Ұлттық баяндама

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
 
145 
 
5.4.1  
кесте. Бас рейтинг / таңдаулы жоғары оқу орындары / 2012 жыл
 
тұғ
ы
ры
 
К
өп
са
л
ал
ы
 Ж
О
О
 
Гума
ни
та
рл
ы
қ
-
эк
он
оми
ка
л
ы
қ 
Ж
О
О
 
Ме
д
ици
на
л
ы
қ 
Ж
О
О
 
П
ед
аг
ог
ик
ал
ы
қ 
Ж
О
О
 
Т
ехн
ик
ал
ы
қ 
Ж
О
О
 
Ө
не
р 
Ж
О
О
 
1 
Л.Гумилев
 
атындағы 
ЕҰУ
 
КИМЭП
 
Астана 
Медициналық
 
университеті
 
Абай 
атындағы Қаз 
ҰПУ
 
ҚБТУ
 
Құрманғазы
 
атындағы қазақ 
ұлттық 
консерваториясы
 
Қазақ ұлттық 
өнер 
университеті
 
2 
Әль
-
Фараби
 
атындағы 
Қаз ҰУ
 
              
Т.Рысқұлов
 
атындағы 
ҚЭУ
 
С
. 
Асфендияров
 
атындағы 
қазақ ұлттық 
медицина 
университеті
 
Қазақ 
мемлекеттік 
қыздар пед. 
университеті
 
Қ. Сәтпаев 
атындағы 
Қаз ҰТУ
 
 
КГМУ
 
3 
Е. Бөкетов
 
атындағы 
Қарағанды 
мемлекеттік 
университеті
 
Қазтұтынод
ағы ҚЭУ
 
 
ПМПИ
 
Қазақ 
ұлттық 
аграрлық  
 
универ.
 
Т.  Жүргенов
 
атындағы қазақ 
ұлттық өнер 
академиясы
 
Дерек көз:
 www.nkaoko.kz 
 
2012 жылы да 2011 жылғы рейтингідей медициналық, техникалық білім беру 
ұйымдары    мен  өнер  оқу  орындары  таңдаулы  жоғары  оқу  орындары  тұғырын 
сақтап қалды.
 
Л.Гумилев
 
атындағы ЕҰУ көпсалалы жоғары оқу орындары тобында  
2011 жылмен салыстырғанда  Әль
-
Фараби
 
атындағы Қаз ҰУ (2011 жылы 
-
1 орын) 
мен  Е.  Бөкетов
 
атындағы  Қарағанды  мемлекеттік  университетінің  (2011жылы 
                   
–
 
4 орын)   алдына шығып, өз тұғырын 2
 
сатыға жаңартты.
 
Гуманитарлық
  - 
экономикалық  жоғары  оқу  орындарының  арасынан  
Т.Рысқұлов  атындағы  Қазақ  экономикалық    университеті  мен  Қазақстан 
менеджемент,  экономика  және  болжау  институты  өз  нәтижелерін  бір  тұғырға 
жоғарылатты.  Педагогикалық  жоғары  оқу  орындарының  бас  рейтингісінде    Қазақ 
мемлекеттік  қыздар  педагогикалық    университеті  мен  Павлодар  мемлекеттік 
педагогикалық  университеті өз көрсеткіштерін бір сатыға  төмендеткен.
  

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
146 
           
Осылайша,  2012  жылы  да  2011  жылдағыдай  жоғары  оқу  орындары 
рейтингісінде    білім 
 
беру  қызметінің  барлық  бағыттары  бойынша  көш 
бастаушылар өз орындарын сақтаған
 (+/-
1 тұғыры). 
 
Еліміздегі  жоғары,  техникалық  және  кәсіптік  білім  берудегі
   
білім  берудің 
сапасын  арттыруға  бағдарланған  бағалау  және  бақылау  рәсімдері  тазалығымен 
қамтамасыз  етілген.  Сондай  –ақ
, 
ол
 
қазақстандық  білім  беруде      білім  беру 
сапасын реттеудің  қоғамдық
 - 
кәсіби механизмін
 
енгізуге  бағытталған. Сонымен
,  
болашақта, яғни 2015 жылға  қарай  жоғары, техникалық және кәсіптік білім беру 
қызметінде      мемлекеттік    аттестациядан  бастап,  білім  беру  қызметінің  сапасын  
кәсіби  тәуелсіз  бағалауда
 
ындаландыру  тетіктері  ретінде  рейтинг  және 
аккредитацияға көшуге болады.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
 
147 
Тұжырым 
 
 
 

 
Білім 
 
басқармаларының 
 
барлық 
  
деңгейлердегі 
  
білім
  
беру
  
органдарымен 
өзара 
 
әрекеттесуін 
 
білім 
 
беру  сапасының
   
біртұтас 
 
вертикалін 
 
құру 
 
арқылы 
қамтамасыз 
 
ету. 
 
Осылайша,
 
білім  беру  ұйымдары
   
ұсынған  білім  беру 
қызметтерін 
 
обьективті 
 
мониторингтеу 
 
өңірлік 
 
білім 
 
беру 
   
жүйелерін 
 
уақытында түзетіп 
  
отыруға 
 
мүмкіндік 
 
береді. 
 

 
ҰБТ  2013  орташа  балы  3,56  балға  өскен.  Алайда,  оқушыларды 
жаратылыстану
-
математикалық  пәндері  бағыттарында  дайындау  өзекті  болып 
қала береді.  
 

 
Еліміздің ЖОО
-
да оқыту үшін студенттерді сапалы таңдау жүзеге асырылды. 
Алғаш  рет  КТ
-
2012  қатысушыларының  жалпы  санынан,  колледж  түлектерінің  
қатысуы
  78 %  
құрады
.  
 

 
«Білім  беру»  бағыты  бойынша  ОЖСБ
-2012-
де  студенттер  ең  үздік  нәтижені 
көрсетті  (101,93  балл).  Қатысушы
  - 
ЖОО  жалпы  орташа  балы 
- 
92,59  балды 
құрады.  Республика  ЖОО
-
на
   
алынған 
 
нәтижелерді
   
мониторингтеуді 
 
енгізу 
 
қажет. 
 

 
Негізгі 
 
мектепті  бітірушілердің  ОЖСБ  өткізу  технологиясы  қайта 
қарастырылуы  керек.  ОЖСБ
-2013-
ке
 
еліміздің  24
 
601  тоғызыншы  сыныптық 
оқушылары 
қатысты. 
12
-
жылдық 
білім 
беруге 
көшу 
жағдайындағы 
эксперименталдық  мектептердің 
    10-
шы  сынып  оқушыларының  көрсеткіші  2,8 
балға  жоғары.  Өңірлік  Білім  басқармалары
 
өңір  /  аудан  /
 
қала  /  мектеп  /  оқушы 
мәнмәтініндегі
 
нәтижелерге
  
мұқият, нақты 
 
талдау 
 
жүргізулері
 
қажет. 
 

 
Мектептік  білім  берудің  сапасын  зерттеу  мониторингісінің  жаңа  түрі  іске 
қосылды.  Ашық  сабақтардың  60%
-
ы  балалардың  функционалдық  сауаттылығын 
дамытуға 
бағытталған. 
Тәуелсіз 
зерттеу 
құралдары 
мониторинг 
қатысушыларымен 
  
кері
   
байланыс
   
жасауға
   
мүмкіндік 
 
береді.  
 

 
Колледж  түлектерінің  72,5%
-
ы  БТБ
-
2012  қорытындысы  бойынша  бірінші 
реттен 
сертификацияланды. 
Өндіріс 
салалары 
бойынша 
орта 
буын 
мамандарының  біліктілігін  тәуелсіз  сертификациялау  жүйесі  рәсімін  одан  әрі 
жетілдіру қажет. 
 

 
Ұлттық  реестрге  енген  қазақстандық  14  жоғары  оқу  орындары
 
шетелдік 
аккредитациялық 
органдарда 
аккредитациядан 
өткізілді. 
Келешекте  
аккредитациялау   және ранжирлеу
 
арқылы
 
мемлекеттік аттестациялаудан  білім 
беру қызметінің сапасын тәуелсіз кәсіби бағалауға өтуге мүмкіндік береді. 
 
 
 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
148 
ҚОРЫТЫНДЫ
 
 
Қазіргі
 
кездегі  білім  беру  саласы  әлемдік  субстанцияда    мемлекеттің 
геосаяси  айқындамасының  базалық  индикаторы  ретінде  қарастырылады.  Білім 
саласындағы жаһандық қыр көрсетулер қаржылық және экономикалық жағдайлар, 
оның  ішінде  демографиялық
 
және  көші
-
көн  үдерістері  факторларына  тікелей 
қатысты
. 
Әлеуметтік
 
жобаларға  мемлекеттік  шығындар  көлемін  қысқарту  әлемдік 
тенденциясы  және  жұмыссыздықтың  ұлғаюы  елдің  өркендеуіне  сыни  тұрғыдан  
әсерін
 
тигізуі мүмкін. Сонымен қатар серпінді дамып келе жатқан білім беру жүйесі   
ұлттық
 
әлеуметтік
 
өркендеу
 
мен  мемлекеттің  экономикалық  прогресіне  баға 
жетпес үлес қосады.
 
2012  жылды  қазақстандық  білім  берудегі    іске  асырылып  отырған 
бастамашылықтарды
 
елеулі  табыстарға  жетумен  атап  өтуге  болады.
                       
4  миллионнан  астам  қазақстандық  жеке  және  кәсіби  жағынан  табысты  жүзеге 
асырылуына  қажетті  білім  мен  дағдыны  меңгере  отырып  білім  алып  отыр.  
Қазақстандық
 
білім  беру  жүйесіндегі  қайта  құрушылық  үдерістер  әлеуметтік
-
экономикалық  саясаттың  барлық  деңгейлеріндегі  мемлекеттік  институттардан 
қолдау
 
табуда. 
 
«Балапан»  бағдарламасын  табысты  жүзеге  асыру  мектепке  дейінгі  тәрбие 
және  оқытумен  3
-
6  жас  аралығындағы  балаларды  қамтуды  барынша  ұлғайтуға 
мүмкіндік  берді.  Сонымен  қатар  осы    білім  беру  деңгейінің  мазмұнын
 
жаңарту 
бойынша  жұмыстар  әлемдік  қауымдастық  таныған  үздік  тәжірибеге  сай 
белсендендірілді.  
 
Республикадағы  білім  беруді  жаңғыртудың  флагманы
 
ретінде
 
жеті 
Назарбаев  Зияткерлік  мектептері  және  Назарбаев  Университеті  болып
 
отыр
, 
олардың 
 
жұмыс  істеп  тұрған  тәжірибелерімен  көпшілікті  хабардар  ету 
қазақстандық
 
білім берудегі бәсекелестікті
 
қамтамасыз
 
етеді. 
 
2012 
жылды
 
педагогикалық  кадрлардың  біліктілігін  арттыру  жүйесін 
 
түбегейлі  өзгертумен  атап  айтуға  болады  –
 
«Өрлеу»  Ұлттық  біліктілікті
 
арттыру 
орталығы  құрылды,  оның  құрамына  16  өңірлік  біліктілікті  арттыру  институттары 
енгізілді.  Мұғалімдердің  кәсіби  дамуы  мен  курстық  дайындығына  біртұтас 
тұжырымдамалық  тұрғыдан  қарау  ендірілді.  Педагогтың  мәртебесін  көтеру 
жөніндегі  жұмыстардың  мақсатты  түрде  жүргізілуі  байқалады,  оның  ішінде 
Кембридждік жүйе бойынша біліктілікті арттырудан өту қорытындылары бойынша 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
 
149 
еңбекақыларын төлеудің  жаңа үлгісі енгізілген. 
 
Тек 
2012 
жылдың өзінде еліміздің 
79 403 
педагогы өздерінің кәсіби біліктілігін арттырған. 
 
«Е
-
learning»  амбициялық  жобасы  аясында  да  жұмыстар  жеделдетілуде.
  
Бұл  тек  осы  жобаға  сай  келетін  техникалық  жарақтандыру  ғана  емес,  сонымен 
қатар
 
оқу  үдерісін  мазмұны  жағынан  толықтыру  да.  Қазақстандық  оқушылар 
халықаралық олимпиадалар мен жарыстарда табысты тұғырнамадан көрінуде. 
  
Техникалық және кәсіби дамудың мазмұнын жаңарту бойынша да жұмыстар 
белсендірілген.  Экономиканың  басым  салалары  бойынша  жұмыс  берушілермен 
бірлесе  отырып  80
-
нен  астам  кәсіби  стандарттар  әзірленген.  Республиканың              
100-
ден  астам  оқу  орындарында  дуальдық  жүйе  енгізілген,  ол  студенттерге 
өздерінің
 
болашақ  кәсіптік  қызмет  орындарын  анықтауға  мүмкіндік  береді. 
Осылайша
, 
ТжКБ  жүйесінің  бітірушілерін  жұмысқа  орталастыру  нысаналы 
индикаторына қол жеткізілді. 
 
Атырау  қаласындағы  Өңіраралық  мұнайгаз  саласы  орталығының    ашылуы 
ерекше  жоба  болды.  2012  жылы  республикалық  бюджет  қаржысынан  
колледждердің материалдық
-
техникалық базасын нығайтуға 2 млрд. теңгеден аса 
қаражат
 
бөлінді.  ТжКБ жүйесінің түлектері өздерінің игерген дағдыларын тұңғыш 
рет  құрылып  отырған  Тәуелсіз  Біліктілікті  растау  орталықтарында,  атап  айтсақ, 
мұнайгаз  (Астана),  тау
-
кен  (Астана)  және  туристік  (Алматы)  орталықтарында 
растау алды. 
 
Республиканың жоғары және жоғарыдан кейінгі  білім беру жүйесі оқытудың 
жоғары  сапасын  қамтамасыз  ету  мәселесін  түбегейлі  қайта  қарауда.  ЖОО
-
ын 
тәуелсіз аккредитациялау үдерісі бастау алып, азаматтық қауымдастықты басқару 
үдерісіне
 
қатыстыру
 
арқылы  оның  ашықтығы  мен  бұқаралығын  қамтамасыз  етті. 
ЖОО оқытудың жағымды үдерісінің бірі  Қазақстанды 2012/13  «QS» халықаралық 
агенттіктердің  академиялық  рейтингісінде
 
табысты  тұғырдан  көрсетіп,  оған                 
       
8 қазақстандық университетті енгізді. 
 
Жетінші  Қазақстан  Республикасының  білім  беру  жүйесінің  жағдайы  мен 
дамуы  туралы  Ұлттық
 
баяндамасы  2012  жылдардағы    мемлекеттік  білім  беру 
саясатын  жүзеге  асырудағы  статистикалық  көрсеткіштер  мен  ақпараттық 
материалдардың  жаңалықтар  қатарларын  бір  жүйеге  келтірді.  Үлкен  көлемдегі 
эмпирикалық  материалдар  мен  ақпараттық  көздерге  салыстырмалы  талдау 
жүргізу  соңғы  екі  жыл  аумағындағы  білім  беру  стратегиясының  белгіленген 
нысаналы  индикаторларына  жетудің  жеделдетілген  қарқынын  айқындауға 
мүмкіндік берді. 
 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
150 
Осы  Баяндаманың  мазмұны    білім  беру  саласындағы  жаңартылған 
дәйектерді 
айқындап 
берді. 
Жүзеге 
асырылып 
отырған 
білім 
беру 
бастамаларының  жоғары  деңгейін  қамтамасыз  ету  бөлігінде  тұжырымдамалық 
нақты, егжей
-
тегжейлі аспектілер анықталынды.  Белгіленген мақсаттарға жетудегі 
прогресс  білім  беру  үдерісінің  барлық  қатысушыларының,  сондай
-
ақ
 
өңірлік
 
білім 
беру  жүйелерінің  де    әрекеттерін  үйлестіруге  тікелей  тәуелді.  Елдегі  білім  беру 
жүйесінің  бәсекеге  қабілеттілігі  әр  өңірдің  «Сапа  белгісі»  көрсеткішімен 
қалыптастырылады.  Осыған  байланысты  Баяндаманың  барлық  тараулары 
жүргізіліп  жатқан  өңірлік  білім  беру  стратегиясының  нәтижелілігі  туралы 
салыстырмалы  ақпараттардан
 
құралған.  Білім  жүйесінің  басшыларына,  мектеп 
директорларынан бастап 
 
ЖОО ректорларына дейін балалар мен жастардың білім 
алудағы  конституциялық  құқықтарын  іске  асыруда  ерекше  жауапкершілік  пен 
шешуші роль жүктелген. 
 
Бүтіндей  алғанда  Баяндамада
 
білім  беру мазмұнының  басты  құрамдарына 
сәйкес  жеткен  жетістіктердің  тұрақтылығын  сақтаудың  4  негізгі  тұғырын 
қорытындылады
.  
Кіші  жастағы  балаларды  тәрбиелеу  мен  оқыту    тұлғаның  білім  алудағы 
табыстылығының  кепілі  болады. 
Мектепке  дейінгі  білім  беру  ұйымдарының 
құрлысын
 
одан  әрі  дамыту  олардың  өңірлік  ерекшелігі  және  болжау  мәліметтері 
бойынша  тұрғындардың  демографиялық  өсімін  есепке  ала  отырып  талданады. 
Жас  ерекшелігін  есепке  ала  отырып  әзірленген  ерте  дамытудың  арнайы  тиімді 
икемді  әдістері    тұтас  білім  беру  жүйесінің  сапасын  арттыруға  жәрдемдеседі
. 
Халықаралық  сарапшылар  «Бастауыш  білім  беру  сапасы»  түсінігіне  біліктілік 
талаптарына  сәйкес  арнайы  білімдері  бар  педагогтар  үлесін  енгізеді.  Осыған 
байланысты,  мектепке  дейінгі  ұйымдар  педагогтарының  кәсіби  құзіреттілігі  кіші 
жастағы балалардың сапалы бастауыш білім деңгейін қамтамасыз ету басты орын 
алады.  
 
Мемлекеттік  білім  беру  саясаты  мектептік  білімді  қолдауға  бағытталған.  
Мемлекеттік шығындардың 
60%-
ынан астамы осы білім беру деңгейіне жіберіледі. 
 
Қазіргі
 
өмір
 
шындығы білім беру мазмұнының жаңартылып отыруын және оған сай 
оқу
-
әдістемелік
 
сүйемелдеудің  болуын  талап  етеді.  Еліміздің  педагогикалық 
қауымдастығы
 
прогрессивті және тиімді әдістерді саралаудан өткізіп және енгізіп, 
жаңашыл мұғалімдердің ерекше тәжірибелерін жинақтап және таратып отырулары 
қажет.  Сонымен  қатар
 
білім  беруді    басқару  органдары  өз  жұмыстарында 
айтарлықтай  нәтижелері  жоқ  білім  беру  ұйымдарына  тікелей  көмек  көрсетіп 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 
 
151 
отырулары  керек.  Өңірлік  білім  беру  ұйымдарының  нәтижелілігі  білім  беру 
сапасын  сырттай  бағалау  рәсімдерінің  қорытындылары  бойынша  ашық 
жарияланып  отырулары  керек,  бұл  жалпы  орта  білім  жүйесінің  сапалы  жаңа 
деңгейге көтерілулеріне түрткі болады. 
 
Кәсіби  лицейлер  мен  мектептердің  колледждерге  қайта  құрылуы 
жұмысшы 
кәсібінің  беделін
 
көтерудегі  елеулі  жаңалықтардың  бірі  болды.  Техникалық  және 
кәсіби  білімі  бар  жоғары  білікті  мамандар  еліміздің  үдемелі  инновациялық
-
индустриялық  дамуында  басты  роль  атқарады.  Сонымен
 
бірге
 
еңбек 
ресурстарының 
ұтқырлығы 
кәсіби 
стандарттардың 
және 
модульдік 
бағдарламалардың  оза  отырып  жаңаруы  мен  икемділігін  талап  етеді,  бұларды 
қалыптастыру
 
білім  алушылардың  кәсіби  құзіреттілігі  мен  жұмыс  берушінің 
талаптары арасындағы кері байланысты ұйымдастыруды шамалайды. 
 
Енгізілген  дуальді  оқыту    жобасы  кең  дамытуды  талап  етеді.  Жергілікті 
атқарушы органдарға өндірістің өңірлік мемлекеттік және жеке салаларымен
 
біріге 
отырып «теория
-
практика» принципін енгізуді қажет ететін мамандықтардың нақты 
тізімдемесін    құру  керек.  Оқытуды
 
максималды  жақындатылған  жағдайларда 
жүргізу
 
студенттерге  білім  алуға  ғана  емес,  сонымен  қатар  кәсіби  дағдыларын 
игеруге ынталандырады. Оның үстіне еңбек нарығы талаптарына сай бітірушілерді 
әлеуетті
 
мамандар  ретінде    жұмысқа  орналастыруға
 
мүмкіндік  береді.  Арнайы 
пәндер 
оқытушылары 
мен 
өндірістік 
оқыту 
шеберлерін 
өндірістерге 
тағылымдамаға  және  шетелдік  орталықтарға  жіберу  арқылы  кәсіби  дамыту 
мәлімделген жобалар мен техникалық және кәсіби білім беру жүйесінің трендтерін 
тиімді және сапалы жүзеге асыруға мүмкіндік береді.   
 
Бәсекеге қабілеттілікті қамтамасыз ету жолында 
жоғары білім берудің
 
басты 
стратегиясы қазақстандық ЖОО
-
ын оңтайландыру мен жаңғырту болып табылады
. 
Республиканың  индустриалды
-
инновациялық  ЖОО
-
ы  дарынды  студенттердің 
тікелей  қатысуымен  ғылымды  дамытуды  көздейді. 
 
Институцияланған  қайта 
құрулар
 
ЖОО
-
дың зерттеушілік өнімдерінің олқылықтарын толтыруға бағытталған. 
 
Зерттеу  университеттерінің  инфрақұрылымын  күшейту    елдің  жаһандық  бәсекеге 
қабілеттілігінің
 
және  ЖОО
-
ы  ПОҚ
-
ның  ғылыми  белсенділігін  білім  алушы 
жастардың  білімі  мен  құзіреттілігін  жаңа  технологиялар  мен  инновацияға 
айналдырудың
   
негізгі  құрамдас  бөлігін  құрайды.  Қазақстандық  және  шетелдік 
ғалымдар
 
мен  зерттеушілердің  академиялық  ынтымақтастығы  қазақстандық 
жоғары білім беруді жоғары тұғырдан  халықаралық желілердегі алдыңғы қатарлы 
біліммен алмастыруды қамтамасыз етеді.
 

ҰЛТТЫҚ  БАЯНДАМА
 
 

жүктеу/скачать 7,71 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: