Лекция 15 Практикалық сабақ 15 ожсөж -30 СӨЖ 30 Емтихан 2 Барлығы 90 сағат

4. Магнитский 
арифметикасы 
 
 
2 
6 класстағы 
арифметика 
тарихы 
 
 
 
1.Ондық бөлшектер 
2.Квадрат сандар. 
Диофант формуласы 
3.Жай жəне ондық 
бөлшектерге амалдар 
қолдану 
 
Периодты ондық 
бөлшектер 
Жер мередиананың  
Эратосфеннің есептеуі  
2 
[39], І-тарау, 
§2 
3 
6 класстағы 
алгебра тарихы 
 
Алгебралық 
өрнектер 
 
Рационал  сандар. 
Теңдеулер 
 
Алгебралық 
өрнектерге 
амалдар 
қолдану 
 
Алгебралық 
символдар тарихы 
 
3 
[39], І-тарау, 
§3 
 
4 
7 класстағы 
алгебра тарихы 
 
Бірінші 
дəрежелі 
теңдеудің 
Египет, 
Греция,  Индия  елдерінде 
шешу туралы 
 
Көпмүшені 
көбейткіштерге жіктеу.  
 
Евклидтің 
үлестірімдік заңы 
 
Диофанттың 
бір 
формуласы туралы 
 
Л.Эйлердің 
«Əмбебап 
арифметикасы» 
 
4 
[39], І-тарау, 
§3 
1],гл. 2, §11-
12, 16, гл.6 
§52 [11],гл. 
4, § 1 
№№4.1.20-
4.1.25 
5 
 8 класстағы 
алгебра тарихы 
 
Алгебралық 
бөлшектер 
 
Координаттар жəне 
графиктер 
 
Анықталмаған 
теңдеулер 
 
Сан ұғымын 
5 
[39], І-тарау, 
§4 

кеңейту 
 
Квадрат теңдеулер 
 
Виет теоремасы 
 
Функция ұғымы 
 
6 
Кластан тыс 
сабақтарда 
алгебра тарихы 
туралы 
 
 
Индия жəне Қытай 
елдеріндегі алгебра 
тарихы 
 
Диофант 
теңдеулері 
 
Геометриялық 
алгебра 
 
Омар Хайям – 
математик жəне ақын 
 
6 
[39], І-тарау, 
§5 
7 
Кластан тыс 
сабақтарда 
алгебра тарихы 
туралы 
 
ХІІ-ХVғ. 
Европадағы  арифметика 
жəне алгебра 
 
Рене  Декарт  – 
ұлы математик 
 
ХІІІ  ғасырдың 
ұпы  математигі  Леонид 
Эйлер туралы 
 
Орыстың атақты 
математиктері 
Остроградский 
жəне 
Чебышев туралы  
 
7 
[39], І-тарау, 
§6 
 
8 
7 класстағы 
геометрия 
тарихы 
 
Негізгі ұғымдар 
 
Үшбұрыштар 
 
Геометриялық 
құралдар 
 
Геометриялық 
салулар 
 
8 
[39], І-тарау, 
§7 
 
9 
8 класстағы 
геометрия 
тарихы 
 
Төртбұрыштар 
 
Көпбұрыштың 
ауданы 
 
Шеңбер 
 
Шеңберге  жанама 
Архит Тарентский 
 
Іштей 
сызылған 
бұрыш. 
Гиппократ 
Хиоский 
 
9 
[39], І-тарау, 
§8 

10 
9 – 10 
кластардағы 
алгебра тарихы. 
 
1. Нақты сандар 
тарихынан. Сан 
функциялары. 
 2.Туынды, оның 
қолданылуы. 
 
3.Тригонометриялық 
функциялар. 
 
10 
[39], І-тарау, 
§8 
11 
10 – 11 
кластардағы 
алгебра 
тарихынан. 
 
Интеграл 
ұғымының пайда болуы. 
 
Архимедтен  
Кеплерге 
жəне 
Кавальерге дейін.  
 
Кавальерден 
Ньютонға 
жəне 
Лейбницке дейін.  
 
Г.Лопиталь 
жəне 
оның  «Ақырсыз  азғар 
бастамалары» 
 
11 
[39], І-тарау, 
§9 
12 
9 – 10 
кластардағы 
геометрия 
тарихынан. 
 
 
Стереометрияның 
негізгі ұғымдары 
 
Қазіргі 
геометриядағы 
Евклид 
геометриясының  негізгі 
ұғымдары. 
 
Гильберттің 
«Геометрия 
негіздері» 
жіне  аксиомалық  ідістің 
мəні. 
 
Векторлар. 
 
Кеңістіктегі 
перпендикулярлық. 
Көпжақты бұрыштар. 
 
12 
[39], І-тарау, 
§10 
13 
10 – 11 
кластардағы 
геометрия 
тарихынан. 
 
Элементар 
математикадан 
аналитикалық 
геометрияға дейін 
 
Координат  жүйесі 
жəне 
Ферманың 
аналитикалық 
геометриясының 
бастамасы 
13 
[39], І-тарау, 
§11 

 
Папп  есебі  жəне 
Декарт координаттары 
 
Апполоний 
жəне 
оның конустық қималары 
 
Эйлер теоремасы 
 
Цилиндр, 
конус, 
шар. 
Ковальери 
принципі. 
 
14 
Евклидтік емес 
геометрия жəне  
геометрия 
негіздері 
 
 
Үшбұрыштың 
бұрыштарының 
қосындысы  туралы  үш 
болжам  
 
Ламберттің  сүйір 
бұрыш болжамы 
 
Лобачевскийдің 
Евклидтік 
емес 
геометриясы 
 
Гильберт 
аксиомалар жүйесі 
 
Г. 
Вейль 
аксиоматикасы 
 
14 
[39], І-тарау, 
§12 
15 
Россиядағы, 
Қазақстандағы 
математика. 
 
Грасманның 
көп 
өлшемді геометриясы 
 
Риман қисықтығы 
 
Фреше  абстракты 
метрикалық кеңістіктері 
 
15 
[45], І-тарау, 
§3 
 
 
 
7.Пəнді оқыту жөніндегі СОӨЖ сабақтары бойынша əдістемелік 
нұсқаулар  
Практикалық сабақтарға  əдістемелік нұсқаулар. 
1 апта  
Тақырыбы: 5 класстағы арифметика тарихы 
Мақсаты: Сандар теориясының даму тарихымен таныстыру. 
Негізгі сұрақтар: Натурал сандар.Жай бөлшектер.Əл-Хорезми жəне оның  
                              арифметикасы.Магнитский арифметикасы 
Ə
дістемелік нұсқаулар: Сандар теориясының дамуында үлес қосқан  
                              оқымыстылар  жəне олардың еңбектерімен таныстыру. 
Пайдаланатын əдебиет: [39], І-тарау, §1 
 
2 апта 

Тақырыбы: 6 класстағы арифметика тарихы 
Мақсаты:Жай жəне ондық бөлшектерге амалдар қолдану,периодты ондық    
                өлшектердің,нөль санының  енгізілу тарихын түсіндіру. 
Негізгі сұрақтар: Ондық бөлшектер.Квадрат сандар. Диофант     
                              формуласы.Жай жəне ондық бөлшектерге амалдар  
                              қолдану.Периодты ондық бөлшектер.Жер мередиананын   
                             Эратосфеннің есептеуі. 
  Ə
дістемелік нұсқаулар:Осы сұрақтарға байланысты білімдерді енгізген  
                                     
оқымыстылар туралы жəне олардың еңбектерін таныстыру. 
  Пайдаланатын əдебиет: [39], І-тарау, §2 
 
3 апта 
   Тақырыбы: 6 класстағы алгебра тарихы 
   Мақсаты:Алгебралық сиволиканың, теріс сандардың, өрнектердің,ертедегі  
                   алгебралық геометрияның  енгізілу тарихымен таныстыру. 
   Негізгі сұрақтар:Алгебралық өрнектер.Рационал сандар. Теңдеулер.Алгебралық  
                             өрнектерге амалдар қолдану.Алгебралық символдар тарихы 
Ə
дістемелік нұсқаулар: Осы сұрақтарға байланысты білімдерді енгізген  
                                     
оқымыстылар туралы жəне олардың еңбектерін таныстыру. 
   Пайдаланатын əдебиет: [39], І-тарау, §3 
 
 
4 апта 
Тақырыбы: 7 класстағы алгебра тарихы 
Мақсаты:Теңдеудің, көпмүшенің енгізілу тарихы туралы,координат əдісі жəне  
                графиктер туралы тарихи сұрақтармен таныстыру. 
Негізгі сұрақтар: Бірінші дəрежелі теңдеудің Египет, Греция, Индия елдерінде  
                              шешу туралы.Көпмүшені көбейткіштерге жіктеу.Евклидтің  
                              үлестірімдік заңыДиофанттың бір формуласы  
                              туралы.Л.Эйлердің «Əмбебап арифметикасы» 
 
 
Ə
дістемелік  нұсқаулар:Осы  сұрақтар  енгізілген  елдер  жəне  оқымыстылар, 
олардың еңбектеріне қатысты тарихи мəселерді  талдау. 
Пайдаланатын əдебиет: [39], І-тарау, §3 
5 апта 
Тақырыбы: 8 класстағы алгебра тарихы 
Мақсаты:Квадрат түбір, квадрат теңдеу жəне олар бірі рет енгізілген елдермен 
                таныстыру.Виет теоремасы,функциялар жəне графиктердің шығу 
                тарихымен таныстыру. 
Негізгі сұрақтар:Алгебралық бөлшектер.Координаттар жəне  
                            графиктер.Анықталмаған теңдеулер.Сан ұғымын  
                            кеңейту.Квадрат теңдеулер.Виет теоремасы.Функция ұғымы 
Ə
дістемелік нұсқаулар: Осы сұрақтарға байланысты білімдерді енгізген  
                                     
оқымыстылар туралы жəне олардың еңбектерін таныстыру. 

Пайдаланатын əдебиет: [39], І-тарау, §4 
 
 
6 апта  
Тақырыбы: Кластан тыс сабақтарда алгебра тарихы туралы 
Мақсаты:Диофант,Омар Хаям,əйел математиктер, 
                Рене Декарт туралы жəне олардың  
                қарастырған есептерімен таныстыру. 
Негізгі сұрақтар: Индия жəне Қытай елдеріндегі алгебра тарихы.Диофант  
                теңдеулері.Геометриялық алгебра.Омар Хайям – математик жəне ақын 
Ə
дістемелік нұсқаулар:Осы оқымыстылардың өмірбаянын,математикадағы  
                                       
енгізген жаңалықтарын қарастырған есептерін баяндау. 
Пайдаланатын əдебиет: [39], І-тарау, §5 
 
7 апта 
Тақырыбы: Кластан тыс сабақтарда алгебра тарихы туралы 
Мақсаты: Эйлер,Остроградский,Чебышев туралы жəне олардың  
                  қарастырған есептерімен таныстыру. 
Негізгі сұрақтар: ХІІ-ХVғ. Европадағы арифметика жəне алгебра.Рене Декарт –  
                               ұлы математик.ХІІІ ғасырдың ұпы математигі Леонид Эйлер  
                               туралы.Орыстың атақты математиктері Остроградский жəне  
                               Чебышев туралы  
Ə
дістемелік нұсқаулар: Осы оқымыстылардың өмірбаянын,математикадағы  
                                       
енгізген жаңалықтарын қарастырған есептерін баяндау. 
Пайдаланатын əдебиет: [39], І-тарау, §6 
 
 
8 апта  
Тақырыбы: 7 класстағы геометрия тарихы. 
Мақсаты:Фалес Милетский,Пифагор,Герон, Архид,Армид оқымыстыларының 
                өмірбаяндарымен жəне олардың математикада енгізген  
                жаңалықтарымен таныстыру. 
Негізгі сұрақтар: Негізгі ұғымдар.Үшбұрыштар.Геометриялық  
                             құралдар.Геометриялық салулар 
Ə
дістемелік нұсқаулар:Осы оқымыстылардың геометриялық фигураларға  
                             
қатысты енгізген білімдерді мектеп програмасымен  
                            байланыстыру. 
Пайдаланатын əдебиет: [39], І-тарау, §7 
 
 
9 апта  
Тақырыбы: 8 класстағы геометрия тарихы 
Мақсаты:Тригонометрияның пайда болуы,өз алдына алгебрадан бөлініп шығуы  
                жəне геометрияда пайдаланылуы туралы баяндау. 
Негізгі сұрақтар: Төртбұрыштар.өпбұрыштың ауданы.еңбер.еңберге жанама  

                            Тарентский.штей сызылған бұрыш. Гиппократ Хиоский 
Ə
дістемелік нұсқаулар:Фигуралардың аудандарын  табу жəне үшбұрышты 
                           
 шешу есептері арқылы осы сұрақтарды түсіндіру. 
Пайдаланатын əдебиет: [39], І-тарау, §8 
 
10 апта  
Тақырыбы: 9 – 10 кластардағы алгебра тарихы. 
Мақсаты:Нақты сандар ұғымы.туынды ұғымы жəне оның  
                 қолданылуы,тригонометриялық функциялар туралы тарихи  
                  сұрақтармен таныстыру. 
Негізгі сұрақтар: Нақты сандар тарихынан. Сан функциялары.Туынды, оның  
                              қолданылуы.Тригонометриялық функциялар. 
Ə
дістемелік нұсқаулар:Осы ұғымдарды енгізген оқымыстылардың  
                             
еңбектері,өмірбаяндары  ,осы ұғымдардың қай елдерде бірінші  
                              рет енгізілгені туралы тарихи  мəлеметтерді баяндау. 
Пайдаланатын əдебиет: [39], І-тарау, §8 
 
11 апта 
Тақырыбы: 10 – 11 кластардағы алгебра тарихынан 
Мақсаты:Интеграл ұғымымен  жəне оған қатысты  білімдерді енгізген   
                математиктермен таныстыру.18-19 ғасырларда Эйлер жəне басқа  
                 ғалымдардың еңбектерінде диференциалдық жəне интегралдық  
                есептеулердің  дамытылуын баяндау.Көрсеткіштік жəне логарифмдік   
                функцияларға, е саны қатысты тарихи сұрақтарды енгізу. 
Негізгі сұрақтар: Интеграл ұғымының пайда болуы.Архимедтен  Кеплерге жəне  
                              Кавальерге дейін.Кавальерден Ньютонға жəне Лейбницке  
                               дейін. Г.Лопиталь жəне оның «Ақырсыз азғар бастамалары» 
Ə
дістемелік нұсқаулар: Осы ұғымдарды енгізген оқымыстылардың  
                             
еңбектері,өмірбаяндары  ,осы ұғымдардың қай елдерде бірінші  
                              рет енгізілгені туралы тарихи  мəлеметтерді баяндау. 
 
Пайдаланатын əдебиет: [39], І-тарау, §9 
 
12 апта 
Тақырыбы: 9 – 10 кластардағы геометрия тарихынан. 
Мақсаты:Мектеп  геометриясының  ұғымдарының  Евклид  Бастамаларында 
баяндалу ерекшеліктерін түсіндіру.Гильбердтің «Геометрия негіздері» кітабының 
мазмұнын жəне аксиомалық əдістің мəнін түсіндіру. 
Негізгі сұрақтар: Стереометрияның негізгі ұғымдары. 
                              Евклид геометриясының жəне қазіргі геометрияның негізгі 
                              ұғымдары.Гильберттің  
                              «Геометрия негіздері» жəне аксиомалық əдістің  
                               мəні.Түзудің Евклидше,Кошише,Лагранжше жазықтыққа  
                                перпендикулярлығы. Көпжақты  бұрыштар. 
Ə
дістемелік нұсқаулар:Евклид бастамаларының жəне Гильберттің «Геометрия 

                             негіздері» кітаптарымен жұмыс. 
Пайдаланатын əдебиет: [39], І-тарау, §10 
 
 
13 апта  
Тақырыбы: 10 – 11 кластардағы геометрия тарихынан 
Мақсаты:Кеңістіктегі координат жүйесінің əртүрлі математик оқымыстылардың  
                еңбектеріндегі баяндамалармен  таныстыру.Аналитикалық  
                 геометрияның Эйлерге дейінгі,Эйлер жəне оның замандастарының  
                  еңбектеріндегі жазылуымен таныстыру. 
Негізгі сұрақтар: Элементар математикадан аналитикалық геометрияға  
                             дейін.Координат жүйесі жəне Ферманың аналитикалық  
                             геометриясының бастамасы.Папп есебі жəне Декарт             
                             координаттары.Апполоний жəне оның конустық      
                             қималары.Эйлер теоремасы.Цилиндр, конус, шар. Ковальери  
                             принципі. 
Ə
дістемелік нұсқаулар:Г.И.глизер «Мектептегі математиканың тарихы»(9-10 кл) 
                         
 кітабының 5 тарауының мазмұнын конспектілеу. 
Пайдаланатын əдебиет: [39], І-тарау, §11 
 
14 апта  
Тақырыбы: Евклидтік емес геометрия жəне  геометрия негіздері 
Мақсаты:Евклидтік емес геометриялар туралы түсінік беру.Лобачевский   
               аксиомасымен  таныстыру.Лобачевский геометриясы  туралы түсінік   
                беру. 
Негізгі сұрақтар: Үшбұрыштың бұрыштарының қосындысы туралы үш  
                              болжам.Ламберттің сүйір бұрыш болжамы.Лобачевскийдің  
                              Евклидтік емес геометриясы. 
Ə
дістемелік нұсқаулар:қойылған сұрақтарға  жауаптар тауып,конспекті құру. 
Пайдаланатын əдебиет: [39], І-тарау, §12 
 
 
15 апта  
Тақырыбы: Қазақстан математикасының даму тарихынан   
Мақсаты:С.Елубаев «Қазақтың байырғы есептері» кітабындағы   
                    есептерімен,оларды шешу жолымен таныстыру. 
Негізгі сұрақтар: Қазақтың байырғы есептері. 
Ə
дістемелік нұсқаулар:Осы есептерді мазмұнына, шығару тəсіліне  сəйкес  
                   
топтастыру. 
Пайдаланатын əдебиет: [45], І-тарау, §3 
 
 
 
СОӨЖ сабақтарға əдістемелік нұсқаулар. 
1 апта 

Тақырып: Египет есептері 
Мақсаты:Тарихи есептермен,олардың шешу тəсілдерімен таныстыру. 
Əдістемелік нұсқаулар:Осы есептердің шешу тəсілдерін талдау. 
Пайдаланатын əдебиет: [44], 14-19 бет, [44], 19-25 бет 
2 апта 
Тақырып: Вавилон есептері 
Мақсаты: Тарихи есептермен,олардың шешу тəсілдерімен таныстыру. 
Əдістемелік нұсқаулар: Осы есептердің шешу тəсілдерін талдау. 
Пайдаланатын əдебиет: [44], 28-32 бет, [40], 32-36 бет 
3 апта 
Тақырып: Грек есептері   
Мақсаты: Тарихи есептермен,олардың шешу тəсілдерімен таныстыру. 
Əдістемелік нұсқаулар: Осы есептердің шешу тəсілдерін талдау 
Пайдаланатын əдебиет: [44], 42-51 бет, [44], 51-55 бет 
4 апта 
Тақырып: Үнді есептері   
Мақсаты: Тарихи есептермен,олардың шешу тəсілдерімен таныстыру. 
Əдістемелік нұсқаулар: Осы есептердің шешу тəсілдерін талдау 
Пайдаланатын əдебиет: [44], 65-71 бет, [44], 71-85 бет 
5 апта 
Тақырып: Қытай есептері   
Мақсаты: Тарихи есептермен,олардың шешу тəсілдерімен таныстыру. 
Əдістемелік нұсқаулар: Осы есептердің шешу тəсілдерін талдау 
Пайдаланатын əдебиет: [44], 87-90 бет, [44], 90-104 бет 
6 апта 
Тақырып: Ислам елінің есептері 
Мақсаты: Тарихи есептермен,олардың шешу тəсілдерімен таныстыру. 
Əдістемелік нұсқаулар: Осы есептердің шешу тəсілдерін талдау 
Пайдаланатын əдебиет: [44], 111-120 бет, [44], 120-147 бет 
7 апта 
Тақырып: Орта ғасырлық Европа есептері   
Мақсаты: Тарихи есептермен,олардың шешу тəсілдерімен таныстыру. 
Əдістемелік нұсқаулар: Осы есептердің шешу тəсілдерін талдау 
Пайдаланатын əдебиет: [44], 147-150 бет, [44], 160-161 бет 
8апта 
Тақырып: Қайта өрлеу заманындағы есептері   
Мақсаты: Тарихи есептермен,олардың шешу тəсілдерімен таныстыру. 
Əдістемелік нұсқаулар: Осы есептердің шешу тəсілдерін талдау 
Пайдаланатын əдебиет: [44], 161-164 бет, [44], 183- 186 бет   
9 апта 
Тақырып: Жаңа замандағы Европа есептері 
Мақсаты: Тарихи есептермен,олардың шешу тəсілдерімен таныстыру. 
Əдістемелік нұсқаулар: Осы есептердің шешу тəсілдерін талдау 
Пайдаланатын əдебиет: [44], 186 – 192 бет, [44], 192 –200 бет 
10 апта 

Тақырып: XIX-XX ғасырдағы Европа есептері   
Мақсаты: Тарихи есептермен,олардың шешу тəсілдерімен таныстыру. 
Əдістемелік нұсқаулар: Осы есептердің шешу тəсілдерін талдау 
Пайдаланатын əдебиет: [44], 203 – 210 бет 
11апта 
Тақырып: Отандық математика есептері 
Мақсаты: Тарихи есептермен,олардың шешу тəсілдерімен таныстыру. 
Əдістемелік нұсқаулар: Осы есептердің шешу тəсілдерін талдау 
Пайдаланатын əдебиет:[44], 215 – 231 бет, [44], 231 – 244 бет 
12 апта 
Тақырып: 7-8 сыныптар математикасындағы тарихи есептер , ССРО математика   
                 есептері  
Мақсаты: Тарихи есептермен,олардың шешу тəсілдерімен таныстыру. 
Əдістемелік нұсқаулар: Осы есептердің шешу тəсілдерін талдау 
Пайдаланатын əдебиет: [44], 261 – 281 бет, [44], 253 – 261 бет 
13 апта 
Тақырып: 7-8 сыныптар математикасындағы тарихи есептер   
Мақсаты: Тарихи есептермен,олардың шешу тəсілдерімен таныстыру. 
Əдістемелік нұсқаулар: Осы есептердің шешу тəсілдерін талдау 
Пайдаланатын əдебиет: [44], 261 – 281 бет, [44], 286 – 290 бет   
14 апта 
Тақырып: 9-10 сынып математикадағы тарихи есептері 
Мақсаты: Тарихи есептермен,олардың шешу тəсілдерімен таныстыру. 
Əдістемелік нұсқаулар: Осы есептердің шешу тəсілдерін талдау 
Пайдаланатын əдебиет: [44], 292 – 294 бет, [44], 294 – 302 бет  
15 апта 
Тақырып: Қазақтың байырғы есептері 
Мақсаты: Тарихи есептермен,олардың шешу тəсілдерімен таныстыру. 
Əдістемелік нұсқаулар: Осы есептердің шешу тəсілдерін талдау 
Пайдаланатын əдебиет: [44], 302 – 309 бет, [44], 309 – 312 бет 
 
 
 
 
1 апта    Тақырыбы: Мысыр математикасы. Ринд папирусы. Мазмұны: [44], 
14-19 бет  
2 апта    Тақырыбы: Вавилондық математика. Мазмұны: [44], 28-32 бет 
3 апта    Тақырыбы: Ежелдегі грек арифметикасы. Милеттегі табиғи-
философиясының мазмұны Мазмұны:42-51 бет 
4 апта    Тақырыбы: б.з.д. V-VІ ғ. Ертедегі Грециядағы математика. Мазмұны: 
[44], 65-71 бет 
5 апта    Тақырыбы: Жиналған ғылыми материалдарды бір жүйеге келтіру. 
Мазмұны: [44], 87-90 бет 
6 апта    Тақырыбы: Эллинизм дəуіріндегі математиканың дамуы. Мазмұны: 
[44], 111-120 бет 

7 апта    Тақырыбы: Аполлоний жəне оның ғылыми еңбектері. Мазмұны: 
[44], 147-150 бет 
8 апта    Тақырыбы: Рим империясының қол астындағы елдердегі 
математика. Мазмұны: [44], 161-164 бет 
9 апта    Тақырыбы: Алгебралық жəне геометриялық мəселелер. Мазмұны: 
[44], 186 – 192 бет 10 апта    Тақырыбы: Үнді  математикасы. Мазмұны: [44], 
203 – 210 бет  
11 апта    Тақырыбы: Алгебраның əр қарай дамуы. Мазмұны: [44], 215 – 231 
бет 
12 апта    Тақырыбы: ХІV-XV ғасырлардағы орта Азиялық математика. 
Мазмұны: [44], 244 – 253 бет  
13 апта    Тақырыбы: XVIII ғасырдағы бірінші ширегіндегі Россиядағы 
ғылым мен ағарту ісі. Мазмұны: [44], 261 – 281 бет 
14  апта        Тақырыбы:  Үшінші,  төртінші  дəрежелі  теңдеулердің  алгебралық 
шешуі. Мазмұны: [44], 292 – 294 бет 
15 апта    Тақырыбы: Ньютон биномы туралы. Мазмұны: [44], 302 – 309 бет  
 
8. Берілген пəн бойынша рефераттар жəне курстық жұмыстар 
қарастырылмаған
. 
 
9. Студенттердің өзіндік жұмысына арналған материалдар: 
 
СӨЖ мазмұны: Фалес жəне Демокрит. [44], 165-170, бет 
 
СӨЖ мазмұны: Пифагор, [40], 171-179 бет 
 
СӨЖ мазмұны:Евклид [44], 28-32 бет 
 
СӨЖ мазмұны: Архимед, [40], 32-36 бет 
 
СӨЖ мазмұны: Евдокс, [40], 32-36 бет 
 
СӨЖ мазмұны: Франсуа Виет, [40], 205-209 бет 
 
СӨЖ мазмұны:Исаак Ньютон, [40], 32-36 бет 
 
СӨЖ мазмұны: Готфрид Лейбниц, [40], 227-235 
 
СӨЖ мазмұны: Карл Гаусс, [40], 249 бет 
 
СӨЖ мазмұны:Янош Бояй, [40], 32-36 бет 
 
СӨЖ мазмұны: Аполонии, [44], 150-153 бет 
 
СӨЖ мазмұны: Леонард Эйлер, [40], 11-19 бет 

 
СӨЖ мазмұны: Омар Хайям, [40], 339 – 341 бет  
 
СӨЖ мазмұны:Нильс Абель, [40], 32-36 бет 
 
СӨЖ мазмұны:Əл-Хоризми, [40], 32-36 бет 
 
СӨЖ мазмұны:П.С.Александров, [40], 32-36 бет 
 
СӨЖ мазмұны:  Л.С.Пантрягин, : [40], 115 –119 бет 
 
СӨЖ мазмұны: А.Н. Колмагоров,  [40], 137 – 141 бет  
 
СӨЖ махмұны:Рене Декарт жəне математика, [40], 32-36 бет 
 
СӨЖ мазмұны:Леонардо да Венчи, [40], 32-36 бет 
 
СӨЖ мазмұны:Блез Паскаль, [40], 32-36 бет 
 
СӨЖ мазмұны:Жозеф Бертран, [40], 32-36 бет 
 
СӨЖ мазмұны:Даламбер, [40], 32-36 бет  
 
СӨЖ мазмұны:Əл-Фараби, [40], 32-36 бет 
 
СӨЖ мазмұны:Уилья Гамельтон, [40], 32-36 бет 
 
СӨЖ мазмұны:А.Д.Тайманов, [40], 32-36 бет 
 
СӨЖ мазмұны:А.Жұмаділдаев,Н.Теміргалиев, [40], 32-36 бет 
 
 
10. Өндірістік жəне педогогикалық сараман жоспарланбаған. 
 
11.  Студенттердің оқу жетістіктерін бақвлау жəне бағалау 
материалдары. 
 
Əріп жүйесіндегі 
баға 
Баллдың санмен 
берілуі 
Процентпен 
өрнектеу 
Əдеттегі бағалау 
жүйесі 
А 
А - 
4,0 
3,67 
95-100 
90-94 
Өте жақсы 
В + 
В 
В - 
3,33 
3,0 
2,67 
85-89 
80-84 
75-79 
Жақсы 
С + 
2,33 
70-74 
Қанағаттанарлық 

С 
С – 
Д + 
Д 
2,0 
1,67 
1,33 
1,0 
65-69 
60-64 
55-59 
50-54 
F 
0 
0-49 
Қанағаттанарлықсыз 
 
Əрбір ОЖСӨЖ-да күнделікті үй тапсырмасы тексеріледі.Жеке тапсырмалар 
5-ші жəне13-ші жұмаларда тексеріледі.Жеке тапсырманы уақытында 
тапсырмаған студенттен 1 балл кемітіледі. Екі бақылау жұмысы беріледі, 
ондағы бағалау жүйесі: 50% - қанағаттанарлық, 
75% - жақсы, 90% -  өте жақсы 
Коллоквиум екі рет өткізіледі.  
 
Білім бағалаудың сұлбасы:  
 
Бағалау 
критерийлері 
Бағалау түрі 
Жұмыс үшін 
балл 
Орындалған жұмыс 
көлемі  
Дəрістегі белсенділік  100 
15 
Семинардағы 
(практикалық 
жұмыстағы 
белсенділік) 
100 
15 
СОӨЖ-дағы 
белсенділік  
100 
30 
СӨЖ орындауы 
100 
30 
Жеке тапсырмалар 
100 
6 
Рубеждік бақылау 
100 
2 
Аралық  аттестация  
(Р1, Р2) 
100 
N 
Ағымдық бақылау 
100 
2 
Емтиханға 
жіберілетін рейтинг 
100 
Барлық  бағалардың 
орта  арифметикалық 
сомасы 
Қорытынды  бақылау 
(емтихан) 
(Р1+Р2)/2 
 
Қорытынды  
Ағымдық 
бақылау * 0,6 
 
Жеке тапсырмалар 
100*0,4 
 
Рубеждік бақылау 
Емтиханға 
жіберілетін 
рейтинг 
+ 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
қорытынды 
нəтиже 

 
Тесттік тапсырмалар. 
Математика тарихы бойынша тест сұрақтары. 
1. 
Сицилия  аралындағы  Сиракуз  қаласында  туған,  жастық  шағы 
Александрияда  өткен  «Параболаны  квадраттау»,  «Спиральдар  туралы» 
еңбектердің авторы 
А)Евдокс                 С) Аристарх 
В)Архимед               Д)Аполлоний 
2. 
«Конустық қималар»атты еңбектің авторы 
А) Евдокс                С)Аристарх 
В)Аполлоний            Д)Архимед 
3. 
Бір  жылдағы  365  күнге  төрт  жыл  сайын  бір  күн  қосуды,  яғни  366 
күннен тұратын кібісе жылды тұңғыш ұсынған кім? 
А)Евклид              С)Архимед 
В)Эротосфен        Д)Аполлоний 
4. 
Математика  саласында  еңбектері  эллиндік  математиканың  биік 
туындылары болып табылатын үш алып математиктерді ата 
А)Архимед, Эротосфен, Аполлоний  
В)Евклид, Архимед, Аполлоний  
С)Евклид, Архимед, Евдокс 
Д)Архимед, Аристарх, Евклид  
5. 
XV-XVIғасырлардағы  Оңтүстік  Германия  математиктерін  қалай 
атаған? 
А)коссистер     В)солистер  С)евклидшілер  Д)архимедшілер 
6. 
1507жылы Венецияда басылған «Тəңірлік пропорция» атты еңбектің 
авторы  
А)  Лука  Пачоли                    В)Ян  Видман    С)Леонардо  Низанский  Д)  Иордан 
Неморарий 
7. 
Баспа  жүзінде  бірінші  рет  қосу  үшін  (плюс),азайту  үшін  (-  минус) 
таңбаларын қолданған Лейпциг университетінің магистрі кім? 
А) Ян Видман    В) Иордан Неморарий С)Леонардо Пизанский  
Д)Лука Пачоли 
8. 
«Миллион»  деген сөздің аудармасы  қандай? 
А) «үлкен мың»     В) «ұзын мың» С) «щексіз мың» Д) «шекті мың»  
9. 
Карл  Гаусс  математиканың  əр  түрлі  салаларын  сарапқа  сала  келіп 
«математиканың патшасы» деп қай саланы атаған? 
А) Арифметиканы                                   С) Астрономияны 
В) Геометрияны                                       Д) Физиканы 
10. 
Ежелгі  Мысырлықтардың  математикалық  білім  дəрежесін 
айқындауға  мүмкіндік  беретін  2  папирус  сақталған.  Соның  біріншісі  қалай 
аталады? 
А) Ринд папирусы                    С) Вавилон папирусы 
В) Ресей папирусы                    Д) Рим папирусы 
11. 
Лабочевский геометриясынан басқа Евклидтік емес геометрия қалай 
аталады? 

А) Риман геометриясы 
В) Вейль геометриясы 
С) Евклидтік емес геометрия 
Д) Декарт геометриясы 
12. 
Пифагор ілімінің 2 жағы бар, бірі ғылыми жағы, 2-сі  
А) діни математикалық 
В) саяси 
С) Өнерлік 
Д) музыкалық 
13. 
Б.з.д.  IV  ғасырда  геометрияны  ашқан  мысрлықтар  жəне  ол  «жер 
өлшеу нəтижесінде туған ғылым» деп айтқан гректің ұлы ғалымы: 
А) Евдем Родесский                        С) Аристотель 
В) Геродот                                         Д. Демокрит 
14. 
Математикалық  ғылымдар  тарапынан  ертедегі  қытай  халқының 
қалдырған тамаша ескерткіші: 
А) Тоғыз кітаптағы математика 
В) Жер бетін өлшеу 
С) Жіп ережелері 
Д) Ғылымның шыңы 
15. 
I-II ғасырларда айналушы глобусты жəне планетарийді ойлап тапқан 
жəне  жердің  сфера  тəрізді,  əлемнің  шексіздігі  туралы  айтқан  қытайдың 
белгілі астрономы: 
А) Чжин Хен                      С) Ши-Шэнь 
В) Сун                                Д) Хуа-Локен  
16. 
«Логарифм»  терминін  гректің  тілінен  аударғанда  қандай  мағнаны 
білдіреді?  
А) қатынастар саны  
В) қатынастар бұрышы 
С) сызғыш 
Д) қатынастар өлшеу 
17. 
«Логарифм»  терминін  ғылымға  алғаш  енгізген  шотландиялық 
ғылым? 
А) Джин Непер 
В) Эдмунд Гюнтер 
С) Генри Бригс 
Д) В. Отред 
18. 
Көрнекті  математик  А.Н.  Калмогаровтың    таратуы  бойынша 
математика тарихын шартты түрде неше дəуірге бөледі? 
А) 4     В)  5              С) 3         Д)   2 
19. 
Ғылымға "математика" терминін енгізген кім? 
А) Пифагор   
В) Евклид   
С)Фалес   
Д)Демокрит 
20. 
"Барша дүние судан жаралған" деген философиялық ойды айтушы? 

А)Фалес  
В)Анаксимандр   
С) Анаксимен    Д)Гераклит 
 
21. 
"Пифагордың шамадан тыс білгіштігінен басқа ешбір əулиелігі жоқ 
еді"  деген пікірді  айтқан? 
А) Гераклит  
В)Демокрит  
С)Фалес   
Д)Евклид 
22. 
Гректерде  "өлшемдес  кесінділер"  қатынасы  қай  санның  орнына 
алынған? 
А) рационал сандар   
В) Иррационал сандар   
С)комплекс сандар    
Д)натурал сандар   
  
23. 
Гректерде "өлшемдес емес кесінділер" қатынасы қай санның орнына 
алынған? 
А)Иррационал сандар  
В)рационал сандар   
С)комплекс сандар   
Д)натурал сандар   
 
24. 
Математиканы:  арифметика,геометрия,астрономия,гармония  деп  4 
салаға бөлген ғалым? 
А) Пифагор  
В)Архимед   
С)Гаусс   
Д)Евдокс         
 
25. 
Бағдат ғылыми мектебінің негізін салушы ғалым? 
А)Əл-Хорезми  
В)Əл-Фараби   
С)Əл-Жауһари   
Д)Əбу-Камил 
 
26. 
Математикаға Фибоначчи қатарын енгізген ғалым? 
А)Л.Пизанский   
В)И.Неморарий   
С)Р.Бекон   
Д)Н.Орем 
 
27. 
 Л.Пизанскийдің 15 тараудан тұратын еңбегінің аты? 
А) «Арифметика»   

В) «Квадраттар кітабы»   
С) «Сандарды бөлу туралы кітап»           
Д) «Алгоризм кітабы» 
 
28. 
Комплекс  сандардың  тригонометриялық  түрін  енгізген  француз 
ғалымы? 
А)Муавр  
В)Лаплас  
С)Ферма   
d)Гильберт                   
29. 
Əл- Фараби математиканы неше тарауға бөледі ? 
А)7   В)6   С) 4  Д)5 
30. 
 «Ұлы Өнер» кімнің  еңбегі? 
А)Кардано    В)Штифель С)Тарталья  Д)Виет  
31. 
Европа  математикасында  ең    алғаш  рет  60-тық  бөлшектер 
орнына ондық бөлшектерді қолдануды ұсынған кім? 
А)Симон 
Стевин 
 
 
В)Михаэл 
Штефель 
С)Франсуа 
Виет                     
Д)Рафаэль Бомболли 
32. 
Жорымал сандарды дұрыс бағалаған ең бірінші математик  
А)Р. Бомбелли    В)М.Штифель С)С.Стевин Д)Ф. Виет  
33. 
1
2  
2
2
3
2
...n
2
=1/6(n (n1)(2n1))теңдігін қорытқан оқымысты  
А)Архимед    В)Евклид  С)Виет  Д) Евдокс 
34. 
 1739 жылы «Бастамалар» орыс тіліне аударылды, ал қайта өңделіп 
толықтырылған басылымы қашан жарық көрді? 
А)1948-50жж    В)1949-50жж  С)1947-49жж  Д)1946-48жж 
35. 
3*10/71<π<3*1/7 теңсіздігін тағайындаған кім? 
А)Архимед         В)Евклид  С)Эротосфен Д)Аполлоний 
36. 
Эпицикл  жəне  эксцетрлік  шеңберлер  негізінде  əлем  жүйесінің 
схемасын құраған кім? 
А)Аполлоний     В)Архимед С)Евдокс Д)Евклид  
37. 
 Грек математикасының соңғы өкілі 
А)Евклид    В)Аполлоний С)Архимед Д)Эротосфен  
38. 
 Қазіргі  жоғарғы  оқу  орындарында  өтілетін  геометрияның  іргесін 
қалаған грек математиктері  
А)Менехм,  Архимед,  Аполллоний        В)Евклид,Аристотель,  Аполлоний 
С)Аполлоний,Евдокс, Менехм       Д)Архимед,Аристотель,Менехм 
39. 
 «Бастамалардың»  қай  кітабында  Евдокстың    «Пропорциялар 
теоиясы» баяндалған  
А)5-ші    В)13-ші  С)3-ші   Д)6-шы 
40. 
1570  жылы  жарық  көрген,  «Математикалық  канон»  атты  еңбектің 
авторы, қайта өрлеу заманы математикасының ең биік шоқтығы: 
А)Франсуа Виет 
В)К.Гаусс 
С)Энгельс 
Д)Декар 

41. 
Франсуа Виет математикасының ең негізгі жетістігі: 
А)Алгебра саласын ашуы 
В)Геометрия саласын ашуы 
С)Математикалық анализге ден қоюы 
Д)Тригонометрия саласын ашуы 
42. 
 Франсуа  Виет  жаңа  алгебраның  жалпы  идеялары  мен  негізгі 
принциптерін қай еңбегінде баяндайды? 
 А)«Аналитикалық өнерге кіріспе» 
В)«Математикалық канон» 
С)«Теңдеулерді кемелдендіру» 
Д)«Математикалық əртүрлі сұрақтарға жауап кітабы» 
43. 
 Арифметиканы  «математика  патшасы»  деп  санаған  неміс 
математигі: 
А)К.Гаусс 
В)Ф.Энгельс 
С)Декарт 
Д)Лейниц 
44. 
Ежелгі  мысырлықтардың  математикалық  білім  дəрежесін 
айқындауға  мүмкіндік  беретін  екі  папирустың  бірі,  -  рино  папирусы  қайда 
сақталған? 
А)Лондонда 
В)Москвада 
С)Парижэде 
Д)Берлинде 
45. 
Математика тарихын шартты түрде 4 дəуірге бөлген математик: 
А)Колмогоров 
В)Энгельс 
С)Бурбаки 
Д)Выготский 
46. 
Санаудың  ондық  позицилық  жүйесі  бізге  қай  халықтың  тамаша 
тартуы болып табылады? 
А)үнді 
В)Қытай 
С)Араб 
Д)Грек 
47. 
1-ден 40-қа дейінгі сандар қосындысын 1 минутта есептеп жауабын  
айтқан 9 жасар бала? 
А)Гаусс 
В)Эйлер 
С)Виет 
Д)Клеро 
48. 
Бхаскара  «Білімдер  тəжі»  деп  аталатын  еңбегінде  қай  теореманы 
дəлелдеп береді? 
А)Пифогор теоремасы 
В)Виет теоремасы 

С)Герон формуласын 
Д)Лаплас теоремасы 
49. 
Ежелгі  Египеттегі  ғалымдар  дененің  биіктігін  оның  көлеңкесінің 
ұзындығы бойынша таба білгендерін атап өткен? 
А)Фалес 
В)Эйлер 
С)Виет 
Д)Клеро 
50. 
«Негіздер кітабын кемелдендіру» еңбегінің авторы: 
А)Əл-Жаухари 
В)О.Хайам 
С)Əл-Фараби 
Д)Əл-Хорезми 
51. 
Бөлшектері қосу ережесін тағайындаған Орта Азия математигі: 
А)Əл-əл-Уафа 
В)Ат-туси 
С)Əл-Жаухари 
Д)О.Хайм 
52. 
Куб теңдеуді радикал арқылы шешу формуласын берген ... 
А)Кардано 
В)Ферро 
С)Гамза 
Д)Феррари 
53. 
болғанда  алгебралық  теңдеулерді  радикал  арқылы  шешуге 
болмайтынын дəлелдегендер: 
А)Гамза, Абель 
В)Абель, Кордано 
С)Тарталья, Кардано 
Д)Гамза, Феррари 
54. 
Комплекс  сандардың  геометриялық  мағынасын  бірінші  болып 
көрсеткен... 
А)Дж. Валлис 
В)Я. Больяти 
С)К. Гаусс 
Д)А.Клеро 
55. 
Синустар теоремасын дəлелдеген Орта Азия ғалымы: 
А)Ат-туси 
В)Əл- Хорезми 
С)Əл-Фараби 
Д)Ибн-сина 
56. 
П санын 35 таңбамен есептеген  
А)Кейлен 
В)Архимед 
С)Кеплер 
Д)Финк 

57. 
Ондық  бөлшектің  бүтін  бөлігінен  айыру  үшін  үтірді,  нүктені 
қолдануды ұсынған ғалым: 
А)Неппер 
В)Ньютон 
С)Паскаль 
Д)Виет 
58. 
Қай елдің математиктері III  жəне одан да жоғары дəрежелі сандық 
теңдеулерді жуықтап шешу əдісін енгізді? 
А) Қытай                           С) Үнді 
В) Грек                              Д) Франция 
59. 
III  жəне  одан  да  жоғары  дəрежелі  сандық  теңдеулерді  жуықтап 
шешу  əдісін  қытайлықтардан  тəуелсіз  XIX  ғасырда  ашқан  Еуропа 
математиктері  
А) Горнер жəне Руффини                      С) Декарт жəне Ферма  
В) Крамер жəне Горнер                         Д) Виет жəне Эйлер  
60. 
«Практикалық  математиканың  энцеклопедиясы»,  «Метрика»,  жəне 
«Геометрия» шығармаларының авторы. 
А) Герон                     С) Крамер 
В) Эвдокс                   Д) Горнер 
61. 
Синус, косинус, тангенстердің тұңғыш таблицасын құрған қай елдің 
математиктері? 
А) Үндістан          С) Грек 
В) Қытай               Д) Рим 
62. 
Тригонометрияның басталған жері –  
 А) Үндістан          С) Грек 
       В) Қытай               Д) Рим 
63. 
Ондық санау жүйесінің шыққан жері – 
А) Үндістан          С) Грек 
      В) Қытай               Д) Рим 
64. 
Алғашқы  рет  жүйелі  тригонометриялық  кестелерді  жасаған 
оқымысты 
    А) Птоломей                    С) Эротосфен 
    В) Евдокс                           Д) Аритотель 
65. 
Геометрия  мен  алгебра  арасындағы  алшақтықты  жоюды  батыл 
ұсынып, ғылымға «əмбебап математика» ұғымын енгізген ғалым. 
А) Декарт                С) Лобачевский 
В) Эйлер                  Д) Лейбниц 
66. 
Өзінің  астраномиялық  трактатында  тұңғыш  рет  тангенс  пен 
котангенс  ұғымдарын  енгізген,  оны  дөңгелекке  байланыссыз  күн  сағатына 
қатысты ашқан арабтың ұлы математигі. 
А) Насреддин ат-Туси              С) Омар Хайям 
В) Əл-Хорезми                          Д) Əл-Фараби 
67. 
Жазық үшбұрыш үшін синустар теоремасын дəлелдеген оқымысты. 
А) Əл-Фараби                   С) Омар Хайям 
В) Əл-Хорезми                 Д) Насреддин ат-Туси 

68. 
Евклидтің  “Бастамалар”  кітабы  орыс  тіліне  тұңғыш  рет  қай  жылы 
аударылып, басылып      шықты?    
                 А.1739 ж            В.1738 ж           С.1740 ж         D.1747 ж 
69. 
Эротосфеннің бізге екі үлкен математикалық жетістігі белгілі. Оның 
бірі “Эротосфен   елегі” деп аталады, ал екіншісі қандай? 
    А.1 жылда 365 күн бар екенін табуы     В.конустық қималарды анықтауы 
    С.кубты екі еселеу есебінің механикалық шешуін табуы 
    D.кубты екі еселеу есебін шешуі 
70. 
Русьте тұңғыш маматематикалық шығарма жазған ... 
     А.Николь  Орем      В.Леонардо  Пизанский    С.Монах  Кирик      D.Иордан 
Неморарий 
71. 
Иордан Неморарийдің алгебралық шығармасы ... деп аталады. 
                  А.квадраттар кітабы                                В.дөңгелекті өлшеу     
                  С.конустық қималар                                D.Берілген сандар туралы 
72. 
“9  кітаптағы  математика”  атты  еңбегі  қай  халықтан  мирас  болып 
қалды? 
      А.Қытайлықтардан    В.Үнділерден   С.Гректерден   D.Мысырлықтардан 
73. 
Ұлы математик Евдокстың ұстазы 
           А.Пифагор     В.Гиппократ     С.Архимед      D.Птоломей 
74. 
Архимедтің жастық шағы қай жерде өтті? 
       А.Сицилия аралында     В.Александрияда     С.Францияда     D.Грецияда 
75. 
IX ғасырда Птоломейдің қай еңбегі араб тіліне аударылды? 
       А.Алмагест        В.Сферикалар      С.Алмагесті  жетілдіру      D.Кəмілденген 
кітап 
76. 
Насрединнің  қай  кітабының  бір нұсқасы 1594ж  Римде  араб  тілінде 
басылып шықты? 
       А.Евклидті баяндау                        В.Алмагеске қосымша кітап    
       С.Кəмілденген кітап                       D.Квадраттар кітабы 
77. 
«Əлем  кеңістікте  ұшы-  қиыры  жоқ  шексіз»  деген  көзқарасты 
ұстанған ғалым. 
А) Анаксимандр      С) Платон 
В) Анаксимен           Д) Фалес 
78. 
«Метрика геометриясы» кімнің трактаты. 
А) Герон                    С) Евклид 
В) Платон                  Д) Пифагор 
79. 
Тригонометрия қай ғылымның дамуына тікелей байланысты шықты. 
А) астраномия                           С) математика 
В) география, физика                Д) алгебра, астраномия 
80. 
Логарифмнің  ашылуы  ...  соңында  анықталған  прогрессиялар 
қасиетіне негізделген. 
А) XVI          С) XIV 
В)  XV           Д) XVII 
81. 
Логарифмдік кестені жасаған ... 
А) Бюрги     С) Кеплер 
В) Стевин    Д) Декарт 

82. 
Математика  тарихында  логарифмді  бірінші  ашқан  шотландиялық 
ғалым 
А) Джон Непер           С) Стевин   
В) Кеплер                     Д) Бюрги 
83. 
«Логарифмнің  ғажайып  кестелеріне  сипаттама»  атты  еңбектің 
авторы. 
А) Джон Непер           С) Стевин   
В) Кеплер                     Д) Бюрги 
84. 
I жəне II дəрежелі теңдеулерді алты канондық түрге келтірген араб 
философы 
А) Əл-Хорезми        С) Əл-Махани 
В) Омар Хайям        Д) Əл-Хайсам 
85. 
III  дəрежелі  теңдеулерді  саралап,  олардың  геометриялық  шешу 
жолын бір жүйеге салуға талпынған араб оқымыстысы 
А) Омар Хайям         С) Əл-Хорезми 
В) Əл-Хайсам            Д) Əл-Хукей 
86. 
Ертедегі  гректердің,  римдіктердің  арифметикалық  есептеулерді 
орындау үшін қолданылатын есеп құралы. 
А) Абак      С) Есеп шот 
В) Тақта      Д) Есеп тақта 
87. 
Тригонометриялық  функциялардың  қазіргі  атаулары  ...  пайда 
болады? 
А) XVI-XVIII       C) XV-XVI 
      D) XV                    Д)  XVI-XVII 
88. 
Математика тарихының методологиялық негізі: 
            А) Диалектикалық материализм  
            Б) Диалектикалық идеализм 
            В) Матерализм 
            Г) Дуализм 
89. 
«Математика-математикалық құрылымдар мен олардың модельдері 
туралы ғылым»-      деген анықтаманы айтқан ғалым: 
            А) Н.Бурбаки 
            Б) К.Маркс 
            В) Ф.Энгельс 
            Г) Глизер 
90. 
Ертедегі  Вавилондық  астрономдар  санау  негізі  үшін  қандай 
системаны қолданды? 
           А) Алпыстық  
           Б) Екілік 
           В) Сегіздік 
           Г) Ондық 
91. 
Юпитер  жəне  Сатурн  қозғалысының  теориясы  XVIII-ғасырда 
кімдердің еңбектерінде негізделіп құрылды? 
           А) Эйлер, Даламбер, Клеро  
           Б) Даламбер, Депман, Клеро 

           В) Эйлер, Клайн, Даламбер 
           Г) Глизер, Депман, Эйлер 
92. 
IV-  ғасырдың  2-ші  жартысында  «Куб  теңдеуінің  геометриялық 
шешуін» тапқан ғалым? 
           А) Менехм  
           Б) Динострат 
           В) Евдокс 
           Г) Клайн 
93. 
Бхаскара «Білімдер тəжі» деп аталатын еңбегінде кімнің теоремасын 
дəлелдеді? 
           А) Пифагор  
           Б) Лаплас 
           В) Руфини 
           Г) Горнер 
94. 
Косинусты үнділер не деп атаған? 
            А) Котиджива  
            Б) Джива 
            В) Аруха 
            Г) Джайб 
95. 
Үнділердің 
S=
(
)(
)(
)(
)
d
p
c
p
b
p
a
p
−
−
−
−
формуласы 
қандай 
төртбұрыштар үшін дұрыс? 
            А) Дөңгелекке іштей сызылған төртбұрыш  
            Б) Дөңгелекке сырттай сызылған төртбұрыш 
            В) Кез келген төртбұрыш         Г) Дұрыс жауабы жоқ 
96. 
Д.  Непер  таяқшаларының  автоматтық,  графиктік    қасиеттері  мен 
логарифмдер қасиеттерін ұштастыра келіп, қандай құрал ойлап тапты? 
А) логарифмдік сызғыш        
В) логарифмдік шкала 
С) арифмометр 
Д) циркуль 
97. 
Логарифмдік шкала құралын құрастырған Оксфорд университетінің 
профессоры 
А) Э. Гюнтер                                  С) Б. Паскаль 
В) Д. Непер                                     Д) И. Ньютон 
98. 
Қай  жылы  Сет  Патридж  бірінің  ішінде  екіншісі  жылжитын 
шкалалар жиынын ұсынады? 
А) 1662ж     В) 1663ж       С) 1626ж        Д) 1681ж 
99. 
XVII ғ-да Европаның əр түрлі қалаларында санау машиналары шыға 
бастайды. Бұлардың ішіндегі ең алғашқысы қай қалада жəне қай ғалымның 
машинасы? 
А) Тюбниг, В. Шикард                                  С) Лондон, Г. Бригс 
В) Шотландия, Д. Непер                              Д) Швейцария, И. Бюрги 
100. 
Есептеу  мəселелерін  шешу  əрекеттеріне  байланысты  бином 
формуласын қорытып шығарған ғалым? 
А) М. Ньютон               С) Д. Непер 

В. Б. Паскаль               Д) В. Шикард 
101. 
Бір  жылдағы  365  күнге  4  жыл  сайын  бір  күн  қосуды,  яғни  366 
күннен тұратын кібсе жылды тұңғыш ұсынған Эротосфен болатын. Бұл күн 
парағы қашан қабылданған? 
А) б.з.д. 238 ж 7 наурыз 
В) б.з.д. 237 ж 7 наурыз  
С) б.з.д. 236 ж. 7 наурыз 
Д) б,з.д. 239 ж. 7 наурыз 
102. 
Аполлоний өзінің əйгілі «конустық қималар» немесе «Коника» атты 
еңбегі туралы кімге хат жолдады?  
А) Евдемге                     С) Евклидке 
В) Платонға                     Д) Аристотельге 
103. 
Суды  өте  тереңнен  жердің  бетіне  шығарып  төгетін  шексіз  Винт  
машинасын ойлап тапқан кім? 
А) Архимед 
В) Эротосфен 
С) Евдокс 
Д) Аристотель 
104. 
«Платаникос», «Орталар туралы» атты еңбектердің авторы кім? 
А) Эратосфен 
В) Аполлоний 
С) Платон 
Д) Архимед 
105. 
Диофанттың  «Арифметика»  деген  алгебра  жəне  арифметика 
есептеріне арналған еңбегі неше кітаптан тұрады ? 
           а)  13                      в) 15             с) 17            d)  19 
106. 
«Диофант теңдеулері» деп қандай теңдеулерді айтады ? 
       а)  анықталмаған                        с)  қарапайым 
     в)  анықталған                            d) сызықтық 
107. 
Арифметкалық  прогрессия  мүшелерінің  қосындысы  формуласын 
дəлелдеген  грек оқымыстысы ? 
        а) Диофант              с)   Минелай 
        в) Герон                         d)   Птоломей 
108. 
Грек  математикасының  əртүрлі  себептерден  құлдилап,  төмендеуі 
қай ғасырдан басталды ? 
а)  б.з.  IY – Y ғ.ғ.                                      с)   б.з. YI – YII ғ.ғ. 
в)  б.з.  Y  - YI ғ.ғ.                                      d)  б.з.  YII- YIII ғ.ғ. 
 
109. 
Араб математиктерінен геометрияға тұңғыш еңбек жазғандар,  
     « Ағайынды үшеудің геометриясы» деген трактаттың авторлары ? 
      а)  Мұса балалары                  с) ибн  Шəкірт балалары 
      в)  бану  Мұса                             d) жауаптың бəрі дұрыс 
110. 
Христиан  діні  тарапынан  ғылым  мен  мəдениетке  жасалған 
зұлымдық  қай  елдің  математикасының  құлдилап,  төмендеуіне  басты  себеп 
болды ? 

         а)     Грек                                  с)   Мысыр 
         в)    Вавилон                             d)   Үнді. 
111. 
Шексіз  аз  шамаларға  тікелей  амалдар  қолдану  əдісін  алғаш 
ұсынушы 
       ұлы неміс астрономы жəне математигі кім ? 
        а)   Кеплер                             с)  Ньютон 
        в)   Лейбниц                          d)  Клейн 
112. 
Италияның  көрнекті  математигі,  Галилейдің  шəкірті  -  ... 
математиканы дамытуды ерекше мəні болған геометрияның əмбебап əдісімен 
жазылған бөлінбестер əдісін ойлап тапты. 
а)  Кавальери                   с)  Паскаль 
в)  Торричели                  d)  Роберваль 
113. 
Кеплер қанша айналу денелерін қарастырған ? 
      а)   92                           с)    96 
      в)   94                           d)    98 
114. 
Математикада дифференциалдық жəне интегралдық есептеулер қай 
ғасырда ашылды ? 
а)     XYII ғ.                                        с)   XYIII ғ. 
в)    XYI   ғ.                                        d)   XIX ғ. 
115. 
XVIII  ғ  Ферма  бастаған  сандар  теориясын  нағыз  ғылымға 
жетілдірген кімдер? 
 А)  Эйлер мен Лагранж  
В) Эйлер мен Бернулли 
С) Паскаль мен Лейбниц 
Д) Лагранж пен Лейбниц 
116. 
Арифмометрді ойлап тапқан кімдер? 
А) Паскаль мен Лейбниц  
В) Эйлер мен Бернулли 
С) Эйлер Лагранж 
Д) Лагранж пен Лейбниц 
117. 
Арифмометр жəне логарифмдік сызғыш қай ғасырда пайда болды? 
А) XVII ғ  
В) XVI ғ 
С) XV ғ 
Д) XVIII ғ 
118. 
Париж ғылым академиясы қашан құрылды? 
А) 1666 ж 
В) 1662 ж 
С) 1766 ж 
Д) 1665 ж 
119. 
Мына 1,2,3,4,5,6,7,8,9 натурал сандарды жасаған-құдай да, қалғаны  
адамзаттың қолындағы іс деген нақыл сөзді айтқан кім: 
А) Кронекер 
В) Птоломей 
С) Гиппар 

Д) Аристотель 
120. 
Адамзат тарихында тұңғыш календарь жасаған  
А) Мысырлықтар  
В) Гректер 
С) Орыстар 
Д) Ағылшындар 
121. 
Ертедегі мысырлықтардың қолданған санау системасы қандай? 
А) иероглифтік ондық система  
В) иероглифтік екілік система 
С) араб цифрлар системасы 
Д) дұрыс жауабы жоқ 
122. 
Қытайлық  Жень Шень астрономының  ғылымға қосқан үлесі: 
А) жұлдыздар  каталогын құрды  
В) Ақ қағаз ойлап тапты 
С) Жердің шар тəрізді екенін  көрсетті 
Д) Əлемнің шексіз екенін айтты. 
123. 
Қытайлықтардың I-II ғ ғ үлкен жетістіктерінің бірі: 
А) Ақ қағаз ойлап тапты  
В) жұлдыздар  каталогын құрды 
С) Жердің шар тəрізді екенін  көрсетті 
Д) Əлемнің шексіз екенін айтты 
124. 
ІІІ дəрежелі теңдеулерді саралап, олардың геометриялық шешу 
жолын бір жүйеге салуға талпынған тұңғыш математик: 
 
А) Омар Хайям  
 
Б) Əл-Фараби 
 
В) Ибн Сина 
 
Г) Ғаббас əл-Жаухари 
125. 
... геометрия саласынан жазған еңбегі 3 кітаптан тұрады: 
    І кітабы – параллель сызықтар теориясы. 
    ІІ кітабы – қатынастар мен пропорциялар теориясы. 
    ІІІ кітабы – құрама қатынастар теориясы. 
 
А) Омар Хайямның  
 
Б) Əбу Камилдің   
 
В) Қараджидің 
 
Г) Ибн Синаның 
126. 
Геронның «метрика» деп аталатын трактаты неше кітаптан тұрады? 
 
А) 3 кітап  
 
Б) 2 кітап 
 
В) 4 кітап 
 
Г) 1 кітап 
127. 
 «Тригонометрия» грекше ... дегенді білдіреді. 
 
А)Үшбұрыштарды өлшеу   
 
Б) Бұрыштарды өлшеу  
 
В) Геометрия 
 
Г) Симметриялы   үшбұрыштарды өлшеу   

128. 
Герон қай жерде ұстаздық қызмет атқарды? 
 
А) Александрия  
 
Б) Милет 
 
В) Эллиндік мектебі  
 
Г) Пифагор мектебі 
129. 
Пталомейдің ашқан əйгілі еңбегі: 
А) Геоцентрлік жүйе 
Б) Шеңбер 
В) Метрика 
Г) Геометрия 
130.  Евклидтің  атақты  «Бастамаларына»  үлгі  болған  жəне  бізге  дейін 
жетпеген Гиппократтың   еңбегі 
 А) «Əдіс жайлы пайымдаулар»        С) «Геометрия» 
В) «Бастамалар»                                 Д) «Анализге кіріспе» 
131. 
Пифагор шəкірттерінің ішіндегі математикалық музыканың керемет 
теоретигі кім болған? 
А)Евклид                                        С)Гиппократ 
В)Евдокс                                         Д)Архит 
132. 
Мектеп 
геометриясындағы 
жанаманың 
жанасу 
нүктесіне 
жүргізілген  радиусқа  перпендикуляр  болатынын  тағайындаған  қай 
математик? 
А)Архит                                          С)Евдокс 
В)Гиппократ                                   Д)Евклид 
133. 
Лейбництің 1663ж. 17 жасында жарық көрген мақаласы 
А) «Философия мəселелері жөніндегі тəжірибе» 
В) «Комбинаторика жайлы ойлар» 
С) «Геометрия» 
Д) «Матефизикалық ойлар» 
134. 
Төмендегі 
ғалымдардың 
қайсысы 
Берлин 
академиясын 
ұйымдастырып ,оның тұңғыш басшысы болған? 
А)Г.Вейль                                        С)Г.Лейбниц 
В)Н.Коперник                                  Д)Вейерштрасс 
135. 
«Функция  »  термині  алғаш  рет  қай  ғалымның  қолжазбаларында 
кездеседі жəне оны латын тілінен аударғанда қандай мағынаны білдіреді? 
А)Р.Декарт.  «жанама»     
В)Г.Лейбниц.  «аяқтау», «орындау» 
С)Л.Эйлер.  «кішірейтілген» 
Д)Н.Коперник. «өлшеуіш», «бұрыш» 
136. 
Мыналардың қайсысы Рене Декарттың еңбегі болып табылады? 
А) «Конустық қималар»                    
В) «Анализге кіріспе» 
С) «Натурал философияның математикалық бастамалары» 
Д) «Əдісжайлы пайымдаулар» 
137. 
«Бұрыштың грдустық өлшеуі» алғаш рет қай елде пайда болған? 
А)Грецияда                                          С)Вавилонда 

В)Римде                                                Д)Англияда    
138. 
Үнді математиктері өздерінің еңбектерін қай тілде жазды? 
А)Үнді                                             С)Санскрит 
В)Араб                                             Д)Парсы 
139. 
Үндістанда  1150ж  .  жазылған  «Ғылымның  шыңы»  деп  аталатын 
еңбектің авторы  
А)Бхаскара           С)Брахмагупта 
В)Ариабхатта        Д)Магавара 
140. 
Ариабхаттаның «Ариабхаттиам» еңбегі қай жылы жазылған? 
А)499                                               С)399 
В)599                                                 Д)299 
141. 
Ең алғаш хорданың тригонометриялық таблицасын кім құрастырды? 
А)Варфолом                                     С)Гиппарх 
В)Боэций                                          Д)Птоломей 
142. 
Насиреддин ат-Туси ең алғаш... 
А)косинус терминін енгізуші; 
В)синус терминін енгізуші; 
С)тригонометриялық таблицаны құрушы; 
Д)тригонометрияның дербес бөлінуіне жол көрсетуші. 
143. 
Насиреддин ат-Тусидің еңбегі 
А) «Ғылымның тізбегі» 
В) «Толық төртбұрыш туралы трактат» 
С) « «Негірлер» кітабын кемелдендіру» 
 Д) «Кемел кітап» 
144. 
Доғаның 
косинусын,тангенсін,котангенсін,секансын 
жəне 
косекансын  ғылымға  енгізген  жəне  синустар  мен  тангенстер  теоремаларын 
дəлелдеген- 
А)Омар Хайам                               С)ат-Туси 
В)əл –Хорезми                                Д)əл-Хайсам 
145. 
Тригонометрия 
саласында 
үнді 
математиктері 
қандай 
үшбұрыштарды қарастырды? 
А)Тік бұрышты сфералық үшбұрыштар 
В)Тең бүйірлі үшбұрыштар 
С)Тең қабырғалы үшбұрыштар 
Д)Сүйір бұрышты сфералық үшбұрыштар 
146. 
Əбуал-Вафоның еңбегі ... 
А) «Геометрия» 
В) «Ариабхаттиам» 
С) «Ғылымның тізбегі» 
Д) «Кемел кітап» 
147. 
Флюкциялар теориясын ең алғаш қолданушы 
А)Лейбниц 
В)Барроу 
С)Ньютон 
Д)Бернулли 

148. 
Араб 
халифатында 
геометрия 
мəселелерімен 
тұңғыш 
шұғылданғандар –  
А)Мухаммед, Хасан жəне Ахмед Муса балалары. 
В)Əбу-əл-Уфа, Ибн- əл-Хайсам 
С)Ғ.Жауһари, Ахмед Муса баласы  
Д)Ибн- əл-Хайсам, Əл-Хорезми. 
149. 
Кімнің  астрономиялық  еңбегінде  синустардың  жəне    тангенстердің  
таблицасы берілген? 
А)Əл-Хорезми.             С) Əбу-əл-Уфа. 
В)Əл-Фараби                  Д) Əл-Хайсам 
150. 
Қазіргі уақыттағы алгаритм деген сөздің мағынасы: 
А) берілген есепті шығаратын математикалық          амалдардың жиыны  
В)математикалық  есептер жиыны 
С) есептің шығару жолдары 
Д)математикалық  есептердің берілуі. 
151. 
“Сферика”  деп  аталатын  үшбұрыштар  жөніндегі  3  томдық  көлемді 
еңбектің авторы: 
А)Менелай      В)Герон   С)Диофант    Д) Птоломей 
152. 
Анықталмаған теңдеулердің шешу əдістерін тапқан математик: 
А)Гаусс    В)Валес    С)Эйлер       Д)Диофант    
153. 
Диофанттың  арифметика  мен  алгебра  есептеріне  арналған  13 
кітаптан тұратын көлемді еңбегі? 
А) “ Арифметика”     С) “Алгебра” 
В)“Метрика”               Д) “Арифметика жəне алгебра” 
154. 
Парабола атауын алғаш рет кім енгізді? 
А)Аполоний б.з.б. 3 ғ            С)Архид    б.з.б.  5 ғ 
В)Гиппократ б.з.д. 5 ғ              Д)Евдокс  б.з.д.  4ғ 
155. 
Ондық  позициялық  санау  жүйесі  жəне  оған  негізделіп  сандарға 
амалдар қолдану араб тілінде тұңғыш рет кімнің еңбегінде баяндалды? 
А)Əл-Хорезми.           С) Əл-Хайсам 
В)Омар Хайям              Д)Əбу -Əл- Аббас Найризи 
156. 
Еркін  гармониялық  тербелістерді  зерттей  отырып,  комплекс 
сандардың көрсеткіштік формасын енгізген 
А) Л.Эйлер  
В) И.Бернулли 
         С) К.Гаусс 
         Д) Р.Декарт 
157. 
Шексіз 
кемімелі 
геометриялық 
прогрессия 
мүшелерінің 
қосындысын анықтау формуласын енгізген француз математигі 
А) Никола Шюке 
В) Рене Декарт 
С) Ферма 
         Д) Жан Жак Руссо 
 
 

12. Оқу сабақтарының бағдарламалық жəне мултимедийлік 
қамтамасыздандыру. 
БҚМУ кітапханасында электрондық оқулық жоқ.  
 
13.Дəрісханалар: 210, 211, 212, 214, 215, 309, 310, 311, 312. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

жүктеу/скачать 1,46 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: