Рыртнокты зерттеу
Өнім ассортиментін жоспарлау
Өткізу
Жарнама және тауар өнімін ынталандыру
Сервис қызметін көрсету
4-ші сурет. Маркетингті басқарудың функционалды түрі.
Басқарудың осылай ұйымдастырудың артықшылығы кұрлымның оңайлығында және әрбір буынның қызметінің айқындығында болып табылады. Әрбір рынокқа және әрбір тауарға арналған маркетингттің әрбір қызметі бойынша жеке жоспар қабылдап, іске асыру керектігі, осы сияқты фирманың іс - қимылын, әсіресе, тауар және игерілмек нарық түрлерінің өскен шағында, үйлестірудің күрделілігі оның кемістігі болып табылады. Маркетингта ұйымдастырудың бұл түрі ағымды тиімділікке бағытталған және оның стратегиясының икемділігі төмен, жаңалықтар енгізуге тым қабілетсіз болады. Алайда функционалды құрылым маркетингті ұйымдастырудың басқа түрлеріне негіз болып табылады.
Егер АБДИ - тауар өндіруші өте аумақты жерге кызмет ететін болса, онда өткізу бөлімі географиялық принцип бойынша дамиды өнімді өткізу ірі аймақта, әрбір аймақта аудандар тағайындалады. Осылайша тарамдалған торап белгілі өндірушінің барлық рыноктарда барлық тауарлардың өткізілуін қамтиды.
Фирма өзінің маркетинг қызметінің құрамын барлық маркетингілік жұмыстарды толық атқаратын қылып ұйымдастыруы керек. Егер фирма кішкентай болса, барлық маркетингілік міндеттерді бір адам атқаруына болады. Оған әрі маркетингілік зерттеулер, әрі өткізуді ұйымдастыру, әрі жарнама, әрі клиенттерге керекті сервис қызметін ұйымдастыру т.б. міндеттерін атқару жүктеледі. Бұл адамды өткізу қызметінің басқарушысы, немесе маркетинг директоры деп атауға болады. Егер фирма үлкен болма, маркетинг саласында бірнеше мамандар қызмет атқарады.
Функцианалды ұйымдастыру.Маркетингілік қызметті функцианалды ұйымдастыру ең көп тараған түрге жатады. Бұл жағдайда маркетинг мамандары маркетингілік әрекеттердің әр түрімен жеке айналысады. Олар өз жұмыстарын үйлестіруші маркетингілік вице – призедентке бағынады. Онда 5 маман көрсетілген: маркетинг қызметінің басқарушысы, жарнама және өткізуді ынталандыру қызметінің басқарушысы, маркетингілік зерттеулер қызметінің басқарушысы және жаңа тауарлар басқарушысы. Осыларға қоса, клиенттерге сервис жасайтын қызметінің басқарушысы, маркетингті жоспарлау қызметінің басқарушысы және тауар қозғалысынң басқарушысы болуы мүмкін.
Функцианалды ұйымдастырудың артықшылығы оның қарапайымдылығында. Екінші жағынан, тауар ассортименттерінің және фирмалар нарықтарының өсуіне байланысты бұл үлгі бірте – бірте өз тиімділігін төмендете түседі.
Географиялық ұстаным бойынша ұйымдастыру. Елдің барлық территорияларында сауда жасайтын компаниялардың сатушыларының бір-біріне бағынуы географиялық ұстаным пішінінде болады.
Тауар өндірсі бойынша ұйымдастыру. Тауар номенклатурасы кең немесе көп түрлі маркалы тауарлар шығаратын фирмалар тауар немесе тауар – маркалы өндіріс түрінде ұйымдастыруды қалайды. Тауар өндірсі бойынша ұйымдастыру функционалдық ұйымдастыруды алмастырмайды, ол ұйымдастырудың жаңа бір түрі болып саналады. Барлық тауар өндірісін тауар номенклатурасын басқарушы басқарады да, оған бірнеше тауар топтарының басқарушылары, ал оларға әр нақтылы тауарды өндіруге жауапты тауар басшылары бағынады. Әр тауар басқарушысы өз тауары өндірісінің жоспарын жеке дайындайды, оның орындалуына көз салып, нәтижесін бақылайды, керекті жағдайда дайындалған жоспарды өзгертеді.
Өндіріс бойынша ұйымдастыру фирманың шығаратын бұйымдары бір – бірінен өте айырмашықта болған жағдайда немесе олардың түр – түрлері өте көп болып, осындай көп номенклатураны маркетингтің функционалды ұйымдстыру арқылы бақару мүмкіншілігі өте қиындағанда айдаланады.
Тауар өндірісі бойынша ұйымдастырудың бір қатар артықшылықтары бар. Біріншіден, тауарды басқарушы осы бұйым бойынша маркетингтің барлық кешенін үйлестіреді. Екіншіден, тауарды басқарушы жеке мамандарға қарағанда нарықтағы өзгерген проблемаларға тезірек бейімдей алады. Үшіншіден, майда және мәні жөнінен болмашы тауар маркалары де елеусіз қалмайды.
Нарық бойынша ұйымдастыру. Көптеген фирмалар өз тауар ассортименттерін түрлі сипаттамалы нарықтарда сатады.
Нарық бойынша ұйымдастыру тауар өндірісі бойынша ұйымдастырумен ұқсас. Нарық жұмысын басқарушы бірнеше жеке нарықтарды басқарушылардың жұмыстарын үйлестіреді. Нарықпен жұмыс істеуді басқарушы өткізудің және басқа функционалды әрекеттердің перспективалық және жылдық жоспарларын дайындайды. Бұл жүйенің негізгі артықшылығы фирма өз жұмыстарын тұтынушылардың мұқтаждықтарына байланыстырғандығында. Нарықтың нақтылы сегменттерін ұйымдастыруында.
Егерде АБДИ компаниясының қаржылық жағдайы нашарлаған кезде персоналдар санын қысқарту стратегиясына көшеді. Себебі фирма өзінің жұмысын жалғастыру үшін ақша-қаражаттарын үнемдеуге көшеді. Не болмаса өндіріс цехтарының біреуін сатады.
ҚОРЫТЫНДЫ
Кәсіпорында маркетингтік қызметінің дамымағандығы осы қызметтердің жарым – жартылай маңыздылығы бағаланбауы жоғары маманданған қызметкерлердің жетіспеуімен түсіндіріледі. Маркетингтік бөлімінде қарапайым өтімділік бөлімдердің өзгертілуі көрінтін нәтижені әкелмейді, сондықтан қызметкерлер үшін эффектінің доказ. Жоқтығы мен осындай қызметтердің қажет еместігі туады. Кісіпорын әрқашан бағалардың арақатынасын, сапаны, қызмет пен нарықта сату көлемін, қандай тенденциялар мен сыйымдылықты, бәсекелестердің не істеп жатқанын, олардың күшті және әлсіз жақтарын білу керек. Жарнамаға ақшаны жұмсау алдында одан болашақта нәтиже бола ма түсінуін керек. Егер кәсіпорын өзінің ұлғаюды және жаңа нарыққа шығуын көздесе, онда осылардың әрқайсысының жағдайын білу қажет.
Сыртқы маркетингтік ақпараттан басқа, кәсіпорынның жағдайы туралы мәлімет болу керек. Өндірістік және коммерциялық циклінің операциясына ақшаның қалай жұмсалатындығы? Бөлімшелердің ішінен ең рентабельдігі қайсысы? Қандай бөлемшенің ең қысқа мерзім айналымы? Осы және де көптеген сұрақтарды қаржы бөлімі мен жоспарлы эономиканың қосындысы мен кәсіпорын контроллингтік қызметі шешеді. Осы ақпарат шығындар мен өзіндік құнды басқардағы шешім қабылдауға негіз болады.
Шын мәнінде, шаруашылық практикада кәсіпорын нарықта позицияны перспективтілігін мен төзімділікті анықтау үшін көптеген сандық факторларды ескерту керек
Маркетингтің негізі болып табылатынны – бұл бірін – бірі толықтыратын тәсілдеме. Бұл дегеніміз рынокты жан – жақты және нақтылы зерделеу, сол сияқты рынокқа белсенді ықпал ету, қажеттілікті және тұтынушының артықшылығын қалыптастыру. Дайындаушы мен тұтынушыны байланыстыру және олардың бірін – бірі табуға жәрдем беру – кез келген маркетинг қызметінің басты мақсатына жатады.
Маркетинг – бұл шын мәнінде, кәсіпорынның кез келген шаруашылық қызметін басқару жүйесінің маңызды бөлігі болып табылады.
Маркетинг – бұл рынокты талдау, кәсіпорындар қызметіның әр қилы түрлерінің өзара іс – қимылдарын қамтитын өндірісті ұйымдастыру өнімді өткізудегі кешенді жүйе: баға құрылымы, сату (сатып алу), шикізаттарды жеткізу, өнім (тауарлар) және қызмет көрсету.
Курстық жұмыстың барысында «АБДИ Компаниң А.Қ-ның сауда жүйесін, тұтыншларға көрсеттін қызметтер түрлерін, басқа елдермен жасайтын серіктестік қарым – қатынас, компанияның тұтынушыларын, тұтынушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін ұсынатын тауар ассортиментін талдап, «АБДИ Компанидіңң нарықта алатын үлесі үлкен екенін, яғни канцелярлық нарықтың 50% алады. Тұтынушылардың сұранасын толығымен қанағаттандыратын, канцелярлық тауарларды сататын кәсіпорындардың ішінен алдыңғы орынды иеленетінін, қызмет көрсету дәрежесінің жоғары екенін байқадық .
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:
А.К. Мейірбеков, К.Ә.Әлімбетов. «Кәсіпорынның экономикасы».Оқу құралы – Алматы: Экономика, 2003.
2. С.Н. Нысанбаев, Г.А. Садыханова "Маркетинг негіздері" Оқулық - Алматы - ҚУ- 2002.
3. Д.Қ. Ілиясов. «Маркетинг: теориясы мен практикасы». — Оқу құралы: -
Алматы. Қазақ Университеті, 2002.
4. Филип Котлер. «Маркетинг негіздері». — Алматы: 2002.
5. w.w.w. АБДИ Компани.kz
6. К.Б. Бердалиев. «Қазақстан эканомикасын басқару негіздері». Оқулық- Алматы . Эканомика. 2001,ж.
7. Елшібаев. Р. Лекциялар жинағы .
8. Есімжанова.С.Р. «Маркетинг». Оқу құралы. Алматы - Эканомика ,2003.
9. Әмірбекұлы. Е. Лексиялар жинағы.
10. Дүйсенбаев.К.Ш. Төлегенов.Э.Т. Жұмағалиева.Ж.Т. «Кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдау». Оқу құралы. Алматы – Эканомика, 2001.
Достарыңызбен бөлісу: |