Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ҧлттық университеті Пәннің оқу-әдістемелік кешені Басылым: алтыншы ЕҰУ Ф 703-08-17 Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Алтыншы басылым
заңы бойынша импульстер жиілігі немесе амплитудалар ӛзгерген кезде, тиісінше
амплитудалық-импульстік немесе жиіліктік-импульстік модуляция орын алады).
Үзіліссіз дабылдар уақыттың кез келген мезетінде параметрлерді ӛзгертуі мүмкін.
Уақыт ішінде дабыл параметрлерінің ӛзгеруі дабылды модуляциялау деп аталады.
Кез келген гармоникалық дабыл x(t)=Asin(ωt+φ) формуласымен сипатталады.
Амплитуда, ω дӛңгелек жиілік және φ фазаларының ығысуы осындай дабылдың
параметрлері болып саналады. Осы параметрлерді ӛзгертіп, гармоникалық дабылды
ақпараттарды тасушыға айналдыруға (дабылды ақпараттармен модульдеуге) болады.
Модуляцияның үш типі болуы мүмкін.
Амплитудалық модуляция уақыт ішіндегі дабыл амплитудаларының ӛзгеруін
жорамалдайды: x AM (t)=A(t)-sin(ωt+φ), әрі амплитудалардың ӛзгеру заңы кӛбінесе
гармоникалық болып саналады: A(t)=A 0 + A M *sin(Ωt+φ). Жиіліктік модуляция уақыт ішіндегі дабыл жиіліктерінің ӛзгеруі кезінде
туындайды: х
ЧМ
(t)=A-sin(ω(t)t+ φ), әрі жиіліктің ӛзі гермоникалық заңы бойынша
ӛзгереді: ω(t)= ω
0
+ ω
o *
cos Ω t, мұндағы ω
o
жиіліктік девиация деп аталады.
Фазалық
модуляция
дабылдың
фазалық
ығысуының
ӛзгеруін
жорамалдайды: х
ФМ
(t) =А(t) -sin(ωt+ φ(t)).
ω(t)t + φ = ω
o
t + θ(t) + θ
0
екенін кӛрсет уг е болады, осыл айша, жиіліктік жән е
фазалык модуляция - бҧрыштық модуляция деп аталатын модуляция әдісінің
бірімен техникалық жүзеге асырудың екі нұсқасы болып табылады. Ақпараттық параметр мәндердің саналымды санын қабылдауы мүмкін, бұл
ретте модуляцияны дискреттік деп атайды. Модуляцияның дискреттік түрлеріне,
мысалы, амплитудалық, жиіліктік және фазалық манипуляциялар жатады. Егер
параметр мәні кодталса және цифрлык формада берілсе, онда модуляцияның
тиісті түрлері цифрлық модуляция атауын иеленеді. Дискреттік нүктелердегі
дабылдың мәні цифрлық формада кодтайтын кездегі импульстік -кодтық
модуляция цифрлық модуляцияның неғұрлым кең таралған т үрі болып
саналады. Дабылдарды беру жүйелерін құру кезінде, жылдамдықты арттыру,
ақпараттарды берудің сенімділігі мен кедергіден қорғалушылық кӛзқарасы
тұрғысынан модуляция-демодуляцияның оңтайлы режимдерін анықтайтын
әдістер мен математикалық модельдерді әзірлеу негізгі міндеттер болып
саналады. Модуляция түрлерін жіктеу кезінде ақпараттық дабылдың түрі, сипаты мен
дабыл-тасымалдағыш: детерминацияланған үдеріс, кездейсоқ стационар үдеріс,
стационар емес үдеріс және т.б. болып есепке алынады. Детерминацияланған
дабылдар олардың амплитудалық және фазалық спектрлерімен Фурье
қатарларының және Фурье түрлендіруінің қасиеттері негізінде анықталады.
Ақпараттар мен дабылдарды беру теорияларында берілген сипаттамалармен-
корреляциялық атқарымдармен және спектрлік тығыздықтармен берілген
кездейсоқ үдерістерді жүзеге асыру болып саналатын стохастикалық