағдарламасындағы:  «Білім  беру  жүйесіне 

Қазақстан  тұрғындарының  үштен  бір  бөлігіндейі  тартылған,  ең  маңыздысы  біздің 

балаларымыздың нақ осы білім беру жүйесінде өсетіні, қалыптасатыны және есейетіні. Бұл 

әрбір  отбасын  толғантады.  Бүкіл  жаңғырту  үдерісінің  табысқа  жетуінің  түйінді  факторы  -  

ұлттық білім беру жүйесін жаңартудың табысты өтуі» деген тапсырмасы өзінің өзектілігімен 

маңызды екенін ұмытпауымыз керек.

Ол  үшін  білім  саласы  педагогтерінің  өздерінің  кәсіби    сапасының  қазіргі  қоғам 

талаптарына сай болуы, білім алушы жастарда қазақстандық патриотизм, азаматтық өзіндік 

сана,  құқықтық  және  сыбайлас  жемқорлыққа  қарсы  мәдениет,  толеранттық  және  рухани-

адамгершілік  қасиеттер  қалыптастыратын;  жалпыадамзаттық  және  ұлттық  құндылықтар 

арқылы мәдениет негіздерін, бала тәрбиесінде ата-аналардың психологиялық-педагогикалық 

құзыреттіліктерін  арттыратын,  тұлғаның  өнердегі  және  болмыстағы  эстетикалық 

нысандарды  қабылдау,  меңгеру  және  бағалау  әзірлігін  дамытатын,    тұлғаның  дамыған 

экономикалық  ойлауын  және  кәсіби  қалыптасуы  мен  өзін-өзі  жүзеге  асыруына  саналы 

қарым-қатынасын,  табиғатты  сақтауда  белсенді  азаматтық  ұстанымын,  экологиялық 

сауаттылығы  мен  мәдениетінің  жоғары  деңгейін  жетілдіретін,  табысты  әлеуметтенуді, 

өздігімен  білім  алуды  және  өзін-өзі  жүзеге  асыруды,  өзін-өзі  дамытуы  мен  өзін-өзі 

тәрбиелеуін  нығайтуға    саналы  түрде  қатысуын  қамтамасыз  ететін  білімі  мен  біліктілігі 

болуы  тиіс.  

Бір  сөзбен  айтқанда,  ХХІ  ғасыр  педагогінің  ұлы  міндеті  -    үйлесімді,  жан-жақты 

дамыған,  рухани-адамгершілік  қасиеттері  бар,  таңдау  жасау  жағдайында  өздігімен  шешім 

қабылдауға даяр, ынтымақтастыққа және мәдениетаралық қарым-қатынасқа қабілетті, елінің 

тағдыры үшін жауапкершілік сезімі бар, Мәңгілік Ел болу жолындағы ұлы істерге белсенді 

қатысатын адам қалыптастыруға бағытталуы керек.  

        Бұл  үшін  -  білім  беру  тұрғысына  қатысты  Еуропа  кеңесі  атап  көрсеткен 

құзыреттіліктер мұғалім бойында берік орнығуы  міндетті. Олар: 

1. Саяси - әлеуметтік құзіреттілік

2. Мәдениет аралық құзіреттілік

3. Ауызша және жазбаша қатынасты игеру құзіреттілігі

4. Ақпараттық құзіреттілік

5. Үздіксіз білім алу құзіреттілігі.

        Құзіретті  болу  үшін  құзырды  игеру  қажет  –  деген  С.И.Ожеговтың  сөзін  негізге 

алсақ,  өзінің педагогикалық  іс - әрекетін шеберлікпен, 

31 

шығармашылықпен    жүзеге  асыра  алатын,  адамзаттық  құндылықтардың,    сана  – 

сезімдердің  иесі  ретінде  біліктілік  пен  дағдыны  игерген    педагог,  ең  алдымен,  осы  

бағыттарды  өзі    игеруі    аса  маңызды.  Олар:  білімділік,  әлеуметтік,  экономикалық  және 

психологиялық . 

Аталған  құзыреттіліктерді  жетілдіріп, дамыту үшін мұғалім үнемі өзінің білім-білік, 

дағдысын  арттырып  отыруы  қажет.  Өзінің  негізгі  пәнінен  басқа,  білім  саласына  қатысты 

қабылданған    құжаттардың  талаптарын  оқып-үйренуі  үшін  мұғалім  5жыл  ішінде 

мүмкіндігінше бірнеше біліктілік арттыру курстарынан өтуі тиіс. Курсаралық кезеңде бүгінгі 

таңда мол мүмкіндік беретін  ғаламтор жүйесінің барлық білімдік  ресурстарын пайдалану да 

педагогтің кәсіби білімін жетілдіруге  зор ықпал етеді. 

Жеке  адамның  өзіндік  адамгершілік,  әлеуметтік,  психологиялық  қырларын  ашып, 

адамды саналы іс-әрекет иесі және қоғам мүшесі ретінде жан-жақты сипаттайтын ұғым деген 

анықтама берілген тұлға терминіне.        

Олай  болса,  ғалым  педагог-  психологтардың  талдауларын  басшылыққа  ала  отырып, 

оқушылардың  тұлғалық  қасиеттерін  дамытудың  педагогикалық-психологиялық  негіздерін  , 

яғни,  сана  –  сезімін  жетілдіру,  адамзаттық  өркениетті  сіңіру,  қарапайым  дағдылар, 

ептіліктерін  дамыту,  өзін  -өзі  тәрбиелеуге  қатыстыру,    сендіру,  моральдық  қасиеттерін  

ынталандыру,    жағымды  үлгі  өнеге  көрсету  ,адамгершілік  сезімін  дамыту  –  мұғалімнің 

өзінен бастау алуы маңызды. 

 «Еліміздің  болашақ  көшбасшылары  –  бүгінгі  студенттер  мен  мектеп  оқушылары 

«Қазақстанның  іргетасына  қаланған  әрбір  кірпішін»  білуге  тиіс»    деп  атап  көрсетті    Н. 

Назарбаев  «Қазақстан  жолы»  кітабында.  Бұл  -      бүгінгі    ұрпаққа  білім  беріп,  тәрбиелеп 

отырған мамандық иесі мұғалімдерге  арналған  тапсырма деп қабылдауымыз керек. 

 Пайдаланған әдебиеттер тізімі: 

1.Назарбаев Н.Ә. “Қазақстан Халқының әл – ауқатын арттыру – мемлекеттік саясаттың басты

мақсаты”  Жолдауы.  2008ж. 

2. «Жалпыға Ортақ Еңбек Қоғамына қарай 20 қадам» Қазақстанның әлеуметтік

жаңғыртылуы» бағдарламасы. 

3. Педагогика және психология. Алматы: Мектеп, ЖАҚ, 2002.- 256.

4. Қозыбаев М. Өркениет және ұлт. Алматы: Сөздік-Словарь, 2001.-369.

5.М.С.Керімбаева. «Ұлттық мәдениетті қалыптастырудағы мектептің қызметі». Астана,

2008 ж. 

6.М.С.Керімбаева. «Ұлттық құндылықтарды қалыптастырудағы мектептің рөлі». Астана,

2007 ж. 

ФОРМИРОВАНИЕ ИКТ – КОМПЕТЕНОСТИ ПЕДАГОГА В СИСТЕМЕ 

ПОВЫШЕНИЯ КВАЛИФИКАЦИИ 

Цой Наталья Владимировна, 

филиал АО НЦПК «Өрлеу» 

ИПК ПР по Жамбылской области 

Формирование 

информационно-коммуникационной 

и 

технологической 

компетентности  педагогов  в  системе  повышения  квалификации  является  основным 

направлением  качественного  введения  Smart  обучения.  Smart  -  обучение  повышает 

доступность  образования  педагогов  и  дает  возможность  самостоятельному  развитию 

траектории  профессионального  роста,  приравнивает  уровень  образования  педагогов 

городских и сельских школ, открывает путь на мировую арену. 

32 

В  настоящее  время  в  Казахстане  возрастает  роль  и  значение  современной  системы 

образования,  человеческого  капитала  как  критериев  уровня  общественного  развития, 

составляющих основу нового уровня жизни общества.   

В  своем  послании  народу  Казахстана  Президент  республики  Н.А.  Назарбаев 

сформулировал следующую проблему: создать национальную систему образования, которая 

соответствовала бы современным требованиям и мировым стандартам. Структурной частью 

реализации этой идеи является введение Smart обучения в систему образования [1].  

Государственная программа развития образования Республики Казахстан на 2016-2019 

годы  отмечает,  что  качество  образования,  в  первую  очередь,  определяется  качественно 

подготовленными преподавателями[2].  

Переход  к  SMART-обучению  в  организациях  образования  Республики  Казахстан 

значительно  меняют  роль  учителя,  вызывают  необходимость  в  создании  новых 

педагогических  приемов  и  новых  подходов  к  подготовке  учителей.  Успех  внедрения 

информационных  технологий  в  педагогический  процесс  будет  зависеть  от  способности 

учителей  создавать  нетрадиционную  атмосферу  учебных  занятий,  новую  педагогику, 

опирающуюся  на  применение  новых  технологий,  развивать  социально  активную  рабочую 

обстановку в классе, основанную на коллективной работе, освоении знаний в сотрудничестве 

с другими, групповой работе.  

Повышение  квалификации  педагогических  работников  в  ФАО  НЦПК  «Өрлеу»  ИПК 

ПР по Жамбылской области осуществляется с использованием современных компьютерных 

технологий и «облачных» сервисов. Обучение по данной программе позволит сформировать 

определенную  готовность  у  учителей  к  реализации  современной  парадигмы  образования 

XXI  века.  Иметь  образовательный  контент  в  свободном  доступе  для  слушателей, 

обеспечение  обратной  связи  преподавателей  ИПК  и  слушателей,  обмен  знаниями  между 

ними – это все относится к современным информационным технологиям. 

33 

 Именно  оно  способно  обеспечить  максимально  высокий  уровень  образования, 

соответствующий  задачам  и  возможностям  сегодняшнего  мира,  позволит  молодым  людям 

адаптироваться  в  условиях  быстроменяющейся  среды,  обеспечит  переход  от  книжного 

контента  к  активному.  Концепция  Smart-образования  предполагающая  гибкое  обучение, 

наличие большого количества источников, максимальное разнообразие мультимедиа (аудио, 

видео,  графика),  способность  быстро  и  просто  настраивается  под  уровень  и  потребности 

слушателя. 

Помимо  этого,  Smart-образование  должно  быть  легко  управляемым,  легко 

обеспечивать  гибкость  учебного  процесса,  и  быть  интегрированным,  то  есть  постоянно 

питающимся  внешними  источниками  в  интерактивной  образовательной  среде  с  помощью 

контента со всего мира, находящегося в свободном доступе к знаниям. 

Рисунок 1. Новые подходы к обучению по формированию ИКТ -компетентности 

Все знаниевые объекты должны быть взаимосвязаны с системой метаданных. Процесс 

информатизации  современного  общества  обусловил  необходимость  разработки  новой 

модели  системы  образования,  основанной  на  применении  современных  информационно-

коммуникационных технологий ИКТ[3]. 

Нужны  новые  технологические  решения,  которые  максимально  бы  облегчили  труд 

учителя  и  помогли  бы  создавать  оригинальные  и  эффективные  программные    разработки 

цифровых образовательных ресурсов. К этой группе решений можно отнести и программы 

Prezi, Animoto,  Диск Google, VideoScribe. 

С помощью Prezi можно создать интерактивную презентацию онлайн  нового вида с 

нелинейной  и  многоуровневой  структурой.  Prezi.com  —  это  социальный  сервис,  а  значит, 

создаваться презентации могут коллективно, и это качество можно использовать при работе 

над совместными проектами. 

Animoto  –  сервис  для  быстрого  создания  видеороликов  из  фото.  Пользователи 

загружают  фото  со  своего  компьютера,  со  страницы  Facebook,  с  iPhone  на  сайт  Animoto  и 

выбирают  фоновую  музыку.  Программа  сама  работает  режиссером  и  редактором,  она 

анализирует  фото  и  музыку  и  автоматически  создает  видео,  которое  движется  в  ритме 

музыки. Видеоролики делаются за несколько минут. 

Программа ColarMiX. Программа ColarMiX разработана компанией Puteko, которая 

на  специальной  раскраске  воспроизводит  в  3D  –  мультфильм  рисунок.  Как  бы  Вы  не 

раскрасили  рисунок,  он  будет  воспроизводиться  именно  в  той  цветовой  гамме,  в  которой 

изначально был раскрашен рисунок.  

Программа ColarMiX превращает героев обычных раскрасок в трехмерные персонажи 

с анимацией.  

34 

Благодаря  этому  кроме  тренировки  мелкой  моторики  дети  получают  от  творческого 

процесса  еще  больше  радости.  Чтобы  добиться  эффекта  дополненной  реальности, 

достаточно распечатать раскраски с сайта colarapp.com.  

Необходимо  скачать  эту  программу  PlayMarket.    Затем  с  помощью  программы 

ColarMiX на Вашем Smart устройстве и навести встроенную камеру на рисунок и как только 

рисунок  станет  синим  цветом,  немного  подождать  и  воспроизведется  проекция  в    3D  – 

мультфильм.  

В итоге ребенок получает маленькое «чудо» - оживший рисунок. 

Диск  Google  (

англ.

  Google  Drive)  — 

облачное  хранилище  данных

,  принадлежащее 

компании 

Google  Inc.

,  позволяющее  пользователям  хранить  свои  данные  на  серверах  в 

облаке и делиться ими с другими пользователями в 

Интернете

. Поддерживается совместная 

работа над документами.  

Программа VideoScribe. Рисованная презентация  – это видео, в котором объекты и 

надписи  прорисовываются  карандашом.  С  помощью  таких  презентаций  хорошо  делать 

обзоры цифровых образовательных ресурсов,  инфопродуктов, сервисов и для других целей. 

Чтобы  начать  работу  над  новым  шедевром,  просто  нажимаем  окошко  со  значком  "плюс". 

Три  кнопки  внизу  помогают  сделать  работу  комфортнее.  Кнопка  с  изображением  папки 

загружает  новые  скрайб-файлы  для  редактирования,  кнопка-шестерёнка  управляет 

настройками  (качество  изображений,  период  автосохранения,  время  прорисовки  и  т.д.).  В 

библиотеке  презентаций  можно  создавать  папки,  в  которые  раскладываются  созданные 

шедевры.  Для  создания  папки  выбираем  любой  проект,  который  хотелось  бы 

"систематизировать",  открываем  его  левой  клавишей  мыши  и  размещаем  в  папку,  которую 

тут же и создаём (нажимаем справа значок "+"- "Create a new folder").  

Чтобы  открыть  работу,  щёлкаем  по  ней  левой  кнопкой  мыши,  а  затем  нажимаем  на 

"галочку".  Теперь  программа  предстаёт  в  нежных  пастельных  тонах  (ничего  зелёного,  это 

уже не модно!).  Кнопки управления и редактирования поменяли своё расположение. Слева 

вверху кнопка сохранения файла (с изображением дискеты): она поможет сохранить проект в 

"облаке",  как  скрайб-файл  или  как  PDF-документ.  Далее  -  кнопки  для  добавления 

изображений,  текста,  музыки,  голосового  сопровождения.  В  центре  кнопка  для  изменения 

фонового  изображения  (цвет  и  текстура).  А  кнопка  с  изображением  ладони  позволяет 

выбрать  рисующую  руку.  Кнопка  для  добавления  изображений  открывает  библиотеку 

изображений.  Чтобы  воспользоваться  встроенной  библиотекой  изображений,  нажимаем  на 

значок  со  зданием  с  колоннами,  а  чтобы  использовать  уже  загруженные  картинки,  -  на 

значок  с  часами.  Загруженная  картинка  размещается  на  рабочем  поле,  а  в  ленте  времени 

внизу  можно,  как  и  прежде,  установить  время  рисования  и  даже  "проиграть"  процесс 

отрисовывания  (значок  с  черной  стрелкой  вправо).  К  сожалению,  русские  шрифты  в 

программе  всё  так  же  отображаются  не  всегда  корректно.  Хорошо  воспроизводится  уже 

проверенный  "Cuprum".  Чтобы  добавить  текст,  нажимаем  кнопку  с  буквой  "Т",  далее 

подбираем  нужный  шрифт  (кнопки  "+"  и  "-")  и  цвет.  Не  забываем  в  конце  манипуляций  с 

картинками  и  текстом  выбирать  "Set  camera"  для  фиксирования  элементов.  Кстати,  теперь 

можно зафиксировать сразу все объекты в презентации одновременно. Для этого с помощью 

кнопки "Ctrl" выбираем нужные объекты на ленте времени и нажимаем "Set camera". Чтобы 

предварительно  просмотреть  созданную  презентацию,  нажимаем  кнопку  со  стрелочкой 

вверху справа. Чтобы избежать в конце презентации общего плана, когда камера "отходит" 

назад  и  видно  сразу  все  элементы  презентации,  в  режиме  предварительного  просмотра 

убираем  "галочку"  напротив  "Zoom  at  end?".  .  Для  загрузки  музыки  нажимаем  кнопку  с 

изображением  ноты.  В  аудиобиблиотеке  теперь  можно  выбрать  музыку  по  характеру 

(спокойная, быстрая) и по длительности. Если поставить галочку напротив "Loope" музыка 

будет  повторяться,  пока  не  закончится  презентация.  В  этом  же  окне  устанавливается 

громкость.  Всё  так  же  можно  загрузить  свой  музыкальный  файл  в  формате  МР3  с 

компьютера  или  из  Интернета.  Кнопка  с  изображением  микрофона  всё  так  же  помогает 

записать голосовую озвучку или добавить её с ПК и Интернета.  

35 

При  записи  озвучки  теперь  можно  одновременно  проигрывать  ролик.  Очень  удобно 

для  синхронизации  голоса  и  видео.  Кнопка  для  сохранения  презентации  в  формате  видео 

расположена вверху справа. Теперь можно не только сохранить свою нетленку на ПК, но и 

разместить её в YouTube. 

Такие  рисованные  презентации  создаются  в  программе  VideoScribe,  а  скачать 

программу можно с сайта Sparkol. Этот сервис англоязычный и поменял интерфейс сайта и 

программы. 

Наличие  современного  компьютерного  и  программного  обеспечения,  оптимальная  и 

рациональная  организация  учебной  и  учебно-методической  работы  позволяют  повышать 

мотивацию  и  качество  подготовки  слушателей,  так  как  теоретическая  подготовка 

преподавателей  в  области  применения  ИТ  в  обучении  повышается,  а  также 

совершенствуются практические навыки владения прикладным программным обеспечением. 

Следовательно,  круг  приобретенных  компетенций  педагогов  становится  шире  и 

соответствует требованиям современного образования. 

Овладение  новыми  информационными  технологиями  требует  от  преподавателей 

внесения  соответствующих  изменений  в  учебный  процесс,  связанных  с  пересмотром 

традиционных  методов,  технологий  и  средств  обучения,  а  иногда  и  с  созданием 

принципиально новых моделей обучения и разработки отдельных учебных дисциплин.  

Литература 

1.Послание  Президента Республики Казахстан Н.А.Назарбаева народу Казахстана

«Казахстан в новой глобальной реальности: рост, реформы, развитие» от 30.11.2015 г. 

2.Государственная  программа  развития  образования  Республики  Казахстан  на  2016  –  2019

годы. Астана, 2015 г. – URL:  

http://www.edu.gov.kz/ru/zakonodatelstvo/gosudarstvennaja_programma_razvitija_obrazovanija/go

sudarstvennaja_programma_razvitija_obrazovanija_respubliki_kazakhstan_na_2016-_2019_gody/

 

3.Smart Learning Programme for Specialists of the Republic of Kazakhstan (Professional

development for teacher based on Smart Learning) Korea Soongsil University, 14.05-23.05.2014 

ОҚУШЫНЫҢ СЫН ТҰРҒЫСЫНАН ОЙЛАУ ДАҒДЫЛАРЫН ДАМЫТУҒА 

БАҒЫТТАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАР МЕН ЖАТТЫҒУЛАР 

Жубауова Жанар Рзабекқызы, 

«Өрлеу» біліктілікті арттыру ұлттық орталығы» 

АҚ филиалы Қызылорда облысы бойынша 

педагогикалық қызметкерлердің біліктілігін арттыру институты 

Деңгейлік бағдарламалар орталығының тренері 

Жаңа  тұрпаттағы  мұғалім  өз  оқушыларының  бойына  сын  тұрғысынан  ойлау  қабілетін 

сіңіруге ұмтылады. Сыни ойлаудың  қазіргі заман талаптарын орындауға мүмкіндік беретін 

және оқып үйренгенді терең түсінетін ойлау деп білеміз. Дегенмен «Сын тұрғысынан  ойлау» 

дегеніміз не? Профессор, Америка әдебиетінің мұғалімі Дэвид Клустердің айтуы бойынша: 

1. Сыни  тұрғыдан  ойлау  өзіндік,  жеке  ойлау.  Ойлау  өзіндік  сипатқа  ие  болғанда  ғана

сыни тұрғыдан ойлағандық болып табылады. Өз бетінше жұмыс істеп, ең қиын деген

мәселені  өзі  шеше  алулары  үшін  оқушыларға  жеткілікті  түрде  мүмкіндік  берілуі

керек.

2. Ақпарат  сыни  тұрғыдан  ойлаудың  соңғы  емес,  жіберілетін  пункті  болып  табылады.

Терең  ойлау  үшін  фактілер  мен  идеялар,  мәтіндер  мен  теориялар,  мәліметтер  мен

тұжырымдамалар секілді ақпараттарды өңдеу қажет болады.

3. Сыни  тұрғыдан  ойлау  сұрақтар  қойып,  шешімін  табуды  қажет  ететін  мәселені

анықтаудан басталады. Нағыз таным процесі өзінің кез-келген кезеңінде мәселелерді

36 

шешу  мен  өзінің  жеке  қызығушылығы  мен  қажеттіліктерінен  пайда  болатын 

сұрақтарға жауап беруге деген талпынысымен сипатталады. 

4. Сыни тұрғыдан ойлау көңілге қонымды дәлелеге ұмтылады. Сыни тұрғыдан ойлайтын

адам мәселені шешудің жолын өзі іздеп табады да, сол шешімдерді негізі бар, саналы

дәлелдермен нақтылай түседі.

5. Сыни  тұрғыдан  ойлау  әлеуметтік  ойлау  болып  табылады.  Барлық  ойлар  ортаға

салынғанда ғана өткірлене түседі.

Осыдан  келіп  шығатыны  –  сабаққа  дайындалу  барысында  мұғалім  оқушының

алдында тұрған мәселелер мен жағдаяттарды анықтап алу керек, сосын оқушыға мәселелерді 

өзі  шешуге  ықпал  жасалуы  аса  маңызды  болып  есептеледі.  Сыни  тұрғыдан  ойлауды 

дамытуға  бағытталған  сабақ  мазмұнды  әрекетке  айналады  да  оқушылар  онда  нағыз 

интеллектуалды жұмыс атқарып, туындаған қиындықтарды шеше алатын болады.  

Сын  тұрғысынан  ойлауға  бағытталған  тапсырмаларды  оқушыға  ұсынғаннан  кейін 

мұғалім  тарапынан  неге?  неліктен?  деген  сұрақтар  қайта-қайта  қойылды.  Өйткені,  осы 

сұрақтар арқылы сыни ойлауға итермелеуді көздеу маңызды болып табылады. Себебі әрбір 

айтылған  жауап  аргументтерге  немесе  дәлелдерге  негізделуі  қажет.  Осы  орайда 

білімалушының  еркін  өз  ойын  білдіруі,  сенімді  дәлелдер  айтуы,  тіл  байлығы,  сөйлеу 

шеберлігі  қалыптасады.  Яғни,  түсіндірушілік  пен  шығармашылық  белсенділіктер  арқылы 

оқушының сыни ойлау қабілетін дамытуға болады.  

1956 жылы Бенджамин Блум педагогикалық мақсаттар таксономиясын ұсынған. Оның 

төрағалық  етуімен  білім  беру  комитеті  әзірлеген  Блум  таксономиясы  сын  тұрғысынан 

ойлауды  қарастыруға  болатын  ойлау  дағдыларының  кеңінен  қолданылатын  иерархиялық 

моделі болып табылады. [1] 

Таксономия (грекше. táxis — орналасу, құрылыс, тәртіп және nómos — заң). 

Таксономия – олардың иерархиясын (белгілі бір құрылымдағы бірізділігін, реттілігін) 

құрастыру  мақсатында  берілген  нысандарды  нақты  бір  өлшемдер  мен  қағидалар  бойынша 

жіктеу.  Таксономия  ұғымын  алғаш  рет  өсімдіктер  классификациясын  жасаған  ботаник  О. 

Декандол ұсынған. Ал Б.Блум оқыту мақсаттарын үш бағыт бойынша қарастырған: 

1. Танымдық

2. Психомоторлық

3. Эмоционалдық

Алайда, оқушыларды оқыту мақсаттары топтарының ішінен тек танымдық саладағы жіктеме 

ғана  кеңінен  танылып,  қолданылады.  Танымдық  саладағы  дағдылар  белгілі  тақырыптағы 

білім, түсінік пен сыни ойлау тұрғысынан қаралады. Блум Таксономиясы 6 ойлау деңгейінен 

тұрады: 

Блум  таксономиясының  ойлау  деңгейлері  бойынша  сұрақтар  мен  тапсырмалар 

оқушының  сын  тұрғысынан  ойлау  дағдыларын  дамытуға  мүмкіндік  беру.  Оның  ішінде 

талдау, жинақтау, бағалау деңгейнің сұрақтары жоғарғы ойлау дағдыларын дамытады. 

жүктеу/скачать 9,39 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: