Көшбасшылық теориясы пәнінен емтихан сұрақтары Адами машықтарды жазыңыз
Тағайындалған және жүре пайда болған көшбасшылықты жазыңыз
жүктеу/скачать 1,49 Mb.
|
| Тағайындалған және жүре пайда болған көшбасшылықты жазыңыз.
Кейбір адамдар өздерінің ұйымдағы ресми лауазымына байланысты көшбасшы болып саналса, енді біреулер топтың өзге мүшелерінің оған қа лай реакция танытуына орай көшбасшы болып есептеледі Көшбасшылық- тын осы екі жалпы формасы тағайындалған көшбасшылық және журе пайда болған көшбасшылық деп аталады. Ұйымдағы лауазымды иеленуге негіздел- ген көшбасшылық тағайындалған көшбасшылық. Топ жетекшілері, кәсіп- орын менеджерлері, бөлім басшылары, директорлар және әкімшілер - мұ- ның бәрі тағайындалған көшбасшылардың мысалдары. Алайда көшбасшылық лауазымға тағайындалған адам белгілі бір жағдайда әрқашан шынайы көшбасшы бола бермейді. Басқалар адамды лауазымына ка- рамай, топтын немесе ұйымның ең ықпалды мүшесі ретінде қабылдаған шақта әлгі адам жүре пайда болған көшбасшылықтың үлгісін көрсетеді. Адам жүре пайда болған көшбасшылыққа ұйымда оның мінез-құлқын қолдайтын және кабылдайтын өзге жұрттың арқасында қол жеткізеді. Көшбасшылыктын бул түрі лауазым арқылы бекітілмейді; дұрысы, ол белгілі бір уақыт ішінде ка рым-катынас нәтижесінде пайда болады. Оған апаратын кейбір пайдалы коммуникациялық мінез-құлықтың қатарына: ауызша қарым-қатынас, қу- лагдарлык, озгелердің пікірін тыңдау, жаңа идеяларға бастамашылық жасау, сондай-ак катал, бірақ қатыгез болмау жатады (Ellis & Fisher, 1994). Зерттеушілердің дерегінше, көшбасшылықтың жүре пайда болуында коммуникациялық мінез-құлықпен қатар адамның тұлғасы да маңызга ие. Мәселен, Смит пен Фоти (1998) 160 ер жынысты студент қатысқан зерттеу- де белгілі бір тұлғалық қасиеттердің көшбасшылықтың жүре пайда болуына байланысты туганын анықтаған. Әлдекайда үстемшіл, интеллигент әрі өзі- нің қайраткерлігіне және ісінің өнімділігіне (жалпы, өзіне сенімді) сенімді- рек адамдарды мақсатты топтың өзге мүшелері көшбасшы ретінде көбірек карастырған. Бұл қорытындынын әйелдерге де тән не тән еместігі белгісіз болғанмен, Смит пен Фоти жүре пайда болған көшбасшы ретінде кабылда- натын адамдарды анықтауда осы үш тұлғалық қасиетті пайдалану мүмкін екенін мәлімдеді. Кошбасшылықтың жүре пайда болуына жынысқа қатысты соқыр се- нім де әсер етуі мүмкін. Аралас жынысты колледж студенттерінен құралған 40 топ катыскан зерттеу барысында Уотсон мен Хоффман (2004) мынаны аныктады: өзінің мақсатты топтарын сапалы шешім қабылдауга көндіру тапсырылган әйелдер дәл сондай тапсырма берілген ерлермен бірдей нә- тижелі іс тындырды. Әйелдер өз топтарында сол ерлермен тең ықпалға ие көшбасшы болганымен, олардың рейтингісі салыстырган ерлерге караганда айтарлықтай төмен болды. Оның үстіне, ықпалды ерлерге қарағанда, ықпал- ды әйелдер алдекайда тартымсыз көрінеді. Бұдан байқайтынымыз кейбір ортада әйелдердің көшбасшы ретінде қалыптасуына әлі де кедергілер бар. Көшбасшылықтың жүре пайда болуы туралы айрықша көзқарасты әлеуметтік бірегейлік теориясы ұсынады (Hogg2001)Бұл көзқарас бойын- ша, көшбасшылықтың жүре пайда болуы адамның топ бірегейлігіне жал- пылама сәйкес келетін дәрежесі Топтар уақыттың өтуімен дамитындықтан, топтык прототип те жетіле түседі. Топтың прототипіне мейлінше басымы- рак уксайтын адам сол топтың көшбасшысына айналады. Прототиппен ұқсастық көшбасшыны топка сүйкімді көрсетіп, оларга ыкпал етеді.Осы кітаптың алдағы тарауларында талқыланатын көшбасшылық ұс- танымдары тагайындалған көшбасшылыққа да, жүре пайда болған көшбас- шылыкка да тең дәрежеде колданылады. Адам көшбасшылықпен айналыс- канда, ол тағайындалған немесе жүре пайда болған көшбасшылық болсын, бәрібір ол көшбасшы саналады. Бұл кітап кез келген адам ортақ мақсатты бағындыруга талпынып, топтың басқа мүшелеріне ықпал етумен айналыс- кан кезде жүзеге асатын көшбасшылык процесіне арналған. жүктеу/скачать 1,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|