Конспектісі «Экология»
Популяцияның статистикалық сипаты
жүктеу/скачать 1,1 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Биомасса
- Жас ерекшелігі және жыныстық құрам. Популяцияның жыныстық құрылымы
| 3.2 Популяцияның статистикалық сипаты
1. Саны мен қаттылығы. Популяцияның саны мен қаттылығы – көлемнің не ауданның орта есеппен бір бірлігіне келетін ағза санымен түсіндіріледі. Популяцияның саны мен қаттылығы сыртқы және ішкі факторларға тәуелді уақыт бойынша – жылдармен, мезгілдермен, ұрпақтан ұрпаққа ауытқиды. Табиғи популяцияның нақты саны жақсы оқшаулау жағдайында орнатылуы мүмкін. Жануарлар мен өсімдіктердің әртүрлі популяцияларында бірнеше ондық, мыңдық, миллиондаған ағза болуы мүмкін; олар бірнеше метр квадратты және бірнеше мыңдық аудандарды алады. Биомасса. Биомасса деп белгілі бір территорияны мекендейтін тірі заттардың санын түсінеді. Биомасса г/м2 немесе г/м3 өлшенеді. Биомасса биологиялық өнімділіктен, яғни организмдердің бірлік уақытындағы шығаратын органикалық заттардың көлемінен тәуелді болады. Құрлық бетіндегі биомасса 6,5*1012 т құрайды, мұхиттағы биомасса – 2,9*109 т. Құрлықтағы өсімдіктер массасы 98% құрайды, ал жануарлардың массасы – 2%. Жас ерекшелігі және жыныстық құрам. Популяцияның жыныстық құрылымы – бұл ондағы түрлі жыныстық даралардың арақатынасы. Оның қос жыныстылығы анық білінетін түрлер үшін, яғни буын аяқтылар мен омыртқалы жануарлар үшін айтарлықтай маңызы бар. Мұндай жануарлардың көбісінде жыныстардың арақатынасы ер және әйел дараларының жұп хромосомаларының біреуінде айырмашылық болған кезде ғана анықталады. Мұндай екіфакторлы хромосомалы жынысты анықтау жыныстардың бірдей санын қамтамасыз етеді (жыныстардың бірінші арақатынасы). Кейбір жағдайларда жыныстардың арақатынасы генетикалық емес, керісінше физиологиялық, гормондық факторлармен және ұрықтандырудан кейін ықпал ететін ортаның жағдайларымен анықталады (жыныстардың екінші арақатынасы). Мысалы, көптеген рептилияларда, сонымен бірге, құмырсқаларда және аққұмырсқаларда жыныстың қалыптасуы эмбриональді дамудың температурасына байланысты болады. Экологиялық жағдайлардың өзгерісі ерлер мен ұрғашылардың өліміне әртүрлі әсер ететін мысалдар белгілі. Бұл олардың арақатынасының жыл сайынғы ауытқуына әкеп соғады; бір түрдің әртүрлі популяцияларында ер мен ұрғашылардың арақатынасы өзгеше болуы мүмкін (жыныстардың үшінші арақатынасы). жүктеу/скачать 1,1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|