Конспектісі «Экология»
Қоршаған ортаны қорғау әдістері
жүктеу/скачать 0,74 Mb.
|
Дәрістер Экология 2 болим
- Бұл бет үшін навигация:
- 10.2 Қорықтық аумақтар қоршаған ортаны қорғау түрлерінің бірі ретінде
| Қоршаған ортаны қорғау әдістері үш негізгі топқа бөлінеді:
тікелей табиғатты қорғау шаралары (әртүрлі тазарту ғимараттарын әзірлеу және пайдалану, қайта өңдеу, қоймалау немесе қалдықтарды жою, бұзылған жерлерді қайта құнарландыру және т.б.); аз қалдықты және ресурс жинақтайтын технологияларды әзірлеу және ендіру (пайдалы қазбаларды, минералдық және басқа шикізатты кешенді қайта өңдеу, қалдықтардың аз мөлшері пайдаланылатын технологияларды пайдалану, суды пайдаланудың тұйықталған жүйелері және т.б.); жанамаланған табиғатты қорғау шараларын қолдану (заңды және нормативтік-құқықтық актілерді қабылдау, экономиканы құрылымдық қайта құру, экспорттық саясатты жетілдіру және т.б.). 10.2 Қорықтық аумақтар қоршаған ортаны қорғау түрлерінің бірі ретінде Мемлекеттің биологиялық алуан түрлілігін сақтау үшін Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи аумақтарының (әрі қарай - ЕҚТА) әрі қарай даму қажеттілігі құрылады. «Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы» ҚР Заңына сәйкес ерекше қорғалатын табиғи аумақтар – бұл ерекше қорғалатын құқықтық режимі бар не мемлекеттік табиғи-қорық қорының сақталуы мен қалпына келтіруін қамтамасыз ететін шаруашылық қызметінің режимімен реттелетін жерлердің, сулардың, ормандардың және жер қойнауларының учаскелері. ҚР-да пайдалану мақсаттарына, қорғау режимдеріне және ерекшелік-теріне байланысты ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың келесі түрлерін ажыратады: биосфералықты қосқанда, мемлекеттік табиғи қорықтар; мемлекеттік ұлттық табиғи саябақтар; мемлекеттік табиғи саябақтар; мемлекеттік табиғат ескерткіштері; мемлекеттік қорықтық аймақтар; мемлекеттік табиғи қаумалдар; мемлекеттік зоологиялық саябақтар; мемлекеттік ботаникалық бақтар; мемлекеттік дендрологиялық саябақтар; ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың ормандары; ерекше мемлекеттік маңызы немесе ғылыми құндылығы бар су қоймалары; халықаралық мәні бар су-батпақты пайдаланылатын жерлер; ерекше экологиялық, ғылыми, мәдени және басқа құндылықты білдіретін жер қойнауларының учаскелері. Мемлекеттік табиғи қорық – олардың компоненттерінің барлық жиынтығымен типтік, сирек және теңдессіз табиғи кешендердің табиғи күйінде сақтауға арналған табиғатты қорғау мекемесі және қорғаудың қорықтық режимі мәртебесі бар ерекше қорғалатын табиғи аумақ. Мемлекеттік табиғи қорықтардың республикалық маңызды ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жоғары категориясы бар. Мемлекеттік ұлттық табиғи парк – табиғатты қорғау мекемесі мәртебесі бар және ерекше экологиялық, рекреациялық, ғылыми және басқа құндылығы бар табиғи және тарихи-мәдени кешендер мен объектілерді көп бейінді пайдалануға арналған, қорғау режимдерінің аймақтары бойынша сараланған, ерекше қорғалатын табиғи аумақ. Мемлекеттік ұлттық табиғи саябақтардың республикалық маңызды категориясы бар. Мемлекеттік табиғи саябақ мемлекеттік ұлттық табиғи саябақтың аналогы болып табылады, ол сол міндеттерді қояды және сол функцияларды орындайды, бірақ табиғатты қорғау мекемесі мәртебесі бар жергілікті маңызды ерекше қорғалатын табиғи аумақ категориясына жатады. Мемлекеттік табиғат ескерткіші – мемлекеттік табиғи қорық қорының жеке объектілерін табиғи жағдайда сақтауға арналған қорық режимі бар ерекше қорғалатын табиғи аумақ. Мемлекеттік табиғи қаумал – шаруашылық қызметінің тапсырылатын режимі немесе реттелетін режимі бар ерекше қорғалатын табиғи аумақ, ол мемлекеттік табиғи қорық қорының бір немесе бірнеше объектісін сақтауға және ұдайы өсіруге арналған. Мемлекеттік табиғи қаумалдар зоологиялық, ботаникалық, гидрологиялық, геологиялық, геоморфологиялық, гидрогеологиялық, топырақтық, ландшафттық және кешенді болуы мүмкін. Мемлекеттік табиғи қаумалдар жергілікті және республикалық маңызды болуы мүмкін. Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында ресми түрде тіркелген: 7 мемлекеттік ұлттық табиғи саябақ («Алтын Емел», Баянауыл, Іле-Алатау, Қарқаралы, Қатон-Қарағай, «Көкшетау», Шарын); 10 мемлекеттік табиғи қорық (Ақсу-Жабағылы, Алакөл, Алматы, Барсакелмес, Батыс Алтай, Қаратау, Қорғалжың, Марқакөл, Наурызым, Үстірт); 2 мемлекеттік табиғи қорыққор («Семей орманы», «Ертіс орманы»); 2 мемлекеттік табиғи саябақ («Бұйратау», «Медеу»). жүктеу/скачать 0,74 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|