Кєсіпорын ќызметіне маркетингті енгізудіњ рµлі
АБДИ.АҚ. ҚАРЖЫЛЫҚ-ЭКАНОМИКАЛЫҚ ТАЛДАУ
жүктеу/скачать 382 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 3-інші кестенің жалғасы.
2.2. АБДИ.АҚ. ҚАРЖЫЛЫҚ-ЭКАНОМИКАЛЫҚ ТАЛДАУ.3-ші кесте. АБДИ.А.Қ.-ның техникалық-эканомикалық көрсеткіштері.
3-інші кестенің жалғасы.Бұлкестеде көріп отырғанымыз АБДИ Акционерлік Қоғамына қаржылық –эканомикалық көрсеткіштеріне талдау жасау. Мақсаты:ағымдағы жылмен базистегі жылдың көрсеткіштерін салыстыру арқылы , қай жылы АБДИ компаниясы тиімді жұмыс жасағандығын анықтау.Кестенің негізгі элементтеріне 1-ші номер берілген. Бұл номерлар көрсеткіштердің тізбекті ретін көрсетеді. 2-ші элемент кәсіпорынға талдау жасалатын көрсеткіштер. 3-ші элемент базистегі жыл. 4-ші элемент ағымдағы жыл. 5-ші элемент ауытқу көрсеткіші,ағымдағы жылмен базистегі жылды салыстыру арқылы көрсеткіштердің өсуін немесе кемуін анықтау. 6-шы элемент көрсеткіштердің ауытқуын пайыз ретінде көрсетілуі.Бұл кестеде 1-ші тұрған көрсеткіш өнімді өткізуден түскен табыс 2005-ші жылы 802456789 теңгені , 2006-шы жылы 750123654 теңгені құрады.2005-ші жылы кәсіпорынның 2006-шы жылға қарағанда тиімді жұмыс атқарғаны көрініп тұр.Ауытқу көрсеткішінде -52333135-ке кеміп тұр, ал пайыздық мөлшері 93,5-ті құрап тұр, себебі ағымдағы жылға қарағанда базистік жылдың табысы көп болып тұр.2-ші тұрған көрсеткіш өткізілген өнімнің өзіндік құны. Бұл жердеАБДИ компаниясы ағымдағы жылы қаржылық көрсеткіштері жоғары мәнді көрсетіп тұр. 2005-ші жылғы көрсеткіште 467217646,5 теңгенің сомасы болса 2006-шы жылғы көрсеткіште 588816893 теңгені құрап , ауытқу 91599246,53 теңгені көрсетіп, 119,3 пайызды көрсетті.Яғнй, базистегі жылына қарағанда ағымдағы жылы АБДИ компаниясы үшін табысты болды деп айтуға болады. 3-ші көрсеткіш жалпы табыс. Бұл әлі бөлінбеген, міндетті төлемдер алынбаған жиынтық табыс деп түсінуге болады. Жалпы табысты анықтау үшін өткізілген өнімнің өзіндік құнынан өнімді өткізуден түскен табысты алғанға тең. Жалпы табыс бойынша талдау жасалатын болса келесі сандарды аламыз. 2005- ші жылы 335239142,5 теңге болса, 2006-шы жылы 191306761теңгені құрады да,ауытқу көрсеткіші-143932381,5теңгеге азайып, 57,1пайызды құрап отыр.Ағымдағы көрсеткіштің төмендеп кеткен себебі өткізілген өнімнің өзіндік құнының жоғары болуы әсер етіп тұр. 4-ші көрсеткіштің, яғни кезең шығындары осы кездегі шығындарының жиынтығы. 2005-ші жылы126600974,9теңгені, 2006-шы жылы 86291669,28 теңге, ағымдағы көрсеткіш -40309305,63 теңгені,паиыздық көрсеткіш 68,2-ні құрады. Негізгі қызметтен түскен табысты анықтау үшін , жалпы табыстан кезең шығындарын алып тастағаннан қалған табысты айтамыз.Бұл, тікелей өнім өндіру мен қызмет көрсетуден түскен түсім немесе табыс. 2005-ші жылы - 208638167,6теңгені , 2006-ші жылы 105015091,7 теңгені, ауытқу -103623075,9 теңгені, 50,3 пайызды көрсетеді.2006-шы жылы АБДИ А.Қ. қызыметі тұрақты түрде төмендегенін көрсетеді. Жалпы табыс ағымдағы жылы кезең шығындарынан үлкен, ал базистік жылы әлде қайда төмен болып тұр, соның себебінен базйсті жылы негізгі қызметтен түскен табыс жоғарылауға ұшырап тұр. 6-шы көрсеткіш негізгі емес қызметтен түскен табыс.Бұл,АБДИ компаниясының қосымша және жанама қызыметтеріненінен түскен табыстарынан қалыптасады және өнімді өндіру процесіне ешқандай қатынасы болмайды. Ескере кететін нәрсе негізгі емес қызметтен түскен табыстарға жататындар: 1)Көмекші, қосалқы, өндірістерінің өнімін, қызметін өткізуден түскен табыс, алып-сатудан түскен табыс. 2)Негізгі құралдарды, материялдық емес активтерді сатудан түскен табыс. 3)Бірлескен кәсіпорынға қатысу, , құнды қағаздарды сатып-алу, олардан түскен дивиденттер. 4)Ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді қаржы салымдарынан түскен және несие беруден түскен табыс. 5)Мүлікті жалға беруден, сауда нүктелерін ашудан түскен табыстарданқұралады. 2005- ші жылы -27007145,75теңге, 2006-шы жылы 147388254,4 теңге болып, ауытқу көрсеткіші 174395400,1 ге өсіп тұрғанын көреміз. Яғни, 2006-шы жылғы негізгі емес қызметтен түскен табыс мөлшері өте жоғары . 7-ші көрсеткіш салық салынғанға дейінгі жиынтық табыс. Салық салынғанға дейінгі табысты есептеу үшін негізгі қызметтен түскен табыспен , негізгі емес қызметтен түскен табыстан алынған сомаға тең болады. Көрсеткішті талдар болсақ 2005-ші жылғы көрсеткіш бойынша 181631021,9 теңгеге жетсе, ал 2006-шы жылы 252403346,1теңге болып, ағымдағы көрсеткіш мәні 70772324,19-ға жетіп, ауытқу 139,0 пайызды көрсетеді. Негізгі қызыметтен түскен табыс коп мөлшерде болып тұр. 8-інші көрсеткіш таза табыс. Өнімді өткізуден түскен табыстытан аламыз өткізілген өнімнің өзіндік құнын, одан шыққан мәні жалпы табыстан аламыз кезең шығындарын , сол кезде шыққан негізгі қызметтен түскен табысты , негізгі емес қызметтен түскен табысқа қосамыз, одан шыққан мәннен аламыз корпаративті табысты, яғни 30 пайызды шегереміз.Осы процестен өткеннен кейін таза табыс мәні шығады. Таза табыс 2005-ші жылы 127143707 теңгені құрайды да, 2006-шы жылы 176681488,5 теңгені беріп, ауытқу мәні 49537781,48теңгеге шығып, 139,0пайызды құрады. 2006-шы жылы АБДИ компаниясы өлен жетістіктерге жеткенін көреміз. Таза табыс кәсіпорынның соңғы тапқан табысын сипаттап, акционерлерге дивидент ретінде, акция өлшеріне байланысты бөлініп беріледі 9-ыншы көрсеткіш өткізілген өнімнің бір теңгесіне кеткен шығындар. Бұл көрсеткіштің мәні дайын өнімнің бір теңгесіне қанша шығын жұмсалатындығын көрсетеді. Өткізілген өнімнің өзіндік құнын қосамыз кезең шығындарына , бөлемізөнімді өткізуден түскен табысқа. Осының нәтежиесінде 2005-шіжылы0,740000745 теңгені,2006-шы жылғ 0,860002959 теңгеге өсіп ауытқу мөлшерін 0,120002215 кежетіп, 116,2 пайызға жетті. Кәсіпорынның қызыметінің тиімділігі мен қаржы нәтежиелерінің салыстырмалы сипаттамасын рентабелділік арқылы бағалауға болады. Кәсіпорын қызыметін талдау кезінде табыстылықтың обсалютты көрсеткіштеріне , олардың қаншалықты тиімді жұмыс істеп отырғанына сипаттай алмаймыз, сондықтан алынған көрсеткіштер ретін, рентабелділік көрсеткіштерімен сипаттау керек. Рентабелділік кәсіпорынның салыстырмалы табыстылығын сипаттайды, яғни капиталдың немесе қаражаттардың шығындарға қатынасымен пайыз түрінде есептелуі. 10-ыншы көрсеткіш өнім рентабелдігі. Рентабелділік 2005-ші жылы 44,65545538 ді, 2006-шы жылы 18,79239748-ді, ауытқу мәні-25,8630573 болды. Өнім рентабелділігі – бұл көрсеткішті есептегенде өндірілген өнімнің және сатылған өнімнің рентабелділігін анықтауға болады. Өндірілген өнім рентабелділігі – таза табыстың өнімнің толық өзіндік құнымен анықталса, сатылған өнімнің рентабелділігі таза табыстың сатылған өнімнің толық өзіндік құнына(сатылған өнімнің өзіндік құны қосылған кезең шығындары). Бұл көрсеткіштің мәні өнімді өндіру мен сату бойынша жұмсалған қаражаттардың әр бір теңгесіне келетін таза табыс мөлшерін көрсетеді. 11-інші көрсеткіш сату рентабеділігі. Бұл көрсеткіш жалпы табыстың (таза табыстың) сатудан түскен табысы арқылы қатынасымен анықталады,оны екі жағдайда қарауға болады. Бірінші жағдайда оның мәні кәсіпорынның баға белгілеу саясатындағы өзгерістерді өнімді сатудың өзіндік құнын бақылау мүмкіндігін көрсетеді. Бұл коэфицент динамикасын материялдық өндірістік қорды пайдалануды бақылауды немесеқайта қарау керектігін көрсетеді. Екінші жағдайда таза табыс арқылы есептегенде оның мәні сатылған өнімнің әр бір теңгесі таза табыстың қанша теңгесін әкелгендігін көрсетеді. 2005-ші жылы сату рентабелділігі 15,84430573-ті көрсетіп, 2006- шы жылы 23,55364846 санын құрап, ауытқу көрсеткіші 7,70934273 ті көрсетіп тұр. Ағымдағы жылы кәсіпорынның қызмет етуі тиімді болып тұр. Өндіріс рентабелділігі таза табысты бөлеміз негізгі өндіріс қорларына қосамыз айналым құралдарына. Бұл көрсеткіш өндірістік үрдістегі активтерді пайдалану тиімділігін сипаттайды. АБДИ компаниясынң 2005-ші және 2006-шы жылы персоналдар саны төмендегенін көріп тұрмыз. 2005-ші жылы жұмыскерлер саны 630 адамды, жұмысшылар саны 504 адамды құраса, 2006-шы жылы 560адам жымыскер қатарында , 440 адам жұмысшылар қатарында іс атқарған . Бұл жерден көріп отырғанымыз 2006-шы жылы персоналдар саны қысқартылған екендігін көріп отырмыз .АБДИ компаниясы персоналдар санын қысқарту стратегиясын қолданған. Жұмысшы мен жұмыскердің айырмашылығы бар . Жұмысшы – тікелей өнім өндіруге қатысатын , тэхнологиялық қызметпен айналысатын , яғни еғбек заттарының түрін , құрлысын , физикалық , химиялық және өзгеде сипатын өзгертумен айналысатын персонал . Жұмыскер - өндіріс цехтарында құрал – жабдықтармен жұмыс орындарында көмек көрсетумен және көмекші цехтармен қоймада шаруашылық жұмыстарды істейтін персоналдар саны . Келесі көрсеткіш орташа жылдық құны .Негізгі құралдардың орташа жылдық құны – деп негізгі құралдардың жыл басындағы сомасын қосамыз негізгі құралдардың енгізілуі көбейтемізістелінген уақытқа бөлеміз есептік кезеңге аламыз негізгі құралдардың шығуына , бөлеміз есептік кезеңге .Бұл көрсеткіш менде 2005-ші жылы 166713527 теңгені көрсетіп тұр , ал 2006- шы жылы 16501444 теңгені құрады да ,ауытқу көрсеткіштері -17125 теңгеге азайып , 99,0 пайызға тең болып тұр , себебі 2005-ші жылғы негізгі құралдардың сомасы өлкен болғандықтан . Негізгі құралдарға ұзақ мерзім бойы жұмыс жасайтын , бір жылдан артық мерзімде , өзінің натуралдық заттай түрін толық сақтайтын , өзінің құнын дайын өнімге немесе көрсетілген қызметтен амортизациялық аударым арқылы шығаратын еңбек құралдарының жиынтығы. 2.3. ФИРМАДАҒЫ МАРКЕТИНГТІК ЖОСПАРЛАУ. Көптеген фирмалар көп жылдарға арналған жоспарсыз жұмыс істейді. Жаңа фирма басшыларының ондай жоспар құрастырыруға уақыты болмауы мүмкін. Ал бұрыннан келе жатқан фирма басшыларының көпшілігі жоспарсыз-ақ жұмыс жүргізуге болады деп ойлайды. Өйткені олардың ойы бойынша нарықтағы жағдай тез өзгеріп жатады. Сондықтан жоспармен бәрін қамту мүмкін емес, жоспарға кеткен шығын босқа қалады деп өздерін ақтауға тырысады. Осы тәрізді себептерге байланысты көптеген фирмалар көп жылдарға арналған жоспарлау жұмысын жүргізбейді. Ал шындығына келетін болсақ тәжірибе көрсетіп отырғандай келешекке арналған жоспарлау көптеген жеміс береді. Мелвилк Бринч жоспарлаудың төмендегі жақтарын атап көрсеткен: 1) Келешекке арналған жоспарлау фирма басшыларын іс келешегін алыстан ойлауға, оны күні бұрын білуге итермелейді; 2) Алдағы бақылауға алынған іс-әрекет көрсеткіштерін анықтауға мүмкіндік береді. 3) Фирма әрекеттерін ұтымды үйлестіруге көмектеседі; 4) Фирма өзінің міндетін және саяси мақсатын анық белгілей алады; 5) Фирманың күтпеген кездейсоқ өзгерістерге күні бұрын дайын болуына мүмкіндік береді; 6) Фирманың барлық бөлімшелерінің өзара дұрыс байланысын, орнатуға көмектеседі: Маркетингтік қызметтердің ең маңыздылары болып нарықты зерттеу және тауар өндіруші кәсіпорынның нарықтық мүмкіндіктерін талдау және жоспарлау, маркетингтік саясаттық кешенін құрастырып және іске асыру танылды. Осы жерде айта кету керек, маркетинг ғылыми - зертеу жұмыстарын (ҒЗЖ), өндірісті, жоспарлауды және т.б. кызметтерді өзі атқармайды, ол тек осы және басқа қызметтердің түрлерін, тауар өндірушінің нарықтык мақсаттарын ескере отырып, қамтамасыз етеді. Ұзақ мерзімді жоспарлау жүйесінде кәсіпорынның болашақ жағдайын анықтауда негізгі мән құрылған тенденциялар экстрополяциясына беріледі. Осы кезде кәсіпорынды басқаруда болашақта іскерлік нәтижелері жақсарып, ұзақ мерзімді жоспарға неғұрлым жоғары көрсеткіштер енгізетін тұжырымдамаға келеді. Бұл әдіс тұрақты экономика дамуы шарттарында толығымен жүзеге асады. Маркетинг жоспарларын құру әдістеріне қарай келесі түрлері бар: жоғарыдан төмен жоспарлау; төменнен жоғары жоспарлау; екі бағыттық жоспарлау. Маркетингтің жоспары мынадай кезеңдерді қамтиды: 1.Ситуациялық талдау (SWOT – талдау, strengths – күшті жақтары, weaknesses - әлсіз жақтары, oportunіtіes – мүмкіндітері, threats – қауіптері, яғни алғашқы әріптерімен аталған); 2. Маркетинг мақсатарын белгілеу; 3. Маркетинг стратегияларын анықтау; 4. Бағдарламаның тәжірбиелік жүзеге асуын жетілдіру; 5. Маркетинг бюджетін құру; 6. Бақылау. Маркетинг жоспарлаудағы қазіргі кең тараған ұғымы инвестициялық жоба немесе бизнес - жоспары. Бизнес – жоспар – бұл кәсіпорын мақсаттарын көрсететін және проектіні жүзеге асырғаннан кейінгі сипатын көрсетететін нақты құрылымды жоспарлық құжат. Бизнес – жоспарда ең бастысы және маңызды бөлім деп маркетинг жоспарын айтуға болады. Жоспарлау кез келген бастаманың үлкен немесе кішілігіне тәуелсіз іскерліктің бір бөлігі болып табылады. Бизнес – жоспар – бұл жоспарлау құжаты, мүмкіндіктерді қолдануға негізделген компания басшыларының бизнесті бастау немесе кеңейту үшін мүмкіндіктерді талдап нақты жағдайды бағалау. Бизнес – жоспар – бұл кәсіпорын мақсаттарын көрсететін және проектіні жүзеге асырғаннан кейінгі сипатын көрсететін нақты құрылымды жоспарлық құжат. Әлемдік тәдірбие көрсеткендей, бизнеске алғашқы қадам – бұл жоғары деңгейде құрылған бизнес – жоспар. Болашқ инвестор бизнес – жоспарды оқымай кәсіпкермен кездеспейді. Бизнес – жоспар артық ақпараттан тұрмайды, өйткені оны көптеген іскер адамдар көріп пайдаланады. Бизнес – жоспар өз ісінің болашақ дамуын анықтауда кәсіпорынға көмектеседі, өз бизнесінің прогрессін бағалп және ағымды операцияларды бақылап болашақта өзгеріс мүмкіндіктері мен мәселелерді болжап өз ісінің өсу болашағын анықтайды. Сонымен қатар ол шетелдік серіктестерді тарту үшін қолданылып қаржы алу немесе біріккен проектілерді ұйымдастыру, біріккен кәсіпорындар құру үшін қажет. Бизнес – жоспар келесі мәселелерді шешу үшін қажет: - Кәсіпорының мақсатарын қалыптастыру, нақты сандық көрсеткіштерді жүзеге асыру және ұйымдастырушылық бағдарламарды құрастыру; - Қойылған мақсаттарға жетуді қамтамасыз ететін өзара байланысқан өндірістік, маркетингтік және ұйымдастырушылық бағдарламаларды құрастыру; - Қаржыландырудың қажетті көлемін анықтау және оның көздерін іздестіру; - Жобаны жүзеге асыру кезінде кездесетін қиыншылықтар мен мәселелерді анықтау; -Жобаны жүзеге асыру үрдісін бақылау жүйесін ұйымдастыру; -Инвесторларды жобаны қаржыландыруға тартатын түбегейлі негіздеуді дайындау. Маркетинтік жоспарлау үрдісі келесі қалыптасқан әдістемемен кәсіпорындағы стратегиялық маркетинг және маркетингтің стратегиялық жоспарлау үзіліссіз процестерімен жүреді. Бұл үрдіске енетіндер: ситуациалық талдау, мақсаттарды түзеу және маркетингтік стратегиялар, стратегиялық жоспарға түзетулер жүктеу/скачать 382 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||