Коммуникациялық хаттамалардың стандартты стектері. OSI стегі

Тораптағы берілгендердің біртұтас көрсетліуі үшін бірмүшелі емес құрылысымен және бағдарламалық қамтамасыздандырумен халықаралық жүйесі стандартымен ISO (International Standardization Organization) ашық желісінің OSI (Open System Interconnection) байланысымен қорлар үлгісін құрастырды. Бұл үлгі ережелерді жазады және сеанстық байланыс жүйесімен берілгендер процедурасы әртүрлі тораптық негіздерде жіберіледі. Үлгінің негізгі элементтері қолданбалы процестер және физикалық ортаның қосылу деңгейлері болып табылады. 2.1 суретте қорлар үлгісінің құрылымдары көрсетілген. Үлгінің әр деңгейі OSI негізінде тораптарда берілген беру процесінде анықталған есептерді орындайды. Желілік хаттамалардың құрылымы үшін қорлар үлгісі негізі болып табылады. OSI коммуникациялық функциялардың желілерді жеті деңгейге бөледі және ашық желідегі процестің әр түрлі бөліктерін орындайды.

2.1 сурет –OSI үлгісі

Соңғы қолданушылардың ұсыныстарына тиіспестен, OSI үлгісі тек қана жүйелік негіздердің өзара қатынасын сипаттайды. Жүйелік негіздерге қарай отырып, ұсыныс өзінің жеке өзара қатынастық хаттамаларын дамытады. Егер де ұсыныс OSI үлгісінің жоғарыдағы деңгейіндегі кейбір функцияларын өзіне алатын болса, онда берілгендермен алмасу үшін тікелей жүйелік негіздерге қаралады.

OSI үлгісін екі әр түрлі үлгілерге бөлуге болады:

• 
  Хаттама қорында көлденең үлгілі, бағдарламалардың өзара қатынасы механизмін қамтамасыз ету және әр түрлі машиналардағы процессорлар;
  
• 
  Ұсыну негізінде тік үлгілілі, бір машинадағы көршілес деңгейдегі бір-бірлерін қамтамсыздандыру.
  

Сонымен, компьютер-жіберушідегі ақпараттар барлық деңгейлерден өту керек. Содан кейін ол физикалық ортада компьютер-алушыға дейін беріледі және қайтадан барлық сатыдан өтіп, компьютер-жіберуші арқылы жіберілген деңгейге дейін жетпейінше аралайды.

Тік үлгіде екі бағдарламаға берілгендерді алмастыру үшін жалпы хаттама қажет етеді. Көлденең үлгіде көршілес деңгейлер API (Application Programming Interface) қолданбалы бағдарламасының интерфейстерді қолдану арқылы берілгендермен ауысады.

Торапқа беру кезінен алдын берілгендер пакетте дамиды. Пакет (packet) – бұл ақпараттың бірлігі, торап станцияларының арасындағы берілуі. Берілгендердің пакетін жіберу кезіндегі бағдарламалық қамтамасыздандыру арқылы барлық деңгейлерінен өтеді. Әр деңгейде пакетке берілген деңгейді атқарып отырған ақпаратқа қосылады. Бұл тораптағы берілгендерді жіберілуіне сәтті аяқтауына қажет, 2.3 суретте көрсетілгендей Заг- пакеттің басы, кон – пакеттің соңы.

2.3 сурет – Жетідеңгейлі үлгінің әрбір деңгейінде пакетті қалыптастыру

Нақты функцияларды орындау үшін OSI үлгісінің бөлек деңгейін бағдарлама тобы ретінде қарастырған ыңғайлы. Мысалыға бір деңгей EBCDIC-ға ASCII-ның берілгендердің өңделуін қамтамасыз етуіне жауап береді және осы есептерді шешу үшін керекті бағдарламаларды ұстайды.

Әр деңгей өзінен биік тұрған деңгейдің сервисін қамтамасыз етеді және өзінің кезегінде өзінен төмен тұрған деңгейлік сервистен сұрайды. Төбедегі деңгейлер сервисті бірдей сұрайды: ереже бойынша бұл бір деңгейлердің маршруттарында бір тораптан екінші торапқа қажет етуі.

Қарастырылып отырған үлгі бір тораптағы ашық жүйедегі әр түрлі өңдеушілердің байланысын анықтайды. Сол себепті олар үшін мына координаттық қозғалыстар бойынша орындайды:

• 
  қолданбалы процестердің өзара әрекеттесуі;
  
• 
  берілгендердің формалары;
  
• 
  берілгендердің бірқалпында сақталуы;
  
• 
  тораптық ресурстарымен басқару;
  
• 
  берілгендердің қауіпсіздігі мен ақпараттардың қорғауына;
  
• 
  бағдарлама диагностикасына және техникалық негіздеріне.
  

2.4 сурет - Деңгейлердің қызметіне қысқаша сипаттама

OSI үлгісінің барлық деңгейінің функциялары екі топтың біреуіне қарауы мүмкін: не нақты техникалық тораптың дамуының қармағындағы функцияларына, не ұсынысы бар жұмыстың функцияларына.

Физикалық, каналдық және тораптық үш төмен деңгей торапқа мүдделі болып табылады. Бұл деңгейлердің хаттамалары коммуникациялық құралдарын қолдануы және техникалық тораппен тығыз байланысты. Мысалыға FDDI құрамына өту торап ішіндегі барлық физикалық және каналдық деңгейлердің хаттамаларының ауысуы болып есептеледі.

Сеанстық деңгейдің үш деңгейі ұсынысқа көрсету мен қолданбалы деңгейге негізделген және тораптарды құрастыруда техникалық құралдармен байланысы аз. Бұл деңгейдегі хаттамаларға торап топологияларының ешқандай өзгерісі, құралдарының ауысуы және басқа тораптық технологияға өтуіне әсер етпейді. Сонымен Ethernet-тен жылдамдығы жоғары 100VG-AnyLAN технологиясына өту бағдарламалық негіздерде ешқандай өзгерістерді талап етпейді, қолданбалы функцияларды дамытуда, болашақтағы және сеанстық деңгей.