3
№9
(145)
қараша
2014
ноябрь
Ж
аңа білім алу үрдісі оқытушы мен
оқушыға шығармашылықпен жұмыс жасауға
итермелейді, себебі оқушы білімді өздігінен
іздену арқылы алу керек болса, мұғалім
оқушының білім алуына себептер, жағдай-
лар тудыру керек. Қазіргі заман талабына
сай мұғалім «білім көзі» емес, «білім бұла-
ғына» жеткізуші, яғни білім алу жетекшісі
болуы тиіс.
Еңбек жолын жаңа бастаған жас әріптесте-
ріме көмегі тиер деп, бір сабақтың жоспарын
ұсынып отырмын.
Cабақтың мақсаты:
Білімділік: Құстарды мекен ортасына
байланысты топқа бөлу, елімізді мекендейтін
құстарды оқып-үйрену.
Дамытушылық: Оқушылардың шығарма-
шылық ізденістерін кеңейтуге және өз бетінше
жұмыс жасауға, пәнге деген қызығуын арттыра
білуге баулу.
Тәрбиелік:
еңбекқорлыққа,
адалдыққа,
табиғатты сүйе білуге, ой-өрісін кеңейту,
әсемдікке тәрбиелеу.
Сабақ барысы:
1. Ынтымақтық атмосферасын жасау
(оқушылардың бір-біріне тілектері).
1. Тотының сәнін берсін.
2. Бұлбұлдың әнін берсін.
3. Бүркіттің қырағылығын,
Сұңқардың әдемілігін берсін.
4. Аққудың махаббаты мен іңкәрлігін берсін.
5. Ең абзалы: қарғаның жасын берсін.
6. Әр ісіңде қарлығаштай жылдам болып.
Барлық құстардың еңбекқорлығын берсін.
2. Үй тапсырмасын тексеру: (Интербел-
сенді тақтада тапсырма)
1). Құстарға жалпы сипаттама: Денесі,
тыныс алуы, қан айналу жүйесі, көбеюі, жүйке
жүйесі, сезім мүшесі.
2). Сандар сөйлейді. +41- +43С, 8600,
1,5 г., 80 кг., 21, 75 млн.,75-85, 1863ж.
3) Қауырсынның құрылысын жазыңдар.
4) Құс жұмыртқасының құрылысы.
5) Асқорыту мүшелерін жазыңдар.
6) Жұмбақтар шешу.
3. Жаңа тақырыпты меңгерту: «Құстарды
топқа бөлу».
1. Оқушылар оқулықтан өз беттерімен
тақырыпты оқып, А3 қағазына кластер құрып
қорғау. Мұғалім слайд арқылы толықтыру.
2. 1-айналым: «Алтын көмбе ойыны»
оқушыларға топтық тапсырма беру.
1-топқа:
1). Қыртөссіз құстардың негізгі ерекше-
ліктері қандай, қандай құстар жатады?
2). Ашық далада тіршілік ететін құстардың
ерекшелігі қандай және қандай құстар жатады?
3). Көшпелі құстар деп неге айтамыз?
2-топқа:
1) Қыртөсті құстардың негізгі ерекшелігі
қандай және қандай құстарды жатқызамыз?
2) Орманда мекендейтін құстардың негізгі
ерекшеліктері қандай?
3) Қандай құстар отырықшы құстар болып
саналады?
3-топқа:
1) Жүзетін құстардың негізгі ерекшелігі
қандай?
2) Сулы, батпақты жерде тіршілік ететін
құстарға тән белгілер.
3) Қандай құстарды жыл құстары дейміз?
2-айналым: Тестік тапсырма (таратпа
парақтар беру).
2-топқа:
1) Құстар жыл маусымының өзгеруіне
байланысты неше топқа бөлінеді?
А) 3 Ә) 4 Б)5
2) Орман құсына қайсысы жатады?
А) Көкек Ә) Үйрек Б) Кекілік
3) Бұл құсты «қызылқаз» деп те атайды?
А) Құтан Ә) Қаз Б) Қоқиқаз
3-топқа:
1)
Қазақстанның Қызыл кітабына құстардың
неше тобы тіркелген.
А) 13 Ә) 57 Б) 11
2) Ашық далалы жерде тіршілік ететін
құсты ата?
А) Көкек Ә) Кекілік Б) Шағала
3) Қазақстанда тек жапалақтектестердің
қорғалатын түрін ата?
А) Жапалақ Ә) Байғыз Б) Үкі
3-айналым: «Сәйкестендір» (құс суреті
бойынша топтастыру).
4-айналым: «Тапқырлық».
Басқатырғының басталар жерін тауып
үзбей сызық жүргізу арқылы негізгі Қазақстанда
мекендейтін құс туралы мәлімет оқу.
1) Ұлы тауға шықтың ба,
Ұлар етін жедің бе?
2) Қорғалжың қорығы – қоқиқаз мекені.
3) Су тазалығын сақтайтын құс - шағала.
5-айналым: «Ең, Ең...».
Тақырып бойынша «Ең,Ең...» деген құстар
туралы сұрақ-жауап.
4. Үйге тапсырма:
1) §56 оқуға.
2) әр топқа шығармашылық тапсырма:
Қазақстанның Қызыл кітабына тіркелген құстар
туралы хабарлама дайындау.
5. Бағалау: Әр топ жетекшісі өз тобындағы
оқушылар білімін бағалайды.
Қ. САДУОКАСОВА,
Көктерек орта мектебінің
химия, биология пәні мұғалімі,
Катонқарағай ауданы
У
рок способствует развитию творческих способностей каждого ученика.
Цель урока – совершенствовать умения и навыки решения задач на нахождение
площади прямоугольника. При проектировании урока учитываются
индивидуальные особенности учащихся, темп работы, степень обученности и
уровень обучаемости, что позволило добиться дифференцированного подхода к
каждому ученику.
На уроке создаются условия для интеллектуального и эмоционального
комфорта учащихся. Для этого использовались такие приемы, как эмоциональный
настрой в начале урока, разделение по группам (прямоугольник по числам), смена
видов деятельности. Проверка домашнего задания проводятся в виде «вопрос -
ответ», где одна группа задавала другой вопрос, вторая группа отвечала, и так по
цепочке. Устная работа проходила по стратегии «горячий стул», где отвечала С.,
которая занимается хорошо. Затем проводится тест на знание формул, где
учащиеся оценивают себя сами, сверяя свои работы с ключом ответа,
представленного на экране. Далее проходит парная работа – учащиеся решают
задачи по теме «Площадь прямоугольника» по карточкам и проверяют друг у друга
(взаимооценивание). Здоровьесберегающим компонентом урока была физминутка,
ее ученики выполняют с удовольствием. Закреплением было решение задачи по
чертежам с использованием формулы площади прямоугольника, которые ученики
получили перед оформлением этих задач на постере и защите перед классом.
Задачи были из жизни, то есть найти площадь огородного участка, дачного
участка, квартиры, актового зала с подсобными помещениями. При выполнении
этого задания, мне особо понравилось, что ученики советовались между собой и
создали атмосферу сотрудничества. При индивидуальной работе творческие
задания могут выполнить лишь единицы. Главный плюс групповой работы – это
повышение мотивации к учебе у слабых учеников. В классе есть ученик А.,
который при индивидуальной работе никогда не стремился выполнить задания, он
тихонько отсиживался, а затем работу при проверке на доске просто списывал.
Когда же он работал в группе, сам попытался вникнуть в задание, чтобы группа не
была в числе отстающих групп.
Многие ученики при работе в группах воспринимают данный вид деятельности
как соревнование между группами. Но, при защите своего задания, ребята очень
переживали за согруппников, старались с места помочь им.
Затем учащиеся приклеивают стикеры на постеры, которые им понравились
больше. В качестве домашнего задания было предложено ребятам самим найти
задачи на нахождение площадей. На стадии рефлексии детям предлагалось
написать эссе (одно, два предложения) об уроке. Ребята критически подошли к
оценке своей деятельности, указали на свои ошибки и пути их преодоления. При
подведении итогов они определили для себя, что усвоили, над чем надо
поработать еще. В целях развития критического мышления, коммуникативных
навыков у учащихся, в том числе математической речи необходимо вести
постоянный конструктивный диалог с ними, над чем считаю мне еще необходимо
работать.
Цель урока достигнута. Учащиеся тему поняли, подтвердили свои знания.
Выбранные способы работы оправдали себя. Работая в группе, ребята учились
высказывать свою мысль, придерживаясь общих правил, начали объективно
оценивать, к доске выходили смело.
В дальнейшем планируется работать над совершенствованием
педагогической практики и внедрять все модули Программы.
А. САНАТОВА-ЛЕВШАКОВА,
учитель математики
средней школы №32,
г. Усть-Каменогорск
В целях создания в классе атмосферы
партнерства, урок строится в соответствии с
технологией развития критического мышления,
способствующей учащимся стать само-
стоятельными, мыслить критически, ответ-
ственно и творчески относиться к учебе.
Ч
тобы работа в группе была эффективной
необходимо узнать мнение учащихся о данном виде
работы, учителю необходимо составить и
проанализировать ответы на следующие вопросы:
Легко ли работать в группе? Кто ощущал себя
некомфортно и почему? Всегда ли прав тот, кто
берет на себя руководящую роль в группе? Какие
чувства испытывает спикер, представляющий
мнение группы, но не твердо уверенный в
правильности решения? К какому результату
приводит позиция тех, кто предпочитает
отмалчиваться? Что испытывает человек,
которому не дают высказаться? Что помогает и
что мешает общей работе? Какой должна быть
помощь учителя? Что нового приобретаешь в
совместной работе? Как можно улучшить работу
группы?
Школьникам трудно сразу перейти от
индивидуальной работы к групповой. С целью
психологической подготовки к взаимоконтролю,
применяется памятка: внимательно выслушай и пойми
мысль товарища по группе; если не понял, спроси еще
раз; высказывай свои мысли группе кратко и четко;
если не согласен с ответом товарища – обосновывай,
почему; если не согласны с тобой, установи, почему;
если доказали неверность твоих взглядов, признай
свою ошибку; помни, решение проблемы зависит от
каждого члена группы.
Групповая деятельность применяется на любом
этапе урока и видах уроков: на уроках решения задач,
уроках - соревнованиях, уроках пресс - конференциях.
Остановимся на уроках - соревнованиях. В
соответствии с целями, это может быть урок, на
котором обучают решению задач или закрепляют
умения и навыки этой работы. При этом учитывается,
что занимательная форма урока не должна заслонять
серьезного отношения к его содержанию. Поэтому в
структуру урока включаются обычные его элементы,
решение качественных задач, самостоятельную работу
учащихся и фронтальное выполнение заданий.
Цели уроков -
соревнований:
Обучающая: закрепление у учащихся навыков
решения задач: расчетных, качественных,
экспериментальных;
Развивающая: научить учащихся применять знания
в новой ситуации, развивать умение объяснять
окружающие явления;
Воспитательная: формирование навыков
коллективной работы в сочетании с самостоя-
тельностью учащихся.
Соревнование проводится между группами
учащихся. Обязательно подвожу итоги соревнования.
При оценке работы следует учитывать не только
конкретные оценки, но и массовость в выполнении
заданий, проявление творческой инициативы. Вместе с
оценкой, которая выставляется команде, оценивается
индивидуальная работа каждого учащегося.
Много думала над тем, что же останется у ученика
после окончания школы, какие знания ему
действительно пригодятся?
Тогда и возникла творческая работа «Физика в
природе». Ее выполняют учащиеся 9-11 класса. Тема
определяется в начале года и на выполнение ее
отводится достаточно времени, до нескольких
месяцев. Состоит она из двух этапов: подбор
материала и оформление работы. В процессе
подготовки проектов непрерывно идут консультации с
учителем. Работа состоит из четырех частей:
- физики о явлении;
- лирики о явлении;
- художники о явлении;
- я о явлении.
Девятиклассники представляют работу в виде
альбома. 10-11 класс обрабатывают материал на
компьютере и представляют работу в виде слайд -
альбома. Предлагаемые темы подобраны так, что
охватывают все разделы, изучаемые в течение года.
Например: «Снегопад», «Молния» в 10 классе,
«Радуга», «Мираж» в 11 классе. На итоговом уроке,
который проводится в компьютерном классе по
изучаемому разделу, учащиеся защищают свою
работу. Выполняя ее, ученики овладевают не только
новыми знаниями о физических явлениях, учатся
самостоятельно работать с дополнительной
литературой, но и используют новые современные
методы работы с информацией: поиск информации в
интернете. Это активизирует продвижение ученика от
незнания к знанию, формирует творческое мышление,
постепенный переход от обучения к самообучению,
развивает самостоятельность, а также активизирует
познавательный интерес к предмету.
Можно сделать выводы:
- в малых группах выявляются возможности
учеников выражать мнение и эффективно работать;
- делить класс на группы можно различными
способами, учителя обсудили опыт разделения
учеников на группы в приближенных условиях своей
школы;
- данный подход по разделению учеников на
группы продвигает учащихся к достижению цели.
Повысить культуру честности, умение работать в
команде, развивать коллективную ответственность
позволяет развить у учащихся ценностные и социально
значимые отношения.
С. АЛИМХАНОВА,
учитель физики,
Герасимовская средняя школа
Уланский район
Групповая форма обучения – организация учебных занятий, при которой группе школьников
ставят единую познавательную задачу, а для решения необходимо объединение усилий всех ее
членов и их тесное взаимодействие. Групповая деятельность в условиях классно-урочной системы
сочетается с другими формами организации преподавания. Ее особенность в том, что
слабоуспевающие ученики получают необходимую им помощь от своих товарищей, т.е. «обучающую»
работу ведет не только учитель, но и учащиеся.
4
№9
(145)
қараша
2014
ноябрь
Қазақстан Республикасы Білім және ғылым ми-
нистрлігінің Мектепке дейінгі және орта білім, ақпараттық
технологиялар департаменті Республикалық ғылыми-
педагогикалық кітапханамен бірлесіп, 2014 жылдың 27-28
қазанында Өскемен қаласында «Мектептің білім беру
кеңістігіндегі кітапхананың рөлі» тақырыбында республи-
каның Шығыс, Солтүстік және Орталық аймақтары аудан-
дық (қалалық) білім беру бөлімдерінің мектеп оқулықта-
ры кітапхана қорлары жөніндегі әдіскерлерінің аймақтық
семинарын өткізді.
Қ
азақстан Ресрубликасы БҒМ РҒПК директоры
А.Ә. Насырованың сөзінде республика мектеп кітапханаларының
қазіргі заманғы жай-күйіне егжей-тегжейлі талдау жасалып, орта
білім беру жүйесін жаңғырту жағдайында олардың даму перспек-
тивалары айқындалды. Баяндамашы білім беру саласын дамыту
бүгінде білім беру мекемесі кітапханасын, ең алдымен мектеп
кітапханасын, дамытпай мүмкін емес екендігі атап көрсетті.
Мектеп те, кітапхана да біртұтас мақсатты көздейді – ақпарат
қоғамында және білімдер қоғамында өмір сүретін, өзін-өзі ұдайы
дамытуға және өздігінен білім алуға қабілетті, сауатты, зияткер,
шығармашыл, иманды тұлғаны тәрбиелеу.
Бүгінде республиканың мектеп кітапханашылары кітапхана
қызметінің сан алуан түрлерімен және бағыттарымен шұғылдана-
ды. Мектеп кітапханалары жұмысының негізгі құрамдас бөлігі
дәстүрлі жұмыс түрлері болған және болып қала бермек. Кітапха-
на жұмысының дәстүрлі әдістерімен қатар республиканың мектеп
кітапханалары инновациялық жұмыс нысандары мен ақпараттық-
коммуникациялық технологияларды ендіруде.
Республика мектеп кітапханаларының жұмысында жетістік-
термен қатар, барлығына тән шешілмеген проблемалар да бар.
Мектеп кітапханаларының негізгі қорлары көлемі жағынан өте
шағын. Соңғы жылдары қаржы ресурстарының болмауы салдары-
нан мектеп кітапханаларының негізгі қорларын жаңа әдебиетпен
жинақтау жөнінде мақсатты жұмыстар жүргізілмей келеді. Жаңа
кітаптар жүйелі түрде түспейді, шектеулі ассортиментпен және
азын-аулақ көлемде түседі. Барлық кітапханаларда оқушыларға
жаздырып алатын мерзімді басылымдардың саны саусақпен
санарлықтай. Мұғалім білктілігін жетілдіру, жаңарту талабы күн
тәртібінен түспей тұрғанда, жекелеген кітапханалардың қорларын-
да электрондық басылымдардың саны жоқтың қасы, оларды то-
лықтыру, насихаттау және оқу процесінде пайдалану нашар жүзе-
ге асырылады. Сонымен қатар, электрондық басылымдары бар
кітапханалар пайдаланушыларға жұмыс істеуге компьютерлерді
әркез ұсына алмайды. Мектеп кітапханаларының материалдық-
техникалық базасы қазіргі заман талаптарына сәйкес келмейді.
Мектеп кітапханаларының көпшілігі жұмыс алаңдардың
тапшылығын бастан өткеруде. Әдетте, жаңа мектептерден басқа
мектеп кітапханаларының үй-жайлары көлемі мен жай-күйі жағы-
нан құрылыс, санитарлық-гигиеналық және эпидемиологиялық
нормативтердің талаптарына жауап бермейді. Жеке оқу залдары
жоқ, кітапханалардың үй-жайларында оқырмандардың жұмыс
істеуге, компьютер аймағын ұйымдастыруға арналған орындар
жетіспейді. Кітапханалардың көпшілігінде кітапхана жиһазы мен
жабдықтары заманауи эргономика және дизайн талаптарына
жауап бермейді.
Кітапханаларды, әсіресе ауыл мектебі кітапханаларын компь-
ютер техникасымен, бағдарламалық өнімдермен жарақтандыру
тым баяу жүргізілуде. Компьютерлер жоқ, ал барлары негізінен
ескірген үлгідегі, тиісті кітапханалық-бағдарламалық сүйемел-
деусіз және Интернетке қосылмаған, көшірмелеу-көбейту
(мәтіналғы, принтер, ксерокс) және бейнетехника жоқ. Міне
сондықтан, мектеп кітапханаларының жайлы әрі эстетикалық
тартымды үй-жайлары туралы сөз етудің өзі әзірге ерте. Мектеп
кітапханаларындағы кадр жағдайы төмен мәртебесінен, төмен
еңбекақы деңгейінен, әлеуметтік қолдау шараларының болмауы-
нан алаңдаушылық туғызады. Кітапханаларда тіптен педагогика-
лық білімі жоқ басқа кәсіптің адамдары жұмыс істейді.
Семинарға қатысушылар мектеп кітапханаларының өзекті
проблемаларын: негізгі қорларды жинақтау, өскелең ұрпақтың
оқуы, ақпарат мәдениетін қалыптастыру, жеке тұлғаға рухани-
адамгершілік тәрбие берудегі кітапхананың рөлі, сондай-ақ
кітапханашылардың біліктілігін көтеру, кітапханалардың жұмысын
кадрлық, ақпараттық, материалдық-техникалық және ғылыми-
әдістемелік қамсыздандыру проблемаларын және т.т. талқылады.
Семинарға қатысушылар мектеп кітапханаларының жұмысын
Қазақстан Республикасы білім беру саласының 2011-2020 жыл-
дарға арналған дамуы жөніндегі мемлекеттік бағдарламасын іске
асыруға – 12 жылдық оқу үлгісіне көшуге, жан басына шаққанда
қаржыландыруға, тілдердің үштұғырлылығын, оқушылардың функ-
ционалдық сауаттылығын дамытуға және электрондық оқытуды
ендіруге бағыттау қажеттігін атап көрсетті.
Семинар барысында ҚР БҒМ РҒПК маманының
«Автоматтандырылған ақпараттық-кітапханалық жүйе - MARK-
SQL» бағдарламасы бойынша кітапхананың ақпарат-кітапхана
процесін автоматтандыру» шебер-сыныбы өткізіледі, Өскемен
қаласының мектептері кітапханалары бойынша топсаяхаттар
ұйымдастырылады. «Қазақстан Республикасы Білім және ғылым
министрлігі Республикалық ғылыми-педагогикалық кітапханасы-
ның басылымдары» және «Шығыс Қазақстан облысы мектептері
кітапханаларының жұмыс тәжірибесі» тақырыбындағы көрмелер
ұйымдастырылды.
Достарыңызбен бөлісу: