М. Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті
Физика, математика жəне информатика кафедрасы
«Математика тарихы жəне методологиясы»
Пəн бойынша оқу - əдістемелік кешен
050109 «Математика»
мамандығының 4-курс студенттеріне арналған кредиттік
оқыту технологиясы бойынша
Барлығы – 2 кредит
Курс – 4
Семестр - 7
Лекция – 15
Практикалық сабақ – 15
ОЖСӨЖ –30
СӨЖ – 30
Емтихан – 2
Барлығы - 90 сағат
Орал 2011 ж.
050109 «Математика» мамандығының 4-курс студенттері үшін
“Математика тарихы жəне əдіснамасы” пəнінен кредиттік оқыту
технологиясы бойынша Абай атындағы ҚазҰПУ-дың алгебра, геометрия
жəне қолданбалы логика кафедрасының типтік оқу бағдарламасы негізінде
құрастырылды. Алматы,2007
Құрастырған : аға оқытушы Камкиева Ж.С
Физика жəне математика кафедрасының отырысында қарастырылды.
10.09.2011 ж. № 1 хаттама.
Жаратылыстану-математика
факультетінің
оқу-əдістемелік
кеңесінің
отырысында бекітілді.
13.09.2011 ж. № 1 хаттама.
1. Пəннің типтік оқу бағдарламасы
050109 «Математика» мамандығының 4-курс студенттері үшін
“Математика тарихы жəне əдіснамасы” пəнінен кредиттік оқыту
технологиясы бойынша Абай атындағы ҚазҰПУ-дың алгебра, геометрия
жəне қолданбалы логика кафедрасының типтік оқу бағдарламасы негізінде
құрастырылды.
Типтік бағдарламаның орналасқан жері: корпус № 1, каб 307
2. Пəн бойынша оқыту бағдарламасы – SYLLABUS
Оқытушы (оқытушылар) туралы мəліметтер:
Камкиева Ж.С.- БҚМУ –дың математика кафедрасының аға оқутышысы
Қызметі: аға оқытушы
Оқитын курстары: Аналитикалық геометрия, дифференциалдық геометрия,
жоғары математика, математика тарихы жəне əдіснамасы, алгебра жəне
геометрия.
Курстың атауы: Математика тарихы жəне əдіснамасы
Офис: физика, математика жəне информатика кафедрасы, ауд. 307
адрес: Достық даңғылы 162
Пəн туралы мəлімет
Курстың атауы: Математика тарихы жəне əдіснамасы
Сабақ кестесі:
Оқу тоқсаны 15 оқу аптасынан жəне 2 сынақ аптасынан тұрады.
Аптасына 3 кредит-сағат жоспарланады, оның əрбір кредит-сағат бір
байланыс сағатынан ( дəріс, практика) жəне оқытушының басқарумен
жүретін студенттердің өзіндік жұмысынан (ОЖСӨЖ, СӨЖ)
Сабақт
ар
Өткізіл
у
уақыт
ы
Сабақтар
Өткізіл
у
уақыты
Сабақт
ар
Өткізілу
уақыты
Сабақт
ар
Өткізіл
у
уақыты
Байланы
с сағаты
1 (дəріс
1)
50 мин. Байланыс
сағаты 2
Практикал
ық сабақ 1
сағат
50 мин. СОӨЖ
2 сағат
50+50
мин.
СӨЖ
2 сағат
50+50
мин
Оқу жоспарынан көшірме:
Курс Семестр Кредит
саны
Дəрістер Семинарлар ОЖСӨЖ СӨЖ Барлығы Бақылау
түрі
4
7
2
15
15
30
30
90
емтихан
Кіріспе
Жоғары оқу орындарында математика тарихы курсын, оның
методологиялық негізін оқыту болашақ мұғалімдерін даярлаудың аса
маңызды бір бөлігі болып табылады. Математиканың тарихын оқып үйрену
барысында студенттер негізгі математикалық ұғымдардың қалыптасуы
жолдары мен математиканың дамуынан негізгі білім мен білікті саналы
меңгеруге көмектеседі. Мектепте математиканы оқыту процесінде
математиканың тарихи материалдарын үйрету арқылы оқушыларды ғылыми
жұмыстармен шұғылдануға математиканың тарихын кеңінен қолдануға
студенттерді үйрету. Математика тарихы курсында математиканың дамып
қалыптасуына үлкен үлес қосқан Ежелгі Шығыс, Греция, Қытай мен Үнді,
Орта Азия мен Қазақстан, Орта ғасырлық қайта өрлеу жəне жаңа замандағы
Еуропа елдеріндегі математикаға, олардың ғылыми өзара арақатынасына
тоқталып, Евклид, Архимед, Пифагор, əл-Хорезми, əл-Фараби, əл-Каши,
Виет, Декарт, Ньютон, Лейбниц, Эйлер, Гаусс, Лобачевский т.б. өмірлері мен
еңбектері қысқаша мағлұмат беріледі.
Курстық қысқаша сипаттамасы.
Пəнді оқытудың мақсаты-болашақ математика мұғалімдерге пəн білімдерінің
даму туралы түсінік беру жəне олардың келешек кəсіптік қызметіне
байланысты екенін көрсету болып табылады.
Пəнді оқытудың міндеттері:
математика тарихының даму кезеңдерін;
математиканың негізгі ұғымдарының қалыптасуын;
математикалық символдар мен таңбалар тарихын;
ежелгі Мысырдан ХХ ғасырға дейінгі математика тарихының
(элементар жəне жоғары математиканың дамуы);
мектеп математикасында оқытылатын математиктердің өмірі мен
шығармашылықтарын таныстыру.
Пререквизиттер:
Элементар математика, жоғары алгебра, жоғары геометрия, математикалық
аналіз.
Постреквизиттер
:
«Математика» мамандығында оқып жүрген студенттерге математика
тарихын білу барлық пəндерді оқып-үйренуде қажет болады.
Сабақ мазмұны мен кестесі
Рет
ном
Дəрістің практикалық
сабақтық
тақырыбы, сұрақтары.
дəріс практ.
сабақ
СОӨЖ СОЖ
1
2
3
4
5
6
Математика бастамалары.
1.Математика жəне оның тарихы.
Тарату.
2.Математиканың негізгі
ұғымдарының қалыптасуы.
3.Ежелгі шығыс ғылымы.
4.Мысыр математикасы.
5.Вавилон математикасы.
Теориялық математиканың туу.
Гректердің ежелгі математикасы.
1.Практикалық математика.
2.Натурфилософиялық мектептердегі
математика.Пифагор жəне математика.
3.Иррационалдықтың
ашылуы.Геометриялық алгебра.
4.Ежелгі математиканың үш есебі.
5.Пифагордан Евклидке дейін. Евдокс.
6.Ұлы философтар жəне математика.
Эллиндік математика. Ұлы
математиктер заманы.
1.Александрия ғылыми мектебі.
Евклид жəне Аристарх.
2.Евклидтің «Бастамалары»
3.Архимед жəне математика.
4.Пергалық Аполлоний.
5.Эратосфен жəне эпигондар.
Грек математикасының римдік дəуірі.
1.Математикадағы жаңа бетбұрыс.
2.Геронның практикалық геометриясы.
3.Гректердің
тригонометриясы.Менелей жəне
Птоломей.
4.Диофанттың алгебрасы.
5.Комментаторлар.Грек
математикасының ақы.
Қытай жəне үнді математикасы.
1.Ежелгі қытай ғылымы.
2.Қытай математикасы.
3.Ежелгі ғылымы.
4Үнділердің арифметикасы мен
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
7
8
9
10
алгебрасы.
5.Үнділердің геометриясы мен
тригонометриясы.
IX-XV ғасырларда Таяу Шығыс жəне
Орта Азия елдеріндегі математика.
1.Бағдат ғылыми мектебі.Əл-Хорезми.
2.Əл-Фараби жəне математиканың
философиялық негіздеу мəселелері.
3.Арабтардың арифметикасы.
4.Алгебраның дербес ғылым
болуы.Сан ұғымын кеңейту.
5.Жоғары дəрежелі теңдеулер.Омар
Хайямдағы куб теңдеулердің
геометриялық теориясы.
6.Геометрия
мəселелері.Конструктивтік геометрия.
7.Евклид пен Архимедті түзету.
Параллель түзулер теориясы.
8.Тригонометрияның дербес бөлініп
шығуы.Насыреддин ат-Туси.
9.Есептеу математикасы. Жəмшид əл-
Каши.
V-XIV ғасырларда Европа елдеріндегі
математика.
1.V-XI ғасырлардағы Европа ғылымы
,Герберт...
2.Математиканың жандана бастауы.
3.Леонардо Пизанский. (Фибоначчи).
4.XIII-XIV ғасырлардағы Европа
математикасы.
5.Ортағасырлық орыс еліндегі
математика.
Қайта өрлеу заманындағы Европа
математикасы.
1.Қайта өрлеу заманындағы ғылымның
жалпы жағдайы.
2.Алгебралық символиканың, сан
ұғымының
дамытылуы.Тригонометрия.
3.Үшінші жəне төртінші дəрежелі
теңдеулерді шешу.
4.Жорымал шамалар. Алгебраның
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
11
12
дамытылуы.
Бином формуласы.
5.Франсуа Виет жəне математика.
XVII ғасырдағы математикадағы
бетбұрыс.Аналитикалық геометрияның
тууы. Есептеу техникасы мен
құралдарының
кемелденуі.
1.Жаңа замандағы ғылыми революция.
2. XVII ғасырдағы математиканың
жалпы сипаты.
3. Декарттың аналитикалық
геометриясы.
4. Логарифмдердің пайда болуы.
5. Непердің логарифмі.Ондық
логарифмдер.
6. Есептеу құралдары мен əдістері.
XVII ғасырда математикалық
анализдің пайда болуы.
1.Шексіз аздар анализінің
бастамалары.
2.Исаак Ньютон жəне оның
флюксиялар теориясы
3.Готфрид Лейбниц жəне оның
дифференциалдарды есептеу əдісі.
4.Лейбниц мектебі.Лопиталь оқулығы.
5. XVII ғасырда математиканың басқа
тарауларының
дамытылуы.Ферма
проблемалары.Ғасыр қорытындысы.
XVIII ғасыр жəне XIX ғасырдың
бірінші жартысындағы математика.
Қазақстандағы математика
Ресейдегі жəне Қазақстандағы
математика
1
1
1
1
1
1
1
1
Сабақ кестесі
Семестр 15 оқу аптасынан жəне 2апта сессиядан тұрады.Аптасына 3
кредит сабағы :соның ішінде 1 контактлі сағат ( лекция, практикалық сағат)
жəне 2 сағат оқытушымен жұмысы(ОЖСӨЖ,СӨЖ)
Апта 1
Кредиттік сағат 1
Дəрістің тақырыбы: Математика бастамалары.
Дəрістің мазмұны:
1.Математика жəне оның тарихы. Тарату.
2.Математиканың негізгі ұғымдарының қалыптасуы.
3.Ежелгі шығыс ғылымы.
4.Мысыр математикасы.
5.Вавилон математикасы.
Əдебиет: [25], І-тарау, §1-5
СОӨЖ мазмұны: Египет есептері [44], 14-19 бет
СӨЖ мазмұны: Фалес жəне Демокрит. [44], 165-170, бет
Кредиттік сағат 2
Практикалық сабақтың тақырыбы: 5 класстағы арифметика тарихы
Мазмұны:
1.
Натурал сандар
2.
Жай бөлшектер
3.
Əл-Хорезми жəне оның арифметикасы
4.
Магнитский арифметикасы
Əдебиет: [39], І-тарау, §1
СОӨЖ мазмұны: Египет есептері [44], 19-25 бет
СӨЖ мазмұны: Пифагор, [40], 171-179 бет
Апта 2
Кредиттік сағат 3
Дəрістің тақырыбы: Теориялық математиканың тууы.
Дəрістің мазмұны:
1.Практикалық математика.
2.Натурфилософиялық мектептердегі математика.Пифагор жəне математика.
3.Иррационалдықтың ашылуы.Геометриялық алгебра.
Əдебиет: [25], ІІ-тарау, §1- 3
СОӨЖ мазмұны: Вавилон есептері [44], 28-32 бет
СӨЖ мазмұны: Евклид, [40], 180-183 бет
Кредиттік сағат 4
Практикалық сабақтың тақырыбы: 6 класстағы арифметика тарихы
Мазмұны:
1.
Ондық бөлшектер
2.
Квадрат сандар. Диофант формуласы
3.
Жай жəне ондық бөлшектерге амалдар қолдану
4.
Периодты ондық бөлшектер
5.
Жер мередиананың Эратосфеннің есептеуі
Əдебиет: [39], І-тарау, §2
СОӨЖ мазмұны: Вавилон есептері [40], 32-36 бет
СӨЖ мазмұны: Архимед жəне математика [40], 184-195 бет
Апта 3
Кредиттік сағат 5
Дəрістің тақырыбы: Гректердің ежелгі математикасы.
Дəрістің мазмұны:
1.Ежелгі математиканың үш есебі.
2.Пифагордан Евклидке дейін. Евдокс.
3.Ұлы философтар жəне математика.
Əдебиет: [25], ІІ-тарау, §4-6
СОӨЖ мазмұны: Грек есептері [44], 42-51 бет
СӨЖ мазмұны: Евдокс [40], 201-205 бет
Кредиттік сағат 6
Практикалық сабақтың тақырыбы: 6 класстағы алгебра тарихы
Мазмұны:
1.
Алгебралық өрнектер
2.
Рационал сандар. Теңдеулер
3.
Алгебралық өрнектерге амалдар қолдану
4.
Алгебралық символдар тарихы
Əдебиет: [39], І-тарау, §3
СОӨЖ мазмұны: Грек есептері [44], 51-55 бет
СӨЖ мазмұны: Франсуа Виет, [40], 205-209 бет
Апта 4
Кредиттік сағат 7
Дəрістің тақырыбы: Эллиндік математика. Ұлы математиктер заманы.
Дəрістің мазмұны:
1.Александрия ғылыми мектебі. Евклид жəне Аристарх.
2.Евклидтің «Бастамалары»
3.Архимед жəне математика.
4.Пергалық Аполлоний.
5.Эратосфен жəне эпигондар.
Дəрістің мазмұны: 1
Əдебиет: [25], ІІІ-тарау, §1-5
СОӨЖ мазмұны: Үнді есептері [44], 65-71 бет
СӨЖ мазмұны: Исаак Ньютон [40], 215-227 бет
Кредиттік сағат 8
Практикалық сабақтың тақырыбы: 7 класстағы алгебра тарихы
Мазмұны:
1.
Бірінші дəрежелі теңдеудің Египет, Греция, Индия елдерінде шешу
туралы
2.
Көпмүшені көбейткіштерге жіктеу.
3.
Евклидтің үлестірімдік заңы
4.
Диофанттың бір формуласы туралы
5.
Л.Эйлердің «Əмбебап арифметикасы»
Əдебиет: [39], І-тарау, §3
СОӨЖ мазмұны: Үнді есептері [44], 71-85 бет
СӨЖ мазмұны: Готфрид Лейбниц, [40], 227-235
Апта 5
Кредиттік сағат 9
Дəрістің тақырыбы: Грек математикасының римдік дəуірі.
Дəрістің мазмұны:
1.Математикадағы жаңа бетбұрыс.
2.Геронның практикалық геометриясы.
3.Гректердің тригонометриясы.Менелей жəне Птоломей.
4.Диофанттың алгебрасы.
5.Комментаторлар.Грек математикасының ақы.
Əдебиет: [25], ІV-тарау, §1-5
СОӨЖ мазмұны:Қытай есептері [44], 87-90 бет
СӨЖ мазмұны: Аполонни [40], 235 бет
Кредиттік сағат 10
Практикалық сабақтың тақырыбы: 8 класстағы алгебра тарихы
Мазмұны:
1.
Алгебралық бөлшектер
2.
Координаттар жəне графиктер
3.
Анықталмаған теңдеулер
4.
Сан ұғымын кеңейту
5.
Квадрат теңдеулер
6.
Виет теоремасы
7.
Функция ұғымы
Əдебиет: [39], І-тарау, §4
СОӨЖ мазмұны:Қытай есептері [44], 90-104 бет
СӨЖ мазмұны: Карл Гаусс, [40], 249 бет
Апта 6
Кредиттік сағат 11
Дəрістің тақырыбы: Қытай жəне үнді математикасы.
Дəрістің мазмұны:
1.Ежелгі қытай ғылымы.
2.Қытай математикасы.
3.Ежелгі үнді ғылымы.
4Үнділердің арифметикасы мен алгебрасы.
5.Үнділердің геометриясы мен тригонометриясы.
Əдебиет: [25], V-тарау, §1-5
СОӨЖ мазмұны: Ислам елінің есептері [44], 111-120 бет
СӨЖ мазмұны: Янош Бояй, [40], 295-302
Кредиттік сағат 12
Практикалық сабақтың тақырыбы: Кластан тыс сабақтарда алгебра тарихы
туралы
Мазмұны:
1.
Индия жəне Қытай елдеріндегі алгебра тарихы
2.
Диофант теңдеулері
3.
Геометриялық алгебра
4.
Омар Хайям – математик жəне ақын
Əдебиет: [39], І-тарау, §5
СОӨЖ мазмұны:Ислам елінің есептері [44], 120-147 бет
СӨЖ мазмұны: Эварист Галуа, [44], 150-153 бет
Апта 7
Кредиттік сағат 13
Дəрістің тақырыбы: IX-XV ғасырларда Таяу Шығыс жəне Орта Азия
елдеріндегі математика.
Дəрістің мазмұны:
1.Бағдат ғылыми мектебі.Əл-Хорезми.
2.Əл-Фараби жəне математиканың философиялық негіздеу мəселелері.
3.Арабтардың арифметикасы.
4.Алгебраның дербес ғылым болуы.Сан ұғымын кеңейту.
Əдебиет: [25], VІ-тарау, §1-4
СОӨЖ мазмұны:Орта ғасырлық Европа есептері [44], 147-150 бет
СӨЖ мазмұны: Нильс Абель, [40], 303-309 бет
Кредиттік сағат 14
Практикалық сабақтың тақырыбы: Кластан тыс сабақтарда алгебра тарихы
туралы
Мазмұны:
1.
ХІІ-ХVғ. Европадағы арифметика жəне алгебра
2.
Рене Декарт – ұлы математик
3.
ХІІІ ғасырдың ұпы математигі Леонард Эйлер туралы
4.
Орыстың атақты математиктері Остроградский жəне Чебышев туралы
Əдебиет: [39], І-тарау, §6
СОӨЖ мазмұны:Орта ғасырлық Европа есептері [44], 160-161 бет
СӨЖ мазмұны: Леонард Эйлер, [40], 11-19 бет
Апта 8
Кредиттік сағат 15
Дəрістің тақырыбы: IX-XV ғасырларда Таяу Шығыс жəне Орта Азия
елдеріндегі математика.
Дəрістің мазмұны:
1.Жоғары дəрежелі теңдеулер.Омар Хайямдағы куб теңдеулердің
геометриялық теориясы
2.Геометрия мəселелері.Конструктивтік геометрия.
3.Евклид пен Архимедті түзету. Параллель түзулер теориясы.
4.Тригонометрияның дербес бөлініп шығуы.Насыреддин ат-Туси.
5.Есептеу математикасы. Жəмшид əл-Каши.
Əдебиет: [25], VІ-тарау, §5-9
СОӨЖ мазмұны:Қайта өрлеу заманындағы есептері [44], 161-164 бет
СӨЖ мазмұны: Əл – Хорезми, [40], 329 бет
Кредиттік сағат 16
Практикалық сабақтың тақырыбы: 7 класстағы геометрия тарихы
Мазмұны:
1.
Негізгі ұғымдар
2.
Үшбұрыштар
3.
Геометриялық құралдар
4.
Геометриялық салулар
Əдебиет: [39], І-тарау, §7
СОӨЖ мазмұны: Қайта өрлеу заманындағы есептері [44], 183- 186 бет
СӨЖ мазмұны: Омар Хайям, [40], 339 – 341 бет
Апта 9
Кредиттік сағат 17
Дəрістің тақырыбы: V-XIV ғасырларда Европа елдеріндегі математика.
Дəрістің мазмұны:
1.V-XI ғасырлардағы Европа ғылымы ,Герберт...
2.Математиканың жандана бастауы.
3.Леонардо Пизанский. (Фибоначчи).
4.XIII-XIV ғасырлардағы Европа математикасы.
5.Ортағасырлық орыс еліндегі математика.
Əдебиет: [25], VІІ-тарау, §1-5
СОӨЖ мазмұны: Жаңа замандағы Европа есептері [44], 186 – 192 бет
СӨЖ мазмұны: Н.И. Лобачевский, [44], 19 – 30 бет
Кредиттік сағат 18
Практикалық сабақтың тақырыбы: 8 класстағы геометрия тарихы
Мазмұны:
1.
Төртбұрыштар
2.
Көпбұрыштың ауданы
3.
Шеңбер
4.
Шеңберге жанама Архит Тарентский
5.
Іштей сызылған бұрыш. Гиппократ Хиоский
Əдебиет: [39], І-тарау, §8
СОӨЖ мазмұны: Жаңа замандағы Европа есептері [44], 192 –200 бет
СӨЖ мазмұны: Л.С.Пантрягин, : [40], 115 –119 бет
Апта 10
Кредиттік сағат 19
Дəрістің тақырыбы: Қайта өрлеу заманындағы Европа математикасы.
Дəрістің мазмұны:
1.Қайта өрлеу заманындағы ғылымның жалпы жағдайы.
2.Алгебралық символиканың, сан ұғымының дамытылуы.Тригонометрия.
3.Үшінші жəне төртінші дəрежелі теңдеулерді шешу.
4.Жорымал шамалар. Алгебраның дамытылуы.
Бином формуласы.
5.Франсуа Виет жəне математика.
XVII ғасырдағы математикадағы бетбұрыс.Аналитикалық геометрияның
тууы. Есептеу техникасы мен құралдарының кемелденуі.
Əдебиет: [25], VІІІ-тарау, §1-5
СОӨЖ мазмұны:XIX-XX ғасырдағы Европа есептері [44], 203 – 210 бет
СӨЖ мазмұны: П.С. Александров, [44], 109 – 115 бет
Кредиттік сағат 20
Практикалық сабақтың тақырыбы: 9 – 10 кластардағы алгебра тарихы.
Мазмұны: 1. Нақты сандар тарихынан. Сан функциялары.
2.Туынды, оның қолданылуы.
3.Тригонометриялық функциялар.
Əдебиет: [39], І-тарау, §8
СОӨЖ мазмұны: XIX-XX ғасырдағы Европа есептері
СӨЖ мазмұны: А.Н. Колмагоров, [40], 137 – 141 бет
Апта 11
Кредиттік сағат 21
Дəрістің тақырыбы: XVII ғасырдағы математикадағы бетбұрыс.
Аналитикалық геометрияның тууығ
Дəрістің мазмұны: 1.Жаңа замандағы ғылыми революция.
2. XVII ғасырдағы математиканың жалпы сипаты.
3. Декарттың аналитикалық геометриясы.
4. Логарифмдердің пайда болуы.
5. Непердің логарифмі.Ондық логарифмдер.
6. Есептеу құралдары мен əдістері.
Əдебиет: [25], ІХ-тарау, §1-3
СОӨЖ мазмұны: Отандық математика есептері[44], 215 – 231 бет
СӨЖ мазмұны: Рене Декарт жəне математика. [47], II тарау, §1
Кредиттік сағат 22
Практикалық сабақтың тақырыбы: 10 – 11 кластардағы алгебра тарихынан.
Мазмұны:
1.
Интеграл ұғымының пайда болуы.
2.
Архимедтен Кеплерге жəне Кавальерге дейін.
3.
Кавальерден Ньютонға жəне Лейбницке дейін.
4.
Г.Лопиталь жəне оның «Ақырсыз азғар бастамалары»
Əдебиет: [39], І-тарау, §9
СОӨЖ мазмұны: Отандық математика есептері [44], 231 – 244 бет
СӨЖ мазмұны: Леонардо да Винчи, [40], 49 – 60 бет
Апта 12
Кредиттік сағат 23
Дəрістің тақырыбы: XVII ғасырда математикалық анализдің пайда болуы.
Дəрістің мазмұны:
1.Шексіз аздар анализінің бастамалары.
2.Исаак Ньютон жəне оның флюксиялар теориясы
3.Готфрид Лейбниц жəне оның дифференциалдарды есептеу əдісі.
4.Лейбниц мектебі.Лопиталь оқулығы.
5. XVII ғасырда математиканың басқа тарауларының
дамытылуы.Ферма проблемалары.Ғасыр қорытындысы.
Əдебиет: [25], Х-тарау, §1-5
СОӨЖ мазмұны:7-8 сыныптар математикасындағы тарихи есептер [44], 261
– 281 бет
СӨЖ мазмұны: Даламбер, [40], 281 – 287 бет
Кредиттік сағат 24
Практикалық сабақтың тақырыбы: 9 – 10 кластардағы геометрия тарихынан.
Мазмұны:
1.
Стереометрияның негізгі ұғымдары
2.
Қазіргі геометриядағы Евклид геометриясының негізгі ұғымдары.
3.
Гильберттің «Геометрия негіздері» жіне аксиомалық ідістің мəні.
4.
Векторлар.
5.
Кеңістіктегі перпендикулярлық. Көпжақты бұрыштар.
Əдебиет: [39], І-тарау, §10
СОӨЖ мазмұны:ССРО математика есептері [44], 253 – 261 бет
СӨЖ мазмұны: Жозерф Бертран, [40], 93 – 100 бет
Апта 13
Кредиттік сағат 25
Дəрістің тақырыбы: XVIII ғасыр жəне XIX ғасырдың I жартысындағы
математика
Дəрістің мазмұны:
1.Якоб жəне Иоганн Бернуллилер
2.Л.Эйлер
3.Де Муавр, Стирлинг, Ланден, Коллин Маклерон
4.Жозеф Луи Лагранж
5. Пьер Симен Лаплас
Əдебиет: [25], Х-тарау, §1-5
СОӨЖ мазмұны:7-8 сыныптар математикасындағы тарихи есептер [44], 261
– 281 бет
СӨЖ мазмұны: Даламбер, [40], 281 – 287 бет
Кредиттік сағат 26
Практикалық сабақтың тақырыбы: : 10 – 11 кластардағы геометрия
тарихынан.
Мазмұны:
1.
Элементар математикадан аналитикалық геометрияға дейін
2.
Координат жүйесі жəне Ферманың аналитикалық геометриясының
бастамасы
3.
Папп есебі жəне Декарт координаттары
4.
Апполоний жəне оның конустық қималары
5.
Эйлер теоремасы
6.
Цилиндр, конус, шар. Ковальери принципі.
Əдебиет: [39], І-тарау, §11
СОӨЖ мазмұны: 7-8 сыныптар математикасындағы тарихи есептер [44], 286
– 290 бет
СӨЖ мазмұны: П.С. Новиков, [40], 131бет
Апта 14
Кредиттік сағат 27
Дəрістің тақырыбы: Ресей математикасының дамуы
Дəрістің мазмұны:
1. XVIII ғасыр басталғанға дейінгі ресейдің математикалық мəдениеті
2. XVII ғасырдағы Петербург ғылым Академиясындағы математика
3. XX ғасырға дейінгі ресейдегі математика
4. Орыс математика мектебі
Əдебиет: [25], ХІ-тарау, §1-5
СОӨЖ мазмұны: 9-10 сынып математикадағы тарихи есептері [44], 292 –
294 бет
СӨЖ мазмұны: Əл-Фараби, [44], 30-35 бет
Кредиттік сағат 28
Практикалық сабақтың тақырыбы: Евклидтік емес геометрия жəне
геометрия негіздері
Мазмұны:
1.
Үшбұрыштың бұрыштарының қосындысы туралы үш болжам
2.
Ламберттің сүйір бұрыш болжамы
3.
Лобачевскийдің Евклидтік емес геометриясы
4.
Гильберт аксиомалар жүйесі
5.
Г. Вейль аксиоматикасы
Əдебиет: [39], І-тарау, §12
СОӨЖ мазмұны: 9-10 сынып математикадағы тарихи есептері [44], 294 – 302
бет
СӨЖ мазмұны: Уильям Гамельтон[48], 170-180 бет
Апта 15
Кредиттік сағат 29
Дəрістің тақырыбы: Қазақстан математикасының даму тарихынан
Дəрістің мазмұны: 1. XXғасырға дейінгі қазақстандағы математика Əл-
Фарабидің математикалық мұралары
2. Қазақстандағы соңғы жылдардағы математиканың
дамуы
Əдебиет: [25], ХІІ-тарау, § 3
СОӨЖ мазмұны:Қазақтың байырғы есептері [44], 302 – 309 бет
СӨЖ мазмұны: А.Д. Тайманов, [40], 35-40 бет
Кредиттік сағат 30
Практикалық сабақтың тақырыбы: Тарихи есептер
Мазмұны: Қазақтың байырғы есептері.
Əдебиет: [39], əр түрлі тараулардың соңындағы есептер
СОӨЖ мазмұны: Қазақтың байырғы есептері [44], 309 – 312 бет
СӨЖ мазмұны: А.Жұмаділдаев, Н. Темірғалиев, [40], 40-45 бет
Əдебиеттер тізімі
[I] Колмогоров А. Н. Математика в ее историческом развитии, М., Наука,
1991.
[2] Клейн Ф. Лекции о развитии математики в XIX столетии, т. 1, М., Наука,
1989.
[3] Ван дер Варден Б. Л. Пробуждающаяся наука, М., 1959.
[4] Математика XIX в. Математическая логика. Алгебра. Теория чисел.
Теория
вероятностей. Под редакцией А. Н. Колмогорова, А. П. Юшкевича, М.,
Наука,
1978.
[5] Математика XIX в. Геометрия. Теория аналитических функций. Под
редакцией
А.Н. Колмогорова, А.П. Юшкевича,М., Наука, 1981.
[6] Математика XIX в. Чебышевское направление, обыкновенные
дифференциалыіые уравнения, вариационное исчисление, теория конечных
разностей, М., Наука, 1987.
[7] Рыбников К. А. История математики, М., 1974.
[8] Рыбников К. А. Возникновение и развитие математической науки, М.,
Просвещение
1987.
[9] Хрестоматия по истории математики, (под редакцией А. П. Юшкевича),
М.,
Просвещение, 1976 - 77 г
[10] Стройк Д., Краткий очерк истории математики, М., 1978.
II1] Клейн М., Математика. Утрата определенности, М., Мир, 1984.
[12] Клейн М., Математика. Поиск истины, М., Мир, 1988.
[13] Раик А. Е. Очерки по истории математики в древности, Саранск, 1977.
[14] Симонов Р. А. Математическая мысль Древней Руси, М., Наука, 1977.
[15] Гнеденко Б. В., Очерки по истории математики в России, М.-Л., 1946.
[16] Юшкевич А. П. История математики в России до 1917 года, М., Наука,
1968.
[17] Математика в СССР за 40 лет, М, ФМ, 1959.
[18] Сборник «История математического образования в СССР», Киев,
Наукова думка,
1975.
[19] История математики с древнейших времен до начала XIX века, т. 1-3,
(под
редакцией А.П. Юшкевича, М., Наука, 1970-1972.
[20] Бурбаки Н., Очерки по истории математики , М., 1963 .
[21] Бурбаки Н., Функции действительного переменного , М., 1965.
[22] Бурбаки Н., Общая топология , М., Наука , 1969.
[23] Ами-Д.-Дальмедико, Ж. Пейффер, Пути и лабиринты, М., Мир, 1986.
[24] Юшкевич А.П., История математики в средние века , М., 1961.
[25] Кобесов А., Математика тарихы , Алматы , «Каз. Университет», 1993
[26] Аль-Фараби , Математические трактаты , Алма-Ата, 1972.
[27] Жаутыков О..А., Кубесов А.Г., Выдающийся математик Средневековья,
«Квант»,
1975, №10, стр. 6-8.
[28] Абу Насрах-Фараби , Комментарии к трудностям во введениях к 1-ой и
5-ой книгах
Евклида, Проблемы Востоковедения, № 4, 1959.
[29] Аль-Фараби , Научное творчество , Сб. статей , М, 1975.
[30] Аль-Фараби , Логические трактаты , Алма-Ата , 1975.
[31] Аль-Фараби , Математические трактаты , (перевод А.Кубесова и др.),
Алма-Ата,1972.
[32] Аль-Фараби , О разуме и науке, Алма-Ата, 1973.
[33] Великие ученые Средней Азии и Казахстана ( УІП-ХІХ вв), под
редакцией
К. Бесембиева, М. Сатбаева, Алматы, Казахстан, 1965.
[34] Гутер Р.С., Полунов Ю.Л., От абака до компьютера, М., «Знание», 1973.
[35] Дорофеева А.В.. Страницы истории на уроках математики , ж. «Квант»,
№ 6,
1991.
[36] Антонов Н.С., Гусев В.А., Современные проблемы МПМ, Сб. статей ,
М.,
Просвещение, 1983.
[37] Кадыров И., Взаимосвязь внеклассных и факультативных занятий по
математике,
М., Просвещение, 1983.
[38] Кожабаев К.Г., О воспитательной направленности обучения математике
в школе,
М, Просвещение, 1988.
[39] Глейзер Г.И., История математики в школе, Арифметика., М.,
Просвещение, 1964;
[40] Чистяков В.Д., Старинные задачи по элементарной математике, М.,
1966.
[41] Олехник С.Н. и др., Старинные занимательные задачи, М, Наука, 1988.
[42] Журнал «Квант».
[43] Журнал «Математика в школе».
[44] Жаутыков О.А. «Математиканың даму тарихы», Алматы-1967.
[45] Искаков М.О. «Математика жəне математиктер жайындағы əңгімелер»
Алматы-1967.
[46] Юшкевич А.П., Хрестоматия по истории математики Москва
«Посвещение» 1976
[47] Матвиевская Г.П «Рене Декарт», Москва 1987
[48] Атанасян Л.С, Базылов В.Т, Геометрия ІІ бөлім, Москва, 1987
3. Пəн бойынша тапсырмаларды орындау жəне тапсыру кестесі.
№
Жұмыс
түрі
Тапсыр
маның
мақсаты
мен
мазмұн
ы
Ұсынылат
ын
əдебиеттер
Орындау
мерзімі жəне
тапсыру
уақыты
(аптасы)
Балл
Бақылау
түрі
1 Үй
Сараптау Силлабус
Əр апта сайын
100
Реферат
тапсырмас
ы
(СОЖӨЖ)
жəне
танымал
қабілетін
дамыту
бойынша
тақырыпқа
арналған
əдебиеттер
СОӨЖ
тақырыбы
бойынша кестге
сəйкес
2 Коллоквиу
м
Теориял
ық
сұрақтар
ды
меңгеруі
н
тексеру
Силабуста
көрсетілген
7-апта жəне 14-
апта
100
Реферат
3.. Жеке
тапсырма
Теориян
ың
қолданы
луын,сту
денттің
тақырып
ты
меңгеру
қабілетін
тексеру
Силабуста
көрсетілген
5-апта жəне 12-
апта
100
Реферат
4
Бақылау
жұмысы
Деңгейл
енген
тапсырм
аларды
орындау
қабілетін
тексеру
Силабуста
көрсетілген
6-апта жəне 13-
апта
100
Реферат
4. ПƏННІҢ ОҚУ-ƏДІСТЕМЕЛІК ҚАМТЫЛУ КАРТАСЫ
№
Əдебиет атауы
Барлығы
Ескерту
кі
та
пх
ан
ад
а
ка
ф
ед
ра
да
Студент-
тердің
қамтылу
пайызы
(%)
Элек-
тронды
түрі
1
2
3
4
5
6
7
1 Бурбаки Н., Очерки по
истории математики , М.,
1963 .
4 экз.
-
20
-
-
2 Глейзер Г.И., История
математики в школе, IV-
VII кл., М., Просвещение,
1981;
7-9
кл.,
М.,
Просвещение, 1982; ІХ-Х
кл., М., Просвещение,
1983.
30 экз.
-
100
-
-
3 Жаутыков О.А.
«Математиканың даму
тарихы», Алматы-1967.
5 экз. -
25
--
-
4 Искаков М.О.
«Математика жəне
математиктер жайындағы
əңгімелер» Алматы-1967.
0
-
0
-
-
5 Кобесов А., Математика
тарихы , Алматы , «Каз.
Университет», 1993
0
-
0
-
-
6 Стройк Д., Краткий очерк
истории математики, М.,
1978.
8 экз.
-
40
-
-
7 Юшкевич А.П., История
математики в средние века
, М., 1961.
10 экз.
-
50
-
-
8 Рыбников К. А. История
математики, М., 1974.
7 экз.
-
35
-
-
5. Дəрістік кешен
Апта 1
Дəрістің тақырыбы: Математика бастамалары.
Дəрістің мазмұны:
1.Математика жəне оның тарихы. Тарату.
2.Математиканың негізгі ұғымдарының қалыптасуы.
3.Ежелгі шығыс ғылымы.
4.Мысыр математикасы.
5.Вавилон математикасы.
Əдебиет: [25], І-тарау, §1-5
СОӨЖ мазмұны: [44], 14-19 бет
СӨЖ мазмұны: Фалес жəне Демокрит. [44], 165-170, бет
Апта 2
Дəрістің тақырыбы: Теориялық математиканың тууы.
Қарастырылатын сұрақтар:
1.Практикалық математика.
2.Натурфилософиялық мектептердегі математика.Пифагор жəне математика.
3.Иррационалдықтың ашылуы.Геометриялық алгебра.
Апта 3
Дəрістің тақырыбы: Гректердің ежелгі математикасы.
Қарастырылатын сұрақтар:
1.Ежелгі математиканың үш есебі.
2.Пифагордан Евклидке дейін. Евдокс.
3.Ұлы философтар жəне математика.
Əдебиет: [25], ІІ-тарау, §4-6
Апта 4
Дəрістің тақырыбы: Эллиндік математика. Ұлы математиктер заманы.
Қарастырылатын сұрақтар:
1.Александрия ғылыми мектебі. Евклид жəне Аристарх.
2.Евклидтің «Бастамалары»
3.Архимед жəне математика.
4.Пергалық Аполлоний.
5.Эратосфен жəне эпигондар.
Дəрістің мазмұны: 1
Əдебиет: [25], ІІІ-тарау, §1-5
СОӨЖ мазмұны: [44], 65-71 бет
СӨЖ мазмұны: Исаак Ньютон [40], 215-227 бет
Апта 5
Дəрістің тақырыбы: Грек математикасының римдік дəуірі.
Қарастырылатын сұрақтар:
1.Математикадағы жаңа бетбұрыс.
2.Геронның практикалық геометриясы.
3.Гректердің тригонометриясы.Менелей жəне Птоломей.
4.Диофанттың алгебрасы.
5.Комментаторлар.Грек математикасының ақы.
Əдебиет: [25], ІV-тарау, §1-5
СОӨЖ мазмұны: [44], 87-90 бет
СӨЖ мазмұны: Блез Паскал, [40], 235 бет
Апта 6
Дəрістің тақырыбы: Қытай жəне үнді математикасы.
Қарастырылатын сұрақтар:
1.Ежелгі қытай ғылымы.
2.Қытай математикасы.
3.Ежелгі үнді ғылымы.
4Үнділердің арифметикасы мен алгебрасы.
5.Үнділердің геометриясы мен тригонометриясы.
Əдебиет: [25], V-тарау, §1-5
Апта 7
Дəрістің тақырыбы: IX-XV ғасырларда Таяу Шығыс жəне Орта Азия
елдеріндегі математика.
Қарастырылатын сұрақтар:
1.Бағдат ғылыми мектебі.Əл-Хорезми.
2.Əл-Фараби жəне математиканың философиялық негіздеу мəселелері.
3.Арабтардың арифметикасы.
4.Алгебраның дербес ғылым болуы.Сан ұғымын кеңейту.
Əдебиет: [25], VІ-тарау, §1-4
Апта 8
Дəрістің тақырыбы: IX-XV ғасырларда Таяу Шығыс жəне Орта Азия
елдеріндегі математика.
Қарастырылатын сұрақтар:
1.Жоғары дəрежелі теңдеулер.Омар Хайямдағы куб теңдеулердің
геометриялық теориясы
2.Геометрия мəселелері.Конструктивтік геометрия.
3.Евклид пен Архимедті түзету. Параллель түзулер теориясы.
4.Тригонометрияның дербес бөлініп шығуы.Насыреддин ат-Туси.
5.Есептеу математикасы. Жəмшид əл-Каши.
Əдебиет: [25], VІ-тарау, §5-9
Апта 9
Дəрістің тақырыбы: V-XIV ғасырларда Европа елдеріндегі математика.
Қарастырылатын сұрақтар:
1.V-XI ғасырлардағы Европа ғылымы ,Герберт...
2.Математиканың жандана бастауы.
3.Леонардо Пизанский. (Фибоначчи).
4.XIII-XIV ғасырлардағы Европа математикасы.
5.Ортағасырлық орыс еліндегі математика.
Əдебиет: [25], VІІ-тарау, §1-5
Апта 10
Дəрістің тақырыбы: Қайта өрлеу заманындағы Европа математикасы.
Қарастырылатын сұрақтар:
1.Қайта өрлеу заманындағы ғылымның жалпы жағдайы.
2.Алгебралық символиканың, сан ұғымының дамытылуы.Тригонометрия.
3.Үшінші жəне төртінші дəрежелі теңдеулерді шешу.
4.Жорымал шамалар. Алгебраның дамытылуы.
Бином формуласы.
5.Франсуа Виет жəне математика.
XVII ғасырдағы математикадағы бетбұрыс.Аналитикалық геометрияның
тууы. Есептеу техникасы мен құралдарының кемелденуі.
Əдебиет: [25], VІІІ-тарау, §1-5
Апта 11
Дəрістің тақырыбы: XVII ғасырдағы математикадағы бетбұрыс.
Аналитикалық геометрияның тууы.
Қарастырылатын сұрақтар: 1.Жаңа замандағы ғылыми революция.
2. XVII ғасырдағы математиканың жалпы сипаты.
3. Декарттың аналитикалық геометриясы.
4. Логарифмдердің пайда болуы.
5. Непердің логарифмі.Ондық логарифмдер.
6. Есептеу құралдары мен əдістері.
Əдебиет: [25], ІХ-тарау, §1-3
Апта 12
Дəрістің тақырыбы: XVII ғасырда математикалық анализдің пайда болуы.
Қарастырылатын сұрақтар:
1.Шексіз аздар анализінің бастамалары.
2.Исаак Ньютон жəне оның флюксиялар теориясы
3.Готфрид Лейбниц жəне оның дифференциалдарды есептеу əдісі.
4.Лейбниц мектебі.Лопиталь оқулығы.
5. XVII ғасырда математиканың басқа тарауларының
дамытылуы.Ферма проблемалары.Ғасыр қорытындысы.
Əдебиет: [25], Х-тарау, §1-5
Апта 13
Дəрістің тақырыбы: XVIII ғасыр жəне XIX ғасырдың I жартысындағы
математика
Дəрістің мазмұны:
1.Якоб жəне Иоганн Бернуллилер
2.Л.Эйлер
3.Де Муавр, Стирлинг, Ланден, Коллин Маклерон
4.Жозеф Луи Лагранж
5. Пьер Симон Лаплас
Əдебиет: [25], Х-тарау, §1-5
Апта 14
Дəрістің тақырыбы: Ресей математикасының дамуы
Дəрістің мазмұны:
1. XVIII ғасыр басталғанға дейінгі ресейдің математикалық мəдениеті
2. XVII ғасырдағы Петербург ғылым Академиясындағы математика
3. XX ғасырға дейінгі ресейдегі математика
4. Орыс математика мектебі
Əдебиет: [25], ХІ-тарау, §1-5
Апта 15
Дəрістің тақырыбы: Қазақстан математикасының даму тарихынан
Дəрістің мазмұны: 1. XXғасырға дейінгі қазақстандағы математика
Əл- Фарабидің математикалық мұралары
2. Қазақстандағы соңғы жылдардағы математиканың
дамуы
Əдебиет: [25], ХІІ-тарау, § 3
6.
Практикалық сабақтардың жоспары
.
№
Тақырып
Мазмұны
Апта
Əдебиет
1
5 класстағы
арифметика
тарихы
Натурал сандар
Жай бөлшектер
Əл-Хорезми жəне
оның арифметикасы
1
[39], І-тарау,
Достарыңызбен бөлісу: |