Конрад Аденауэр атындағы Қор
жүктеу/скачать 11,11 Mb. Pdf көрінісі
|
| Барлық инве-
стициялар Өңдеуші өнеркәсіпке инвестициялар Нидерланды 72 459 6 740 АҚШ 30 379 н/д Ұлыбритания 28 258 673 Қытай 15 841 1 984 Франция 13 943 н/д Ресей Федерациясы 11 776 2 768 Жапония 6 791 295 Гонконг (Сянган) 4 928 697 Швейцария 4 249 2 578 Қазақстанның өңдеуші өнеркәсібіне Ресей және Беларусь инвестициялары Кеден одағы, БЭК және ЕАЭО кезеңінде өсті, бұл интеграциялық жобаның нәтижесі еді. Қазіргі уақытта (2018 жылдың 1 қаңтарынан бастап) қазақстан- дық өңдеу өнеркәсібіне салынған шетелдік инвестициялар $18 579 мил- лионға жетті 15 , ал Ресейдегі үлесі – 14,9%, бұл экономиканы жаңғырту мен әртараптандыруға едәуір үлес қосады. ЕАЭО-ның ортақ нарығына шоғырландырылған шикізаттық емес сек- торға шетел инвестицияларын кеңейту тек Қазақстанға, тек одақтағы әріптес елдердің инвестицияларына ғана емес, сондай-ақ басқа елдердің 14 Резиденттердің экономикалық қызметінің түрі бойынша Қазақстанның халықаралық инвестициялық позициясы (ХИП) // Халықаралық инвестициялық позиция. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ресми сайты, ресми интернет-ресурсы. URL: http://www. nationalbank.kz/?docid=679&switch=russian (ақпарат алынған күн: 29.11. 2016). 15 Резиденттердің экономикалық қызметінің түрі бойынша Қазақстанның халықаралық инвестициялық позициясы (ХИП) // Халықаралық инвестициялық позиция. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ресми сайты, ресми интернет-ресурсы. URL: http://www. nationalbank.kz/?docid=679&switch=russian (ақпарат алынған күн: 29.11. 2016). 151 Еуразиялық экономикалық одақтың перспективалары мен тәуекелдері инвесторларына да қатысты. Мәселен, «Doing Business with the Eurasian Economic Union» конференциясында американдық сарапшылар Бела- руссияның ЕАЭО-ға мүшелік жағдайында тартымдылығын да атап өтті. АҚШ–Беларусь РИА Новости бизнес-кеңесінің басшысы Дэвид Бэрон: «Беларуссиядағы жобаларды қарайтын американдық инвесторлар бүкіл еуразиялық нарыққа қарайды» деді 16 . Осылайша, ЕАЭО құру шикізаттық емес секторда инвестициялық процесті жетілдіру тұрғысынан оң нәтижелер берді және бұл үрдісті Қазақстанның одаққа одан әрі қатысуы үшін ең перспективалы бағыттардың бірі деп санауға болады. ЕАЭО-ға мүше болудың негізгі драйвері болып табыла- тын басқа да салалар мыналарды қамтиды: • елге стратегиялық шетелдік инвесторларды тарту және ЕАЭО ортақ нарығына бағытталған кең ауқымды жоғары технологиялық өндірістердің құрылуы; • ЕАЭО елдеріне шикізаттық емес экспорттың өсуі және осы негізде экономиканың әлемдік тауар нарықтарының құбылмалылығына тәуелділігінің төмендеуі; • ЕАЭО-ның дағдарысқа қарсы институттарын және одақтың басқа ұлттық құрылымнан жоғары тұратын құрылымдарын нығайту арқылы дағдарыстарға қарсы тұру үшін сыртқы жағдайларға төтеп берудің күшеюі және әлеуетінің артуы; • тауарлар мен қызмет көрсетулерді қазақстандық жеткізушілерге, сондай-ақ тиісті тауарларды тұтынушыларға, сондай-ақ қызметкер- лерге арналған ЕАЭО қызметтерінің, еңбегінің және капиталының ортақ нарыққа шығуы; • ЕАЭО елдерінің жеткізушілерімен бәсекелестікті арттыру арқылы Қазақстанның ішкі нарығында ұсынылатын тауарлар мен қызмет- тердің сапасы мен бағасын көтеру; • сауда-саттықты одан әрі жандандыру және оның экономикалық өсуге жағымды әсер етуі; 16 Сарапшылар: АҚШ-тың инвесторлары Ресей нарығы және ЕАЭО көздеп Белоруссияға баруда. РАА Жаңалықтар, 30.11.2016. URL: https://ria.ru/economy/20161130/1482465154. html (ақпарат алынған күн: 06.12.2016). 152 Қазақстан экономикасының трансформациясы • сыртқы экономикалық қызметтің тиімділігін арттыру мақсатында ЕАЭО елдерінің үшінші елдердің нарықтарында және тұтастай алғанда әлемдік нарықта келісілген әрекеттерін жүзеге асыру мүмкіндігі. ЕАЭО-дағы Қазақстанның қатысуы, әрине оңтайлы перспективаларды ғана емес, сондай-ақ ұлттық деңгейден жоғары тұратын деңгейде жоғарыда қарастырылған белгілі бір тәуекелдерді де қамтиды. Менің пікірімше, мыналар жеке экономиканың деңгейінде көрінетін белгілі бір тәуекел- дер болып табылады: • отандық нарықтағы үздік қаржылық және технологиялық мүмкіндіктері бар Одаққа мүше басқа елдердің бәсекелестерінің қысымымен қазақстандық бизнестің өз позицияларын жоғалтуы; • жалпы еңбек нарығының шеңберінде жұмыс жағдайларын жақсар- татын ЕАЭО елдеріне білікті еңбек ресурстарын шығару; • ЕАЭО жалпы қаржы нарығын қалыптастырғаннан кейін қазақстан- дық қаржы институттарының үлесін азайту және ірі ресейлік банк- терге қаржы секторының шамадан тыс тәуелділігі; • ЕАЭО-ға интеграциялану дәрежесі ұлттық деңгейден жоғары тұра- тын деңгейде реттелетін функциялардың шоғырлануы жағдайында экономикалық реттеудің мүмкіндіктері мен құралдарын шектеу. Бұл тәуекелдер шынайы болып табылады, бірақ сонымен бірге оларды жүзеге асыру дәрежесі ЕАЭО даму үдерісін толтырудың ерекшелігіне, сон- дай-ақ Қазақстанның одақтың басқарушы органдарында өз позициясын қалай табысты қорғай алатынына байланысты болады. Менің пікірімше, еуразиялық интеграцияның алғашқы жылдарында оның басында айтылған қорқыныштардың көбі артта қалып, нақты тәуекелдер қалыптасты. ЕАЭО-ға мүше болу тәуекелдерге қосымша консенсустық шешімдер қабылдау тетігі шеңберінде оларды шешу мүмкіндігін тудырады, одақтың ұлттық органдардан жоғары тұратын органдары айырмашылықтарды еңсерудің өзара тиімді әдістерін дамытты. Сондықтан да, менің пікірімше, ЕАЭО-ға мүше болудың артықшылықтары мен кемшіліктерінің теңгерімі қолайлы болып табылады, ал тұтастай алғанда, Қазақстанның оған мүшелік етуі Одақ дамуының келешегіне және ұлттық экономиканы жаңғырту мен дамытуға ықпал етеді. 153 Қазақстан және Германияның экономикалық қарым- қатынастары: жағдайы мен перспективалары жүктеу/скачать 11,11 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|