Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия
Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
жүктеу/скачать 4,34 Mb. Pdf көрінісі
|
| Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
ҧлттық университеті Пәннің оқу-әдістемелік кешені Басылым: алтыншы ЕҰУ Ф 703-08-17 Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Алтыншы басылым мүмкін емес, негізінен, әрқашан да нақты объектілерді емес, олардың оңайлатылған (гомоморфты) модельдерін бейнелейді. Модельдер кестелермен, графиктермен, атқарымдық тәуелдіктермен, бір күйден екінші күйге ауысулар және күйлер тендеулерімен және т.б. берілуі мүмкін. Егер ол белгі бір дәлдікпен, оларды сипаттаудың формалды рәсімдері жолымен зерттелетін объектілердің күйі мен тәртібіне болжам жасауға мүмкіндік берсе, нысандандырылған сипаттама математикалық дабыл моделі болып саналуы мүмкін. Тәуелсіз айнымалының берілген аралығымен белгіленетін (дабылды анықтау аймағы кез келген математикалық дабыл моделінің ажырағысыз бӛлiгi болып саналады. Айнымалылар үшін аралықтың берілу мысалдары: а ≤ х ≤ b, х [а, b]; а < у≤ b, у (а, b]; 21) а < z < b, z (а, b). Тәуелсіз айнымалы мәндерінің кеңістігі әдетте R индексі арқылы белгіленеді. Мысалы, R:={-∞, +∞), х R. Дабылды анықтау аймағының берілуімен қатар айнымалылардың сандық мәндерінің түрлері (бүтін, рационал, заттық, комплекстік) берілуі мүмкін. Бақылау нәтижелерін ӛңдеу мен талдаудың бірінші кезеңінде ӛpiстep мен дабылдардың математикалық модельдері бір уақытта олардың физикалық табиғатын елемеуге және оны модельге деректерді керсетудің қорытынды кезеңінде ғана қайтаруға мүмкіндік бepyi тиіс. Қандай да бір есептерді шешу үшін ақпараттарды пайдалану шүбәсіз түрде, оны тарату қажеттілігімен, яғни беру және қабылдау үдерістерін жүзеге асырумен байланысты болады. Мұнда байланыс арнасының сипаттамасымен кодтау әдісін келісу, сондай-ақ берілетін ақпараттарды бұрмалау мүмкіндігінен қорғауды қамтамасыз ету проблемасын шешуге тура келеді. Арнайы байланыс арналары арқылы ақпаратты жинау, беру және қабылдау үдерістерін ақпараттық үдерістер деп түсінетін боламыз. Кез келген оқиға, кез келген құбылыс ақпараттар кӛзі ретінде пайдаланылады. Ақпарат, ақпараттардың кейбір кӛзінен, олардың арасындағы байланыс арналары арқылы оны қабылдағышқа хабарлар түрінде береді. Кӛз берілетін хабарды жібереді, ол берілетін дабылға кодталады. Бұл дабыл байланыс арнасы бойынша жіберіледі. Нәтижесінде, қабылдағышта, декодталатын және қабылданатын хабарға айналатын, қабылданатын дабыл пайда болады. Байланыс арналары бойынша ақпараттар беру, кӛбінесе, ақпараттарды бұрмалау мен жоғалтуды туғызатын кедергілердің әсерімен ілесе жүреді. Кез келген оқиға немесе құбылыс түрліше айтылуы, әртүрлі тәсілмен және әртүрлі алфавитпен берілуі мүмкін. Ақпаратты байланыс арналары бойынша беруде неғұрлым дәл және үнемді болу үшін, оны тиісінше кодтау керек. Ақпарат материалдық таратушысыз, энергияны жиі бермей қолданыла алмайды. Кодталған хабар ақпараттың дабыл-тасушылар түрін иеленеді. Олар арна бойынша жүреді. Қабылдағышқа шыға отырып, дабылдар қайыра жалпыға түсінікті түрде болуы тиic. Осы мақсатпен дабылдар, абонент үшін ыңғайлы формаға ие бола отырып, декодтайтын құрылғы бойымен жылжиды. Байланыс жүйесі жұмыс істейді, мақсатқа қол жеткізіледі. Байланыс арналары туралы, байланыс жүйелері туралы айтқан кезде, мысалға кӛбінесе телеграфты алады. Бірақ байланыс арналары - кез келген жүйелердің әртүрлі жиыны кіретін, ӛте кең ауқымды ұғым. «Байланыс арнасының» сипаты анық болу үшін, бірнеше мысалдар келтіруге болады. Телефонмен беру кезінде хабар кӛзі - сӛйлеуші болады. Сӛздер дыбыстарын электр импульстеріне ӛзгертетін кодтаушы құрылғы - микрофон болып табылады. Ақпарат сол |