Лекция №14. Тақырып: Саяси бейімделу. Жоспары: 1.Саяси даму мен бейімделудің мәні.
2.Саяси бейімделудің кезеңдері және соған байланысты көзқарастар.
Қоғам мен саяси жүйенің бейімделу жолдары.
1.Саяси даму мен бейімделудің мәні. Қоғам әрқашан өзгеріп, дамып, жылжып отыратындығы белгілі.Соған орай саяси жүйелер де өзгеріп, бір жәй-күйден екінші қалыпқа келіп, жетіліп жатады.Саяси даму деп саяси іс-қимылдар, саяси мәдениетте және жалпы саяси жүйеде өзгерістерге әкелетін процесті айтады.Соның нәтижесінде саяси жүйе әлеуметтік мақсат-мүддерерді жаңа үлгіліеріне бейімделеді және жаңа жағдайларға икемделген институттар пайда болады.Саяси дамуды саяси прогреспен шатастырмаған жөн.Себебі, соңғысы, қоғамдық-саяси дамудың барысында бір нәтижеге жетуді,бір кезеңнен екіншісіне өтуді білдіреді.Ал саяси даму бейтарап ұғым, ол тек даму процесін өзгерісті ғана бейнелейді.
Саяси дамудың эволюциялық және революциялық түрлері бар. Эволюциялықта қоғамдық-саяси өмір біртіндеп, баяу дамиды. Көбіне күнделікті өмірге тығыз байланысты болғандықтан, олар сырт көзге онша байқала бермейді.Революцияда қоғамның барлық әлеуметтік-экономикалық саяси құрылымы түбегейлі сапалы төңкеріске ұшырайды. Ол қарулы және бейбіт жолмен жүзеге асуы мүмкін.Сонымен қатар революцияға қоғамдағы үлкен бетбұрысты да жатқызады.
Әлеуметтану біздің заманымыздағы қоғам дамуының дәстүрлік және қазіргі етіп екі түрге бөледі. Дәстүрлік дегенді әдетте рулық, феодалдық қоғамдарды айтады.Оның экономикасы жалпы алғанда әлсіз, Негізінен, аграрлық шаруашылықпен айналлысады. Өндірісте қазба байлықтарын өндіріп, оларды алғашқы өңдеуден өткізеді. Әлеуметтік құрылымда отбасылық, рулық, тайпалық байланыстар қатты дамыған.
Қазіргі қоғам индустриялды, жоғары индустриялды (постининдустриялды)қоғам болып есептеледі.Ол рационолизмге, ақыл, парасатқа, баяндылыққа негізделеді.
Дәстүрлік қоғамның қазіргі қоғамға өтудің, соған бейімделудің әр түрлі қыры бар.
